Die fees van die tempelwyding – die Jode verwerp Jesus (10:22-42) – Francois Malan

Die Jode vra: is U die Christus? (vervolg)

10:26-27 Die Jode het die woorde van Jesus gehoor en sy wonders gesien, maar ten spyte daarvan het hulle nie geglo nie, omdat hulle nie van sy skape is nie – daarmee is Jesus terug by die beeld van die Herder wat soggens sy skape kom roep. Volgens 6:36-37,44,65 kom slegs dié agter Hom aan wat die Vader vir Hom gee, wat die Vader na Hom toe trek, aan wie die Vader dit gegee het, terwyl die Jode Hom sien, maar nie in Hom glo nie. Die verantwoordelikheid rus op hulle om vír Hom te kies. In 10:38 pleit Hy weereens dat hulle sy werke moet glo om te kan insien dat Hy God is.

Hy ken sy skape – in 10:14-15 is daarop gewys dat ‘ken’ ‘n ryk betekenis het. Dit dui op ‘n intieme verhouding van erken, deurgrond en liefhê, ‘netsoos die Vader My ken en Ek die Vader ken.’ Sy skape luister na sy stem. Gewillig gehoorsaam hulle Hom, en volg Hom as persoon volgens sy woord, in die vertroue dat hulle aan Hom behoort en Hy vir hulle sal sorg en reg lei. Vir die mens is dit ‘n keuse, ‘n wilsbesluit. Van God se kant af is dit ‘n roep, ‘n uitnodiging, oortuigingswerk, deur sy genadige liefdesaanbod in Christus om tot die mens deur te dring. 

10:28 Jesus se volgelinge hoor Hom en volg Hom (twee aksies) – Hy ken hulle en gee aan hulle die ewige lewe (twee aksies). In 10:10 het Hy gepraat van lewe in oorvloed. Nou verduidelik Hy dat dit ook vir ewig is, en nou reeds begin. Daarby gee Hy twee beloftes: (i) hulle sal nooit verlore gaan soos skape wat verdwaal of uitmekaar gejaag word nie, en (ii) niemand sal hulle uit die hand van die Herder ruk nie (anders as met ‘n huurling v12). Hulle is vir tyd en ewigheid geborge. Niemand en niks kan ons skei van die liefde van God wat daar in Jesus Christus is nie (Rom 8:38,39; vgl. Jes 43:1-2).

10:29 Die Griekse teks is onseker weens die verskillende weergawes in verskillende manuskripte. Die 1983-vertaling volg Vaticanus (4e eeu): Dié wat my Vader vir My gegee het, is die belangrikste van almal’.  Die 1953-vertaling volg kodeks Sinaïticus (4e eeu) se lesing wat grootliks met papirus 66 (3e eeu) saamstem: My Vader, wat hulle vir my gegee het, is groter as almal.’ Dit gaan in elke geval om die skape/mense wat die Vader aan Jesus gegee het. Die grootste of belangrikste van almal is óf die Vader, óf die mense wat die Vader gekies het. In die eerste geval gaan dit om die Vader wat groter is as enige ander mag in die heelal. In die tweede geval is dit die mense wat aan Jesus toevertrou is, wat vir Hom die kosbaarste is. Die  Vader is die almagtige en sy almag waarborg die ewige bewaring van dié mense wat aan Jesus behoort. Daarom het Jesus se volgelinge niks te vrees nie.     

10:30 In 10:28-29 het Jesus gepraat van sy hand en die Vader se hand – dat niemand sy volgelinge uit hulle hand sal ruk nie. Hier volg nou ‘n kernagtige gevolgtrekking. Dit beteken: Ek en die Vader is een. Die Griekse onsydige woord hen ‘een’ dui aan dat hulle een is in optrede, nie in persoon heis (die manlike vorm van ‘een’) nie, soos geblyk het uit 1:1-2 ten opsigte van die die verhouding tussen die Vader en die Seun: die Woord van God by God en self God, deur wie alles tot stand gekom het. Daarmee verklaar Jesus openlik dat Hy, net soos die Vader, ook God is.

