Skrywers van die Bybelboeke – Francois Malan

Vraag:

Stuur asb  vir my alles aan wat u het oor die skrywers van die Bybel.

Antwoord:

 

Prof Francois Malan antwoord:

Dit is onmoontlik om alles aan te stuur. Hier volg ‘n klein blikkie op die probleme van wie die boeke geskryf het. In die ou tyd was daar nie wette oor plagiaat nie of skrywers wat jaloers was op hulle produkte nie, maar was dit ‘n eer om iemand se naam aan ‘n boek te gee wat hy nie alles geskryf het nie. Baie van die opskrifte is later eers by ‘n geskrif aangebring.

1-5 Aan die eerste vyf boeke van die OT het verskeie groepe saam gewerk. Hulle het gebruik gemaak van dele wat Moses opgeteken het (vgl. bv. Eks.17:14; 24:4; 34:28; Num.33:2; Deutr.31:9,22 ) en het mondelinge oorlewerings en insigte mettertyd op skrif gestel. Onder die groepe tel priesters, die koninklike hof, leviete, en profete.Sommige groepe gebruik die soortnaam God vir die Skepper (Elohim in Hebreeus) ander die eienaam Here (Jahweh in Hebreeus) die verbondsnaam vir Israel se God wat Hy aan Moses gegee het (Eks.3:14-15), party gebruik altwee name.

Genesis interpreteer die oertyd met twee skeppingsverhale (1:1-2:4a; 2:4b-25): die sondeval en sy gevolg (3:1-6:4) en sondvloed 6:5-9:29), en twee verhale oor die verspreiding van die nasies (10 en 11:1-9)); daarna die aartsvadertyd van God se genade oor Abraham en sy nageslag.

Deuteronomium herhaal grootliks wat reeds in Eksodus, Levitikus en Numeri vertel is oor Moses as God se segsman om sy volk uit slawerny uit te lei, maar Deuteronomium het heeltemal ‘n ander skryfstyl. Josua is ‘n vervolg op die gebeurtenisse waarvan die eerste vyf vertel. Baie van die opteken en interpretasie kon reeds in Dawid en Salomo se tyd (1000-931 v.Chr.) plaasgevind het, maar tot in Esra en Nehemia se tyd (458-428 v.Chr.) is daar moontlik aan die finalisering van die boeke gewerk.

6,7,9-12 Die omvattende weergawe van Israel se geskiedenis wat in Josua, Rigters, 1 & 2 Samuel, 1 & 2 Konings beskryf is, word die Deutronomistiese Geskiedwerk genoem, omdat die geskiedenis van God se volk Israel beoordeel word vanuit die bepalings wat in die boek Deutronomium neergelê is. Die werk het uit verskeie vroeëre geskrifte gegroei. Vgl. Jos. 8:32; 24:26; Jos. 10:13 verwys na die Boek van die Opregte; Konings verwys meer male na die annale van die konings van Israel of Juda (bv. 1 Kon.2:19,29). Die afronding moes geskied het na die ballingskap (597-538 v.Chr.) aangesien dit gebeurtenisse tot en met die vrylating van Jojagin meedeel (2 Kon.25:27).

8 Rut word in die Hebreeuse bybel geplaas onder die Geskrifte wat die Jode beskou as later as die Wet en die Profete boeke geskryf. Rut is een van die vyf feesrolle. Dit word tydens die Pinksterfees, wat ook ‘n oesfees is, in die sinagoges gelees. Die Griekse vertaling van die OT (in die 3e eeu v.Chr gemaak) het Rut ná Rigters geplaas, omdat dié gebeure in die Rigtertyd plaasgevind het (vgl. Rut 1:1 se ‘tyd van die leiers’). Die geslagsregister in 4:18-22 loop tot by Dawid, en kan moontlik aandui dat dié klein novelle in Salomo se tyd afgerond is.

