Duty makes us do things well, but love makes us do them beautifully. —Phillips Brooks

 Geestelike Oorlogvoering: Afleidings

Maar die Here antwoord haar: “Marta, Marta, jy is besorg en bekommerd oor baie dinge, maar  net een ding is nodig. Maria het die beste deel gekies, en dit sal nie van haar weggeneem word nie.” (Lukas 10:41 – 42)

As Satan misluk in sy direkte aanvalle op gelowiges gebruik hy dikwels baie subtiele metodes om sy doel te bereik. Hy probeer ‘n wig indryf tussen die Christen en die taak wat God aan hom toevertrou het. Hy slaag dikwels deur die gelowige betrokke te kry by ‘n minder belangrike taak. So word sy aandag afgelei.

 Satan se woorde wat die aandag aflei, kom dikwels uit ‘n onverwagte oord. Marta sou Maria weggetrek het van daar waar sy aan Jesus se voete sit. Ons beste vriend kan ons fokus van Christus aftrek. Die taak waarvoor Marta vir Maria geroep het, was niks mee verkeerd nie – dit was ‘n wettige aktiwiteit. In vandag se besige wêreld word ons maklik weggetrek van die taak wat God aan ons opgedra het. Ons moet hierdie afleidings onmiddellik verwerp. Doen ons dit nie, verval ons in ‘n leë besig wees roetine.

As long as there is a separation between Christ and us, all that he suffered and performed for the salvation of mankind is useless and unavailing to us. — Johannes Calvyn

Is my nederigheid eg of vals?

In die openbaar is ons nederig; in die privaat gaan alles oor homself. Daar is baie mense wat voorgee dat hulle nederig is, maar in werklikheid is hulle net oor hulle eie agenda bekommerd. Hoe weet ons of hulle nederigheid eg of vals is?

• Ware nederigheid lei my om nuuskierig en bekommerd oor ander  te wees – nie net belang te stel in hoe hulle my sake sal bevorder nie. Nederigheid beteken ek plaas ander eerste in my gedagtes, woorde en optrede. Dit is maklik om voor te gee dat jy nederig is as daar vir jou ‘n voordeel in is. ‘n Nederig persoon stel belang in die langtermyn welstand van ander en nie in sy eie korttermyn selfbelang nie. Ons help ander vir wie hulle is en nie as gevolg van hulle posisie nie.
• Nederigheid stel belang in ware diens. Vals nederigheid is kruiperigheid en nie diens nie. Daarom word nederige mense dikwels as mense met ‘n swak selfbeeld beskou. Dit is egter arrogante mense wat ‘n skewe selfbeeld het – hulle dink te veel van hulle bydraes en soek altyd krediet vir wat hulle doen.
• As ‘n nederige persoon ‘n fout erken of erken dat hy verkeerd was, maak hy nie net verskoning nie – hy stel dinge reg. Die trotse persoon mag sê dat hy jammer is, maar gaan voort om te doen wat hy nog altyd gedoen het. Abraham Lincoln was altyd bereid om sy foute te erken.
• Ware nederigheid bou ander op; vals nederigheid breek ander af. Die persoon wat baie gou krediet opeis vir iets wat goed gedoen is, is dikwels die eerste persoon om ander te blameer as dinge skeef loop.  As dinge verkeerd loop? A humble leader looks in the mirror, not out of the window (Jim Collins).
• Hoe meer verantwoordelikheid en gesag iemand het, hoe meer nederigheid het hy nodig.

 Dit is moeilik om ‘n ander persoon se hart te lees, maar vals nederigheid openbaar hom op een of ander stadium. Luister na die raad van Abigail Adams, Amerikaanse presidentsvrou, aan haar seun: If you begin to think yourself better than others, you will then become less worthy, and lose those qualities which now make you valuable.

