Genesis 6:1-4 – Die mens se soeke na die ewige lewe – Gustav Claassen

Koos vra:

Ek wil graag meer weet aangande die hemelwesens: hoe lyk hulle? Kon die dogters in Genesis 6 nie sien dat daar n verskil tussen hulle en die mans was nie? Het ons enige ander inligting?

Antwoord

Dr Gustav Claassen antwoord:

Genesis 6:1-4, is seker een van die moeilikste gedeeltes in die Bybel. Daar word van hemelwesens gepraat wat na die aarde gekom het, en met vrouens op die aarde getrou het. Die kinders wat uit hierdie verhoudings gebore is, was so groot soos reuse (nephilim). Dus, inderdaad ‘n vreemde gedeelte en baie is al geskryf oor hierdie gedeelte.

As agtergrond waarteen ons die teks moet verstaan ‘n paar opmerkings: Die boek Genesis, alhoewel dit eerste in die Bybel staan en vertel van die begin van die hemel en aarde, is nie die oudste boek in die Bybel nie. Genesis, word gedateer tussen 600 en 500 v C, in die tyd van die ballingskap. Gedurende hierdie tydperk maak die Jode die eerste keer kontak met die kultuur, filosofieë, godsdienste en ander oortuigings van die Perse, Assiriërs en Grieke.

In die kontak met die Perse, Assiriërs, Grieke en talle ander volkere het Israel ook kennis gemaak met hulle gode, verhale oor hierdie gode, en ook verhale oor die skepping van die aarde. So is daar byvoorbeeld die baie bekende Assiriese skeppingsverhaal, die Enuma Elish, wat in baie opsigte ooreenkom met die skeppingsverhaal van die Bybel. In die ander buite Bybelse skeppingsverhale is daar ook vertellings van gode wat by aardse vroue kinders verwek het, kinders wat bekend gestaan het as godmense, mensgode, of reuse.

So het die Ugaritiese god, El, by aardse vroue kinders verwek. Die Griekse god Zeus het Herakles verwek by Alkmene, die vrou van Amfitrio. Herakles, was reusagtig groot en baie sterk, ‘n soort godmens. Hulle was die manne van naam, reuse, godmense wat vir ewig lewe, wat nie sal doodgaan nie. Hulle is of gode, of halfgode, en gode leef vir ewig. Die belangrike ding om hier raak te sien is die verwysing na die “manne van naam” wat ewig sou leef. In hierdie wêreld het die Jode probeer om hulle geloof in hulle God te verwoord.

Die verteller van Genesis vertel sy mense die verhaal van die skepping van die hemel en die aarde. In die skeppingsverhaal wil die verteller dit baie duidelik stel: God alleen het geskep en is daarom alleen God, en God alleen lewe vir ewig. Verder vertel die skeppingsverhaal ‘n verhaal van die mens se opstand teen God. Adam en Eva, het in volmaakte omstandighede gelewe. Maar dan eet die mens van die boom van kennis. Hierdie oortreding van die mens het die mens die ewige lewe gekos.

God sê dan (Gen 2): as hulle tog nie ook die hand uitsteek na die boom van die lewe nie. Om te verseker dat dit nie gebeur nie beveel God hulle om die tuin te verlaat. Genesis vertel dan dat sedert dié dag is die mens op soek na die ewige lewe. Die mens wil soos God word wat nie alleen alles kan ken nie, maar ook vir altyd kan lewe. En doen die mens alles in sy vermoë om die ewige lewe te verkry. Om die toppunt van hierdie menslike soeke te illustreer, gebruik die verteller bekende verhale van godmense, en hoe die reuse tot stand gekom het. Hoe dat ‘n god uit die hemel na die aarde gekom het, en die een of ander vrou op die aarde verlei. En hoe daar uit die verbintenis ‘n halfgod-halfmens gebore word: ‘n mens, maar tog ‘n god. Dus: ‘n mens wat vir altyd kan lewe, die ewige lewe het!

