‘n Leser vra:

Ek het 4 jaar terug my man ontmoet nadat ek geskei het (was vir 6 jaar getroud), ons het ‘n jaar terug getrou, en ek gaan Sondae na sy kerk toe.

Hulle is groepies mense wat bymekaar kom in ‘n persoon se huis en dan Bybel studie hou, elke persoon se wat God op hulle hart gelê het die week en deel dit dus met die ander. ‘n Paar keer ‘n jaar het hulle ‘n spesiale diens waar almal bymekaar kom en dan preek slegs die werkers. (Die dissipels)

Met my NG Kerk agtergrond is die baie vreemd, maar ek het al baie geleer.
Maar omdat ek geskei is, mag ek nie deelneem aan die groepies nie en ek mag ook nie deelneem aan die nagmaal wat hulle elke Sondag hou nie. En omdat my man met my getrou het, het hulle hom gevra om ook nie meer deel te wees van die groepies nie. Ons is welkom om na die ‘meetings’ toe te gaan en net te sit en luister, maar nooit meer mag ons weer van die nagmaal gebruik.

Daarom my vraag oor die grootste sonde, my begrip van die nagmaal is dat jy jouself moet ondersoek en so kan jy dan nagmaal gebruik (ek het gelees wat ‘n paar dae terug gepos is)

Ek wil graag ook net weet, is daar mense wat vir jou mag se dat jy nie mag deelwees of mag nagmaal gebruik nie?

Antwoord
Prof Francois Malan antwoord

In 1 Korintiërs 11:17-34 spreek Paulus die gemeente aan oor hulle misbruik van die nagmaal, waar elkeen voortgaan om sy eie maaltyd te eet, en een bly honger en ‘n ander word dronk, hulle minag die gemeente van God en verneder diegene wat niks het nie.
Dan verduidelik hy die betekenis van die nagmaal met die instellingswoorde van Jesus die nag voor sy kruisiging, toe Hy die brood gebreek en gesê het: ‘Dit is my liggaam vir julle. Doen dit tot herinnering aan My.’ So ook met die beker ná die ete, met die woorde: ‘Hierdie beker is die uwe verbond deur my bloed. Doen dit, so dikwels as julle daaruit drink, ter herinnering aan My. Want so dikwels as julle hierdie brood eet en uit hierdie beker drink, verkondig julle die dood van die Here totdat Hy kom.’
Daarom, ‘wie op onwaardige wyse die brood eet of uit die beker van die Here drink, sal skuldig wees teenoor die liggaam en die bloed van die Here.’ Die verdeeldheid in die gemeente, waar die een groep die ander minag, sien Paulus as ‘n onwaardige wyse van nagmaal vier, want die nagmaal is juis die uitdrukking van sondaars se verbondheid aan Christus as ons Verlosser van ons sonde waarvoor Hy sy liggaam en bloed gegee het. In 1 Kor 10:17 beklemtoon Pauus: omdat dit een brood is wat ons breek by die nagmaal as deelname aan die liggaam van Christus, is ons almal een liggaam, want ons het almal deel aan die een brood. Daarom maak verdeeldheid in die gemeente ons skuldig aan die offer wat Christus vir ons gebring het. Die verkondiging dur die nagmaal geskied veral deur die eenheid van die gemeente as ’n getuienis voor die wêreld dat verskillende mense saam in vrede kan lewe in die kerk (vgl. Jesus se gebed in Johannes 17:20-22 dat ons almal een kan wees soos die Vader in die Seun is en die Seun in die Vader is, sodat die wêreld kan glo dat die Vader vir Jesus gestuur het om ons van ons sondes te verlos.

Die selfondersoek gaan dus in die eerste plek oor my verhouding met ander lidmate, of ek hulle minag of in liefde en vrede met hulle lewe en dat ons na mekaar omsien.

In Johannes 1:29 sê Johannes die Doper van Jesus: Kyk! daar is die Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem!’ – niemand word uitgesluit nie. Joh 3:16 sê: ‘Want so lief het God die wêreld gehad dat Hy sy enigste Seun gegee het, sodat elkeen wat in Hom glo, nie verlore gaan nie, maar die ewige lewe kan hê.’ Die enigste voorwaarde is geloof in die Here Jesus wat self as God en mens die straf en die smet van die sonde van die wêreld gedra het, ook al my sondes. Daarom is geloof in die Here Jesus die enigste voorwaarde vir deelname aan die nagmaal.