Jesus het die wêreld klaar oorwin (16:25-33) – Francois Malan

16:25 Tot nou toe het Jesus met hulle gepraat in beelde, metafore, om sy boodskap te verduidelik vir dié wat glo, en te verberg vir die ongelowiges (vgl. Mark. 4:11 se geheim van die koninkryk van God). Maar daar kom nou ‘n tyd waarin Hy reguit (openlik, met vrymoedigheid) vir hulle van die Vader sal vertel, sonder om iets te verberg. Dit sal Hy doen deur die inwoning van die Heilige Gees wat ons die volle waarheid sal inlei, en Jesus se woorde en werke vir ons sal laat verstaan  (Joh.16:12-15), sodat ons die God van liefde as ons liefdevolle Vader sal ken en vertrou (Joh.3:36; Rom.8:31,32) en Hom eendag  ten volle sal ken (1 Kor.13:12).

16:26-27 Jesus se opstanding lei ‘daardie dag’ in, waarop ‘n nuwe verstaan van sy openbaring begin, en die nuwe vrymoedigheid en effektiwiteit van gebed in sy Naam, namens Hom, op grond van wat Hy vir ons gedoen het, en deur ons eenheid met Hom (16:23-24). Hier lê die klem op die gemeenskap met die Vader, vir wie hulle sal ken as een met Jesus (lote in die ware wingerdstok). Die Vader hoor hulle gebede, want Hy het hulle self lief. In 15:13-15 het Jesus hulle sy vriende genoem, in sy vriendekring opgeneem. Hier sê Jesus, sy vriendekring is ook die Vader se vriendekring (die woord fileoo praat van liefde onder vriende). Die Vader het ons lief, omdat ons deel is van Jesus se vriendekring, mense wat aan Jesus met liefde verbind is.

16:28 Sonder beeldspraak som Jesus sy hele bediening en die hart van die evangelie op:  Hy, wat God is, het van die Vader af na die aarde gekom, mens geword; nou gaan Hy van die aarde af, nadat Hy sy versoeningswerk aan die kruis voltooi het en uit die graf opgestaan het, terug na die Vader. Hy het die mens se gemeenskap met God kom herstel en God se gemeenskap met die mens; Hy gaan sit ook as mens aan die regterhand van sy Vader as regeerder oor die ganse skepping, en sal ook altyd by ons wees (Mat.26:64; 28:18-20;Openb.5:6-7; 1 Kor.15:27-28). 

16:29-30 Vir die dissipels is dit nou duidelik dat Jesus alles weet van die verhouding tussen God en die mens, van oordeel en verlossing, en van God se koningskap oor die skepping. Hulle begryp nou Hy praat nie in beelde as Hy sê Hy kom van die Vader en gaan na die Vader nie. Niemand hoef Hom of sy kennis met vrae te toets nie (soos hulle in 16:16-24 gedoen het nie). Hulle glo dat Hy waarlik van God af kom, nou dat hulle weet (oortuig is) dat Hy alles weet (vgl. 16:27 vir die Vader se liefde).

16:31-32 Hulle entoesiastiese vertroue word egter deur Jesus geskok. ‘Glo julle nou?’  Hulle dink die tyd vir reguit praat het gekom, maar die donkerste uur/tyd in die skepping  is voor die deur. Dan gaan hulle getrouheid aan Jesus soos nog nooit tevore getoets word, en die broosheid van hulle geloof en hulle ontrou aan Jesus vir hulle duidelik word. Elkeen gaan net aan sy eie veiligheid dink en Jesus verlaat (Mark. 14:50). Die voorspelling van Sagaria 13:7 gaan nou in vervulling, en die skape gaan verstrooi word. Daarteenoor staan die getrouheid van die Vader wat Hom nie sal verlaat nie, en by Hom wees ook in sy diepste verwerping (vgl.8:29). 