13-16 Die Kronistiese Geskiedwerk bestaan uit 1 & 2 Kronieke, Esra en Nehemia. Hierdie historiese werk dek die tydperk van die skepping tot by Nehemia (428 v.Chr.). Die vier boeke val ook onder die Geskrifte in die Hebreeuse Bybel, maar is deur die Griekse vertaling ná 2 Konings geplaas, omdat dit dieselfde geskiedenis oorvertel en verder voer tot na die ballingskap (vgl. 2 Kron.36:22-23). Die skrywers van die Geskiedwerk maak gebruik van die ouer geskrifte, waarskynlik ook van Samuel en Konings, en is waarskynlik teen 350 v.Chr. afgerond, voor die val van die Persiese ryk in 539 v.Chr., wat nie daarin beskryf word nie.

17 Die klein novelle Ester is ook een van die Joodse feesrolle, en word tydens hulle Purimfees gelees (vgl. Ester 9:26). Ahasveros regeer van 486-464 v.Chr. en die boek is waarskynlik teen die 4e eeu v.Chr. geskryf.

18 Die wysheidsboek Job bestaan uit ‘n verhalende inleiding en slot oor Job, met lang gesprekke in digvorm tussenin. Die prosa dele is die oudste en dateer uit die tyd voor die ballingskap (597-538 v.Chr.). Die grootste deel van die middelstuk kon in die loop van die ballingskap en daarna bygekom het.

19 Die Psalmbundel bestaan uit verskillende versamelings van liedere wat deur Israel se kore en soliste in die erediens gesing is. Die opskrifte, wat later aangebring is, verbind sekere psalms aan sekere persone, bv. Dawid. Die Hebreeuse koppelwoord kan egter ‘aan Dawid’ en ‘van Dawid’ aandui.

3-41 die Dawid-versameling (waaronder bv. 24,26 oor die tempel wat na Dawid gebou is)

42-83 die Elohistiese-versameling gebruik die naam ‘God’ en nie Here nie (vgl. 53 met God

en 14 met Here by dieselfde lied), om nie die Naam van die Here ydellik te gebruik nie.

42-49 die Korag-versameling

50,73-83 die Asaf-versameling

51-72 die klein Dawid-versameling (vgl. 72:20 al is 72 aan Salomo toegeskryf)

84-150 bevat kleiner groepe:

84-85,87-88 Korag-liedere

86,108-110,138-145 derde groep van Dawid-liedere

120-134 pelgrimsliedere, (met 4 Dawid-liedere en 1 Salomo-lied)

105-107, 135,136 halleluja (loof die Here) liedere

89,90-104,115,119,137 later byvoegings

Aan Dawid word 73 psalms toegeskryf, 2 aan Salomo, 1 aan Moses (90), 12 aan Asaf, 12 aan die seuns van Korag, 1 aan Heman (88), 1 aan Etan (89), 1 aan Jedutun (39).

Later is die bundel in vyf dele verdeel, wat elkeen met ‘n lofprysing eindig, en Psalms 1 en 2 as inleiding tot die gesamentlike bundel:

1-41 met die lofprysing in 41:14

42-72 met die lofprysing in 72:19

73-89 met die lofprysing in 89:53

90-106 met die lofprysing in 106:48

107-149 met 150 as die lofprysing waarmee die bundel afsluit.

20 Die Spreukebundel, met Salomo-tipe wysheid (1 Kon 4:29-34), bestaan uit ‘n hele aantal versamelings uit die 10e tot die 4 eeu v.Chr.:

10:1-22:16 ‘n Salomo-versameling van na die ballingskap, met Aramese invloed.

22:17-24:34 ‘n versameling van die wyses uit Salomo se tyd, met Egiptiese invloed.

24:23-34 ‘n tweede versameling van wyses (tyd onseker)

25-29 Salomo-spreuke deur Hiskia (714-686 v.Chr.) se amptenare versamel (dit is die oudste

versameling)

30 ‘n Agur-versameling (moontlik van Arabiese oorsprong)

31:1-9 ‘n Lemuël-versameling (moontlik ook van Arabiese oorsprong)

31:10-31 ‘n Gedig oor die ideale vrou (moontlik na die ballingskap wat 31:3 se ander kant stel)

1-9 as inleiding tot die bundel uit die 4e eeu v.Chr. met tekens van Griekse invloed.

