Die Einde – Francois Malan

Jan Smith vra: 

Mattheus 24:14 eindig met “en dan sal einde kom”. Watter “einde” word hier bedoel met in ag neming van die vernietiging van Jerusalem en die tempel 70nC saamgelees met vers 34 wat sê: “Voorwaar Ek sê vir julle hierdie geslag (40 jr?) sal sekerlik nie verbygaan voordat al hierdie dinge gebeur nie”.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Matteus het gedeeltes wat die wederkoms van Christus as baie naby voorstel (vgl. 23:36 die mense van vandag; 24:34 in die leeftyd van hierdie geslag; 16:28 party wat hier staan; 10:23 julle sal nie klaar wees voor die Seun van die mens kom nie), en gedeeltes wat na ‘n uitstel van sy wederkoms verwys (vgl. 24:6 nog nie die einde nie; 24:8 begin van die nuwe tyd; 24:48 bly lank weg; 25:5 lank wegbly; 25:19 na ‘n lang tyd; 4:19 vissers van mense; 16:18-19 die opbou van die kerk; 18:18 werk van die kerk; 24:14 al die nasies moet eers hoor; 28:19,20 gaan na al die nasies, Ek is by julle tot die voleinding van die wêreld). Die groot vraag is hoe om die twee groepe gedeeltes te verstaan. Daar is in die verlede verskillende verklarings daarvoor aangebied. Daar is twee sleutels om die saak te probeer oplos:

1 Die stelling van Jesus in 24:36 (Markus 13:32) dat die Seun van die mens nie weet wanneer daardie dag of uur gaan kom nie, net die Vader. Dit maak dit onwaarskynlik dat Jesus ooit gesê het sy wederkoms is baie naby.

2 Die dissipels kon nie onderskei tussen die wederkoms en die val van Jerusalem nie. In hulle gedagtes was dit dinge wat saamgeval het (vgl. hulle vraag in 24:3 oor wanneer die tempel afgebreek gaan word en wat die teken is van die einde van die wêreld).

Hoewel Jesus gesê het dat die val van Jerusalem baie naby is, het Hy nie gesê die wederkoms is baie naby nie, maar laat Hy dit oor aan die onbekende tyd wat net sy Vader ken, en daarom sy beklemtoning van waaksaamheid om altyd gereed te wees vir sy koms (bv. 24:42,44,50; 25:13). Vir die dissipels het die twee gebeurtenisse saamgeval. Hulle het die wederkoms verwag direk na die val van Jerusalem, en albei as baie naby verwag. In hulle gedagtes was die twee dinge onskeibaar, en het hulle begin praat van die twee gebeure asof albei baie naby is.

Daarom voeg Matteus die woord ‘onmiddellik’ in 24:29 in (nie soos NAV dit versag nie met: ‘kort na’ die verdrukking van daardie tyd). Matteus voeg die woord ‘onmiddellik in by een van die bronne wat hy gebruik het om sy Evangelie te skryf, nl. Markus 13:24, wat net ‘in daardie tyd na daardie verdrukking’ het. Dit kon Matteus slegs ingevoeg het as hy reeds voor 70 n.C. toe Jerusalem deur die Romeine ingeneem is, sy Evangelie geskryf het.

Jesus en Matteus (24:15) haal Daniël 9:27; 11:31; 12:11 se ‘gruwel van verwoesting’ aan. In

Daniël verwys dit na die gebeure van 168 v.C., toe Antiogus IV ‘n beeld van die Griekse god Zeus voor die tempel in Jerusalem opgerig het aan wie die Jode varke moes offer. Die gebeure word hier in Matteus toegepas as ‘n simbool van wat met Jerusalem gaan gebeur, en as simbool van die finale oordeel. Vir Matteus is dit slegs een gebeure. Vir Jesus is dit ook simbool van wat voor sy wederkoms gaan gebeur. Paulus sien dit as die koms van die Antichris (2 Tes. 2:3-4 die wettelose mens wat vir die verderf bestem is, na die laaste afvalligheid voor die dag van die Here kom).

In Mat.24:14 verwys ‘die einde’ dus na die wederkoms van Christus om te oordeel (vgl. 24:30-31; 25:31-33, ens.).

Skrywer: Prof Francois Malan

Die Vastyd (Lent) – Coen Slabber

Ons hoor dikwels dat mense praat oor Lent. Lent het op Aswoensdag (22 Februarie) begin. Gereformeerdes het nog nooit  die kerkjaar so noukeurig gevolg soos die Rooms-Katolieke en Anglikaanse Kerke nie. Meeste van ons het net so ‘n vae idee oor wat Lent is.

