Rigters 6 – Francois Malan

Francois vra:

In Rigters 6 vers 11 staan dit dat Gideon vir die Midianiete wegkruip (nuwe vertaling) terwyl in die 53 vertaling staan daar dat hy die plek beveilig. Vir my is daar ‘n wesenlike verskil tussen beveilig en wegkruip. Kan u dit asb vir my verklaar.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

In Hebreeus staan daar: ‘…en Gideon, sy seun, was besig om koring uit te slaan in die wynpers om (daarmee) te vlug (le-hanis) van die aangesig van die Midianiete.’

Die voorvoegsel le dui die doel van die handeling aan ‘om’

hanis hif‘il infinitief-vorm dui  die kousatiewe, veroorsaking, aan ‘te laat vlug’ van die werkwoord nas ‘vlug’

Die Hebreeuse werkwoordsvorm  hanis ‘laat vlug’, word hier gebruik om die koring te red deur dit weg te steek vir die oë van die Midianiete – myns insiens was Gideon besig om sy koring op ‘n onverwagte plek uit te slaan waar die Midianiete dit nie kon raaksien nie.

Koring is gewoonlik op ‘n oop stuk grond, dikwels voor die stad se poort, uitgetrap deur diere, voordat die koring van die kaf geskei is deur dit in die wind te gooi sodat die ligter stoppels kan wegwaai. Maar druiwe is in ‘n klip parskuip getrap waar die sap aan die onderkant van die kuip uitgevloei het. Dit was nie so’n openbare plek soos die stadspoort nie maar naby die wingerd, en in elk geval nie ‘n plek waar koring sewe maande na die druiwe-oes gedors sou word nie.

Dit word geïmpliseer dat Gideon sy koring vir die Midianiete wou wegsteek, nie homself vir hulle wou wegsteek nie. Maar die Hebreeuse teks en die Griekse vertaling gee nie ‘n duidelike aanduiding of dit die koring of die man is nie.

Die hif‘il imperfektum (henis) word ook gebruik in Eksodus 9:20 …‘laat’ hulle slawe en diere ‘vlug’ in die huis in (NAV haastig onder dak gebring). Hier is die voorwerp duidelik aangedui as  die slawe en die diere wat in die huis in laat vlug is.

Die Griekse vertaling LXX vertaal Rigt 6:11b met: was besig om koring uit te slaan in die parskuip ‘om te ontvlug’ van die aangesig van die Midianiete.

Die Latynse Vulgata het ook net ‘om die Midianiete te ontvlug’

Die 83-vertaling: waar hy weggekruip het vir die Midianiete

Die Boodskap: ‘in die parskuip uit te slaan waar die Midianiete hom nie kon sien nie’

Die Nuwe Lewende Vertaling: Hy het daar vir die Midianiete weggekruip

Die ou Lewende Vertaling: sodat hy die graan kon bêre voor die Midianiete sou kom.

Die Bybel vir almal: ‘Hy het dit daar gedoen sodat die Midianiete dit nie kon sien nie.’

Die King James Version: het it ingevoeg; so ook die RSV, NIV, NEB en REB, maar The Message voeg him in.

 

Skrywer: Prof Francois Malan

Die Here neem ‘n lewe – Francois Malan

Danie vra:

Mens hoor baiekeer dat mense by die afsterwe van iemand sou sê dit was die Here se wil. Die Here gee- en die Here neem ‘n lewe. Onlangs by ‘n begrafnis het ‘n predikant ook die woorde in ‘n gebed gesê. Is dit maar trooswoorde of hoe moet dit verstaan word? Ek vind dit baie moeilik om die “neem van ‘n lewe” te verstaan en of te verduidelik. Iemand het eendag tydens ‘n soortgelyke gesprek gesê dat “so then why worry”, as die Here dan my lewe wil neem soos dit Hom sou behaag hoekom dan glo?!

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Dié woorde is eintlik deur Job gebruik, nadat hy van al sy besittings beroof is en al sy kinders in een slag dood is:

Sonder iets het ek in die wêreld gekom

en sonder iets gaan ek daaruit.

Die Here het gegee en die Here het geneem.

