Leser vra:

Ek is so huiwerig om hierdie vraag te vra. Ek voel dat ek dalk baie selfsugtig sal voorkom, en miskien is ek selfsugtig.

Ek en my man werk albei. Alhoewel ons dit finansieel kan bekostig dat ek by die huis kan bly, weier my man, omdat hy sê dat ek moet help met die finansies. Ons het ‘n 2 jarige dogtertjie, met nog n babatjie oppad. Ek verdien ‘n goeie salaris. Maar dit kom nie naby wat my man verdien nie. Hy besit sy eie besigheid. Tot dusver was sy geld syne, en my geld myne. Hy dra die grootste gedeelte van die huishoudelike uitgawes, soos die huur, versekering, krag en telefoon. My salaris gaan in die kruideniersware, klere, petrol en al die onvoorsiene uitgawes in. Ek moet my eie kar onderhou. Ek betaal vir ons dogter se studiepolis en ek is die enigste een wat spaar. En ek betaal ook ons mediese fonds.

Alhoewel ek ‘n goeie salaris verdien, voel ek dat elke laaste sent in die huishouding ingaan. Daar is nooit iets oor vir myself of om ‘n stokperdjie te onderhou of vir ‘n fotografie klas te gaan, ens nie. Ek ry ‘n klein, tweedehandse ekonomiese karretjie wat al beter dae gesien het.

My man aan die ander kant, ry ‘n nuwe dubbel kajuit bakkie wat hy opgebou het soos hy wou, het 2 bote vir sy visvang stokperdjie, koop gereeld nuwe goed om sy stokperdjie te onderhou, gaan weg vir visvang naweke, en het net laas week ‘n nuwe bootenjin gekoop vir ‘n belaglike bedrag.

Ek ly nie honger nie, ek het klere, my kind is versorg en ons het n dak oor ons kop. Maar moet ek so voortgaan en niks vir myself kan doen nie, terwyl ek kyk hoe spandabelrig hy is waar sy belange aangaan? Of is ek maar net selfsugtig?

Estelle

—

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Dit is baie moeilik om in hierdie geval ‘n goeie antwoord te gee sonder dat mens met jou en jou man afsonderlik en gesamentlik ‘n goeie gesprek gevoer het. En bygesê: waar albei gewillige gespreksgenote is en bereid is om na mekaar te luister, én gewillig is om aanpassings te maak waar nodig. Ek gaan dus baie in die algemeen antwoord, maar wil reg aan die begin sê: Julle sal êrens vorentoe die hele saak van die verdeling van julle finansiële verantwoordelikhede eerlik en nugter moet uitpraat – met mekaar, en met ‘n berader, indien nodig.

Met die beginsel van die verdeling van finansiële verantwoordelikhede in die huwelik is daar nie fout te vind nie. Die dae dat die man die alleen-broodwinner is en die vrou die alleen-tuisteskepper, is oënskynlik verby. (Daar ís nog sulke huwelike en gesinne, en as dit goed werk, kan dit selfs in vandag se tye ‘n goeie opsie wees. Maar kom ons laat dié opsie vir doeleindes van hierdie antwoord daar.)

Soos ek die saak verstaan, is jy nie ongelukkig oor die feit dat jy buitenshuis werk nie. Jy is bereid om jou kant te bring. (Hoewel ek die indruk kry dat jy graag net tuisteskepper sou wou wees.) Die ding wat jou eintlik pla, is dat jy voel jou man ‘n baie beter voordeel uit julle finansiële en werksverdeling het as jy. Hy kan homself ten volle uitleef – werk, huwelik, gesin, stokperdjies, ens – terwyl jy aan die agterspeen suig wat jou eie ontspanning en verryking betref. En eersdaags is daar nóg ‘n paar pienk voetjies in die huis. En gaan jy vir hom/haar ook so voorsiening moet maak soos tans die geval is – uit jou salaris?

