Johannes die Doper se doop – Coen Slabber

Christene beskou die dooppraktyk van Johannes die Doper as die voorloper van die Christelike doop. Hulle het dieselfde terminologie gebruik en dieselfde doel (die vergewing van sondes) gehad. Dit is juis hierdie kenmerkende praktyk wat aan Johannes sy naam gegee het: Doper of die een wat ondergedompel het.

Johannes se doop en die Joodse reinigingsprosedures het basies dieselfde tema gehad: reiniging. Soos die profete het Johannes reinheid met geestelike reiniging verbind. [Was julle, reinig julle. Moenie voor My verskyn as julle verkeerd doen nie. Hou op met kwaad doen – Jesaja 1:16; Ek sal reinigingswater oor julle uitgooi sodat julle rein kan word. Ek sal julle reinig van al julle onreinheid en van julle afgodery – Esegiël 36:25] Johannes se doop was baie sterk aan bekering gekoppel (Markus 1:4; Lukas 3:3; Handelinge 13:24, 19:4). Hierdie selfde band kry ons ook by die Christelike doop: Toe antwoord Petrus hulle: “Bekeer julle en laat elkeen van julle gedoop word (Handelinge 2:38).

Wat Johannes se doop van die Joodse reinheidspraktyke onderskei het, was dat dit ‘n unieke, eenmalige ritueel was en nie gereeld herhaal is nie. Die betekenis wat hy aan die doop gegee het – bekering en vergifnis – was ook uniek. In sy doop kry ons ook die aankondiging van die Messiaanse eindtyd: Hy het sy skop in sy hand en Hy sal sy dorsvloer deur en deur skoonmaak. Sy koring sal Hy na die skuur toe bring, maar die kaf sal Hy met ‘n onblusbare vuur verbrand (Matteus 3:12).

Hoe het Johannes gedoop? Ons kan aflei dat dit deur onderdompeling was, maar hoe dit gedoen is, weet ons nie. Ons lees in Markus 1:10 dat Jesus uit die water gekom het wat op onderdompeling mag dui. Die feit dat Johannes by die Jordaan-rivier gedoop het, impliseer dat hy baie water nodig gehad het om te doop. Toe Johannes by Enon gedoop het, lees ons waar daar baie water was (Johannes 3:23). Die Joodse praktyk was self onderdompeling – jy het self onder die water gegaan. In Johannes se doop het die persoon hom nie self gedoop nie. Johannes doen dus iets anders as wat die Jode gedoen het.

Sy oproep vir bekering was om die mense voor te berei vir God se oordeel wat sou kom. Die uitgangspunt van Johannes se doop was bekering; die doel van sy doop was die vergifnis van sonde. Waar Johannes se doop van dié van Christene verskil, was dat dit ‘n belydenis van sonde en nie van geloof was nie. In die Christelike doop word die naam van Jesus ook bygevoeg en ons kry ook die belofte van die Heilige Gees wat ons nie by Johannes kry nie. Hoekom die verandering? Ons weet nie maar moontlik is die idee dat jy nie jouself kan reinig nie.

Kom ons kyk wat sê die evangelies:

Markus 1:2 – 8 is kort, maar maak al die noodsaaklike punte: Johannes was die stem in die woestyn wat uitroep en die pad vir die Here gereed maak; hy het ‘n asketiese leefstyl gevolg; groot getalle het gekom om deur hom gedoop te word; sy doop gaan gepaard met bekering, belydenis en vergifnis van sonde; hy kondig aan dat die Messias sou kom en met die Heilige Gees sou doop. Vir Markus begin die verhaal van Jesus Christus by die bediening van Johannes die Doper. Vir die Jode is vergifnis iets wat deur die offers by die tempel verkry is – nie deur doop nie.