Die verteller van Genesis sinspeel met sy verhaal oor die gode- en mensevermenging op die soeke van die mens na die ewige lewe. Die mens, sal as God hom die boom van die lewe ontsê, self ‘n plan maak. In Genesis 11 sou die mens weer op ‘n ander manier probeer om ‘n plan te maak, ons lees: “die mens wil ‘n toring bou om tot by God te kom, om in die hemel te kom, om God te word”.

God sien die opstand van die mens teen Hom raak, hierdie plan van die mens om soos God te wil word, om ewig te wil lewe. Die opstand van die mens teen God kos hom die ewige lewe. Maar God maak hierdie plan ongedaan. Sterflik sal die mens bly. Die mens sal nooit kan God word nie, sy lewensasem wat hy van God ontvang het sal van hom weggeneem word. Hy sal voortaan net 120 jaar lank bly leef. Die klem val hier nie op die 120 jaar nie, maar op die begrensdheid van die menslike lewe.

Om hierdie soeke van die mens, om die ewige lewe terug te kry, bloot te lê, gebruik die verteller bekende verhale soos mense wat met gode trou en so vir ewig kan lewe. God, sê die verteller, sien die mens se plan raak, en bring dit tot ‘n einde. Met God wat ‘n einde maak aan hierdie strewe van die mens, sê die verteller verder: God is sterker en magtiger as al die ander gode van wie hierdie verhale vertel is, want Hy sien deur hulle, hy bring hulle ook tot ‘n einde.

Hierdie verhaal sê dat ons nie onsself kan red nie. Dat God aan ons lewens grense stel. Alleen God kan aan ons die ewige lewe gee. En Hy gee dit aan ons deur Jesus Christus wat na ons toe kom en in ons plek die pad na die kruis toe stap.

 

Skrywer: Dr Gustav Claasen

Jesus: God of mens? – Francois Malan

Japie vra:

Was Jesus Mens of God vir die tyd wat Hy op aarde was. Baie dankie

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Jesus was mens en God tydens sy aardse bediening, en daarna in die hemel.

Jesus is ware mens en ware God – dit word duidelik in die Skrif geleer:

Rom.8:3 God het sy eie Seun in die gelykheid van die sondige mens gestuur

Gal.4:4 God het sy Seun uitgestuur, gebore uit ‘n vrou, gebore onder die wet

Hy leef die lewe van ‘n gewone mens: word honger (Mat.4:2), en dors (Joh.19:28), besoek ‘n bruilof (Joh.2:1), huil by die graf van ‘n vriend (Joh.11:35) het sterwe en is begrawe.

Maar deur die brose mens (met geen skoonheid of prag nie; Jes.53:2), breek telkens sy goddelike heerlikheid en mag deur: as die mense van Nasaret Hom by die krans wil afgooi, loop Hy tussen hulle deur (Luk.4:30), in Getsemane moet die bende wat Hom kom vang, op die grond voor Hom neerval (Joh.18:6), op die berg van verheerliking word Hy van gedaante verander (Mat.17:2).

Matteus, Markus en Lukas getuig: die mens Jesus van Nasaret is God, gebore uit die maagd Maria (Mat 1:18; Luk 2:5-7).

Johannes getuig: God, deur wie die wêreld geskep is, het mens geword en onder ons gewoon (Joh.1:1-3,14), Hy en die Vader is een (Joh 10:30).

Paulus sê: Christus was sonder sonde, maar ter wille van ons het God Hom sonde gemaak

(2 Kor.5:21), in Hom woon al die volheid van die godheid liggaamlik (Kol 2:9), Hy wat in die gestalte van God was, het Homself verneder en die gestalte van ‘n slaaf aangeneem en aan mense gelyk geword (Filip 2:6-7).

Die twee nature van Christus, sy Godheid en sy mensheid, is in een persoon saamgevoeg – dit is heeltemal uniek, kan nie herhaal word nie, kan met niks anders wat ons ken vergelyk word nie.