Mense wat in Jesus as hulle Verlosser glo kan nie in sonde bly leef nie, maar leer om soos kinders van God in hierdie wêreld te lewe. Daarom sê Paulus ook in 1 Kor. 5:11 dat die gemeente ‘nie moet meng met iemand wat ’n gelowige genoem word, maar ’n onsedelike of ’n gierigaard is, of ’n afgodedienaar of ’n kwaadprater of ’n dronkaard of ’n rower nie; met so iemand moet julle nie eers saam eet nie.’

In 1 Kor 7:10-11 verwys Paulus na Jesus se opdrag aan getroudes: ‘dat ’n vrou nie van haar man mag skei nie, en ’n man mag ook nie van sy vrou skei nie (vgl. Jesus se woorde in Markus 10:11-12: ‘Wie van sy vrou skei en met ’n ander vrou trou pleeg egbreuk teenoor haar, en as sy van haar man skei en met ’n ander man trou, pleeg sy egbreuk’). Paulus se raad aan geskeidenes is om ongetroud te bly of met mekaar versoen te word (1 Kor 7:11). Dit beteken egter nie dat egskeiding ’n sonde is wat nie vergewe kan word nie. Vir getroudes waar die een gelowig en die ander ongelowig is, sê Paulus byvoorbeeld: as die ongelowige instem om by die gelowige te bly, moet sy nie van hom skei nie. As die ongelowige egter wil skei, laat hom skei; in sulke gevalle is die broer of suster nie gebonde nie (1 Kor 7:13-15).

Daarom sê 1 Kor 11:28-29: ‘Laat elkeen homself ondersoek en daarvolgens van die brood eet en uit die beker drink. Want die een wat eet en drink sonder om die liggaam van die Here daarin te onderskei, is besig om ’n oordeel oor homself te eet en te drink.’ As jy met jou sonde na die Here Jesus gaan in gebed om sy vergiffenis te vra, en glo dat Hy vir jou sonde gesterf het, is jy welkom om deel te neem aan die nagmaal wat juis ’n teken is wat Jesus gegee het om jou geloof dat Hy jou sonde vergewe ,te versterk, en dat Hy by en in jou lewe met sy Gees, om jou daagliks te lei en te versterk.

Iemand kan jou nie uit die nagmaal weer as jy as ’n gelowige sondaar na die nagmaal kom om die dood van die Here wat vir jou sonde gesterf het te verkondig nie (vgl 1 Kor. 11:26). Want Jesus is self die gasheer wat jou aan sy tafel verwelkom (1 Kor 10:21 noem die nagmaal ‘die tafel van die Here.’ So het Jesus selfs vir die vrou wat in owerspel betrap is, gesê: ‘Ek veroordeel jou ook nie. Gaan, en moet van nou af nie meer sondig nie’ (Johannes 8:11). En die vrou wat al vyf mans gehad het en met ’n sesde man saamleef, het sy getuie geword dat Hy die Verlosser van die wêreld is (Johannes 4:18, 38, 42). Oor die slegte vrou wat sy voete kom salf het, sê Hy: ‘haar sondes, en dit was baie, is vergewe, omdat sy baie liefde betoon het. Maar die een vir wie min vergewe word, het min liefde.’ En vir die slegte vrou sê Hy: ‘Jou sondes is vergewe….jou geloof het jou gered. Gaan in vrede’ (Lukas 7:47-50). Vir Jesus is egskeiding nie ’n sonde wat Hy nie kan vergewe nie, en die nagmaal is juis om sy vergifnis van sondaars te vier. Maar dié wat dink hulle is sonder sonde, is nie by die nagmaal welkom nie (vgl. Jesus se gelykenis in Lukas 18:9-14 oor mense wat oortuig was van hulle eie regverdigheid en op ander neergesien het: van die Fariseër, die godsdienstige leier van Israel, en die tollenaar, wat deur die Joodse gemeenskap uitgesluit is: en waar die tollenaar, ná die Fariseër se roem op sy goeie dade voor God, net bid: O God, wees my, arme sondaar, genadig. En hy het huis toe gegaan met sy saak met God reggestel, eerder as die Fariseër).

Skrywer:  Prof Francois Malan

‘n Leser vra:
Watter sonde is die ergste volgens die Bybel?

Antwoord
Prof Francois Malan antwoord
In Matteus 12:31-32 sê Jesus: Elke sonde en lastering sal die mense vergewe word, maar die lastering teen die Gees sal nie vergewe word nie. En wie iets teen die Seun van die Mens sê, dit sal hom vergewe word. Maar wie iets teen die Heilige Gees sê, dit sal hom nie vergewe word nie, nóg in hierdie bedeling nóg in die een wat kom.

Die werk van die Heilige Gees is om die wêreld te oortuig van sonde, en van geregtigheid, en van oordeel (Johannes 16:8).