Prys die Naam van die Here (Job 1:21b)

Daarmee getuig Job oor God se vrymag. Die lewe is ‘n gawe, afhanklik van God se welbehae en sy soewereine beskikking; besittings is ook ‘n gawe, wat afhanklik is van God se welbehae, sy seën op my arbeid; die verlies van besittings is ook deel van God se vorming van die gelowige. Die wese van die godsdiens is die erkenning van God se soewereiniteit in aanbidding.

Prediker 5:12-16 sluit by Job aan; en 1 Timoteus 6:6 sê:

Die godsdiens is ‘n groot wins as iemand tevrede is met wat hy het, want ons het niks in

die wêreld ingebring nie; ons kan ook niks daaruit wegneem nie.

Ps 139:13-15 sê:

Ek wil U loof, want U het my op ‘n wonderbaarlike wyse geskep.

Wat U gedoen het, vervul my met verwondering.

Dit weet ek seker:

Geen been van my was vir U verborge toe ek gevorm is waar niemand dit kon sien nie, toe ek aanmekaargeweef is diep in die moederskoot.

U het my al gesien toe nog ongebore was,

al my lewensdae was in u boek opgeskrywe nog voordat ek gebore is.

Job 14:5 sê:

Die mens se dae is vasgestel, U het die getal van sy lewensjare bepaal,

U het dit neergelê, en hy kan dit nie oorskry nie.

“so then why worry”, as die Here dan my lewe wil neem soos dit Hom sou behaag hoekom dan glo?!

Glo beteken dat ek glo dat Jesus Christus God is (vgl. Joh. 1:1-3), en dat Hy al my sonde en oortredings op Hom geneem het (Romeine 3:21-26), en my verhouding met God reggemaak het, sodat ek nou kan sê dat ek ‘n kind van God is (Romeine 8:13-17). En dit geskied deurdat Hy die Heilige Gees gestuur het om ons te oortuig van sonde (oortreding teen God en sy woord), geregtigheid (dat die Gees my aan Jesus se offer vir my sonde verbind) en van oordeel (Joh.16:7-11).

“so then why worry”

Joh.3:36: Wie in die Seun glo, het die ewige lewe; wie egter aan die Seun ongehoorsaam is, sal die lewe nie sien nie, maar die straf van God bly op hom.

Wanneer Jesus weer kom, kom Hy om te oordeel, en sal die mense van mekaar skei soos ‘n wagter skape en bokke van mekaar skei. Dié wat sy weg van liefdesdiens gevolg het, word deel van sy ewige koninkryk (Mat.25:34). Vir dié wat sy weg nie gevolg het nie, sal Hy sê: Gaan weg van My af, julle vervloektes! Gaan na die ewige vuur wat vir die duiwel en sy engele voorberei is – God het dit berei vir sy ewige straf vir die mense wat op hulleself vertrou en nie God se verlossing deur Jesus Christus wil aanvaar nie (Mat 25:41; vgl. Openb 20:10-15).

Hoekom dan (in Jesus) glo?

Vgl. 1 Kor 5:9-11. Die mense wat onreg doen, kry geen deel aan die koninkryk van God nie; dié wat deur die oortuigingswerk van die Gees van God in die Here Jesus Christus glo, is geheilig, vrygespreek/geregverdig voor God deur Jesus se liefdesoffer. Galasiërs 5:5-6 Wat ons betref, deur die werking van die Gees is dit ons hoop en verwagting dat ons deur te glo, vrygespreek sal word. In Christus…is al wat van belang is, geloof wat deur liefde tot dade oorgaan.

Romeine 3:21-26 God het Jesus Christus gegee as offer, wat deur sy bloed versoening bewerk het vir dié wat glo…God spreek elkeen vry wat in Jesus glo. Vgl. Joh 3:16: God het die wêreld so lief gehad, dat Hy sy enigste Seun gegee het, sodat dié wat in Hom glo, die ewige lewe kan hê.

 

Skrywer: Prof Francois Malan

Die geeste in die gevangenis – Francois Malan

Rudi vra:

Ek lees in 1 Petrus 3:19-20 dat Jesus na die geeste in die gevangenis gegaan het. My vraag is wanneer het dit presies gebeur? Daar word beweer dat dit gedurende die drie dae voor Sy opstanding was. Ek sal graag julle siening wou hoor.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Daar is verskillende verklarings vir die twee tekste, wat ek nie almal gaan bespreek nie. Die verband van die tekste is egter dat Petrus die gelowiges, wat vervolg word vir hulle geloof in Christus, wil versterk in hulle geloof. Hulle is gelukkig (makarioi geseëndes; NAV ‘beskou dit as ‘n voorreg’, 3:14) as God wil dat hulle ly (3:17). Dan word gewys na Christus wat ook onregverdig gely het (3:18). Daarna word verwys na die klein groepie wat gered is in Noag se tyd, ten spyte van die prediking wat hulle ontvang het gedurende die 120 jaar wat Noag aan die ark gebou het. Hulle is die voorbeeld wat Petrus vir die klein gemeentetjies voorhou om op God te vertrou soos Noag.