21 Prediker is saam met Job en Spreuke die drie wysheidsboeke van die Ou Testament, en is deel van die Hebreeuse Geskrifte, en is een van die feesrolle, wat tydens die Loofhuttefees in die sinagoges gelees word. Prediker is ‘n skuilnaam, en die skrywer gebruik die gesag van die seun van Dawid en koning in Jerusalem wat wyser as al sy voorgangers is (Pred.1:1,16), maar die Aramese en Persiese woorde in die boek is ‘n aanduiding van die 4e tot die 3e eeu v.Chr. (en nie van Salomo van die 10e eeu v.Chr. nie).

12:9-11 kom van ‘n student van die prediker wat sy lof toeswaai.

12:12-14 kom van ‘n kritikus wat die prediker se pessimisme versag met gehoorsaamheid aan die wet.

22 Hooglied is ‘n versameling liefdesliedere oor die verhouding tussen één man en één vrou in die huwelik, teenoor die koning met sy baie vroue en byvroue en geld (vgl. 6:8; 8:12). Dit is een van Geskrifte in die Hebreeuse bybel, is een van die feesrolle, en word tydens Paasfees in die sinagoges gelees. Die opskrif ‘van Salomo’ kan in Hebreeus ook ‘aan Salomo’ wees en dit is onseker wie die skrywer(s) is.

23 Jesaja – ‘n onbekende skrywer het waarskynlik die boek teen ongeveer die jaar 435 v.Chr. geskryf aan die mense van Jerusalem, wat uit ballingskap teruggekom het na die ruïnes van die verwoeste stad, wat teleurgesteld is in die nuwe tempel wat hulle gebou het en afsteek by die ou Salomo-tempel, wat sonder ‘n koning is, en verdeeld is in verskillende groepe wat oor godsdiens en politiek van mekaar verskil, met die Jode wat oor die wêreld verstrooid woon. Die skrywer gebruik ou materiaal wat hy versamel het, redigeer dit en bied dit aan as ‘die gesig’ wat Jesaja 300 jaar tevore gehad het (1:1) met die Assiriese bedreiging en die tien stamme se wegvoering in 722 v.Chr, daarna die Babiloniese ballingskap van die twee oorblywende stamme wat in 597 v.Chr. begin , en daarna die bevryding deur die Perse wat in 538 v.Chr. begin. Dit handel oor God se plan met die geskiedenis deur die afgelope 12 geslagte heen, wat sy volk roep om ‘n diensknegsrol te vervul en hulle politieke onafhanklikheid prys te gee, omdat God die mag aan die wêreldmagte gegee het. Die volk se reaksie in elke geslag word uitgespel. Hulle is te trots om hulle mag prys te gee, en wil hê God moet by hulle wense inval, en sluit hulle self so uit deelname aan God se nuwe skepping (hoofstuk 65).

Jesaja het ongeveer van 750-700 v.Chr. in Jerusalem gewoon en gewerk. Die skrywer stel hom en sy woorde voor in 2:2-4; 7:1-8:18; hoofstukke 13, 20 en 36-39 (lg. kom feitlik netso in 2 Konings 18-19 voor). Hoofstukke 40-55 gebruik materiaal wat gedurende die ballingskap en die terugkeer geskryf is (597-528 v.Chr.), 56-66 materiaal wat na die terugkeer geskryf is.

24 Jeremia is ‘n boek oor Jeremia, die profeet van lyding, met ‘n nuwe visie oor oordeel en lyding.

Volgens 36:4,32; 45:1 speel Barug ‘n rol in die optekening van die boekrol wat oor ‘n lang tydperk ontstaan het.

1-25 is sy profetiese uitsprake in digvorm teen Jerusalem en Juda in die tyd van koning Josia

(626-621v.Chr.) in 2-6; Jojakim (609-604) in 7-20; Sedekia (597-587) in 21-25.

26-45 het biografiese gegewens oor die aktiwiteite van Jeremia in prosavorm.

46-51 is profetiese uitsprake teen ander nasies in digvorm

52 is ‘n geskiedkundige slot in prosa.

Omdat Juda sy rug op God gedraai het en afgode dien, tref God se oordeel hulle en gee Hy selfs Jerusalem oor om verwoes te word. Maar God is hartseer oor sy kind Israel-Juda, en uit sy onpeilbare liefde sluit Hy ‘n nuwe verbond wat Hy op die harte van sy mense skryf, wat hulle nuut sal laat dink en doen, met ‘n nuwe gesindheid.