Sonde is wat ons teen die wil van God doen en aan mekaar doen.

Geregtigheid is wat reg is voor God en teenoor mense. Die geregtigheid voor God, dat ons verhoudig met God reggemaak is, het Jesus vir ons aan die kruis verkry toe Hy, wat self God is, die sonde van die hele wêreld op Hom geneem het.

Efesiërs 1:7 sê: In Jesus Christus, God se Geliefde Seun, het ons die bevryding van ons sondes deur sy bloed, die vergewing van ons oortredinge uit die rykdom van sy genade – dit is gratis vir elkeen wat in Hom glo, dat Hy al my sonde se skuld en straf en smet op Hom geneem het.

Efesiërs 2:8-10: ‘Want uit genade is julle verlos, deur geloof, en dit kom nie uit julle self nie; dit is ’n gawe van God. Dit kom nie uit eie werke nie, sodat niemand kan roem nie. Van Hom is ons immers ’n maaksel, geskep in Christus Jesus om goeie werke te doen en daarvolgens te leef, soos God dit voorberei het.’

Jesus het gesê: Die Heilige Gees, wat die Vader in my Naam sal stuur, Hy sal julle in alles onderrig en julle aan alles herinner wat Ek vir julle gesê het (Johannes 14:26). Die Gees van die waarheid wat van die Vader kom, sal oor My getuig (Johannes 15:26). Die Heilige Gees sal My verheerlik omdat Hy dit wat Hy van My sal ontvang, aan julle bekend sal maak (Jn 16:14).

Die grootste sonde is volgens die Bybel om jou rug te draai op God, wat in sy groot genade, deur sy Seun Jesus Christus se offer van Homself aan die kruis, al jou sondes vergewe het en jou aan Christus wil verbind deurdat die Heilige Gees in jou werk om in Jesus as jou Verlosser te glo deur jou self aan Hom oor te gee.

Johannes 3:16,18,36: ‘Want so lief het God die wêreld gehad dat Hy sy enigste Seun gegee het, sodat elkeen wat in Hom glo, nie verlore gaan nie, maar die ewige lewe kan hê…’ ‘Wie in Hom glo word nie veroordeel nie, maar wie nie glo nie, staan reeds veroordeel omdat hy/sy nie in die Naam (alles van die Persoon) van die enigste Seun van God geglo het nie…’‘Wie in die Seun glo het reeds die ewige lewe. Maar wie aan die Seun ongehoorsaam is, sal die lewe nie sien nie; inteendeel, die toorn van God bly op Hom.’

Skrywer:   Prof Francois Malan

Brenda vra:
Ek weet daar staan die vrou moet onderdanig wees aan die man, maar kan jy dalk vir my sê wat die man as die hoof van die huis se werk is? Iets soos: Hy sal haar liefhê, na haar kyk, haar versorg, hy sal daar wees as sy hom nodig het?

Antwoord:
Prof Hermie van Zyl antwoord:
Brenda, eintlik vat jy die rol van die man as hoof in die huwelik in jou sê-vra opmerking goed en kernagtig saam. Maar kom ek pak die saak bietjie breër aan. In die huwelik gaan dit immers nie net oor die man se rol en verantwoordelikhede nie, maar oor beide man en vrou s’n, anders kan die huwelik nie werk nie.

Die rol van man en vrou in die huwelik kan nie altyd so maklik aan die hand van enkele Bybelverse direk afgelees en vir vandag toegepas word nie. Want, eerstens, gewoonlik haal mense net dié verse, of gedeeltes van verse, aan wat hulle pas. So sal ‘n man maklik sê: Daar staan in die Bybel (Ef 5:22) die vrou moet aan die man onderdanig wees, want hy is die hoof van die vrou. Maar gerieflikheidshalwe word die res van die hoofstuk weggelaat waar verduidelik word hóé die man se hoofskap van sy vrou nou eintlik lyk. Tweedens, die historiese agtergrond waarteen baie uitsprake in die Bybel oor die verhouding tussen man en vrou gemaak word, is in die algemeen dié van die antieke midde-Ooste. En ons weet dat dit ‘n mangesentreerde samelewing was. In die antieke tyd het ons ‘n patriargale samelewing gehad waar daar nie veel beweegruimte vir die vrou was nie. Haar hele lewe het gedraai om die man as die enigste een wat werklik regte, mag en gesag gehad het. Die bietjie regte wat vroue geniet het, het hulle gehad by die grasie van die man. En binne die Joodse gemeenskap was dit verder die opvatting dat die vrou kragtens die sondeval (kyk Gen 3:16) ‘n permanente ondergeskikte posisie ten aansien van die man het. Ons moet dus nie van die Bybelskrywers verwag dat hulle ewe skielik sou ontpop as tipiese 21ste eeuse kampvegters vir vroueregte nie.