Die Griekse teks van verse 18,19 is in digvorm, en kan op verskillende maniere vertolk word. Ek noem een van hulle:

18c    doodgemaak na die vlees (NAV Christus wat as mens doodgemaak is)

         Lewend gemaak na die Gees (NAV maar deur die Gees lewend gemaak is.)

19    waarin Hy ook gegaan en aangekondig het aan die geeste in die gevangenis

(NAV En so het Hy na die geeste in die gevangenis gegaan en daar sy oorwinning aangekondig)

 

Hoewel beweer word dat dit gedurende die drie dae voor Jesus se opstanding gebeur het, is daar ook verklarings wat daarop wys dat Christus na die Gees lewend gemaak is, soos wat Hy was, voordat Hy mens geword het, en nou met ‘n Geestelike liggaam lewe, ‘n geestelike wese en nie meer ‘n vleeslike wese nie.

Waarin – ‘na die Gees’. Met dieselfde Geestelike lewe het Hy reeds in Noag se tyd gaan preek. Daarvoor het Hy Noag as aankondiger van die komende oordeel gebruik. Met Noag se getuienis en die 120 jaar wat Noag aan die ark op droë grond gebou het, het Noag die mense gewaarsku. Volgens Johannes 1:1-3 was Jesus die Woord van God, waardeur God alles geskep het, en alle profesieë en boodskappe van God in die Ou Testament is gelewer deur die Woord van God wat in die Nuwe Testament kom mens word het, en so God aan ons kom openbaar het en God se Woord self na ons gebring het.

3:20a Die mense van Noag se tyd het destyds nie geluister na die Woord van God wat deur Noag na hulle gekom het nie. Gedurende die lang tyd, 120 jaar wat hy aan die ark gebou het, het God in geduld gewag het met die sondvloed (vgl. Genesis 6). Die sondvloed was die oordeel van God oor hulle sondige lewe (Genesis 6:5-7; 11-13).

3:20b Slegs 8 mense uit die hele menslike geslag is gered – daarmee troos Petrus die klein huisgemeentes in Pontus, Galasië, Kappadosië, Asië en Bitinië (1:1). Hulle ongelowige bure en familie praat kwaad van hulle asof hulle misdadigers is (2:12); hulle ly omdat hulle goed doen (3:13,14); hulle word aan ‘n vuurproef onderwerp (4:12,13). Maar soos Noag se groepie is hulle deur God uitgekies as sy eie volk, priesters van die Koning (2:9). Maar wat die einde van die ongelowiges, goddeloses en sondaars sal wees, soos in Noag se tyd, kan Petrus maar net vra (4:8). Intussen word alle ongelowiges, saam met die ongelowiges van Noag se tyd, gevange gehou (3:19) tot die oordeelsdag.

 

Skrywer: Prof Francois Malan

God as Pappa – Francois Malan

Henriette vra:

Iemand my gevra hulle het Bybel deurgelees en vind nêrens in Bybel dat ons vir God as Pappa moet aanspreek nie. Nou voel hulle dis `n woord vir ons aardse vaders. Moet hulle of moet hulle nie vir Hom aanspreek as Pappa nie.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

In die Ou Testament word God, of die Verbondsgod ‘die Here’, min kere ‘Vader’ genoem,  slegs 16 maal (vgl. bv. die lied van Moses in Deutr. 32:6 waar die verbondsgod ‘die Here’ Israel se Vader genoem word, wat hulle geskep het; die Here se belofte aan Dawid oor sy seun in 2 Sam 7:14 ‘Ek sal vir hom ‘n vader wees en hy sal vir My ‘n kind wees;’ Ps 68:6 noem die Here ‘n Vader vir weeskinders; die belofte aan die koning uit die geslag van Dawid: ‘Hy sal My aanroep met die woorde: U is my Vader…’; Jesaja 9:5 die Seun wat gebore sal word, sal genoem word: Ewige Vader’; Maleagi 2:10 ‘Ons het tog almal een Vader, ons is tog deur een God geskep.’).