25 Klaagliedere bevat 5 klaagsange in stadige klaagritme geskryf oor die vernietiging van Jerusalem en die tempel in 586 v.Chr. Die reëls van elkeen begin telkens met ‘n opvolgende letter van 22 letters in die Hebreeuse alfabet. Dit is waarskynlik tydens die ballingskap deur ‘n onbekende digter gedig (vgl. Ps 137:1-4), en nie deur Jeremia, soos die Griekse vertaling se opskrif sê nie). Dié feesrol word tydens die herdenking van die verskriklikheid van die val van Jerusalem gelees. Hoewel die Here die stad laat verwoes het oor sy sonde, het sy mense deur sy liefde nie vergaan nie, en is die Here goed vir dié wat op Hom bly hoop en na sy wil vra (3:21-33).

26 Esegiël is saam met die eerste ballinge in 597 v.Chr. na Babel weggevoer. In 593 roep die

Here hom as profeet (1:1-2). Hoofstukke 1-24 is profesië van oordeel wat hy oor Juda en

Jerusalem ontvang van 593-586 v.Chr. Na die val van Jerusalem in 587 handel hoofstukke 25-32

oor die oordeel oor ander volke, en 33-48 oor die verlossing van Juda en Jerusalem. Tydens

Esegiël se lewe is sy profesië op skrif gestel (7:1). Dit is later bygewerk.

27 Daniël. As jong seun is Daniël in 597 v.Chr. na Babel weggevoer en het vir 60 jaar tot 538 v.Chr. as wyse man diens gedoen aan die Babiloniese en Persiese konings. Hoofstukke 7-12 is visioene wat die profeet Daniël gesien en opgeskryf het (7:1). Die geskrifte is later gebruik toe die boek opgestel en bygewerk is tot na 168 v.Chr. en voor die herinwyding van die tempel in Jerusalem in 165 v.Chr. Hoofstukke 1-6 vertel van Daniël en sy vriende in die derde persoon, en is deur iemand anders opgeteken.

28 Hosea. In hoofstukke 1&2 is die Here aan die woord en Hosea moet dit uitvoer. In hoofstuk 3 vertel Hosea van die Here se opdrag aan hom. Sy huwelikslewe moet ‘n simbool wees van Israel se sonde, die Here se oordeel, en die Here se liefde. Hoofstukke 4-11:7 handel oor die Here se oordeel, 14:8-11 oor sy verlossing; 12-13, oordeel, 14 verlossing, 14:10 is ‘n wysheidsuitspraak. Hosea profeteer teen die tien stamme van Israel vanaf die einde van Jerobeam II (781-754 v.Chr.) tot kort voor hulle ballingskap na Assirië (722 v.Chr.). Na die 10 stamme weggevoer is, is Hosea se profesië deur vlugtelinge na Juda gebring, waar hulle aangepas is om Juda te waarsku teen afgodery soos Israel. Gedurende Juda se ballingskap in Babel (597-428) is die huidige teks gefinaliseer.

29 Joël. Die verder onbekende seun van Petuël profeteer êrens na die opbou van die tempel in 515 v.Chr. tydens ‘n sprinkaanplaag. Sy profesie word redaksioneel ontwikkel in 8 paragrawe, wat strek van die Here se oordeelswaarskuwing deur die plaag, tot die Here se verlossing deur reën en die belofte van Sy Gees op alle mense op die dag van die Here.

30 Amos was ‘n skaapboer van Tekoa in Juda, wat die Here geroep het om teen Israel se selfvoldaanheid, rykdom, vormgodsdiens, misbruik van die armes, en afgodery te gaan preek, tydens hulle voorspoedige jare onder Jerobeam II (786-746), en hulle te waarsku dat die dag van die Here se afrekening kom. Wie sy profesië opgeteken het word nie gesê nie. Sy profesië het klaarblyklik redaksionele wysigings ondergaan wat tot na Juda se ballingskap geduur het.

31 Obadja. Die verder onbekende profeet kondig ‘n strafdag vir Esau se nageslag aan, wat hulle verlekker het oor die Here se oordeel oor sy broervolk Juda se wegvoering op ‘die dag van die Here’ in 586 v.Chr. Hy kondig die koms van ‘die dag van die Here’ aan, wat vir die nasies ‘n strafdag sal wees, en vir Juda en Israel ‘n dag van seën.