16:33 Jesus sluit die tweede gesprek met sy dissipels af met ‘n bemoediging. Hy verwag ‘n spoedige herstel ná hulle ontsteltenis en lafhartigheid (Joh.14:27) tydens die toets van hulle geloof met sy gevangeneming, verhoor, kruisiging, en dood.  ‘Hierdie dinge,’ eintlik altwee sy gesprekke met hulle (hoofstukke 13-14 en 15-16), het Hy vir hulle gesê, sodat hulle in Hom, in die nouste verbondenheid met Jesus deur die Gees wat in hulle kom woon, vrede kan hê (bly in My en Ek in julle,14:.4-5,7). In 15:11; 16:22,24 het Hy aan hulle vreugde beloof; hier vrede, soos in 14:27, ‘n innerlike vrede wat voortvloei uit die regte verhouding met God. Hierdie vrede verdryf alle ontsteltenis uit die hart en verban die vrees/lafhartigheid (deilia), selfs in die grootste moeilikheid, lyding en vervolging in die wêreld (thlipsis), want God het self in ons kom woon as ons Helper wat ons bystaan  (16:7).  Jesus roep hulle op om met vertroue op Hom, dapper te wees in gevaar en beproewing (tharseite 1983-vertaling: hou moed), want Hy het die wêreld met sy boosheid en sy owerste klaar oorwin (die werkwoord in die perfektum;  vgl.12:31) deur sy gehoorsaamheid aan sy Vader en sy onwankelbare liefde vir die Vader en sy skepping (14:30-31). In gemeenskap met Jesus het elke gelowige deel aan sy oorwinning. 1 Joh 5:4 sê ons oorwin die wêreld deur ons geloof/vertroue in/op God.

Skrywer: Prof Francois Malan

Vreugde in beproewing en droefheid (16:16-24) – Francois Malan

Hierdie gedeelte sluit aan by 16b-6 oor die droefheid van die dissipels oor Jesus se weggaan, na die invoeging van die drie uitbreidings op die belofte van die Heilige Gees as Helper nadat Jesus weg is.

16:16 Kernagtig word Jesus se vertrek en terugkoms geteken: Die ‘klein tydjie’ van sy weggaan na die Vader is al ‘n paar maal gestel: eers aan die Jode (7:33) en toe aan die dissipels (13:33a). Hier word egter gepraat van nog ’n ‘klein tydjie’ en dan sien hulle Hom weer.

16:17-18 Die dissipels is verwar. Hoe rym dit met sy gaan na die Vader toe (14:1-3)? Hulle besef nog nie wat in die volgende drie dae vir Jesus en vir hulle voorlê nie, en ook nie dat Hy op die derde dag weer aan hulle gaan verskyn nie.

16:19 Die Griekse woord ginooskoo kan beteken ‘opmerk’ (soos 1983-vertaling hier) of ‘ken’. ‘Opmerk’ beteken Jesus het uit hulle onderlinge gesprek afgelei waaroor hulle verwar is. ‘Ken’ beteken Jesus het hulle gedagtes geken, soos in Joh. 6:61 waar dit uitgespel is as ‘n ken ‘in Homself’ (1983-vertaling: Jesus het vanself geweet) (vgl. ook 1:48; 2:24-25; 6:42).

16:20 Plegtig verseker Jesus hulle: binnekort gaan julle huil en treur/rou soos by ‘n begrafnis waar klaagliedere gesing word (threneoo; volgens Lukas 23:27 het van die vroue van Jerusalem al treurende agter die kruisdraende Jesus aangeloop en klaagliedere gesing). Met die rouwoorde verwys Jesus na sy dood. Maar terwyl die dissipels sal rouklaag, sal die blye gejuig van die triomfantlike wêreld weerklink. Jesus verseker sy dissipels dat dit waaroor hulle gaan treur sal die rede vir hulle vreugde word (ginomai;  hulle droefheid sal nie bloot plek maak vir vreugde nie). Sy doodsoffer is juis die bron van ons ewige lewe. Oor sy dood vir ons sonde kan ons elke dag juig en sing met ‘n vreugde wat niemand of niks van ons kan wegneem nie (vgl. Rom 8:38-39).