            Die Jode het geëis dat Hy reguit sê of Hy die Christus is (10:24). In sy antwoord bevestig Hy dat Hy wel die Gesalfde Koning is, nie om ‘n nuwe koninkryk vir Israel op te rig nie, maar om as die goeie Herder aan sy skape die ewige lewe te skenk en hulle veilig te lei en te bewaar. Nou sê Hy veel meer as wat die Jode gevra het. Hy verklaar openlik dat Hy en die Vader een is, en dat Hy dus self ook God is. 

Skrywer: Prof Francois Malan

Verdeelde reaksie onder die Jode (10:19-21) – Francois Malan

10:19 Daar het toe weer verdeeldheid onder die Jode gekom (vgl. 7:43; 9:16) oor ‘hierdie woorde’. Veral twee woorde in die voorafgaande gedeelte het aanstoot gegee: (i) die wyse waarop Jesus gepraat het oor die verhouding tussen Hom en die Vader, wat deur sommige as godslastering beskou is; (ii) die gedagte dat Hy sy lewe kan aflê en weer opneem, het buite die ervaring en verbeelding van die mens gelê.

10:20 Baie sê Hy het ‘n duiwel – is in bondgenootskap met die duiwel (soos drie maal tevore 7:20; 8:48,52), en voeg by: Hy is mal – irrasioneel, onder beheer van ‘n bose gees. Met uiters beledigende taal sê hulle Jesus is nie vir sy woorde verantwoordelik nie, omdat Hy onder beheer van die duiwel sou staan.  Daarom moet niemand na Hom luister nie.

10:21 Ander is verwonderd oor die wonderdade wat Jesus gedoen het, veral die blindgeborene se oë wat geopen is. Dit kon alleen deur ‘n gunsgenoot van God gedoen word (9:31), nie in diens van die duiwel nie, en daarom moet na sy woorde geluister word, as iemand wat van God af kom. Maar of hulle dit alles kan glo bly moeilik. 

Die fees van die tempelwyding – die Jode verwerp Jesus (10:22-42)

Die Jode vra: is U die Christus? (10:22-30)

10:22-23 Tydens die Loofhuttefees in Jerusalem (7:10) verwys Jesus na die Heilige Gees as ‘strome van lewende water’ wat sal vloei uit die binneste van dié een wat in Hom glo (7:38). Daarop volg sy strydgesprek met die Jode (hoofstuk 8), die genesing van die blindgeborene (hoofstuk 9), en die goeie herder (10:1-21). Twee maande na die Loofhuttefees, volg die fees van die Tempelwyding (Chanukkah –weidingsfees) wat op die 25e van die maand Kislev (November-Desemer) vir 8 dae lank begin.

            [Na hulle terugkeer uit ballingskap in Babilonië in 538 v.C. bly die Jode onder die Persiese regeerders tot die Grieke onder Alexander die Grote die Perse in 333v.C. verslaan. Na sy dood in 323 v.C. word Alexander se ryk verdeel onder drie van sy generaals: Antigonus in Griekeland, Seleukus in Asië, Ptolemeus in Afrika. Die Jode val toe onder Ptolemeüs in Egipte in die suide, totdat Seleukus se nageslag, wat in Sirië noord van Israel regeer, die Ptolemeërs in 198 v.C. verslaan en Palestina vir hulle vat.  Antiogus IV Epifanes regeer van 175-164 v.C. Hy beveel die Jode om hulle godsdiens en wette te los en die Griekse god Zeus te aanbid, rig ‘n beeld van Zeus in die tempelterrein op, en begin om varke op die altaar vir Zeus te offer op 25e Kislev 167 v.C. (vgl. Dan. 11:31 se gruwel vir die Here, wat ‘n toekoms simbool word in  Mat 24:15). Daardie dag begin die Joodse opstand onder leiding van Judas Makkabeus,  wat die tempel in 165 v.C. reinig en op 25 Kislev weer offers bring ‘soos die wet dit bepaal.’  Die volk vier vir 8 dae fees, en dit word bepaal dat die fees jaarliks gehou word. Die fees word nie in die Ou Testament genoem nie. In 63 v.C. neem die Romeine beheer oor Palestina oor by die Joodse Makkabeërs, en in 47v.C. stel Julius Caesar die Idumeër Antipas, die pa van Herodes die Grote, aan as die goewerneur van Judea.]