32 Jona. Die verhaal van die nasionalistiese seun van Amittai, wat redding vir Israel deur Jerobeam II (781-754 v.Chr.; 2 Kon.14:25) aangekondig het, en daarna Israel se grootste vyand Nineve moes gaan oproep tot bekering, en die Here se genade ook oor die heidene moes aanskou, was waarskynlik in die 4e eeu v.Chr. deur ‘n onbekende skrywer geskryf, om God se vrymag oor alle volke te beklemtoon, wat ook met heidene in genade optree.

33 Miga profeteer in Juda tydens die koningskap van Jotam-Hiskia (739-686 v.Chr.). Hy beskryf die sosiale en godsdienstige wanpraktyke van sy dag, wat sal lei tot die vernietiging van Jerusalem, en die eventuele verlossing van ‘n oorblyfsel. Die rangskikking van sy profesië in drie groepe, hoofstukke 1-2, 3-5, 6-7, wat telkens oordeel verkondig en afsluit met verlossing, is waarskynlik latere redaksionele werk.

34 Nahum tree op na die inname van No-Amon (Thebe, in Egipte in 663 v.Chr., Nah.3:8,10) en voor die val Nineve (612 v.Chr., Nah.2:1). Hy is skynbaar een van die Israeliete wat in Assirië bly nadat die tien stamme daarheen as ballinge weggevoer is. Die uitspraak van die Here word per brief op ‘n boekrol geskryf aan die inwoners van Juda, wat deur Assirië verdruk word, om hulle te troos en te versterk in hulle geloof in die Here wat oor die hele wêreld regeer, en die Assiriërs se mag gaan breek.

35 Habbakuk is ‘n gesprek tussen hom en die Here (waarskynlik tussen die jare 612-587 v.Chr.). Hy vra: hoe God die regverdiges kan sien ly en niks daaraan doen nie. Die Here antwoord dat Hy self die Galdeërs (Babilon) gaan stuur om Juda aan te val. Habbakuk vra waarom die Here die Galdeërs toelaat om so wreed op te tree. Die Here gee opdrag dat Habbakuk kennisgewings moet oprig vir almal om te lees dat Hy almal onder alle volke, dié wat goddeloos lewe en ander verdruk, op sý tyd sal traf, en dié wat aan die Here getrou bly en op Hom wag, behoue sal bly. Na die ballingskap word hoofstuk drie ‘n lied van vertroue in die Here.

36 Sefanja. Met sy prediking van oordeel oor Juda se sonde op die dag van die Here, wat ook ander volke sal tref, maar met hoop op verlossing vir dié wat na die Here terugkom, berei Sefanja teen 630 v.Chr. die weg voor vir die hervormings van Josia. Sy preke word tydens die ballingskap en daarna bygewerk.

37 Haggai. Met vyf kort boodskappe op 4 verskillende dae tussen 29 Augustus en 18 Desember 520 v.Chr. wys Haggai op die rede vir die landsdroogte. Dit is omdat die tempel nog nie herbou is tussen al die mooi huise van Jerusalem nie, weens die selfsug van die mense. ‘n Nuwe tyd sal aanbreek met die herbou van die tempel as God se sake weer eerste kom in hulle lewens. Sy boodskappe is kort daarna deur iemand geredigeer.

38 Sagaria bestaan uit twee dele. Die eerste deel (1-8) ondersteun die leier-priesters (Sadokiete) met 8 gesigte van Sagaria tussen 520-518 v.Chr. oor die bou van die tempel en die verlossing van Israel. ‘n Inleiding is vooraan bygevoeg (1:1-6) dat Israel moet terugkom na die Here voor die herstel sal gebeur. Die slotwoord (7-8) handel oor die tyd van verlossing wat nou reeds verwag word.

Die tweede deel (9-14) verteenwoordig miskien die verwagtings van uitgeskuifde sieners (Leviete) se profesië tussen 520-425 v.Chr. Hulle verwag dat die dag van die Here se oordeel en sy redding nog in die toekoms lê. Sommige navorsers meen die gedeelte is veel later geskryf, as profesië van verskillende persone. ‘n Redakteur het die twee dele saamgevoeg en geredigeer.