Toe die Seun van God, Jesus Christus, gekom het, het Hy ons geleer dat dié mense wat in Jesus glo, deurdat die Heilige Gees hulle aan Hom verbind, die voorreg ontvang om God ons Vader te noem en te aanbid as sy kinders vir wie Hy versorg. In die Nuwe Testament word God meer as 200 maal ‘Vader’ genoem.

Jesus leer sy volgelinge om in gebed God aan te spreek as ‘Ons Vader wat in die hemel is ’ (Matteus 6:9); of ‘Vader’ (Lukas 11:2).

Jesus het God ook so in sy gebede aangespreek, bv. Mat. 11:25 ‘Ek prys U, Vader, Here van hemel en aarde…’; of slegs ’Vader’ Joh. 12:27,28; en dan die gebed van Johannes 17: ‘Vader’ 17:1,5, 11 ‘Heilige Vader’, vs24, 25 ‘Regverdige Vader’; en Mat 26:39 in Getsemane: ‘My Vader…’(vgl. Luk 22:42); en toe Hy sterf: ‘Vader, in U hande gee Ek my gees oor (Luk 23:46).

Op drie plekke in die Nuwe Testament word die Aramese vorm ‘Abba’ gebruik: Mark.14:36 sê dat Jesus in Getsemane sy Vader aangespreek het as ‘Abba Vader’; In Romeine 8:15 sê Paulus dat die Gees ons tot God laat roep ‘Abba’, dit beteken ‘Vader’; in Galasiërs 4:6 sê Paulus ‘in ons roep die Gees van God se Seun uit: Abba! dit beteken Vader.’

Waarskynlik het Jesus in sy prediking en gebed die woord ‘Abba’ gebruik in Aramees wat Hy gepraat het. Die Nuwe Testament is in Grieks geskryf, en het Abba weergegee as die Vader, Vader, my Vader, ons Vader. Daarmee het Jesus die algemene benaming van kinders vir hulle vaders op sy verhouding tot God toegepas (vgl. bv. Lukas 2:48-50). Met die gebruik om God as Vader aan te spreek, is ‘n baie intiemer verhouding tussen gelowiges en God uitgedruk as wat in die Ou Testament moontlik kon wees, want ons kry die besondere voorreg om die Skepper-God ons Vader te noem, omdat ons in die nuwe verhouding tot Hom staan. Die Heilige Gees betrek ons in die liefdesverhouding tussen die Vader en die Seun en die Heilige Gees. En dit gebeur omdat God se Seun Hom met ons kom vereenselwig het, ons sonde op Hom geneem het, en van ons kinders van God gemaak het, saam met Hom (Joh 1:12).

Die gebruik van ‘pappa’ of ‘pappie’ is ‘n vertederende vorm van ‘pa’ of ‘vader’. Dit sou seker uitdrukking kon gee aan ‘n intieme verhouding, maar teenoor God mis dit tog ‘n groot mate van respek. In ons verbondenheid met Christus Jesus as die Here van ons lewens en deur ons geloof in Hom kan ons wel met vrymoedigheid en vertroue na God toe gaan (Efesiërs 3:12), maar moet ons onthou dat Hy die Heilige God is, die Vader voor wie Paulus in eerbied kniel in gebed (Ef.3:14) en voor wie die engele en die gestorwe gelowiges en die ganse skepping in eerbied kniel, en die krone waarmee die Here hulle gekroon het voor sy troon neersit en sê: Heilig, heilig, heilig is die Here God, die Almagtige, Hy wat was en wat is en wat kom; Here ons God, U is waardig om die heerlikheid en die eer en die mag te ontvang omdat U alles geskep het; deur u wil het alles ontstaan en is dit geskep (Openbaring 4:8-11)..

Hebreërs 5:7 sê Jesus se gebede is verhoor vanweë sy eerbiedige onderworpenheid aan God.  So moet ons ook na God toe kom. Met die Vader mag ons nie te eie word nie, want aan Hom behoort die heerlikheid en die majesteit, die krag en die mag, van alle ewigheid af, ook nou en tot in alle ewigheid (Judas 1:25).

 

Skrywer: Prof Francois Malan