Lent is die veertig dae voor Paasfees (Sondae uitgesluit). Christene probeer Jesus se fokus op God naboots deur dissiplines en praktyke wat geloof en liefde versterk en ‘n gees van berou beliggaam. Dit is ‘n tyd om na te dink oor gewoontes, besittings en begeertes. Dit begin met Aswoensdag en eindig op Heilige Donderdag – die dag net voor Goeie Vrydag. [Daar is verskille tussen die Westerse en die Oosterse Kerke en ook kleiner verskille tussen verskillende Westerse kerke.] Lent eindig met drie belangrike dae:

•             Heilige Donderdag – die dag toe Jesus saam met sy dissipels die paasmaaltyd geniet en die nagmaal ingestel het.

•             Goeie Vrydag – die dag van Jesus se kruisiging.

•             Paassondag – die dag van Jesus se opstanding.

Lent begin op Aswoensdag. Dit word so genoem omdat gelowiges op hierdie dag as op hulle voorkoppe smeer  – in die vorm van ‘n kruis. Aswoensdag herdenk die aankondiging van Jesus se geboorte deur die engel Gabriël. Jesus se geboorte word op 25 Desember gevier. Daarom word bereken dat die aankondiging van sy geboorte nege maande vantevore was. Maar omdat Paasfees nie elke jaar op dieselfde datum val nie, val Aswoensdag ook op verskillende datums.

Dit is ‘n dag van vas en onthouding. Dit is meestal ‘n beperkte vas. Mense jonger as 18 jaar en ouer as 60 jaar word gewoonlik vrygestel. Ander mense eet een maaltyd en ‘n peuselhappie. Alhoewel kinders nie hoef te vas nie, moet ouers hulle onderrig in die dissipline van vas. Op Vrydae mag daar geen vleis geëet word nie. Die agtergrond hiervan is Daniël 10:1 – 3. Daar lees ons dat Daniël drie weke lank getreur het en geen lekker kos geëet het nie – my mond nie aan vleis of wyn gesit nie. Onthouding is juis op ‘n Vrydag omdat Jesus Christus op ‘n Vrydag vir ons sondes gesterf het.

Hoekom word Sondae uitgesluit? Sondag is die dag van Jesus se opstanding. Dit is ‘n dag van vreugde en feesvier – nie ‘n dag van vas en rou nie.

Hoekom word hierdie veertig dae nou juis Lent genoem? Lent was die ou Engelse woord vir lente – die tyd van die jaar waarin Lent val – die noordelike halfrond se lente. In meeste ander tale word een of ander afleiding van Quadragesima (quadraginta is die Latyn vir veertig) gebruik.

Hoekom nou juis veertig dae? Veertig dae is die tradisionele tyd van dissipline, aanbidding en voorbereiding in die Bybel:

•             God sê aan Noag dat Hy dit veertig dae en veertig nagte gaan laat reën (Genesis 7:4).

•             Moses bly veertig dae en nagte op die berg (Eksodus 24:18. Ook in Eksodus 34:28).

•             Die verkenners wat Moses uitgestuur het, het veertig dae lank vir Kanaän verken (Numeri 13:25).

•             Elia loop veertig dae en veertig nagte om by die berg Horeb uit te kom (1 Konings 19:8),

•             Jona waarsku Nineve dat hulle na veertig dae verwoes sal word (Jona 3:4)

•             Die belangrikste is dat Jesus vir veertig dae en veertig nagte niks geëet het voodat die Satan Hom in die woestyn versoek het nie (Matteus 4:2). Jesus het veertig dae en nagte gevas en gebid voordat Hy sy bediening begin het. Christene vas en bid ter voorbereiding van die hoogtepunt van Jesus se bediening – sy kruisiging en opstanding.

Die laaste week van Lent is intens. Dit begin met Palmsondag wat Jesus se intog in Jerusalem herdenk. Op die Donderdag word die instelling van die nagmaal gevier; Vrydag is Goeie Vrydag; Saterdag lê Jesus in die graf; Sondag is Paassondag.

Die prominente kleure tydens Lent is pers en blou – die koninklike kleure. Ons vier immers die koms van ons Koning. Baie kerke verwyder die kerse van hulle altare. Kruise en ander godsdienstige simbole word met pers materiaal bedek.