As julle beide dieselfde inkomste gehad het, sou jy waarskynlik ook genoeg oorgehad het vir jou eie stokperdjies. Maar nou kry jou man baie meer as jy. Dit wil dus lyk of jy te swaar dra aan die finansiële verantwoordelikheide soos dit tans verdeel is tussen julle. En die nuwe baba gaan hierdie situasie nog verder onder druk plaas. Ek dink die feit dat daar ‘n nuwe baba op pad is, skep ‘n goeie geleentheid om ‘n totale herevaluering van die verdeling van julle finansiële verantwoordelikhede te maak.

Daar is ongelukkig nie pasklaar antwoorde vanuit die Bybel oor die tipiese uitdagings wat aan hedendaagse huwelike gestel word nie (soos in julle geval), omdat die sosiale en kulturele opset van Bybelse tye baie verskil van vandag s’n. Maar gaan kyk ‘n mens na die gedeeltes in die Nuwe Testament wat oor die huwelik handel (bv Matt 5:29; 19:3-12; 1 Kor 7; Gal 3:28; Ef 5:21-33 [v21 is belangrik]), is die goue draad wat deurloop dié van eenheid, pariteit (teen die agtergrond van destydse opvattings oor die status van man en vrou in die samelewing en huwelik), wedersydse respek en ondersteuning, liefde, versorging, en veral beskerming van die vrou. Die Bybelse beginsel wat in julle situasie veral ter sprake is, is dat man en vrou mekaar op ‘n manier moet ondersteun wat billik en regverdig is, wat beide gelukkig en versorg laat voel, en waar dit duidelik is dat julle julle huwelik so inklee dat dit tot eer van God en tot voordeel en opbou van mekaar is. Die liefde soek die ander se voordeel en geluk, nie net die beste “deal” vir jouself nie. En dít, lyk my, is die kern van die saak wat in julle huidige finansiële verdeling nie goed werk nie, altans, nie vir jou nie.

My antwoord is dus: Pak die bul by die horings en praat die saak uit. En doen dit op so ‘n manier dat julle agterna beter daaraan toe is as voor die tyd. Jy sal die beste weet hoe om die saak met jou man aan te roer. En, soos reeds gesê, gebruik die koms van die nuwe baba as aanknopingspunt om te praat oor ‘n nuwe finansiële verdeling in julle huwelik.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Patrys vra:

Jy hoor dikwels iemand sê dat hy God seën of in Engels “Lord we bless your name”

My kontensie is dat die mindere nie die meerdere kan seën nie. Dit klink vir my erg aanmatigend.

Ek kan derhalwe God nie seën nie, want ek het niks om te gee nie. God kan my wel seën, want Hy het alles. Hy is immers die Almagtige.

Vraag 2: Mense bid so maklik “Here seën vir Piet met die keur van U seëninge.”
God se seëninge is nie soos geblikte groente wat in standaard graad of keurgraad kom nie. Daar kry jy net keurgraad.

Antwoord

Vraag 1

Die Afrikaanse werkwoord seën word ook gebruik in die sin van om te loof en te prys (vgl. HAT), en word so in Johannes 12:13 gebruik vir die skare wat Jesus met palmtakke tegemoetgegaan het en uitgeroep het: ‘Hosanna! Geseënd is Hy wat kom in die Naam van die Here!’ Dit is die bewoording ook van Ps 118:26 wat deel is van die prysliedere (Ps 113-118) wat die Jode met die Loofhuttefees met palmtakke se geswaai gesing het.

Ps 118:26 lui: Geseënd is hy wat kom in die Naam van die Here.

Ons seën julle (wat kom) uit die huis van die Here.

Die Hebreeuse woord vir seën, barak beteken ook in die eerste plek om te prys en te loof.

Die Nuwe Testament se Griekse woord vir seën, eulogeoo, beteken letterlik eu=goed logeoo=goed om oor iets of iemand in gunstige terme te praat, hom te prys of goed oor hom te praat.

Openbaring 15:13 Aan Hom wat op die troon sit en die Lam kom toe die lof eulogia en

eer en die heerlikheid en die sterkte, vir ewig en ewig.