Sy twee nature was nie vermeng nie. Sy mensheid het nie die grense van die kreatuurlikheid oorskry nie, en sy Godheid het nie sy goddelike eienskappe afgelê nie. Hy het ‘n menslike bestaanswyse bygekry. Daarin het Hy Homself verneder, selfs tot in die dood toe (Filip.2:8). Hy het gehoorsaamheid geleer uit wat Hy gely het (Hebr.5:8), en in Getsemane, waar Hy bedroef, beangs doodsbenoud geword het, sy wil prysgegee om die wil van die Vader te doen (Mat.26:37-44), maar na sy Goddelikheid kon Hy mense genees en uit dood opwek, duisende met ‘n paar brode voed, op die water loop, mense se sonde vergewe, en die wil van God bekendmaak. In al sy dade gaan dit egter om die dade en woorde van een persoon, die mens Jesus Christus, ons middelaar tussen die mens en God (1 Tim.2:5).

Slegs as ware mens sonder sonde kon Jesus ons sonde op Hom neem. Slegs as ware God kon Hy aan die kruis vir die straf op die sonde van die wêreld sterf. Hebreërs 5:15 sê: Die hoëpriester wat ons het, Jesus, die Seun van God, nie nie een wat geen medelye met ons swakhede kan hê nie; Hy was immers in elke opsig net soos ons aan versoeking onderwerp, maar Hy het nie gesondig nie. Romeine 5:6,8 sê: toe ons nog magteloos was, het Christus immers reeds op die bestemde tyd vir goddeloses gesterwe… Maar God bewys sy liefde vir ons juis hierin dat Christus vir ons gesterf het toe ons nog sondaars was. Kolossense 1:15-20 sê o.a. dat Hy die beeld is van God wat self nie gesien kan word nie…God het deur Hom alles geskep…deur Hom bly alles in stand…God het besluit om…deur Hom alles met Homself te versoen. Deur die bloed van sy Seun aan die kruis het Hy die vrede herstel, deur Hom het Hy alles op die aarde en in die hemel met Homself versoen.

Hoe die wonder moontlik is, van die een persoon wat volkome mens en tegelyk volkome God is, word voor sy geboorte vir Maria verduidelik: Die Heilige Gees sal oor jou kom, en die krag van die Allerhoogste sal die lewe in jou wek (letterlik: jou oorskadu). Daarom sal die een wat gebore word, heilig genoem word, die Seun van God (Luk.1:35). Aan Josef word verduidelik: wat in Maria verwek is kom van die Heilige Gees. Sy sal ‘n seun in die wêreld bring en jy moet hom Jesus noem, want dit is Hy wat sy volk van hulle sondes sal verlos; en Matteus verduidelik dit het alles gebeur sodat die woord wat die Here deur die profeet (Jesaja 7:14) gesê is, vervul sou word: die maagd sal swanger word en ‘n seun in die wêreld bring en hulle sal Hom Immanuel noem. Die naam beteken God by ons (Matteus 1:20-23).

 

Skrywer: Prof Francois Malan

Die bose oog en die beswering daarvan – Kobus Kok

In die oorspronklike Griekse Nuwe Testament lees ons van die ponêros ofthalmos, of die bose oog (Luk 11:34; Matt 5:22). Ons vind dikwels in die NT vreemde konsepte wat nie vanuit ons eie kultuur verstaanbaar is nie. Dit is juis waarom die sosiaal-wetenskaplike studie ontwikkel is. Laasgenoemde dissipline in die Nuwe Testamentiese wetenskap is ontwikkel om ons te help om die wêreld van die Nuwe Testament en die antieke tyd waarin Jesus en die eerste Christene geleef het beter te verstaan.

Die geloof in die bose oog, en die feit dat die bose oog jou, jou besittings en familie skade kan aandoen, was ‘n wydverspreide bygeloof in die antieke tyd. Dit was moontlik om iemand skade aan te doen deur met jaloesie of haat na iemand te kyk. Die antieke filosowe van die tyd het geglo dat mens ‘n vorm van energie uit jou oë kan uitstraal en ‘n bepaalde uitwerking op objekte en mense daarmee kan uitoefen. In die Babiloniese Talmoed lees ons byvoorbeeld dat daar geglo is dat 99% van alle slegte dinge wat gebeur die resultaat is van die bose oog en die res die gevolg is van natuurlike oorsake (vgl. b. BM 107b; Fiensy 2007:13-14).

