Kinders van Abraham en kinders van die duiwel (8:41-47) – Francois Malan

8:41 Julle doen die werke van julle vader!  Maar hulle vader  is nie Abraham nie. Hulle meen Jesus suggereer dat hulle uit owerspel gebore is omdat hulle ‘n ander vader as Abraham sou hê. Hulle protesteer: hulle is nie buite-egtelike kinders van ‘n ander pa nie Die Jode begin egter begryp dat Jesus van ‘n geestelike kindskap praat. Daarom wil hulle Hom oortroef met hulle geestelike afstamming van die een Vader, nl. van God. Daarom begin hulle oor godsdiens redeneer (soos die Samaritaanse vrou toe sy in ‘n hoek gedryf is). Daagliks bely elke Jood: Luister, Israel, die Here is ons God, Hy is die enigste Here (Deutr.6:4; 14:1,2; vgl. Jes.63:16). Die profeet Hosea het egter 750 jaar vantevore reeds Israel se afgodery gestriem as geestelike hoerery (Hos. 6:10), en Israeliete almal owerspelers genoem. Daarvan distansieer hierdie Jode hulle. Hulle is nie soos Hosea gesê het nie, hulle dien net een God.

8:42 Hulle aanspraak word egter verwerp. As God hulle Vader sou wees, sou hulle dadelik erken het dat Jesus van God af kom, deur God gestuur is, en Hom liefhê in stede van Hom te haat. Jesus beklemtoon weer dat Hy nie uit sy eie na hulle toe gekom het nie, maar deur God gestuur is. As hulle God se Gestuurde haat en wil doodmaak, verwerp hulle God ook, en kan hulle geensins geestelike kinders van God wees, ten spyte van hulle daaglikse belydenis van hulle verbintenis aan een God. Hulle verhouding teenoor Jesus loën hulle belydenis.

8:43 Hulle verstaan nie wat Jesus met hulle praat (lalein) nie, dit bly vir hulle net woorde, sonder dat hulle die betekenis van Jesus se boodskap (logos) kan  aanhoor/verstaan, omdat hulle dit nie in geloof aanvaar nie. Hulle ongeloof het hulle sinne so verhard dat hulle onbekwaam daarvoor is (Jesus is die Woord –logos – van God!).

8:44  Hulle verhardheid en moordplanne wys duidelik dat hulle nie kinders van God is nie, maar kinders van die duiwel. Hulle voer gewillig die ‘begeertes’ van hulle vader  uit, veral om dood te maak, want: (i) hy was ‘n mensemoordenaar van die begin af (vgl. Gen 2:16; 3:4-5; 4:6-8; Rom 5:12); (ii) hy is ‘n leuenaar, wat nou van God se openbaring in Jesus ‘n leuen probeer maak en nie aan die kant van die waarheid staan nie, omdat hy nie in die waarheid staan nie; (iii) hy is die vader van die leuen, deur ‘n leuen te maak van God se waarskuwing aan Adam en Eva (Gen 3:3,4). Dieselfde oordeel  word oor die Jode gevel in Openb.2:9.

[In 2:24 van die apokriewe boek Die wysheid van Salomo’, geskryf in 40 v.C., staan bv. ‘deur die duiwel se jaloesie het die dood in die wêreld ingekom’].

Lynreg daarteenoor staan Jesus en sy werke. Hy het gekom (i) om vir die wêreld die lewe te bring (6:47,68); (ii) om die waarheid te openbaar (8:40); (iii) om die mensdom in staat te stel om deel te word van dié lewe en die liefdeskrag daarvan, deur Jesus lief te hê (8:40,42) . Soos die duiwel die woorde en werke van Jesus teenstaan, so is die Joodse teenstanders van Jesus gewillige instrumente van die duiwel, spesifiek in hulle pogings om  Hom dood te maak. God se openbaringswerk in Abraham en Moses en Christus is aan mekaar verbind. As jy jou van een van hulle losmaak, het jy uit God se openbaringsplan gestap, en jou van God en die waarheid losgemaak.

