Jesus se nuwe liefdesgebod (13:33-35) – Francois Malan

13:33 Hier begin ‘n lang gesprek (13:33-16:33) wat meer vertel van Jesus se weg tot verheerliking en die lewe en gedrag van sy volgelinge op hulle weg tot verheerliking. Hulle word aangespreek as ‘my kindertjies/my geliefdes’ – die enigste keer in die vier Evangelies word die verkleinvorm van ‘kind’ gebruik om daarmee Jesus se innige liefde vir sy volgelinge te betuig.

Hy is nog net ‘n klein rukkie by hulle voordat Hy doodgemaak word. Hulle sal Hom soek maar hulle kan nie saam met Hom kom nie. Vir die ongelowige Jode het Hy dit ook gesê, maar vir hulle bygevoeg dat hulle Hom nie sal kry nie (7:34) en: julle sal in julle sonde sterwe (8:21). Vir Petrus sê Hy: later sal jy My volg (3:36), vir die hele groep verseker Hy dat Hy vir hulle plek gaan regmaak in die Vaderhuis (14:2-3), hulle sal Hom binnekort weer sien (14:19),  en aan elkeen wat Hom liefhet sal Hy Hom openbaar (4:21) en Hy en die Vader sal by elkeen wat Hom liefhet woon (4:23). Maar nou kan hulle Hom nie in sy offerdood vir die sonde volg nie – lyding en dood vir die evangelie sal wel later ook vir hulle kom.        

13:34-35 Hier in die inleiding tot hoofstukke 13-20 word die ‘nuwe liefdesgebod’ gestel en in 15:12-17 word daarop uitgebrei. Die liefdesgebod is reeds in Levitikus 19:18 aangekondig, en in Matteus 22:34-40 vir die Fariseërs uitgebrei deur Deutr. 6:5 voorop te stel. Die nuwe liefdesgebod se maatstaf  is nie ‘soos jouself’ in Mt 22 nie, maar ‘soos Ek julle liefgehad het’ – deur sy lewe vir ons te gee. Dit is die kenmerk van die nuwe verbond wat God met ons maak – uit liefde vir die wêreld gee Hy sy lewe vir ons, en ons aandeel aan die verbond is liefde vir mekaar as teken vir almal om te sien dat julle dissipels van My is – volgelinge van Jesus as ons Leier en ons Voorbeeld/ rolmodel. Die onderlinge liefde van God se kinders is die maatstaf vir die nuwe lewe as burgers van die koninkryk van God, in God se nuwe wêreld. So ‘n gemeenskap wat mekaar liefhet soos Christus ons liefhet, wat bereid is om selfs hulle lewe vir mekaar af te lê, sal aan die wêreld die waarheid van die verlossing deur Christus openbaar.  Dit word vir ons moontlik om so lief te hê omdat God ons so liefhet en self in ons kom woon. Van die nuwe verbond het die Here gesê: Ek sal my woord op hulle harte skryf en dit in hulle gedagtes vaslê. Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees (Jer 31:33; in Lk 22:20 het Jesus gesê: Hierdie beker is die nuwe verbond, beseël deur my bloed, wat vir julle vergiet word; Mt 26:28 voeg by: tot vergewing van sondes). Die kenteken van Christen-wees is hulle liefdesband (Kol.3:14), nie ‘n opwelling van gevoel nie, maar ‘n morele wilsbesluit om myself te verloën en ander te dien (vgl. Flp 2:2-5; selfs my vyande lief te hê, Mat.5:43-48 ).

Petrus sal Jesus verloën (13:36-38)

13:36 Petrus het nie vrede met Jesus se woord in 13:33 dat hulle nie kan kom waarheen Hy nou gaan nie. Hy wil weet waarheen. Jesus herhaal wat Hy in 13:33 gesê het, maak dit persoonlik op Petrus van toepassing, maar dit geld ook vir al die dissipels, en voeg by: waarheen Ek gaan kan jy My nie nou volg nie, maar later sal jy My volg; nie nou saam met Hom gekruisig en verhoog tot die hemel nie, maar later sal Petrus as martelaar vir sy geloof in Christus doodgemaak word (21:18-19), en verhoog word tot die hemel (1 Petr.1:3-4). Jesus moet sy lydensweg alleen loop. Vir Petrus het die tyd nog nie gekom nie.