 

Juis om hierdie rede was mense baie bang vir die bose oog se gevolge en het hulle allerlei metodes aangewend om die bose oog af te weer. In die Griekse papirus briewe uit Egipte sien ons dit meer as dikwels in die openingswoorde van briewe:

In die eerste plek bid ek dat jy kan eet in goeie gesondheid en nie deur die bose oog iets slegs slegs aangedoen kan word nie (POxy 11.292; 25 CE).

Jou susters en die kinders van Theonis – mag hulle beskerm word teen die bose oog – ek groet jou …” (POxy VI, 930; 2nd to 3rd CE; Fiensy 2007:15-17)

 

Bogenoemde papirus tekste toon aan dat die geloof in die bose oog wydverspreid voorgekom het in die antieke tyd, en dat mense dikwels die seën op hulle vriende toegebid het ter beskerming van die bose oog.

Plutarchus (2de eeu n.C.), een van die bekende filosowe uit die antieke tyd skryf in sy Moralia V 7, 680-683 waarom en hoe die bose oog skade kan berokken: Volgens hom is daar emissies (aporroiai) van partikels deur lewende objekte en veral deur die oog.

Volgens ons verstaan van die funksionering van die oog word lig van buite ingelaat in die oog. Die antieke mense het die teenoorgestelde geglo. Hulle het geglo dat die oog lig of duisternis kan uitskyn en dit ‘n effek kan hê op objekte buite die oog. Deur gewoon na iemand te staar kan jy ‘n negatiewe effek op hulle lewe uitoefen, al bedoel jy dit nie so nie.

Kinders was in die antieke tyd diegene wat die meeste blootgestel was aan die skadelike effek van die bose oog. Daar is geglo dat sommige rasse en volkere soos die Thibaeans van noordelike Pontus dodelike mag deur hulle oë kon uitoefen (Plutarch, V 7, 680-681). Plutarch gebruik die voorbeeld van die effek wat ‘n geliefde se blik op die ander geliefde kan hê as voorbeeld om te argumenteer dat die bose oog krag het. Net so kan die jaloerse kyk van iemand anders ‘n bose effek op jou lewe hê.

Die antieke mense het geglo dat selfs demone kan meewerk aan die negatiewe uitwerking van die bose oog. Indien die jaloerse persoon die bose oog aanwend, dan maak dit die demone ook sommer aktief wat hulle mag gebruik om die persoon skade te berokken. Die filosoof Libanius wat in die vierde eeu na Christus geleef het vertel byvoorbeeld van die drie jongmanne wat hy geken het wat vervloek was deur die bose oog nadat iemand vir hulle komplimente gegee het en ‘n jaloerse demoon nie gehou het van die komplimente wat hulle ontvang het nie (vgl. Libanius Epistle 1403, -2).

 

Die afwering van die “bose oog”

So ver as moontlik moes die antieke mens probeer om ander mense nie jaloers te maak nie. Derhalwe moet mens nie ‘n vertoonkamer van jou besittings maak nie en nie spog met jou kinders nie (h. Taanith 8b; b. BB 141a). Mens moet ook nie te vinnig komplimente gee aan mense nie omdat komplimente hulle skade kan berokken en dikwels ‘n teken is dat iemand jaloers is. Indien iemand vir jou ’n kompliment gee moes jy dit nie aanvaar nie maar afweer. Lofbetuiging kon lei tot iemand se ondergang.

In die Joodse Talmoed lees ons die volgende:

If anyone is going up into a town and is afraid of the evil eye, let him take the thumb of his right hand in his left hand and the thumb of his left hand in his right hand, and say: “I, so-and-so, the son of so-and-so, am of the offspring of Joseph and the evil eye has no power over us. If he is afraid of his own evil eye, he should look at the side of his left nostril (b. Beracot 55b).

Daar was met ander woorde spesiale tekens wat aangewend kon word om die vloek van die bose oog af te weer. Die interessante is dat die antieke mense geglo het dat sommige mense die mag van die bose oog gehad het sonder dat hulle dit regtig bedoel het. Dit kon so erg wees dat sommige mense selfs vir hulself die bose oog kon toedien! (Plutarch, Moralia V, 7, 682).