In Matteus 3:1 – 12 was Johannes se boodskap bekeer julle. Dit was dringend, want die koninkryk van die hemel het naby gekom. Hy waarsku die Jode dat die feit  dat hulle Abraham as voorvader het hulle nie sal red nie. God se oordeel sal diegene tref wat nie vrugte dra wat bewys dat hulle bekeer is nie. Bekering vereis resultate – vrugte. Johannes doop hulle omdat julle julle bekeer het en hulle hulle sondes bely het. Die doop was ‘n voorbereiding vir die koms van die Here – Johannes se meerdere en die Een wat met die Heilige Gees en met vuur sou doop. Vuur verwys gewoonlik na oordeel en straf, maar ook na reiniging. Hierdie was dit die vuur van die eindtyd wat die goddeloses sou vernietig. Die regverdiges (die koring) sal in God se skuur bymekaar gemaak word.

Lukas 3:1 – 20 kom in baie opsigte ooreen met die beskrywing in Matteus – dit is net meer uitgebreid. Hierdie uitbreiding is veral ten opsigte van die opdragte wat Johannes aan die skare, die tollenaars en die soldate gee. Dit beskryf in werklikheid die vrugte wat bewys dat julle bekeer is. Bekering sluit dus ‘n sekere leefwyse in. Lukas sê niks van Johannes se kleredrag en dieet nie. Hy verwys na die skare as julle slange. Johannes word hier beskryf as die brug tussen die oue (die wet en die profete) en die nuwe (die goeie nuus van die koninkryk van God). Lukas verwys later na Jesus se verwysing na Johannes (7:28 – 30): Onder die mense op aarde is niemand gebore wat groter as Johannes is nie. Jesus beklemtoon die belang van die doop.

Johannes (1:19 – 37)  fokus  sy beskrywing op Johannes se getuienis van Jesus. Toe die Fariseërs vir Johannes vra waarom hy doop, antwoord hy hulle: Ek doop met water, maar tussen julle staan daar Iemand vir wie julle nie ken nie. Dit is Hy wat na my kom, wie se skoene ek nie werd is om los te maak nie. In 1:33 lees ons dat Hy met die Heilige Gees doop. Johannes se doop openbaar die Seun van God – Johannes moes van Hom getuig. Uit die woordewisseling tussen Johannes se volgelinge en ‘n Jood (3:25) is dit duidelik dat Johannes se doop verskil van die doop van die Jode.

Wat is die betekenis van Johannes se doop?

(1) Dit dui op die wegdraai van die ou weg na ‘n nuwe lewensweg.

(2) Dit bemiddel goddelike vergifnis.

(3) Dit reinig van onreinheid – ritueel en moreel.

(4) Dit is ‘n voorafskaduwee van die verwagte Messias.

(5) Dit is die inisiëring van die “ware” Israel – die nuwe mense van God.

(6) Dit was ‘n protes teen die tempel establishment deurdat dit ‘n alternatiewe manier van vergifnis van sonde aanbied.

Dit bring ons by ‘n belangrike vraag: Waarom is Jesus deur Johannes gedoop? Daaroor skryf ons volgende keer.

Bibliografie

Ferguson, Everett (2009): Baptism in the Early Church. William B. Eerdmans Publishing Company.

Skrywer: Dr Coen Slabber

Die Hel – Francois Malan

‘n Leser vra: 

Bestaan die hel regtig of beteken dit net dat jy gaan doodgaan en nie die ewige lewe hê nie. M.a.w. is daar regtig ‘n vuur waarin mense gaan brand vir ewig?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Die Bybelse woord vir hel is gehenna, wat afstam van die Hebreeuse woord gehinnoom die dal van Hinnom aan die Suid-Ooste van die stad Jerusalem. Onder konings Agas en Manasse het hulle die afgod Molog hier gedien vir wie hulle babatjies geoffer het deur hulle op die vuurwarm uitgestrekte arms van die beeld te sit om te verbrand (2 Konings 16:3; 21:6; 2 Kron.28:3; 33:6). Die vroom koning Josia het dié plek daarom verwoes en onrein verklaar (2 Kon. 23:10), vgl. ook Jeremia 7:31 en 32:35  se hoogte van Tofet in die Ben-Hinnomdal. Later word dit die stad se ashoop waar dooie diere en mense wat tot die dood veroordeel is se lyke kon vrot en verbrand word.