8:45  Juis omdat Jesus die waarheid praat oor God, God se verlossingsplan, oor Homself, oor die mens en oor God se skepping glo die Jode Hom nie, want hulle word deur die begeertes van die duiwel gelei – hy begeer die dood van Jesus, wat vir mense die ewige lewe bring. Die Jode val in by die duiwel se aard en begeertes: moordgedagtes en verwerping van die waarheid wat Jesus verkondig.

8:46 ‘Wie van julle kan my berispe/teregwys oor sonde?’ Wat het Jesus gesê of gedoen wat die dood verdien?  Sy lewe en sy woorde is dieselfde – Hy lewe die waarheid van God wat Hy verkondig. Waarom glo hulle Hom dan nie? Die regverdigheid van Jesus word aan die Joodse leiers duidelik uitgespel deur niemand minder nie as Pilatus (18:38b; 19:4-6), en deur die eeue aan ons deur die Heilige Gees wat bewys dat die reg aan sy kant is (16:8-10). Met sy uitdaging het Jesus ook iets oor Homself geopenbaar: Hy het aan die mens gelyk geword, maar sonder sonde (Hebr.4:15).

8:47 ‘Wie uit God is, hoor die woorde van God’ soos Jesus uit God is en alles doen wat sy Vader sê. Daarom is Hy sonder sonde; dit geld ook diegene onder sy hoorders wat uit God is (wat weer/van Bo gebore is, 3:3; uit die Gees gebore is, 3:8); hulle hoor die woorde van God. Maar die Jode gee hulleself oor aan die vader van leuens, verhard hulleself teen die waarheid, en wys so wie hulle vader is (1 Joh 4:4-6). Daar moet ‘n geestelike verwantskap met God bestaan voordat iemand die woorde van God kan aanvaar en gehoorsaam. Die Jode luister nie omdat hulle  nie kinders van God is nie. Met dié beskuldiging roep Hy hulle weereens tot bekering, om te besef waarmee hulle besig is.

Skrywer: Prof Francois Malan

Die waarheid maak vry (8:30-40) – Francois Malan

8:30 Baie van die mense, wat geluister het hoe Jesus die Jode op verskillende maniere probeer oortuig het van sy verhouding met die Vader, het begin om in Hom te glo. Hy is self die inhoud van sy prediking. Dit gaan om vertroue in Hom, dat Hy deur God gestuur is, dat wat Hy sê die waarheid en die regte lewenspad is, en dat jy jou lewe aan Hom oorgee as jou Here en Leidsman, as jou God vir wie jy lewe. Hy is die ware openbaring van God wat met genade en waarheid na die wêreld gekom het (Jn 1:14,17).

8:31 Hulle het begin glo, maar nou kom die vermaning: hulle moet bly in sy woord, voortlewe in sy woord. Dit is die hoofsaak vir die gelowige, en ‘n kenteken van ‘n ware gelowige: ‘n vasberadenheid om te lewe volgens die woord van Jesus deur getrou daarna te luister (en te lees), dit te oordink en daarvolgens op te tree. Dit word in 15:7 beskryf: As julle in my bly, en my woorde in julle – ‘n lewe te lei wat in Christus bly, wat moontlik is met Christus in ons. Dit vra ‘n voortgaande innige persoonlike gemeenskap met Jesus, soos die dissipels wat saam met Hom gewandel het.

8:32  Die lewensproses, om daagliks  in geloof en vertroue saam met Jesus te wandel, beteken om die waarheid te leer ken en te begryp, naamlik die openbaring van God aan ons deur Christus se lewe en woorde (vgl. 8:28 dan sal julle weet ‘Ek is’) en die verlossing wat Hy bring. Dit beteken om te lewe en te werk onder die verlossende heerskappy van God, ‘n Eksodus-uittog uit die slawerny van sonde vir die nuwe volk van God uit alle nasies, in ‘n nuwe lewe met die inwoning van  die Heilige Gees, sodat strome lewende water uit ons binneste sal vloei na ander (7:38). Dit is waarvoor  die waarheid ons sal vrymaak (‘n nuwe en onverwagte woord vir die Jode).  In die gestalte van Jesus omvat God se waarheid die openbaring van sy liefde vir die wêreld, vir die mensdom met sy wetenskap, filosofie en eindbestemming (1:14,17). In sy persoon is Jesus dié waarheid (14:6).