13:37 Petrus begryp nie die situasie nie. Selfversekerd verklaar hy dat hy bereid is om sy lewe vir Jesus af te lê (soos die goeie herder, 10:11,15). Petrus wil weer die orde van verlossing omkeer, soos in 13:8: U sal in ewigheid nie my voete was nie! Hy wil sy lewe vir Jesus aflê terwyl Jesus op pad is om sy lewe vir Petrus af te lê (vgl. Mt 16:22-23). Niemand kan in Jesus se plek die sonde van die wêreld dra nie. Later sou Petrus sy lewe aflê as gevolg van  sy getuienis oor Jesus (Eusebius 3.1 skryf in 311 n.C. dat Petrus in Rome gekruisig is met sy kop na onder omdat hy gevra het om so te ly).

13:38 Maar daardie moed om getrou vir Jesus te getuig in hopelose omstandighede het Petrus nog nie gehad nie. Plegtig verklaar Jesus dat Petrus Hom drie maal gaan verloën nog voor die haan daardie nag kraai. Maar ten spyte van die ernstige waarskuwing was hy nie op sy hoede toe hy op die proef gestel is nie (18:15-18; 25-27). Petrus se vraag, waar Jesus heengaan (v36), word deur Jesus omgedraai in ‘n beslissingsvraag, en Petrus se selfoorskatting en voorbarigheid (v37) word ontmasker.  Die hanekraai, wat die aankondiging is van die nuwe dag, sal die nag waarin almal Jesus verlaat, afsluit, nadat Petrus naby aan die optrede van die verraaier sou kom, met die verskil dat Petrus vir Jesus van harte liefhet, en in Lk 22:31 sê Jesus vir Petrus: Maar Ek het vir jou gebid dat jou geloof jou nie begewe nie…). 

Skrywer: Prof Francois Malan

Judas word uitgewys (13:26-30) – Francois Malan

13:26 In aansluiting by v18 se aanhaling uit Ps 41:10  ‘hy wat my brood eet’ gee Jesus ‘n aanduiding van wie die verraaier is. Soos Hy gesê het, breek Hy ‘n stukkie brood, doop dit in die bitter kruiesous van die paasmaal en gee dit vir Judas, seun van Simon, die man Kariot – ‘n teken van intieme tafelgemeenskap wat aan Judas aangebied word, as ‘n laaste beroep op Judas om van sy plan af te sien (Judas het waarskynlik net agter Jesus of regoor Hom gelê, binne reikafstand).

13:27 Die teken van intieme gemeenskap plaas Judas op die mespunt om te besluit of Hy Jesus se liefdesaanbod aanvaar of verwerp. Die finale daad van liefde word ‘n beslissende oomblik van oordeel (die Griekse woord vir ‘oordeel’ is krisis,en kom in Johannes voor in 3:19; 5:22,24,27,29,30; 7:24; 8:16; 12:31; 16:8,11 – wie in Jesus glo word nie veroordeel nie, wie nie glo nie is reeds veroordeel omdat hy nie in die enigste Seun van God glo nie, 3:18). Toe Judas die stukkie brood by Jesus neem,  sonder wederliefde vir Jesus, neem hy die finale besluit om met sy plan voort te gaan en vaar die Satan in hom in, ‘n moordenaar van die begin af, die vader van die leuen (8:44; Romeine 1:18-32 sê: God openbaar vanuit die hemel sy toorn oor al die goddeloosheid en ongeregtigheid van die mense wat die waarheid  deur hulle ongeregtigheid probeer onderdruk…deur hulle aan die drange van hulle hart oor te gee…aan o.a. hebsug en gemeenheid, moord en kwaadwilligheid, hulle dink kwaad uit, is onbetroubaar, liefdeloos). Jesus neem as Heer van die paasmaal oor en beveel Judas: wat jy besig is om te doen, doen dit baie gou! (gouer as wat hy beplan het – die Griekse woord tachion kan ‘gouer’ of  ‘baie gou’ beteken). Jesus bepaal die tyd van sy verraad. Hy is in beheer van sy eie lydensweg.

13:28-29 Die ander dissipels verstaan nie wat hier aangaan  nie, omdat Jesus nie vir Judas openlik beskuldig nie. Omdat Judas die geldsake van die apostelgroep hanteer het, meen hulle dat Jesus ‘n opdrag gegee het om iets vir die feestyd te gaan koop, of vir die versorging van die armes, waaroor Judas skynbaar so bekommerd was (12:4). Eers na die tyd het die dissipels agter die kap van die byl gekom.