            15 Desember tot 15 Februarie is winter in Palestina, maar weerspieël ook die vasgevriesde gees van die Jode en hulle koudheid teenoor Jesus, juis tydens die fees wat die groot bevryding van die Jode uit die afgodsdiens en die triomf van die ware godsdiens in Israel vier. Die groot vreugdefees is in elke huishouding gevier, en is gekenmerk deur lig, daarom word die fees ook Foota‘(‘ligte’ in Grieks) genoem. Op elk van die 8 dae van die fees word ‘n lamp aangesteek tot al 8 brand op die laaste dag.  Jesus loop in die 15 meter breë pilaargang van Salomo wat al langs die oosgrensmuur om die tempel opgerig is om die volk te leer. Dit is reëntyd, en die pilaargang bied skuiling teen wind en weer. Later is dit ook die plek waar die eerste gemeente vergader (Hand.5:12).

10:24  Die vyandige Jode/leiers omsingel Jesus sodat hy van sy volgelinge afgesonder is. Hulle verwyt Hom dat Hy hulle onnodig in onsekerheid hou. Hulle eis ‘n ondubbelsinnige uitspraak dat Hy die Christus is. Dit terwyl Jesus telkens duidelik gepraat het van sy unieke verhouding tot die Vader (vgl. 5:17; 10:15,17, ens.). Maar hulle het geweier om te aanvaar dat Hy deur God gestuur of die Seun van God is. Maar omdat Jesus soms beelde gebruik het, soek hulle ‘n antwoord wat nie in beeldspraak of met vergelykings ingeklee is nie. Die Jode verwag ‘n politieke bevryder as Messias/Christus (Gesalfde). As Jesus nou openlik verklaar dat Hy die Christus is, kan die Jode Hom by die Romeinse owerheid aankla as die leier van  ‘n opstand.       

10:25 Jesus antwoord met ‘n indirekte vraag wat na sy woorde en wonderwerke verwys as getuienis dat Hy van God af kom. Hy is God se besondere Gesant, wat God sy Vader noem. Hy is inderdaad die  beloofde Messias, maar gee nie ‘n direkte antwoord nie, want hulle beskou die Messias as ‘n politieke figuur wat hulle van die Romeinse owerheid sal verlos. Dit is Jesus beslis nie. Hulle  idee en verwagting van die Messias maak dit vir Hom onmoontlik om bloot te sê Hy is die Messias, want Hy is ‘n ander soort Messias as waaraan hulle aan dink. Hulle ongeloof en onwilligheid om ‘n ander soort Messias as hulle vooropgestelde idee te aanvaar is die probleem, nie sy getuienis nie. Aan die Samaritaanse vrou wie se geloof begin blom het, het Hy dit duidelik gesê (4:25,26; ook aan die blindgeborene 9:35). 

Skrywer: Prof Francois Malan

The best way to do ourselves good is to be doing good to others; the best way to gather is to scatter. —Thomas Brooks

‘n Nuwe Kategismus: Vraag 42

Vraag:

Hoe moet God se woord gelees en gehoor word?

Antwoord:

Met toewyding, voorbereiding en gebed sodat ons dit met geloof kan aanvaar, in ons harte wegbêre en in ons lewens kan uitleef. [Onderstreepte gedeelte is die antwoord vir kinders.]