8:33 Die Jode se antwoord toon weer ‘n dubbele misverstand – oor wat waarheid is (bespreek in 18:34-36), en wat dit beteken om ‘n kind van Abraham te wees (bespreek in 18:37-40). Was kinders van Abraham nog nooit iemand se slawe nie? – 400 jaar in Egipte? 70 jaar in Babel, en nou onder die Romeinse regering? Die Jode spog: ons is die saad (nageslag) van Abraham! Die rabbi’s het verkondig dat besnedenes, as kinders van God se verbond met Abraham, nie afgaan in Gehenna nie, want die verdienstes van Abraham bedek al hulle oortredings van die wet. Hulle reken dat hulle God se wet en al sy beloftes het, en daarom nog nooit innerlik onder vreemde jukke gebuig nie. Daarom beskou hulle hulself as vry. In die vorige hoofstukke is telkens na Moses verwys. In hoofstuk 8 word teruggegryp tot by Abraham.

8:34 Met: voorwaar! voorwaar! verduidelik Jesus wat Hy met bevryding bedoel (18:32). Sonde is ‘n innerlike slawerny wat Abraham se nageslag nie vryspring nie, en waarvan Abraham se verdienstes nie bevry nie. Iemand wat sonde doen is ‘n slaaf van ‘n mag wat sterker is as enige mag waaroor ‘n mens beskik. Die feit dat jy sonde doen wys dat jy reeds ‘n slaaf is wat nie daarvoor  kon nee sê nie. Die wortels van sonde-slawerny is ‘n verkeerde verhouding met God, en so ‘n slaaf het ‘n Verlosser nodig (18:31-32).

8:35 ‘n Slaaf kan enige tyd deur sy heer verkoop word. ‘n Seun van die eienaar bly altyd sy kind met erfregte. Iemand wat sonde doen is soos ‘n slaaf in die huis sonder enige regte. Die Griekse uitdrukking wat hier vertaal is met ‘altyd’ kan ook vertaal word as ‘vir ewig’ wat in 18:36 verder uitgewerk word. 

8:36 Jesus, die ewige Seun van God, bied aan die slawe van sonde ‘n nuwe verhouding tot God aan, en ‘n ewige aandeel in die erfenis in die Vader se huis. Slawe wat bevry is om as ‘n kind van  God te lewe, weet wat ware vryheid is, vry van die mag van sonde.

8:37  Biologies gesien is hulle die saad/nageslag van Abraham: ‘Ek weet’, maar iets is drasties verkeerd. Dit is nie die gees van Abraham wat hulle besiel nie; uiterlik is hulle besnede Jode, maar in hulle wese het hulle niks van Abraham in hulle nie (18:40; vgl. Johannes die Doper se woord in Mat.3:9). Die openbaring van God, wat die mensgeworde Woord van God vir hulle bring, kan geen plek onder of in hulle vind nie. Daarom het hulle sy doodsvyande geword. Abraham het die woord van God geglo en weggetrek sonder om te weet waarheen die Here hom lei. As hulle vir Jesus, ‘die Woord van God’ wil doodmaak, verloën hulle hulle kindskap van die gelowige Abraham.

8:38 Hulle optrede verskil lynreg van Abraham se optrede. Dit blyk dat ‘n ander vader by hulle ‘n rol speel. Jesus luister gehoorsaam,  en sê en doen net wat sy Vader vir Hom sê (8:26,28,29). Hy openbaar aan die wêreld hoe God waarlik is en wat van God se kinders verwag word (5:17). Die Jode volg hulle vader – Jesus spel nie uit wie die vader van die Jode is nie – en hulle doen wat hulle vader sê.