Jakobus 3:9 met die tong/mond loof eulogeoo ons die Here.

Maar die Afrikaanse woord seën (soos die Hebreeuse barak in die Ou Testament, en die Griekse eulogeo in die Nuwe Testament) word veral gebruik vir die seën van God oor die mens en die skepping. Daarvoor word tot God gebid, veral vir voorspoed. Veral gunstige omstandighede word gewoonlik deur gelowiges gesien as die seën van die Here.

Vraag 2

Eintlik beteken die seën van die Here dat Hy aktief teenwoordig is met en by jou. Toe Moses vir God na sy Naam gevra het, het Hy volgens Eksodus 3:14 nie ‘n naam nie maar ‘n werkwoord as antwoord gegee ‘Ek is’ (Hebreeus êhejêh) wat beteken Ek is aktief teenwoordig. Daarvan is die Naam Jahweh in Eks 3:15 gevorm, wat in die Griekse vertaling as kurios ‘Here’ vertaal is en so in ons Afrikaanse Bybels oorgeneem is waar die Naam HERE (Jahweh Ek is) 6830 keer voorkom.

Toe Jesus gekom het het Hy ‘n paar keer gesê ‘Ek is’ (vgl. bv. Johannes 4:26; 8:58; 18:5) en Ek is die goeie Herder, die Weg en die Waarheid en die Lewe, ens. Maar Hy en die Vader het ook die Heilige Gees gestuur om in ons te bly, te woon, om ons te lei en by te staan in alle omstandighede. Die mens wat glo dat Jesus Christus die Seun van God is, self God is, wat mens geword het (Johannes 1:1-3,14) om ons van ons sonde en sondelas te verlos (Johannes 1:29) kan seker wees dat God in hom/haar kom woon het deur die Heilige Gees (vgl. Romeine 8:9-17).

Om te bid vir die keur van die Here se seëninge klink so asof die bidder net die Here se seëninge soek maar nie vir Homself nie, wat sy eintlike seën is, dat Hy by ons is, in ons woon, en ons daagliks lei en versorg. Die keur van die seëninge klink ook uitsoekerig, en dat die bidder nie bereid is om ook dit wat vir ons nadelig lyk uit die Here se hand te aanvaar nie. In Romeine 8:31-39 roem Paulus oor die liefde van God wat ons nooit verlaat nie en dat niks ons kan skei van die liefde van God nie, self nie die dood of enigiets anders in die skepping nie. In Romeine 8:17 sien hy selfs lyding as saam met Chrisus ly – as ‘n voorreg om saam met Christus te ly (vgl. Kol 1:24) – beskou ons lyding ook as die keur van God se seëninge?

Skrywer:  Prof Francois Malan

Christel vra:

Ek het ‘n worsteling met God se Orde in die Huwelik.

Volgens my (as ek dit met ‘n sambreel kan voorstel). Is God die “sambreel” .

Dus God eerste, DAN die man (as “provider & protector”), dan die vrou as “manageres” van die huis en oor die kinders.” Ek voel dus die man is veronderstel om die broodwinner te wees en dat die vrou die veilige tuiste skep en na die kinders omsien.

Die rede hoekom ek nou verward is, is omdat my skoonpa en ander mans met my verskil.

Volgens hulle is die vrou NET SO verantwoordelik vir hulle finansies.

Ek het probeer om in die Bybel te soek vir God se Orde vir die Huwelik, maar kon niks kry nie. Ek glo net, dat as ‘n mens in God se Orde (lees: WIL) leef, jou lewe net beter raak.

Ek voel dinge gaan in vandag se huwelike so, omdat mense uit God se Orde uitbeweeg het. Ek werk en gee glad nie om om te werk nie, maar ek wonder tog, is dit in God se Wil? My man het sy eie besigheid, maar hy maak nie genoeg geld om die “broodwinner” te wees nie. Vier (4) jaar terug het ek oppad werk toe, ewe skielik ‘n gedagte gekry dat ons uit God se Orde leef en dat dit is hoekom dit finansieel so met my gaan.