Lent word deur Katolieke, Anglikane, Lutherane, Metodiste, Presbiteriane en sekere Baptiste gevier. Sekere Protestantse kerke, veral dié wat gereformeerd is – dié wat uit die leer van Calvyn en Zwingli in die laat sestiede eeu ontstaan het– vier nie Lent nie. Hoekom nie? Ulrich Zwingli, aanvanklik die leier van die gereformeerde beweging in Switserland, het geglo dat Lent die verskil tussen die sakramentalisme van die Katolieke Kerk en die sola fide van die gereformeerdes verteenwoordig (sola = Latyn vir alleen of slegs; fides = Latyn vir geloof; sola fides – geloof alleen.) Zwingli en ongeveer twaalf van sy ondersteuners het doelbewus in die openbaar Lent verbreek deur twee varkworse te sny en uit te deel.

Hierdie is ‘n baie kort uiteensetting van Lent, maar gee tog ‘n idee waaroor dit gaan

Skrywer: Coen Slabber

Die aarde brand – Francois Malan

Jan Smith vra: 

Psalm 37 verse 9, 11 en 29 sê dié wat die Here verwag, die ootmoediges, die regverdiges sal die aarde besit. Jesus sê in Matteus 5 :2 aan die wat arm is, behoort die koninkryk van die hemele en die sagmoediges sal die aarde beërwe. Petrus sê: 2 Petrus 3;7 en 10: Die teenswoordige hemele en aarde word weggelê om deur vuur verbrand te word en die hemele sal met ‘n gedruis verbygaan en die elemente sal brand en vergaan en die aarde met al die werke daarop. Vraag: Hoe moet mens dit vertolk asseblief?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Psalm 37 bemoedig die gelowiges wat deur die goddeloses (skelms en skurke v1) verdruk en bedreig word (v11,12,14), en sien hoe goed dit gaan met die goddeloses, terwyl die gelowiges swaar kry. Die voorspoed van die goddeloses is tydelik (v2,9,10,35,38). Dit is die Here wat besluit oor die lewe van die mens (23), en op die lang duur sorg die Here vir die gelowiges wat geduldig op Hom wag, en wat daagliks voortgaan met hulle werk in getrouheid aan die Here en sy woord (v3-7,23,24). Moenie kwaad word nie (v8), kry jammer en help (21), wees vrygewig (26), doen wat goed is (27), praat met wysheid (30). Hy sorg vir die gelowige wat op Hom vertrou en sy vreugde in die Here vind (3,4,7). Hy sal jou onskuld laat duidelik word (6) en jou in besit van die land laat bly (9,11,18,29,34) selfs in tye van gebrek sal hulle genoeg hê, want die Here sorg vir hulle (19,22); as jy val sal jy nie bly lê nie, want die Here help jou op om weer die land te besit (24,34);  jy sal altyd behoue bly (28) en ‘n toekoms hê (37). Die Here red en help en bevry die regverdiges (39,40) – daarom moet ons op Hom wag en in vertroue voortgaan op die regte pad, selfs as dit met ons sleg gaan.

Toe Jesus na hierdie psalm verwys het Hy gesê: geseënd is dié wat vervolg word omdat hulle doen wat reg is, want aan hulle behoort die koninkryk van die hemel (Mat 5:10). Hierdie koninkryk het begin met sy koms na die wêreld en gaan voort tot in ewigheid, met God as die koning wat oor ons lewe regeer en vir ons sorg as ons Vader, ook vir ons daaglikse brood (Matt 6:9-13. Vgl. Ps 37:19).

Matteus 5:3 praat van ‘die armes van gees’, soos in Psalm 34:19 se ‘gebrokenes’ (letterlik: gebroke gemoedsgesteldheid) wat in die 1983-vertaling verduidelik is as ‘dié wat weet hoe afhanklik hulle van God is’ – aan hulle behoort die koninkryk van die hemel; dit wil sê hulle lewe reeds onder die koningskap van God as hulle Vader, en Jesus as hulle Verlosser, met die Heilige Gees wat hulle daagliks lei en versterk om soos kinders van God te lewe en die verkeerde te los – dit is hulle ingesteldheid.