13:30 Judas neem die stukkie brood aan, en die teken van tafelgemeenskap word die aanwysing van die verraaier, die simbool van liefde word die kenteken van haat. Judas aanvaar die tafelgemeenskap, maar verbreek dit onmiddellik en finaal. Hy verlaat die gemeenskap met Jesus en sy volgelinge. ‘En dit was nag’ – buite skyn die volmaan met paasfees, maar Judas verwerp die ware lig wat elke mens verlig (1:9; 8:12; 11:10 sê: maar as iemand in die nag loop, struikel hy, omdat hy nie die lig het nie; 3:19 sê: En so kom die skeiding: die lig het na die wêreld toe gekom, en tog het die mense eerder die duisternis as die lig liefgehad, want hulle dade was sleg). Ook vir Jesus is dit die nag van die dood wat op Hom wag., maar die duisternis kon sy lig nie uitdoof nie (1:5).

Vertrek en terugkeer van Jesus (13:31-14:31)

Die tweede gesprek begin as ‘n meer intieme gesprek met die dissipels, nadat Judas weg is. Dit word ingelei in 13:31-38. Daarop volg die gesprek oor Jesus se weggaan en terugkoms (14:1-26) en ‘n epiloog waarin Jesus vir hulle sy vrede gee (14:27-31).

Inleiding: verheerliking van Jesus  (13:31-38)

13:31-32 Jesus se reaksie op Judas se vertrek stem ooreen met sy reaksie op die Grieke se versoek om Hom te sien: die tyd het gekom dat die Seun van die mens verheerlik moet word (12:23) en ‘Nou word die Seun van die mens verheerlik, en God word deur Hom verheerlik’ (13:31). Die einde het gekom. Jesus se verheerliking is sy verhoging aan die kruis, die hoogste offer van sy liefde, dat Hy sy lewe aflê vir sy vriende (15:13). God het die Seun verheerlik deur sy liefdesoffer aan die kruis vir sonde van die wêreld te aanvaar. God is deur die Seun se volmaakte gehoorsaamheid en selfopofferende liefde verheerlik, en God verheerlik die Seun onmiddellik in sy dood en opwekking uit die dood. In die gekruisigde en opgestane Christus word ons verhouding met God reggestel (Rom 1:17 dikaiosune), word ons verlos (Ef 1:7  apolutroosis), met God versoen (2 Kor 5:19 katallage). Christus Jesus het vir ons geword die wysheid wat van God kom, die vryspraak (regverdiging dikaiosune), die heiliging (hagiasmos) en die verlossing (apolutroosis, 1 Kor 1:30) – dit is sy verheerliking, so trek Hy almal na Hom toe as Hy verhoog word (12:32).   

Skrywer: Prof Francois Malan

We rob the gospel of its power if we leave out its threatenings of punishment. —C.H. Spurgeon

Ons dwaal soos skape

Ons het almal gedwaal soos skape, ons het elkeen sy eie pad geloop. Maar die Here het ons almal se sonde op hom laat afkom (Jesaja 53:6)

Hier is ‘n paar interessante dinge wat ons hier kan leer:

• Die beeld van die sondaar is dié van ‘n skaap. Skape is dom – hulle weet nie wat goed vir hulle is nie. Hulle tree nie rasioneel op die; hulle slaan die verkeerde rigting in. Hulle loop rond rigtingloos, doelloos en kwesbaar. In ons oënskynlike “onskuldige” ronddwaal, is ons besig om teen God te sondig.
• Die trajek van sonde: afdwaal. Vir ‘n skaap wat afgedwaal het, is die lewe vol gevare. Hy kan homself nie verdedig nie – hy is hulpeloos. Sy enigste hoop is dat die herder hom soek en kry voor ‘n ramp hom tref. As ek sou ronddwaal soos ‘n skaap wat weggeraak het, soek my dan, want u gebooie het ek  nie verontagsaam nie (Psalm 119:176)
• Die aard van sonde: wegdraai. Dit is die teenoorgesteld van bekering. Sonde beteken ek draai weg van God; bekering beteken dat ek na Hom toe draai. Om jou rug op iemand te draai wat met jou praat, is ‘n groot belediging. Ons draai weg as ons te staan kom voor Een wat groter en sterker as ons is en ons Hom nie wil gehoorsaam nie. Ons draai na iemand as ek besef ek het hulp nodig; ons draai na die gesag wat ons erken en aanvaar. Ons draai na Hom wat ons weet goed en wys is.
• Die kern van sonde: selfgesentreerdheid. Elkeen van ons loop sy eie pad. Ons vertrou nie die Herder nie en loop nie op sy paaie nie. Ons eie pad staan teenoor God se pad.
• Die vernietigende aard van sonde; ongeregtigheid. As sondaars is ons inherent boos. Dit is waarom ons weergebore moet word; dit is waarom die Herder ons moet tugtig; dit is waarom ons ‘n nuwe liggaam moet kry. Sondaars kan van hulle ongeregtigheid genees word of hulle kan goddeloos bly en omkom. God se aard is om skape wat afgedwaal het te red as Hy hulle benoude blêr hoor.
• Die omvang van sonde: almal. Ons het almal gedwaal. Die hele Israel het gedwaal; alle mense het gedwaal. Sonde is ‘n universele kenmerk van die mensdom.
• Die reddingsmag van plaasvervanging. Die Here het ons almal se sonde op Hom laat afkom. Jesus Christus het ook ons sonde op Hom geneem. Hy het al ons ongeregtighede gedra.

In hierdie vers word gesê dat Christus  en die mens as skape gesien word: Hy is as Lam in ons plek geslag en ons het as skape gedwaal. Hy, die vlekkelose Lam, het vir die dwalende skape gesterf.

Half of the harm that is done in this world is due to people who want to feel important. They don’t mean to do harm but the harm does not interest them. -T.S. Eliot, poet (1888-1965)

Habakuk

Habakuk is nie ‘n boek wat ons gereeld lees nie.

Hoe lank moet ek om hulp roep voordat U hoor, Here, moet ek by U bly kla, voordat U red (Habakuk 1:2). Hoekom roep die profeet na God? Die antwoord is duidelik: geweld. Geweld beteken koelbloedige, gewetenlose oortreding van die persoonlike regte van ander. Gewoonlik word dit deur gierigheid of haat gemotiveer. In die denke van die Israeliete moet die Here intree in gevalle van geweld: Ellende wag vir hom wat, toe hy vir ‘n ander drank gegee het, dit met gif gemeng het … Die Here sal jou die oordeelsbeker wat in sy hand is, gee om te drink … (Habakuk 2:15 – 17).

Waaruit het hierdie geweld bestaan? Die wet het nie meer krag nie, en daar geskied nie meer reg nie. Slegte mense het die oorhand oor die goeies, en so word die reg verkrag (1:4). Omdat Habakuk net boosheid in Juda en Jerusalem sien, neem hy ‘n besluit: Ek wil op my uitkyktoring gaan staan, my plek op die vestingmuur gaan inneem, ek wil wag om te verneem wat die Here vir my sal sê en wat ek moet antwoord wanneer mense my verwyt (2:1). Tot dusver was God stil, maar Habakuk is steeds oortuig dat Hy op die geweld moet antwoord.

Toe antwoord die Here hom: Skryf wat Ek aan jou gaan openbaar duidelik op kleitablette sodat mense dit sommer in die verbygaan kan lees. Die openbaring geld vir ‘n bepaalde tyd; dit sal gou, kom want dit kom beslis. Jy moet net geduldig bly wag as dit nie gou kom nie, want dit kom beslis, dit sal nie uitbly nie. Dit is die boodskap: Wie nie reg gesind is nie, sal sy verdiende loon kry, maar wie reg doen, sal lewe omdat hy getrou bly (2:2 – 4).

Wat is hierdie openbaring? Maak nie saak hoe erg die wet verdraai is nie; maak nie saak hoe sleg die armes en swakkes behandel is nie; maak nie saak hoe sleg die Babiloniërs hulle gaan behandel nie – die Here sal hulle nie vergeet nie. Hierdie boodskap moet Habakuk so duidelik skryf dat  mense dit sommer in die verbygaan kan lees. Wie reg doen sal lewe omdat hy getrou bly – dit beteken dat die wat aanhou glo en die dinge van God doen, sal aanhou lewe ten spyte van goddeloosheid en geweld.