Die dal van Hinnom het toe die simbool en die profesie geword van die ewige plek van smart, die ewige strafplek van die goddelose na die oordeelsdag. Dit word met verskillende woorde in die Bybel aangedui: die brandende oond waarin hulle sal huil en op hulle tande kners (Mat.13:42,50); die hel waarin goddeloses gegooi word (Mat.5:29,30; 10:28); die vuurpoel wat met swael brand, waarin die satan en sy engele en die goddeloses gegooi word (Openb.19:20); daar brand ‘n onuitbluslike/ewige vuur (Mat.18:8; Mark.9:43,44,48 waar die wurms nie doodgaan en die vuur nie uitgeblus word nie); ‘n ewige straf/pyniging (Mat.25:46); ewige verdoemenis geban uit die teenwoordigheid van die Here (2 Tes 1:9); die diepste duisternis daarbuite (Mat 8:12); onder die toorn van God met lyding en benoudheid (Rom 2:5-9); dood en verderf (Gal.6:8); die ondergang (1 Tes 5:3).

Vuur word dikwels geassosieer met die voltrekking van God se oordeel (Openb. 1:14; 2:18; 4:5; 14:18; 16:8; 18:8; 19:12; 20:9,14,15). Swael is ‘n soort asfalt wat in vulkaniese uitbarstings voorkom. Brandende swael skep die dodelike gas swaeldioksied. Dit dra by tot die intensiteit van die beeldspraak (9:17-18; 19:20; 20:10).

Openbaring 14:9-11 waarsku dié mense wat die dier en sy beeld aanbid dat hulle met vuur en swael gepynig sal word en dag en nag geen rus sal ken nie tot in alle ewigheid, as beeld van God se oordeelsvoltreking wat vir ewig duur. Uit liefde waarsku God die mense en nooi hulle ernstig om hulle te bekeer.

Oor die laaste oordeel sê Openbaring 20:14-15 dat die dood en die doderyk in die vuurpoel gegooi word, en noem die vuurpoel die tweede dood. En as daar gevind is dat iemand se naam nie in die boek van die lewe geskrywe staan nie, is hy in die vuurpoel gegooi.

As die laaste van sewe uitsprake van God self in Openb. 21:5-8 sê Hy daar wag vir die goddeloses die ewige straf in die poel wat met vuur en swael brand en word ‘n lys van sondes opgenoem wat ‘n opsomming is van die aanklagstaat wat aandui waarom die goddeloses die tweede dood verdien.

Vuur is ‘n beeld van verskrikking, maar kan nie die werklikheid van die straf van God genoegsaam uitdruk nie. Hoe die ewige dood/straf/oordeel van God sal wees, weet ons nie, net so min as wat ons weet hoe die ewige lewe saam met God gaan wees. Maar met die beeld van ‘n ewige vuur of ewige duisternis waarsku Jesus en die Heilige Gees deur die skrywers van die Bybel dat dit erg en vir ewig sal wees vir hulle wat nie die verlossing deur Jesus wil aanvaar nie.

Skrywer: Prof Francois Malan

‘n Nuwe Naam – Francois Malan

Clive vra: 

Die beloftes aan die gemeente van Filadelfia is onder andere “..En Ek sal ook my eie nuwe Naam op hom skrywe. ” Wat sou die nuwe Naam wees/ beteken ?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Openbaring 3:12,13 ‘Elkeen wat die oorwinning behaal, sal Ek ‘n pilaar in die tempel van my God maak, en hy sal vir altyd daar bly. Ek sal op Hom die Naam van my God skrywe en die naam van die stad van my God, die nuwe Jerusalem, wat van my God af uit die hemel afkom. En Ek sal ook my eie nuwe Naam op hom skrywe.’