39 Maleagi (Hebreeus vir ‘My boodskapper’) is die skuilnaam van ‘n onbekende profeet wat tussen 480-460 v.Chr. optree nadat die tempel gebou is, maar die verwagte heil tog nie gekom het nie, en die volk laks geword het in hulle diens van die Here. In ses toesprake wys hy die sondes van die volk en sy leiers uit, maar verseker die volk van die Here se liefde vir hulle. Enkele dele is later bygevoeg, bv. 4:4-6.

40 Matteus. Die apostel Matteus, die eerstydse tollenaar (9:9; 10:3), was waarskynlik verantwoordelik vir baie van die uitsprake van Jesus in die Evangelie. Daarby is ruim gebruik gemaak van Markus en ander bronne deur ‘n Joodse Christen wat die boek rondom 70 n.Chr. saamgestel het vir Griekssprekende Joodse Christene wat nog nie heeltemal met die Judaïsme gebreek het nie.

41 Markus. Die opskrifte van die Evangelies (bv. ‘volgens Markus’) is waarskynlik eers in die tweede eeu n.Chr. aangebring. Die kerklike tradisie verbind die boek aan Johannes Markus van Hand.12:12,25, wat die woorde van Petrus sou opgeteken het vir die gemeente in Rome (1 Petr.5:13). Die tradisie plaas Petrus se kruisiging in die tyd van Nero.

42 Lukas. Die Griekse navorser en skrywer (Lk.1:1-4) word deur die tradisie verbind aan Paulus se medewerker Lukas van Kol.4:14; Flm 24 en 2 Tim.4:11. Voor die jaar 61n.Chr. of na 70 n.Chr. rig hy sy Evangelie aan Teofilus wat waarskynlik sal sorg vir kopieë aan gemeentes wat in die Griekssprekende wêreld tot stand gekom het. As bronne gebruik hy ook Markus en die ander bron wat Matteus ook gebruik, en waarskynlik van die getuienis van nog ooggetuies (1:2).            

43 Johannes. Die Evangelie het ‘n lang ontstaansgeskiedenis waaraan verskeie Joodse en Griekse Christene gewerk het tot die eindproduk teen 85 n.Chr. in Efese voltooi is. Hulle het waarskynlik al sedert 50 n.Chr. tradisie-materiaal rondom die ‘lieflingsdissipel’ van 13:23-25; 19:26-27,35; 20:2-8 en 21:7;20-24 versamel. Die lieflingsdissipel is deur die tradisie vereenselwig met Johannes, die seun van Sebedeus. Sy naam word egter nooit in die Evangelie genoem nie, maar dikwels in die eerste drie Evangelies (bv. Mt.4:21; Mk.1:19; Lk.5:10). Die ‘ander dissipel’ wat met die hoëpriester bekend was (18:15-16) kon egter kwalik die visserman Johannes uit Galilea gewees het.

44 Handelinge is die tweede deel van Lukas se werk (Hand.1:1), wat afsluit met Paulus wat vir twee jaar wag op ‘n verhoor in Rome, van 59-61 n.Chr. (28:30-31). Uit die ‘ons’ gedeeltes (16:10-17; 20:5-15; 21:1-18; 27:1-28:16) word afgelei dat hy, gedurende dié spesifieke gebeure, saam met Paulus was.

45 Romeine. Paulus skryf die brief aan die gemeente in Rome (1:1,7) teen die einde van sy derde sendingreis 55/56 n.Chr. (15:22-29) vanaf Korinte. Tertius het die brief neergeskryf (16:22).

46 1 Korintiërs. Paulus skryf hierdie tweede brief van hom aan die gemeente in Korinte (vgl. 5:9 vir die vorige brief) in 54 n.Chr. vanuit Efese tydens sy derde sendingreis (16:19). Miskien is dit Sostenes wat die brief neerskryf (1:1; 16:21).

47 2 Korintiërs. Dit is nie seker of dit een brief is, of meer as een wat saamgevoeg is nie. Paulus skryf in 55 n.Chr. aan die Korintiërs vanuit Masedonië. Miskien is dit Timoteus wat die brief

neerskryf (1:1).