Tog het die evangelie van Christus hulle anders na menseverhoudings laat kyk. Daarom dat Paulus in Gal 3:28 sê dat daar in die oë van God geen onderskeid is tussen Jood en Griek, vryman en slaaf, en man en vrou nie; in Christus is hulle één. Dat man en vrou gelyk is in die oë van God, dat die man geen voorrang bo die vrou geniet nie, was in terme van die algemene opvattings van daardie tyd niks minder nie as ‘n rewolusionêre uitspraak.

En dit is vanuit hierdie inklusiewe denke van Paulus dat ons nou meer spesifiek na sy uitsprake in Ef 5:21-33 oor die rol van man en vrou in die huwelik kan kyk. Vir daardie tyd se mangesentreerde samelewing het Paulus nogal radikale uitsprake oor die huwelik gemaak, wat terselfdertyd rigtinggewend is vir ons vandag. Ja, Paulus gebruik in 5:22 die bekende terminologie van sy tyd (vrouens, wees onderdanig aan julle mans), maar dít is nie die eintlike punt wat hy wil maak nie. Die hele trant van sy betoog in Ef 5:21-33 lê ingebed in 5:21: “Wees uit eerbied vir Christus aan mekaar onderdanig.” Die vrou én die man kry die opdrag om onderdanig te wees. Dít moes vir die destydse man ‘n nuwe konsep gewees het. En om dit verder in te vryf, sê Paulus vervolgens dat mans hulle vrouens moet liefhê (v25). Pligte, ja, maar liefhê? Nog ‘n nuutjie. En boonop liefhê soos hulle hul eie liggame liefhet en versorg, én soos Christus sy gemeente liefgehad het deur sy lewe vir hulle op te offer. Dit alles moes vir daardie tyd se mans na radikale uitsprake geklink het, omdat die verhouding tussen man en vrou nie juis in terme van liefde verstaan is nie (dis ‘n moderne konsep), maar in terme van respek en eerbied (vrou teenoor man) en pligte (man teenoor vrou). Maar nou bind Paulus man en vrou in liefde aan mekaar, en hierdie liefde word gedefinieer vanuit Christus se allesopofferende liefde vir die kerk en hoe die man normaalweg sy eie liggaam versorg.

Kom ons sê dit in die woorde van Gen 2:18: Man en vrou is metgeselle van mekaar; hulle vul mekaar aan omdat hulle mekaar se gelykes is. Daarom dat in Ef 5:25-30 die man se hoofskap geherdefinieer word: Goed, as jy dan hoof (l w: nie “baas” nie) van jou vrou wil wees, moet jy die volgende doen: wees haar “verlosser” (m a w, bevry haar van sleur, maak vir haar die lewe so aangenaam moontlik); wees lief vir jou vrou soos Christus die gemeente liefhet en sy lewe vir haar opgeoffer het; wy jou aan haar en dra haar belange op die hart; versorg haar soos jy jou eie liggaam versorg. Hoofskap het dus niks te make met baasspelerigheid nie, maar alles met diensbaarheid.

Vir die vrou word daar eintlik nie veel gesê nie, behalwe dat sy aan haar man “onderdanig” moet wees (soos die man aan haar “onderdanig” is – 5:21) en hom moet respekteer. Nou, sou ek wou byvoeg, watter vrou sal nie aan haar man “onderdanig” wil wees as sy so deur haar man op die hande gedra word nie? Maar dit gaan eintlik oor ‘n wedersydse onderdanigheid, maats wees vir mekaar, ondersteunend dáár wees vir mekaar.

Dít is die liefdesorde wat God vir die huwelik daarstel. En binne hierdie orde kan man en vrou die verdeling van rolle, pligte en verantwoordelikhede orden soos dit hulle die beste pas. Hoe man en vrou hulle onderskeie rolle vervul, het baie te make met die tyd en die soort sosiale opset waarbinne hulle leef, hulle persoonlikhede en opleiding, watter geleenthede beskikbaar is, ens.

Punt is: Paulus herinterpreteer die hoofskap van die man radikaal. Nie baasspeel en gewig rondgooi nie, maar dien en versorg.