16:21 Jesus verduidelik die verandering van droefheid in vreugde met die beeld van ‘n vrou in kraam, wat een oomblik skreeu van die pyn, en die volgende oomblik straal van vreugde oor dieselfde kindjie wat die pyn veroorsaak het.  Van die swanger vrou word gesê dat haar uur gekom het. So het Jesus se uur nou gekom. Haar vreugde is oor ‘n mens wat in die wêreld gebore word (gennaoo). So is Jesus se opstanding die geboorte van ‘n nuwe mens, van ons wedergeboorte (gennaoo anothen van Bo af; Joh. 3:3) as kinders van God (na sy opstanding noem Jesus sy dissipels ‘my kinders’ paidia; Joh. 21:5;  1983-vertaling: ‘mense’). Die beeld van die vrou in kraam word in die Ou Testament gebruik (i) vir God se oordeel oor die sonde , bv. in Jes.21:2-3 waar angs die profeet oorval, soos vir ‘n vrou in kraam, oor  sy boodskap van God se oordeel oor Babel; in Jer.13:21 dat dit vir Jerusalem netso pynlik sal wees wanneer die Here gaan straf; Miga 4:9-10 dat Jersualem geroep word om so te krul van pyn oor hulle wegvoering na Babel. (ii) en oor God se verlossing van sy volk: bv. in Jesaja 66:7-14 word Jerusalem se ballingskapspyn en terugkoms in vreugde oor hulle nuwe lewe vergelyk met ‘n vrou wat kraam in pyn is en juig oor die geboorte. So word die opstanding uit die dood vergelyk met ‘n vrou wat geboorte gee in Jes.26:16-21. Met ‘n geboorte se pyn en vreugde vergelyk Johannes Jesus se sterwe en die koms van die Heilige Gees om ons aan die Seun van God te verbind tot kinders van God saam met Jesus in sy sterwe en opstandingslewe.     

16:22 In 16:16 het Jesus gesê: na ‘n kort rukkie sal hulle Hom weer sien. Hier sê Jesus: Julle het nou droefheid, maar Ek sal julle weer sien. Hy sal kom en Hom sigbaar aan hulle vertoon, soos na sy opstanding gebeur het (hfs. 20). Hulle harte sal bly wees – die oorsprong van hulle denke, gevoel en wil, wat hulle hele lewe bepaal  (vgl. wat  uit die hart kan kom, volgens Mk 7:21 -22). Wanneer die hart vol blydskap is, is die hele lewe vol blydskap. Hierdie blydskap in die hart kan niemand of niks van hulle wegneem nie. Die dood en opstanding van Jesus is nie ‘n geïsoleerde gebeurtenis nie, maar die begin van ‘n nuwe skepping, met God wat in hulle kom woon. Hulle lewe word deel van die liefdesgemeenskap tussen die Vader en die Seun en die Heilige Gees. 

16:23 Die vreugde van die nuwe tyd wat deur hierdie Paasfees ingelei word, is eerstens die vreugde van verstaan:  Die dissipels gaan niks meer vir Jesus vra nie, want Hy sal nie meer fisies by hulle wees nie. Maar die Gees sal hulle in die volle waarheid lei (16:13 die waarheid van God se openbaring van Homself  as ons Vader, Christus ons Verlosser, Die Gees as ons Leidsman na Jesus). Die tweede aspek van hierdie vreugde is verhoorde gebed: voorwaar, voorwaar, wat hulle ookal in sy Naam (as sy verteenwoordigers) vir die Vader vra, sal Hy vir hulle gee. Nou het hulle direkte toegang tot die Vader in gebed. Soos Jesus direk met die Vader gepraat het, kan hulle nou, deur Jesus as hulle middelaar, direk met die Vader praat. Christus is ons voorspraak by die Vader (1 Joh. 2:1).  In Jesus se Naam beteken ook volgens sy wil, en soos Hy ons geleer het. In ons gebed praat Jesus met sy Vader, soos die Gees ons lei in die volle waarheid – takke in die ware wingerdstok wat met vreugde vir die landbouer vrug dra.

16:24  Terwyl Jesus by hulle was, het hulle nog niks van die Vader in Jesus se naam gevra nie. Nou rig Jesus hulle gebede, om tot die Vader te bid in sy Naam,  as mense wat in Hom bly en Hy in ons (Joh.15:4), om te bid vir sy saak en vir sy heerlikheid; en julle sal ontvang, uit die Vader se hand (vgl. Joh.15:7). Hy sal gee dat ons vrug sal dra wat sal hou (Joh.15:16), sodat ons vreugde sal ‘vol wees’, ons blydskap volkome sal wees (Joh.15:11)  – ‘n vreugde wat die weerspieëling is van ons innige verbondenheid aan Jesus en die Vader, deur die inwoning van die Gees (vgl. Flp. 3:1; 4:4 verbly julle/wees bly in die Here), die blydskap wat niemand of niks van ons kan wegneem nie – ‘n lewe vervul met vreugde in die Here onder alle omstandighede (Rom.8:38-39).

Skrywer:  Prof Francois Malan