48 Galasiërs. Hierdie omsendbrief aan die gemeentes in Galasië skryf Paulus moontlik al in 50 n.Chr. van uit Korinte op sy tweede sendingreis. Die skrywer wat dit vir Paulus neergeskryf het

is onbekend (6:11).

49 Efesiërs is waarskynlik ook ‘n omsendbrief aan gemeentes in die omtrek van Efese. Die brief is deur Paulus in gevangenisskap geskryf (3:1; 4:1; 6:20), waarskynlik vanuit Rome

(Hand.28:16 – sommige dink aan sy gevangenskap in Sesarea). Tigikus neem die brief na die

gemeentes (6:21-22) saam met die brief aan die Kolossense.

50 Filippense word waarskynlik in 61 n.Chr. teen die einde van Paulus se gevangenskap (1:7,13,17) in Rome geskryf (1:7,13,17), voordat hy gehoor het of hy vrygelaat gaan word of nie

(1:21-24). Timoteus is by hom (1:1).

51 Kolossense. Saam met die omsendbrief aan die Efesiërs en omstreke, word die brief aan die gemeente in Kolosse met Tigikus en Onesimus gestuur (4:7-9) vanuit Paulus se gevangenisskap

in Rome (4:3,18). [Sommige verklaarders meen Efesiërs en Kolossense is deur volgelinge van

Paulus geskryf, en nie noodwendig uit Rome nie]

52-53 1&2 Tessalonisense. Teen die einde van 51 n.Chr. skryf Paulus dié twee briewe ‘n rukkie na mekaar aan die gemeente in Tessalonika, vanuit Korinte tydens sy tweede sendingreis.

Silvanus en Timoteus is by hom (I 1:1; II 1:1). Wie die briewe neerskryf word nie aangedui nie.

In II 3:17 neem Paulus die pen op.

54 1 Timoteus. Hoewel sommige wetenskaplikes meen dat 1&2 Timoteus en Titus deur leerlinge van Paulus ná sy dood geskryf is, getuig die persoonlike aanslag van die briewe dat hulle deur

Paulus geskryf is. Hy het die briewe waarskynlik ná sy vrylating uit die gevangenis in Rome

geskryf. 1 Timoteus word in 61 of 62 n.Chr. uit Masedonië geskryf om aan Timoteus leiding te

gee oor sy leierskap in die gemeente van Efese.

55 2 Timoteus word waarskynlik geskryf nadat Paulus weer gevang is, verhoorafwagtend is in Rome (1:16,17; 2:9; 4:6), waar hy volgens tradisie in 64 n.Chr. tydens Nero se regering onthoof

is. Hy skryf om Timoteus te bemoedig en om sy rol as apostel oor te neem.

56 Titus word na sy vrylating uit die eerste Romeinse gevangenisskap geskryf in 61 of 62 n.Chr. aan Titus wat op die eiland Kreta hulle werk moet voortsit.

57 Filemon wat waarskynlik in Kolosse woon, word gevra om sy weggeloopte slaaf Onesimus terug te neem, nou as ‘n medegelowige. Dié brief en die slaaf Onesimus word saam met Tigikus

en die Kolossense-brief uit Rome gestuur teen 60 n.Chr. terwyl Paulus ‘n gevangene is

(1:9-10,13).

58 Hebreërs. Die skrywer is onbekend. Dit is moontlik dat die brief aan Griekssprekende Joodse Christene in Palestina geskryf is in die lig van ooreenkomste met Stefanus se leer (Hand.7) en

die tipies Joodse manier van uitleg van die Ou Testament in die brief. Die lyding waarvan 10:32 en 12:4 praat kan miskien verwys na die vervolging van die Christene onder keiser Domitianus

(81-96 n.Chr.).

59 Jakobus was ‘n broer van Jesus (Mk.6:3; Gl.1:19; 2:9; 1 Kor.15:7) wat die leier in die Jerusalem-gemeente geword het (Hand.12:17; 15:13-20; 21:18). Die materiaal wat in die brief

vervat is kom waarskynlik uit sy preke, en hy het moontlik met die samestelling van die brief die hulp van Griekssprekende Joodse Christene gehad, waarvan die goeie Grieks van die brief

getuig. Dit word moontlik aan Joodse Christene buite Palestina geskryf (1:1). Volgens die tradisie is hy in Jerusalem vermoor onder Ananus, wat as hoëpriester aangestel is deur

goewerneur Albinus, die opvolger van Festus, wat in 60 n.Chr. dood is, en is die brief waarskynlik al voor Jakobus se dood neergeskryf.  