Verder, ek glo dat hierdie uitsprake in Ef 5 wat primêr op die huwelik gemik is, ook as metafoor kan dien vir die vennootskaplike verhouding tussen man en vrou in die breër samelewing. Uiteraard verskil man en vrou, so is ons immers deur God gemaak. En dit moet ook ten volle eerbiedig word. Daar mag dus bepaalde rolverdelings wees wat pas by die eie aard van die man en die vrou. Maar dat die man in ‘n permanente heersersrol oor die vrou geplaas is, is nié die boodskap van die Bybel nie. Dis nie wat hoofskap beteken nie.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Willie vra:
Kan n mens aanvaar dat Lukas by Paulus was tydens sy gevangeneskap tot en met sy dood is ? Indien wel , weet ons of hy dalk in meer detail hieroor geskryf het wat nie in die Bybel opgeneem is nie.. Indien hy nie hieroor geskryf het nie, weet ons hoekom nie?

Antwoord
Prof Francois Malan antwoord:
Handelinge is nie ’n lewensgeskiedenis van Paulus nie, maar verkondiging van hoe God te werk gegaan het om sy heilsplan vir die mensdom uit te voer deur Christus se getuies, onder leiding van die Heilige Gees, en hoe hulle die boodskap uitgedra het tot in Rome. Aangesien Lukas waarskynlik saam met Paulus op sy laaste reise was, en by hom persoonlik baie gehoor het, word baie vertel van die Heilige Gees se werk deur Paulus se arbeid, sonder om volledig te wil wees.

Vir sy teenwoordigheid op die reise vergelyk die ‘ons’ gedeeltes: Hand. 16:10,15; 20:6; 21:1-25; 27:1-28:16, wat moontlik kan aandui dat Lukas daardie gedeeltes van die reise saam met Paulus was. Vergelyk Paulus se eie verwysings na Lukas in Filemon 24; Kol 4:14; 2 Tim 4:11.

Volgens Handelinge 28:19,30 het Paulus in Rome vir twee jaar onder bewaking op sy eie gewoon, terwyl hy, op sy eie appel, sonder ’n klagskrif, op die keiser gewag het (vgl Hd 25:11,27; 26:32; 27:24).

Moontlik is die briewe aan Filemon en aan die Kolossense (en Efesiërs?) gedurende hierdie twee jaar geskryf – al drie uit gevangenisskap (Flm 9,13;  Kol 4:18; Ef 3:1, ens).  Sommige teoloë meen dat die briewe of uit Efese of uit Sesarea se twee jaar gevangenskap geskryf is.

1 Klemens 5:5-7 (96 n.C.)  noem Paulus saam met Petrus as groot voorbeelde van uithouvermoë onder jaloesie en twis wat na ’n reeks ontberings vir die evangelie, hierdie wêreld verlaat het vir die heilige plek. Die kerkgeskiedskrywer Eusebius het in die laaste gedeelte van die vierde eeu n.C. geskryf (II:12:2): die tradisie vertel dat Paulus na die twee jaar vrygesgepreek is en weer voortgegaan het met sy bediening, en toe vir ’n tweede keer na Rome toe is en as martelaar gesterf het onder Nero. In II:25:5 skryf hy dat Paulus onthoof is. In die tyd toe hy bevry was, het hy moontlik 1 Timoteus en Titus geskryf, en toe hy weer gevang is, het hy 2 Timotheus geskryf as sy laaste brief (2 Tim 4:6-7). (Sommige teoloë betwyfel die ou tradisie van Paulus se outeurskap van die drie Pastorale briewe.)

2 Timoteus 4:11 verwys na Lukas se teenwoordigheid by Paulus tydens sy laaste gevangenisskap in Rome: ‘Net Lukas is by my.’ Maar Lukas het niks verder geskryf waarvan wat weet nie as slegs tot by die twee jaar in Rome toe Paulus nog baie besoeke ontvang het.

Die onbetroubare apokriewe boek Die Handelinge van Paulus, met ’n klomp legendes oor Paulus, is waarskynlik deur ’n ouderling geskryf, wat later aan Tertullianus gebieg het dat hy die dinge oor Paulus geskryf het omdat hy so lief vir Paulus was. Die boek is tussen 150-200 n.C, geskryf (Paulus is waarskynlik voor Julie 64 n.C. dood). Die boek vertel van Paulus se marteldood en die wonders wat daar sou plaasgevind het, van Nero se christenskinker wat uit die dood opgestaan het nadat hy by die venster uitgeval het, en hoe dit aanleiding gegee het dat al die christene vir die leeus gegooi is, en hoe daar by Paulus se onthoofding melk in plaas van bloed by sy nek uitgespuit het. Na sy dood sou Paulus aan Nero verskyn het, wat so bang geword het dat hy die ander christene in die tronk vrygelaat het. Hierdie gegewens is egter fantasie en nie werklikheid nie.

Skrywer:  Prof Francois Malan