8:39 Die Jode herhaal hulle aanspraak: Abraham  is ons vader! Jesus ontken dit deur onderskeid te maak tussen die ‘saad/nageslag’ van Abraham wat biologies afstam van Abraham (8:33,37) en ‘kinders’ van Abraham wat soos Abraham lewe in geloof en vertroue op God en sy woord (vgl. Rom 2:28-29; 9:6-8; Jer.9:25,26; en Mat.3:9) . Uit die Jode se dade blyk dit dat hulle nie ‘kinders’ van Abraham is nie, in ‘n dieper en omvattender sin as slegs natuurlike afstamming.

8:40 Hulle strewe om ‘n mens dood te maak wat vir hulle die waarheid vertel wat Hy self by God gehoor het, staan lynreg teenoor Abraham se lewe wat gekenmerk was deur geloof en gehoorsaamheid bloot  aan God se woord (Gen 12:1-4; 22:15-18). Jesus is God se woord (1:1); God het eintlik deur Jesus met Abraham gepraat, en Abraham het Hom geglo. En hier soek die saad/nageslag van Abraham om Hom dood te maak.

Skrywer: Prof Francois Malan

The sun had never risen in China without finding me on my knees – Hudson Taylor, sendeling in China, wat elke oggend om 5 uur vir twee uur lank gebid het.

Het die Ou Testament nog iets te sê vir ons kultuur?

Kan die Ou Testament nog iets vir ons sê? Dit is tog duisende jare verwyder van ons tyd en ons probleme, Die Ou Testament kan tog nie hedendaagse probleme soos globalisering, die digitale revolusie, kloning, ens hanteer nie.

 Ons moet vir geen oomblik dink dit is maklik om die Ou Testament te lees en sy wyshede te ontdek nie. Tog met toegewyde studie en gebed kan ons baie wys word.

Die Hele Skrif is deur God geïnspireer en het groot waarde om in die waarheid te onderrig, dwaling te bestry, verkeerdhede reg te stel en ‘n regte lewenswyse te kweek, sodat ‘n man wat in diens van God staan, volkome voorberei en toegerus sal wees vir elke goeie werk (2 Timoteus 3:16 – 17). Waarvan praat Paulus hier? Hy praat van die Ou Testament, want dit is al wat hy gehad het.

 Daar is verskeie maniere waarop die Ou Testament met vrug met ons praat – vandag.

• Dit verduidelik ons kultuur

As jy tydens die pouse instap by ‘n toneelstuk kan jy nie verwag om te verstaan wat daar aangaan nie. Jy sal allerhande verkeerde gevolgtrekkings maak oor wat daar aangaan. As ons net die Nuwe Testament lees, kom ons in die middel van die verhaal daar aan. Ons kan nie verwag om te weet waaroor die verhaal tot dusver gegaan het nie. Die Ou Testament ontvou hierdie drama beginnende by ‘n goeie en mooi skepping. Daarna volg die mense se tragiese val in sonde. In Genesis 3 begin toneel 3 van die verhaal: die hoop op verlossing. Toneel 4 is dan waar alles nuut gemaak word – die klimaks van die verhaal. Ons sal nie in staat wees om ons kultuur te beskrywe sonder dat ons die hele drama gesien het nie.

• Dit verskaf morele standaarde vir ons kultuur.

In die Ou Testament kry ons seremoniële wette wat net tydelik was, maar tog die komende Messias uitgebeeld het en na Hom verwys het. Met sy koms het hierdie wette verval. Ons kry ook siviele/burgerlike wette Hulle is daar vir die spesifieke geskiedkundige tyd waarin Israel geleef het. Hulle doel was om die volk te beskerm te midde van vyandige bedreigings. Daar is sekere permanente beginsel in hierdie wette, maar die toepassing en strawwe word tot Ou Israel beperk – tot sy vernietiging deur die Romeine in die jaar 70 nC. Maar derdens het God sy permanente, onveranderlike morele wette, soos saamgevat in die tien gebooie,  aan ons gegee. Hierdie wette word in die Nuwe Testament bevestig. Dit is baie maklik om die beginsels in hulle te ontdek – beginsels wat vandag steeds geld en toegepas moet word.