Teksgedeelte:

Die hele Skrif is deur God geïnspireer, en het groot waarde om in die waarheid te onderrig, dwaling te bestry, verkeerdhede reg te stel en ‘n regte lewenswyse te kweek, sodat die man wat in diens van God staan, volkome voorberei en toegerus sal wees vir elke goeie werk (2 Timoteus 3:16 – 17).

Kommentaar:

As jy die Bybel elke dag lees, pas jy die waarheid op jouself toe? Wat is jou motief as jy die Bybel lees? Is dit net om kennis in te win sodat jy vir ander kan wys hoeveel jy weet en met hulle kan argumenteer? Of pas jy die waarheid op jouself toe?  As jy lees, sê vir jouself, “Dit is ek! Wat sê dit oor my?” Laat toe dat die Skrif jou ondersoek anders kan dit baie gevaarlik wees. Hoe meer jy weet, hoe gevaarliker is dit as jy dit nie toepas nie. Ons moet die waarheid op onsself toepas en as gevolg daarvan nederig wees. Ons moet versigtig wees dat ons nie praat asof dit slegs teoreties is nie – ek doen nie die moeite om dit op my persoonlike lewe toe te pas nie.. Mense oordeel Christus deur my en jou. Hulle sê: “Kyk na daardie Christene! … Hulle praat wonderlik as die son skyn en as dit goed gaan met die besigheid en as daar geen moeilikheid in die familie is nie. Die oomblik as iets verkeerd gaan, lyk dit asof hulle niks het nie. Hulle is selfs slegter as mense wat nie Christene is nie. Is dit die Christelike geloof? Hierdie maak ‘n logiese en regverdige afleiding.

Hierdie kommentaar is deur David Martyn Lloyd-Jones (1899–1981) geskryf. Hy was ‘n Walliese geneesheer en Protestantse predikant. Hy word veral vir sy prediking en onderrig van dertig jaar in Westminster Chapel in Londen onthou. Hy sou maande, selfs jare, gebruik om ‘n hoofstuk in die Bybel vers vir vers uit te lê. Sy bekendste publikasie is sy reeks kommentare op Romeine – veertien volumes.

Hierdie kommentaar kom uit Romans Chapters 2:1–3:20 “The Righteous Judgment of God” (Grand Rapids: Zondervan, 1989), 147–149.

Verdere leesstof:

 “The Interpretation of Scripture” in A Faith to Live By, deur Donald Macleod.
“Interpretation” in Concise Theology, deur J. I. Packer.

Gebed:

Almagtige en ewige God, ons bid in die Naam van u geliefde Seun, ons Here Jesus Christus. Stuur eerstens ‘n geestelike koninkryk en ‘n geseënde evangeliebediening. Gee aan ons toegewyde predikers wat die rykdom van U goddelike Woord kommunikeer – waar en duidelik. In u genade beskerm ons teen verdeeldheid en dwaalleer. Moenie op ons ondankbaarheid fokus nie – ons het lankal verdien dat U U woord van ons af wegneem. Moenie ons so swaar straf soos ons verdien nie. Gee aan ons dankbare harte dat ons U heilige Woord liefhet, waardeer, in aanbidding aanhoor en ons lewens dienooreenkomstig verbeter. Mag ons so u Woord reg verstaan en u eise deur ons dade volbring. Mag ons in ooreenstemming met u Woord lewe en dag vir dag toeneem in goeie werke. Mag u Naam daardeur  verheerlik word, u koninkryk kom en u wil geskied. Amen.

Hierdie gebed is deur Martin Luther (1483 – 1546) geskryf. Hy was ‘n Duitse Protestantse pastoor en Professor van Teologie. Hy was die seun van ‘n mynfamilie. Hy was veronderstel om ‘n prokureur te word, maar sluit aan by ‘n klooster. Op 31 Oktober 1517 spyker hy sy 95 stelling s aan die deur van die kerk in Wittenberg. Dit lei tot die Hervorming. Sy weiering om sy skrywe in opdrag van Pous Leo X en keiser Karel V  terug te trek lei tot sy uitbanning. Luther het baie werke geskryf, insluitend sy klein en groot kategismusse. Hy preek honderde preke in kerke en by universiteite.