Christus sal drie dinge skryf op die gelowiges wat steeds oorwin oor die beproewings van hulle geloof: die naam van sy God, die naam van God se stad, en Christus se eie nuwe Naam. Die drievoudige inskripsie op die pilaar (dit is die standvastige gelowige) in die hemelse tempel verseker dat

(i) die gelowige God se eiendom is (vgl. Num 6:22-27 se seën wat die priesters uitspreek, met die Naam Here drie maal herhaal, telkens met sy werke aan ons – vir ons van die Nuwe Testament klink dit na die werke van die Vader se sorg, en die Seun se genadige verlossing en die Heilige Gees wat vir ons tree en vrede gee),

(ii) ‘n burger van die nuwe Jerusalem is (vgl. Eseg 48:35 die naam van die stad met 12 poorte vir almal van die volk van die Here om in te kom: Die Here is daar),

(iii) wat op ‘n besondere intieme wyse aan die opgestane Christus verbind is (vgl. Rom 6:5 ‘aangesien ons met Hom een geword het in sy dood, sal ons sekerlik ook met Hom een wees in sy opstanding).

Openbaring 19:12 sê: daar was ‘n Naam op Hom geskrywe wat niemand anders ken nie, net Hy self. Ons sal moet wag tot by Christus se wederkoms om sy nuwe Naam te hoor, wat die nuwe rol sal wees wat Hy dan sal speel. 3:12 sê: die nuwe Naam van Christus sal op elke gelowige geskryf wees om hulle identiteit as God se eiendom aan te dui (vgl. 7:3 en 14:1), en so elkeen se nuwe rol in die ewige lewe aandui.

Openb. 19:13 sê sy huidige Naam is ‘Die Woord van God.’ Eers by sy wederkoms sal ons regtig hoor wat die nuwe Naam van Christus is. Hierdie nuwe Naam sal op elke gelowige geskryf wees. Hulle sal die pilare in God se nuwe tempel wees. In ons huidige bedeling, waar ons nog wag op sy wederkoms, is dit vir die gelowiges genoeg om te bely dat Jesus Christus, die Seun van God is, die opgestane Here en Verlosser – daarom dra ons die naam Christene, en die Heilige Gees is besig om ons te verander om soos Christus te word (2 Kor 3:18), om met sy gesindheid van nederige liefde teenoor mekaar te lewe (Filippense 2:1-11).

Skrywer: Prof Francois Malan

Die Avondmaal – Francois Malan

Pieter vra:

Ek wil die betekenis weet van die Heilige Avondmaal asook van die Bord, Brood, Sap, Beker en die gekruiste hande asseblief.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Die nagmaal is ‘n maaltyd van vreugde en dankbaarheid, waar die mense wat in Jesus Christus glo met blydskap saam met Christus sit en eet. Hy is teenwoordig deur sy woord en sy Gees, die Heilige Gees, wat ons aan Hom verbind deur die geloof in Jesus as ons Verlosser in ons te werk, en ons liefde tot Hom en tot ons medegelowiges te bewerk. Die nagmaal is die waarborg: God is besig om ons, wat sy kinders geword het, te vorm om vir Hom en ons medemens al meer lief te word, om al meer soos Jesus te word (2 Kor.3:18; 1 Joh.4:7-12).

Die Bybel beskryf die instelling van die nagmaal deur Jesus in Matteus 26:26-30; Markus 14:22-25; Lukas 22:14-20 en 1 Korintiërs 11:23-26 (vgl. ook Johannes 6).