Asseblief, help my tog net op die regte pad, sodat ek vrede vir my siel kan kry met die wete ek doen wat God wil.

Antwoord:

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Beste Christel

As ek jou reg verstaan, voel jy dat julle op die oomblik nie binne God se orde/wil vir die huwelik beweeg nie, en dat julle daarom nie die seën van God ervaar nie – nie op julle huwelik nie en ook nie op julle finansies nie.

So verstaan lê daar eintlik twee vrae in jou vraag opgesluit: 1. Wat is God se orde/wil vir die huwelik? en 2. Is daar ‘n verband tussen die uitleef van God se wil en hoe dit met my huwelik en finansies gaan? Ek probeer aan altwee kwessies aandag gee.

1. Wat is God se orde/wil vir die huwelik? Jy gebruik ‘n mooi beeld om die verhouding tussen God, man en vrou uit te druk: God as oorhoofse Ruimteskepper en Beskermer van die huwelik (soos ‘n sambreel oor ons), die man as beskermer en voorsiener (namens God), en die vrou as bestuurder van die huishouding (lg pas goed in by die beskrywing van die “ideale” vrou in Spr 31). Met hierdie “orde” is niks verkeerd nie. In bepaalde omstandighede kan dit goed werk, maar nou is dit ook so dat die struktuur van die huwelik nie net teologies bepaal word nie, maar ook sosiologies en psigologies. Laasgenoemde twee hang saam met die tyd en kultuur waarin die huwelik hom bevind, asook die mense self in die huwelik. Om net een ding te noem: In die antieke tyd het ons ‘n patriargale samelewing gehad waar daar nie veel beweegruimte vir die vrou was nie. Haar hele lewe het gedraai om die man as die enigste een wat werklik regte, mag en gesag gehad het. Vandag het hierdie situasie drasties verander (ten minste in die Weste). En dit het ‘n invloed op die rolverdeling in die huwelik. Hoe man en vrou hulle onderskeie rolle vervul, het baie te make met die tyd en die soort sosiale opset waarbinne hulle leef, hulle persoonlikhede en opleiding, watter geleenthede beskikbaar is, ens. Daar is dus nie net een ideale orde waarby almal moet inval – buig of bars – om binne God se wil te leef en sy seën te ervaar nie.

Nadat ek dit gesê het, dink ek tog mens kan steeds van ‘n Goddelike orde vir die huwelik praat. Maar dan moet dit nie vanuit die tipies patriargale stelsel van die antieke tyd gedefinieer word nie, maar mens moet eerder aansluit by ‘n gedeelte soos Efes 5:21-33 waar Paulus vir daardie tyd se mangesentreerde samelewing nogal radikale uitsprake oor die huwelik maak, wat terselfdertyd rigtinggewend is vir ons vandag. Dit uitgangspunt is 5:21: man en vrou is onderdanig aan mekaar omdat hulle respek het vir Christus as die hoof van die huwelik. Of, om dit in die woorde van Gen 2:18 te stel: man en vrou is metgeselle van mekaar; hulle vul mekaar aan omdat hulle by mekaar pas. In Efes 5 word nog verder vir die man gesê – goed, as jy dan hoof (l w: nie “baas” nie) van jou vrou wil wees, moet jy die volgende doen: wees haar “verlosser” (m a w, bevry haar van sleur; maak vir haar die lewe so aangenaam as moontlik); wees lief vir jou vrou soos Christus die gemeente lief het en sy lewe vir haar opgeoffer het; wy jou aan haar en dra haar belange op die hart; versorg haar soos jy jou eie liggaam versorg. Hoofskap het immers niks te make met baasspelerigheid nie, maar alles met diensbaarheid.