Hierdie gebed kom uit  Luther’s Prayers, geredigeer deur Herbert F. Brokering, uit die vertaling van  Charles E. Kistler (Minneapolis: Augsburg Books, 1967), 97–98.

Copyright © 2012 by Redeemer Presbyterian Church

We encourage you to use and share this material freely—but please don’t  charge money for it, change the wording, or remove the copyright information. Ek het slegs die gedeeltes vertaal.

Preaching without spiritual aroma is like a rose without fragrance. We can only get the perfume by getting more of Christ –  A. B. Simpson

Hoekom laat God ons wag?

Ons moet vir iets wag; ons voel gespanne en angstig; ons wonder hoe lank dit nog gaan neem. Daar is baie min mense wat daarvan hou om te wag. Sit net agter ‘n kar wat stadig ry. Dit frustreer ons. Ons is altyd haastig op pad na die volgende plek. Hierdie gesindheid mag oorspoel na ons geestelike lewe. Tog lyk dit nie of God haastig is nie – altans dit voel nie so nie. Hoekom? Omdat Hy ‘n doel en plan met alles het.

Die probleem met wag, is dat ons nie al die besonderhede het nie. Vanuit ons perspektief het ons alles uitgesorteer en ons verwag dat God binne ons raamwerk moet beweeg. Maar: Wag is deel van die lewe en een van die instrumente wat God gebruik om ons te ontwikkel. God beweeg selde volgens ons tydsraamwerk, en daarom raak ons gou mismoedig.

Lees weer die verhaal van Marta en Maria wat wag vir Jesus om te kom om hulle broer Lasarus te kom genees. Luister vir Marta: Here, as U hier was, sou my broer nie gesterwe het nie (Johannes 11:21). God het altyd goeie redes waarom Hy ons laat wag. Die Bybel is vol verhale van mense wat moes wag: Noag, Abraham, Moses, Josef, Dawid, Daniël, Jesus, Paulus, ens.

Hoekom het God hierdie mense laat wag?

• Ons ware motiewe word geopenbaar as ons wag. Wag bring die beste of die slegste in ‘n mens na vore. Mense met verkeerde motiewe sal nie lank wag nie, want hulle stel nie belang in die toewyding wat nodig is om dinge klaar te maak nie. Hulle stel belang in korttermyn resultate. Baie van dit wat ons wil bereik, is ‘n poging om ‘n naam vir onsself te maak – ons eie ego’s.
• Wag bou geduld in ons lewens. As ons nie kan wag om ‘n klein dingetjie te doen nie, kan ons beslis ook nie wag vir Hom om iets groot te doen nie. Ons glo die groot dinge in die lewe is finansies en besittings; God dink die groot ding is om mense te verander.
• Wag bou afwagting. Kyk maar na kinders kort voor Kersfees – die afwagting maak hulle opgewonde. Hoe langer ons vir iets moet wag, hoe meer waardeer ons dit.
• Wag verander ons karakter.  In die wagtyd word al die growwe rante van ons persoonlikheid afgeskuur. Moses moes veertig jaar in die woestyn wag sodat sy karakter verander kan word. Toe hy jonk was, was hy ongeduldig – hy slaan sommer ‘n Egiptenaar dood. Toe hy weer ‘n geleentheid kry, doen hy dit op God se manier en sy tyd.
• Wag bou intimiteit en afhanklikheid van God. Al die groot mense in die Bybel het geleer dat sukses in die lewe deur hulle intimiteit en afhanklikheid van God bepaal word. Hierdie is nie iets wat oornag gebeur nie. Wag tydens moeilike tye ontwikkel hierdie verhouding.

God stel net soveel belang is ons reis as in die bestemming Ons mag nie verstaan waarom ons moet wag nie, maar die goeie nuus is dat God ons nooit vra om sonder Hom te wag nie.