Die nagmaal is bedoel om ons geloof te versterk in Jesus as ons God en Verlosser. Daarvan is die eet van die brood en drink van die wyn tekens. Soos brood en wyn ons liggaam voed, word ons lewe gevoed deur die liggaam en bloed van Jesus wat vir ons aan die kruis gesterf het en uit die graf opgestaan het. Die Heilige Gees verbind ons aan sy liggaam en sy offerbloed – sodat ons saam met Hom kan sterwe aan ons sondige neigings en saam met Hom kan lewe vir God in alles wat ons doen en dink en sê. Dit is ons verlossing uit die sonde en die dood (Romeine 12:1 sê ek moet my self gee as ‘n lewende en heilige offer wat vir God aanneemlik is).

Jesus het gesê: gebruik dit tot my gedagtenis (Luk.22:19; 1 Kor 11:24). By die nagmaal onthou ons Jesus se sterwe en opstanding vir ons. Daardeur word Jesus self teenwoordig en openbaar Hy homself aan ons. Die gebeure van 2000 jaar gelede word iets waaraan ons nou deel kry, dat Hy ons nou vergewe en nuut maak om saam met die opgestane Here in die hemel te lewe, met sy krag en sy liefde waarin Hy my nou opneem. Ons word ingeskakel in die Christusgebeure. Christus woon met sy Gees in ons, en ons lewe in gemeenskap Hom.

Paulus sê: elke keer as julle hierdie brood eet en uit die beker drink, verkondig julle die dood van die Here totdat Hy kom (1 Kor.11:26). Jesus het gesê: Ek sal nie weer hierdie paasmaaltyd eet voordat dit in die koninkryk van God sy volle betekenis gekry het nie (Luk.22:16,18; Matt.26:29; Mark.14:25). Dit is ‘n toekomsgerigte maaltyd (vgl. Openb.19:9 geseënd is hulle wat na die bruilofsmaal van die Lam uitgenooi is). Ons is op pad na die opstanding van die liggaam om saam met Christus vir ewig te lewe. Daarvan verseker die nagmaal ons.

Die aand voor sy dood het Jesus en sy disspels saam die paasfees gevier. Met paasfees dink die Jode aan hulle verlossing uit Egipte en dat God hulle nou nog dwarsdeur hulle lewe begelei. Toe Jesus as die huisvader die brood daardie aand gebreek en vir sy dissipels gegee het, het Hy gesê: ‘dit is my liggaam, dit is vir julle’ (1 Kor 11:24). Die brood is ‘n simbool van die liggaam van Christus. Maar die gemeente wat rondom Christus sit met die nagmaal en almal wat glo dat die liggaam van Jesus vir hulle aan die kruis gebreek is, is ook die liggaam van Christus (Efesiërs 1:23). Daarom moet ons Hom en vir mekaar liefhê en dien.

Jesus het ook gesê: ‘hierdie beker is die nuwe verbond in my bloed’ (1 Kor.11:25). God het met ons ‘n nuwe ooreenkoms aangegaan. Omdat Hy die wêreld liefhet (Joh. 3:16), het sy Seun met sy bloed die nuwe verbond met ons gemaak. Die ou verbond het begin met die bloed van ‘n dier wat Moses op die volk gesprinkel het as teken van die verbond (Eksodus 24:8) en daarna telkens deur die priesters op die altaar gesprinkel is om versoening te doen vir die volk se sonde. Maar na al die jare van Israel se verbreking van die verbond het die Here ‘n nuwe verbond belowe, dat Hy ons God sal wees en ons sy volk, waar almal Hom sal dien, en Hy ons sondes vergewe en nooit weer daaraan dink nie (Jeremia 31:31-34). Van hierdie nuwe verbond van God se vergifnis van ons sondes is Jesus se bloed die offer.

Die gekruiste hande waarvan die vraesteller praat het ek nog nooit gesien nie, en weet ek niks van nie, want dit staan nie in die Bybel nie, ook nie die bord of die sap nie.

Skrywer: Prof Francois Malan