Sommige moeders was so bygelowig in die mag van die bose oog dat hulle nie die vaders van hulle kinders toegelaat het om na die kinders te kyk nie Plutarch (Moralia V, 7, 682).

Daar was ook ander maniere om die bose oog af te weer, byvoorbeeld om helderkleurige juweelstukke te dra wat die aandag van iemand se bose oog kon aftrek en so die mag van die bose oog minder kon maak (vgl. t. Shabbath 7:23; t. Shabbath 4:5). Mens kon ook drie keer op die grond spoeg (Theocritus 6, 39).

In die antieke tyd, en selfs nog tot en met vandag, het mense amulette gedra met ‘n teken van die bose oog. Hierdie amulette is om die nek gedra

Falliese simbole is ook aangewend as amulette en is om die nek gedra of by die ingang van huise geplaas om die effek van die bose oog af te weer (Moralia V, 7, 681-682):

Fallus in muur om huis se inwoners te beskerm teen Bose Oog (Cf. Van Eck en Kok)

 

Standbeeld met fallus in Pompeii om straat te beskerm teen Bose Oog (Cf. Van Eck en Kok)

 

Vliegtuig van Turkse Lugredery (2009) (Cf. Van Eck en Kok)

 

Hierteenoor lees on die Nuwe Testament hoe Jesus ‘n radikale nuwe boodskap kom gee oor die bose oog en die effek van die bose oog.

Ons lees in Matteus 5:22 en in Lukas 11:34 die volgende

Die lamp van die liggaam is die oog.	Die lamp van jou liggaam is die oog.
As jou oog dan reg is,	As jou oog goed is,
is jou hele liggaam ook verlig;	is jou hele liggaam ook verlig.
maar is dit verkeerd is,	Maar as jou oog sleg is,
is jou liggaam ook donker.	Is jou hele liggaam ook sonder lig.
(Luk 11:34; 1953-vertaling)	(Luk 11:34; NAV)

Die interessante wat Jesus hier doen, is dat Jesus dit duidelik stel dat daar nie so iets bestaan as iets wat van buite jou leed kan aandoen nie. Jesus plaas die fokus op die binnekant van die mens en maan die gelowiges aan om rein van hart te wees. Binne in hulle eie harte moet hulle mense wees wat die Lig van die lewe in hulle dra. Op so ‘n wyse sal hulle mense wees wat ook die goeie aan ander mense doen.

Jesus het soortgelyke argumente gevoer met die Fariseërs. Hulle het geglo dat objekte wat onrein is die mens aan die binnekant kan kontamineer en onrein maak. Jesus wys hulle dan daarop dat dit nie gaan oor die dinge wat die mens in sy liggaam insit deur sy mond wat hom of haar onrein maak nie, maar wel die ding wat uit die mens se hart kom.

Dit is die mooi van die Jesus-boodskap. Jesus het nie net die bygelowige mites van die antieke wêreld afgebreek nie, maar mense gelei tot ‘n lewe van innerlike krag.

Geraadpleegde werke:

Allison, D C 1987. Eye is the lamp of the body (Matthew 6.22-23 = Luke 11.34-36). NTS 33, 61-83.

Elliott, J 1994. Evil eye and the sermon on the mount. Biblical Interpretation 2, 51-84.

Fiensy, D A 2007. Jesus the Galilean: Soundings in a first century life. Piscataway: Gorgias Press.

Malina, B J 2001. The social gospel of Jesus:The kingdom of God in Mediterranean perspective. Minneapolis: Fortress Press.

Van Eck, E., en Kok, J., 2011., Inleiding tot die Sosiaal-Wetenskaplike benadering met toepassing op Matteus, Ongepubliseerde Lesingsmateriaal, Universiteit van Pretoria.

 

Skrywer: Dr Kobus Kok

Belydende Christen wil met ‘n Moslem trou – wat nou? – Kobus Kok

‘n Leser vra:

As belydende lidmaat met ‘n Moslem wil trou wat is die implikasies en verskille?