Vir die vrou word daar eintlik nie veel gesê nie, behalwe dat sy aan haar man “onderdanig” moet wees (soos die man aan haar “onderdanig” is – 5:21) en hom moet respekteer. Nou, sou ek wou byvoeg, watter vrou sal nie aan haar man “onderdanig” wil wees as sy so deur haar man op die hande gedra word nie? Maar dit gaan eintlik oor ‘n wedersydse onderdanigheid, maats wees vir mekaar, ondersteunend dáár wees vir mekaar.

My punt is: Hierdie liefdesorde is regtig die enigste orde wat God vir die huwelik daarstel. En binne hierdie orde kan man en vrou die verdeling van rolle, pligte en verantwoordelikhede orden soos dit hulle die beste pas, sonder om bang te wees dat hulle buite God se orde leef. Hulle sal God se seën ervaar. Wat my by die tweede kwessie bring.

1. Is daar ‘n verband tussen die uitleef van God se wil en hoe dit met my huwelik en finansies gaan? Daar is nie ‘n direkte verband tussen die nougesette uitleef van God se wil en materiële voorspoed nie. Anders gestel: As dit met iemand voorspoedig gaan op materiële gebied, beteken dit nie noodwendig dat daardie persoon binne die wil van God leef nie. Omgekeerd: as dit met iemand sleg gaan, beteken dit nie noodwendig dat daardie persoon buite die wil van God leef nie. Hier kan mens maar net die verhaal van Job lees, asook Ps 37 en 73. Hier gaan dit juis oor die verskynsel dat die goddelose dikwels voorspoedig is terwyl die regverdige swaar kry. En tog koester die digter hom daarin dat dit na alles die beste is om naby God te leef en sy liefde te ervaar. Om binne die wil van God te leef, bring sy eie beloning (seën). Want dít kan mens met sekerheid sê: as mens binne die wil van God leef, bv in die huwelik (soos hierbo verduidelik), dan sal mens die ryke geestelike seën van God beleef – die kalmte van gees en innerlike vrede dat jy in harmonie met God leef. Maar dit sal nie noodwendig finansieel voorspoedig gaan nie. Mens moet dus nie allerlei afleidings uit jou materiële welstand doen oor hoe gesond jou verhouding met God is nie.

Ek vertrou dat bostaande “vrede vir jou siel” sal bring.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Willie vra:

In Openbaring verskyn ‘n Engel aan Johannes en openbaar baie dinge wat soms moeilik verstaan word. Daar word in Hoofstuk 20 tot 22 geskryf van die eerste opstanding / die tweede dood / die laaste oordeel en ‘n Nuwe Hemel en aarde. Ook van 1000 jaar van vrede en Satan word oorwin en weer vrygelaat! Is daar ‘n kronologiese patroon van wat en wanneer dit gaan gebeur??

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

1      Oor die 1,000 jaar

Daar is baie verklarings vir die 1000 jaar. Die verklarings kan hoofsaaklik verdeel word in drie groepe (die woord ‘millennium’ kom van Latyn  mille vir 1000 en annus jaar; ‘chiliasme’ kom van die Griekse chilioi vir duisend):

1 post-millennialisme (‘ná-duisend jaar’) dink dat God die kerk geleidelik lei tot herlewing deur die verkondiging van die evangelie en ‘n wêreldwye uitbreiding deur evangelisasie tot die 1000 jaar van vrede en geregtigheid aanbreek waarin God sal regeer en die Satan gebind sal wees. Aan die einde van die 1000 jaar word die Satan losgelaat, Christus keer terug, oorwin die Satan, oordeel oor alle mense, en die gelowiges word deel van die nuwe hemel en nuwe aarde.

2 pre-millenialisme (vóór-duisend jaar) glo dat die samelewing en gedrag van die mensdom geleidelik agteruitgaan gelei deur ‘n bose regering van die eindtyd met die groot verdrukking en vervolging van gelowiges. Ná die verdrukking kom Christus.