• Dit gee hoop vir ons kultuur.

God gee vir ons die wet om ons lewens te orden, maar gereeld verbreek ons hulle. Dit lei tot persoonlike, ekonomiese, sosiale, morele en geestelike gevolge – net soos met Israel die geval was. Dink maar aan Noag se tyd, die toring van Babel, die tye van die rigters … Die Ou Testament teken ‘n donker prentjie van die sonde, maar elke keer kom die Here en ons kry nuwe leiers wat Hom gehoorsaam Elke keer word die herskep. Watter hoop bied dit nie vir ons vandag nie.

• Dit fokus ons kultuur op Jesus Christus

Die Ou Testament bevat tussen 300 en 400 profesieë oor Jesus Christus Vanaf Genesis 3:15 is die hoop van Israel op die beloofde Messias – ‘n Verlosser wat sal kom en die bose sal oorwin.  Aan die Emmausgangers verduidelik Jesus die Skrif – en al die Skrifuitsprake wat op Hom betrekking het (Lukas 24:27). Hy sê vir die Fariseërs: As julle Moses geglo het, sou julle in My geglo het, want hy het van My geskrywe (Johannes 5:46). Ons kan nog verder teruggaan: Abraham, julle voorvader, het hom daaroor verheug dat hy die dag van my koms sou sien (Johannes 8:56). Jesus Christus is God se boodskap van hoop en hernuwing aan die wêreld Ons moet beide Testamente gebruik om die kollig op Hom te skyn – die enigste Verlosser.

• Dit roep ons op om ons kultuur te evangeliseer

Ons kry die gevoel dat God in die Ou Testament al sy aandag op Israel, ‘n klein volkie, fokus. Hy het vir Abraham en Israel gekies om deur hulle sy plan uit te voer. Maar sy uiteindelik doel was om deur Abraham en al sy nakomelinge al die nasies van die aarde te seën. Ons kry dieselfde in Jesus se groot opdrag aan sy dissipels: Gaan dan na al die nasies toe (Matteus 28:19).

 God gee die Ou Testament aan spesifieke mense op ‘n spesifieke tyd op ‘n spesifieke manier – Hy doen dit op so ‘n manier dat dit steeds kragtig en relevant vir ons in 2013 is.

I never saw a useful Christian who is not a student of the Bible – D. L. Moody

Christelike vryheid volgens Martin Luther

A Christian man is the most free lord of all, and subject to none; a Christian man is the most dutiful servant of all, and subject to every one.

Martin Luther het ‘n brief aan Pous Leo X geskryf waarby hy ‘n verhandeling oor Christelike vryheid aangeheg het. Hierdie aanhaling kom uit daardie verhandeling. My onmiddellike reaksie was dat hierdie twee stellings mekaar weerspreek. 

Luther wys daarop dat die basis van hierdie twee stellings eintlik van Paulus kom:

• Ek is met ander woorde nie afhanklik van enige gemeente nie, maar is vry om te doen wat ek dink die beste is. Ek wil graag alle mense help om die Here te leer ken. Ek wil nie net aan een groep mense gebind wees nie. Ek wil in elke geval vry wees om te doen wat in ‘n betrokke situasie die beste is om mense na die Here toe te lei (1 Korintiërs 9:19).
• Betaal jou skuld! Moet niks aan ander mense skuld nie, behalwe om absoluut lojaal en vol liefde teenoor hulle te wees. As jy ander mense liefhet, het jy die hele wet nagekom (Romeine 13:8)

[Beide aanhalings kom uit Die Boodskap.]

 Dit is die paradoks in die lewe van ‘n Christen: aan die een kant is ons vry, maar vry om te dien