Antwoord

Dr Kobus Kok antwoord:

Van die vroegste tye in die Nuwe Testament het gelowiges met hierdie tipe vrae te doen gehad. Sommige huweliksmaats het Christene geword, in ‘n huis en gesin waar die dominante geloof Judaïsme was. Petrus was een van Jesus se dissipels. Hy het in 1 Petrus 3:1 die volgende raad gegee vir vrouens wat Christene geword het – en wie se mans nie Christene was nie:

1Pe 3:1 Net so moet julle, vroue, aan jul eie mans onderdanig wees, sodat, as sommige aan die woord ongehoorsaam is, hulle ook deur die wandel van die vroue sonder woorde gewin kan word

1Pe 3:2 as hulle jul reine, godvresende wandel aanskou het.

1Pe 3:3 Julle versiering moet nie uiterlik wees nie: haarvlegtery en omhang van goud en aantrek van klere nie,

1Pe 3:4 maar die verborge mens van die hart in die onverganklike versiering van ‘n sagmoedige en stille gees, wat baie kosbaar is voor God.

1Pe 3:5 Want so het vroeër ook die heilige vroue wat op God gehoop het, hulleself versier, en hulle was aan hul eie mans onderdanig,

1Pe 3:6 soos Sara gehoorsaam was aan Abraham en hom heer genoem het; wie se kinders julle geword het as julle goed doen en geen enkele verskrikking vrees nie.

1Pe 3:7 Net so moet julle, manne, verstandig met hulle saamlewe en aan die vroulike geslag, as die swakkere, eer bewys, omdat julle ook mede-erfgename van die genade van die lewe is—sodat julle gebede nie verhinder mag word nie.

In die antieke tyd moes vrouens onderdanig wees aan mans – dan is hulle goeie vroue. Wat Petrus dus sê, is dat jy baie sensitief moet wees om binne die raamwerk van die kultuur waarbinne jy staan, op so ‘n wyse op te tree dat mense in daardie kultuur sal voel dat jy ‘n goeie en deugvolle vrou is. Petrus moedig die vrouens aan om innerlike skoonheid en reinheid te weerspieël en so hulle mans tot God te lei.

Ek weet van ‘n Moslem vrou wat tot bekering gekom het terwyl sy getroud was met ‘n Moslem man. Sy het egter aangehou om die kleredrag te dra wat vir die Moslems as eervol beskou word en die gebruike en gewoontes van die Moslems bly respekteer. Sy het presies gedoen wat Petrus voorstel. Inteendeel, haar man het skielik beleef dat hierdie vrou van hom baie verander het. Inteendeel, sy het ten goede verander vandat sy ‘n Christen geword het! Uiteindelik het die man na baie jare tot bekering gekom omdat die nederige integriteit en voorbeeld van sy vrou hom oortuig het van God se krag in haar lewe. Haar blote leefstyl was die sterkste getuienis. Ons getuienis moet van so ‘n aard wees dat ons woorde gebruik net as ons moet.

Ongeag of dit kultuurverskille, ouderdomsverskille of geloofsverskille is, trou is vir altyd. Mens moet baie mooi gaan dink en bid of die persoon waarmee jy wil trou wel die persoon is wat vir jou bedoel is. Luister fyn na jou hart, na die Here en na jou gesin en vriende. Indien jy lank en mooi daaroor gebid en dink het, dan maak jy jou keuse.

Gaan lees gerus meer oor die Moslem geloof by http://en.wikipedia.org/wiki/Muslim

Die basiese verskil tussen die Christendom en die Islam is:

• Die Bybel is die Woord van God vir die Christene. Vir die Islam is die Qur’an die woord van God deur die profeet Mohammed aan mense en dit is die finale openbaring van God aan die mensdom.
• Die Christendom glo dat God geken word deur sy Woord. Die Islam glo dat God geken word deur die Qur’an.

· Die Christendom glo dat Jesus die Seun van God is. Islam glo Jesus was maar net ‘n profeet en Mohammed was God se laaste profeet.

 

Skrywer: Dr Kobus Kok