Daar is hoofsaaklik drie takke van die premillenialisme:

(i)             dispensasionalisme of bedelingspremillianisme genoem: voor die 7 jaar verdrukking word die gelowiges deur Christus weggeraap en Christus kom hulle in die lug ontmoet (die eerste opstanding). Na die sewe jaar se heerskappy van die antichris, kom Christus, verslaan die antichritelike magte by Armageddon om vir 1000 jaar op aarde te regeer en Israel daarby inskakel. Na 1000 jaar vaar Christus na die hemel met sy gelowiges. Die Satan word ‘n kort tydjie losgelaat om die wêreld te teister. Daarna kom Christus vir die tweede maal weer vir die tweede opstanding en die finale oordeel.

(ii)            die tweede groep sien die wegraping na drie en ‘n half jaar se verdrukking voordat God se oordeel oor die volke uitgestort word.

(iii)           die derde groep meen die wegraping vind plaas na die 7 jaar se verdrukking, die gelowiges ontmoet Christus in die lug en kom saam met Hom om deel te wees van sy 1000-jarige vrederyk op aarde, terwyl die satan vir die 1000 jaar gebind is. Ná die 1000 jaar se vrederyk word Satan losgelaat, hy voer oorlog teen God, word verslaan en in die vuurpoel gegooi. Ongelowige gestorwenes word opgewek vir die oordeel, en gelowiges word deel van die nuwe hemel en nuwe aarde.

3 a-millennialisme sien die duisend jaar as ‘n simbool vir ‘n afgeronde getal (vgl. bv. Openb 7:4 se 144,000 wat al die gelowiges uit die Ou Testament en die Nuwe Testament simboliseer), soos alle getalle en beelde in Openbaring simbole is. Vir die hele tyd van Christus se eerste koms tot sy wederkoms sal gelowiges en goddeloses langs mekaar lewe (vgl. Mt 13:30). Dan breek die volmaakte koninkryk van God aan. Die duisendjaar dui die volle tydperk aan van Christus se huidige geestelike heerskappy in die lewe van die gelowiges op aarde en van die wat gesterf het en in die hemel by Hom is. Volgens Mt 12:29 het Christus met sy menswording en sterwe aan die kruis die Satan reeds gebind – hy kan die gelowiges nie meer voor God aankla nie, want Christus het hulle sondeskuld op Hom geneem, maar hy  probeer hulle met geweld, misleiding en verleiding weglei van Christus af.

(vgl. Openb 12-13 vir die draak/Satan wat as god vereer wil word as die godsdienstige mag, die dier uit die see, nl. die antichris, wat Christus na-aap, maar met politieke mag mense dwing om die draak te aanbid, en die dier uit die aarde wat die Heilige Gees na-aap en mense met ekonomiese beperkings en versoekings weglei van God af).

Deur die volle tydperk voor Christus se wederkoms gaan gelowiges dood om ook vir die volle tyd (simbolies 1000 jaar) tot sy wederkoms in die hemel saam met Christus te regeer. Die eerste opstanding breek dus aan vir elke gelowige met sy/haar sterwe (Openb 20:4-6; Flp 1:23).

Net voor Christus se wederkoms is daar vir ‘n kort tydjie ‘n hewige toename in verdrukking van die gelowiges deur die Bose en die antichris (Openb 20:3; 2 Tess 2:3-10). Die tyd word deur God ingekort ter wille van God se uitverkorenes (Mt 24:21-22).

Op die oordeelsdag daal Christus neer en versamel sy eiendom (vgl. Mt 13:37-43). Die dooies word opgewek en verskyn saam met die lewendes voor Christus (1 Kor 15:51-52 Almal verskyn voor die regterstoel van Christus (Openb 20:11-15). Dié mense wie se name nie opgeskryf is in die boek van die lewe nie, word in die vuurpoel gegooi, dit is die tweede dood. (Openb 20:14; 21:8; vgl. Mt 25:41), en die getroue gelowiges word deel van die nuwe hemel en die nuwe aarde van Openb 21:1-7; vgl. Mt 25:31-34).

Skrywer:  Prof Francois Malan