Matteus 5:5 is in die 1983-vertaling verduidelik as: geseënd is die sagmoediges (juis die mense van Ps 37:9,11, wat hulle vertroue op die Here stel), want hulle sal die nuwe aarde ontvang.’ Die eerste belofte van die land as erfenis is reeds aan Abraham gegee (Genesis 13:17; 15:18; 17:8. Hebreërs 11:9-10 verduidelik dat Abraham nooit die land in besit geneem het nie, want hy het uitgesien na die stad wat vaste fondamente het en waarvan God self die ontwerper en bouer is). In Jesaja 65:17; 66:22 is reeds gewys na ‘n nuwe hemel en ‘n nuwe aarde, en Openbaring 21:1 praat van die nuwe aarde waar die Here by ons kom woon. Hierby sluit 2 Petrus 3:7,10 aan, wat verwys na die ou hemel en aarde wat verbygaan, om vervang te word met die nuwe nuwe hemel en nuwe aarde, waar daar nie meer dood sal wees van plante, diere, of mense nie. Daarvan sê Romeine 8:18-25 dat die hele skepping en die mens uitsien na die dag waarop ons van die verganklikheid bevry sal word, om vir ewige by God te lewe.

Skrywer: Prof Francois Malan

Die doodsengel – Francois Malan

Jenni vra: 

Is die doodsengel van Satan of God af? Kom die doodsengel net vir mense wat hel toe gaan?

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

Die woord engel beteken ‘boodskapper’ of ‘verteenwoordiger’.  Die doodsengel is ‘n manier om te sê dat God iemand uit die lewe kom haal, almal, nie net die wat hel toe gaan nie. Toe die arm Lasarus gesterf het, het die engele hom weggedra na die ereplek langs Abraham (Lukas 16:22).

Die dood is die straf van God oor die sonde van die mens (Genesis 2:17; Romeine 6:23). Alle mense is sondaars voor God (Prediker 7:20; Ps 14:2,3; 53:3,4; Romeine 3:10-19). ‘n Mens is bestem om net eenmaal te sterwe, en daarna kom die oordeel (Hebreërs 9:27; 1 Korintiërs 15:22). Vir die gelowige het die dood egter ‘n deurgang geword tot die lewe saam met Christus (1 Korintiërs 15:22; vgl. Filippense 1:23). Toe God die Satan toegelaat het om Job te teister, het Hy beveel: ‘Net sy lewe mag jy nie wegneem nie’ (Job 2:6). Die doodsengel kom nie van Satan af nie.

In Genesis 19:1 word vertel van die twee engele wat God gestuur het om Sodom en Gomorra uit te wis oor hulle sonde.

In Eksodus 12:12-13 sê die Here dat Hyself in Egipte elke eersgeborene gaan doodmaak, maar waar die bloed aan die deurkosyne gesmeer is, sal Hy die huis oorslaan.

Volgens Numeri 22:33 sou die Engel van die Here vir Bileam doodgemaak het as die donkie nie telkens uitgedraai het nie.

In 2 Samuel 24:16 stuur die Here pes onder die volk en word 70,000 deur die engel van die Here doodgemaak as straf op Dawid se volkstelling (vgl. 1 Kronieke 21:15,16).

Volgens 2 Kronieke 32:21 stuur die Here ‘n engel om die Assiriërs rondom Jerusalem dood te maak

In Matteus 13:39-42 sê Jesus dat die Seun van die mens sy engele sal stuur om almal wat die wet van God oortree in die brandende oond te gooi.

In Matteus 25:42 sê Jesus dat die vuur van hel vir die duiwel en sy engele voorberei is (deur God) en vir die mense wat nie vir Jesus volg nie.

In Handelinge 12:23 is dit die engel van die Here wat Herodes tref sodat die wurms hom verteer en hy sterf omdat hy dink hy is God.

Die dood kom na alle mense. Die wat die Here Jesus volg gaan na Hom toe, die wat Hom ongehoorsaam is word veroordeel tot die tweede dood (Openbaring 20:11-15; 21:8;  dit is die hel, die plek waar God straf, ook vir die duiwel Openbaring 20:10). Paulus sê: op die oordeelsdag sal God sy regverdige oordeel uitspreek, Hy sal elkeen vergeld volgens sy dade: aan dié wat in goeddoen volhard en op dié manier soek na wat verhewe, eervol en onsterflik is, gee Hy die ewige lewe, maar aan dié wat uit selfsug ongehoorsaam is aan die waarheid en toegee aan die ongeregtigheid, straf Hy in sy toorn (Romeine 2:6-8).

Skrywer: Prof Francois Malan