60 1 Petrus kom van die apostel van Jesus af (1:1; Mt.16:17-18) wat met die hulp van Silvanus in goeie Grieks geskryf is (5:12) aan klein groepies Christene in die noorde en sentrale dele van

Klein-Asië (die huidige Turkye; 1:1). Die brief word geskryf in Petrus se laaste lewensjare,

voordat hy volgens die tradisie in Rome vir sy geloof tereggestel is in 64 n.Chr.

61 2 Petrus is ‘n soort testament van die apostel Petrus, deur ‘n skrywer met swakker Grieks as Silvanus in 1 Petrus, wat Petrus se verkondiging in opdrag van Petrus deurgee, of kort voor

Petrus se dood, of kort daarna. Waar 1 Petrus vervolging van die gelowiges aanspreek (4:1-6;12-19; 5:9), is 2 Petrus gerig aan lesers wat gevaar loop om deur dwaalleraars (2:1,10) van hulle

standvastigheid beroof te word (3:17).

62 1 Johannes, Hebreërs, 2 Johannes en 3 Johannes is alvier sonder die naam van die skrywer. Die drie briewe 1,2,3 Johannes is deur die tradisie aan die apostel Johannes verbind, netsoos die

vierde Evangelie. Die inspirasie vir die spesifieke denkwyse van die Evangelie en die drie briewe het wel van die apostel gekom, maar is ontwikkel deur sy volgelinge. Terwyl die Evangelie

waarskynlik nog tydens die apostel se lewe afgerond is, is die briewe moontlik tot tien jaar na sy dood voltooi. 1 Johannes is gerig teen dwalings in die gemeentes: ‘n Joodse groep wat die

mensheid van Christus ten koste van sy goddelikheid beklemtoon het, en ‘n Griekse groep wat die Godheid van Jesus beklemtoon het ten koste van sy menslikheid.

63 2 Johannes word aangebied as ‘n persoonlike brief van ‘die oudste’ of leier van die Johannese huisgemeentes in en rondom Efese, aan ‘’n uitverkore vrou en haar kinders’ wat ‘n

skuilnaam is vir ‘n spesifieke huisgemeente en al die lede daarvan, om anoniem te bly in die lig van die Romeinse vervolging van die Christene.

64 3 Johannes kom, soos 2 Johannes, weer van ‘die oudste’ of leier, maar hier ‘aan die geliefde Gaius wat ek waarlik liefhet’ en aan die waarheid vashou, anders as Diotrefes, die arrogante leier

van die plaaslike gemeente, wat die brief wat ‘die oudste’ aan die gemeente geskryf het

teëgegaan het (v9).

65 Judas is waarskynlik ook ‘n broer van Jesus, soos Jakobus (Mk.6:3; 1 Kor.9:5), wat dit uit beskeidenheid nie meld nie, maar homself as ‘n dienskneg van Jesus Christus bekendstel.Sy

aanval op die dwaalleraars is korter as 2 Petrus s’n, wat waarskynlik op Judas uitgebrei het, en ander dele van Judas uitgelaat het. Daarom is Judas moontlik voor 2 Petrus geskryf.

66 Openbaring. Die gesigte wat die apostel Johannes op Patmos gehad het en vir die gemeentes in Klein-Asië opgeskryf het (1:9-11), is waarskynlik deur sy volgelinge bygewerk in dié boek

vol beelde uit die Ou Testament. Johannes se verbanning na Patmos was waarskynlik teen die einde van keiser Domitianus, wat die Christene vervolg het, se regering (ongeveer 95 n.Chr.).

 

Skrywer: Prof Fancois Malan

Groepsdruk – Francois Malan

Christa vra:

Ek moet volgende Dinsdag by die Hoerskool “preek”. Die leerlingraad het gevra dat ek oor groepsdruk moet “preek”. Ek het vasgehaak by die wapenrusting van God. Gee asseblief vir my meer tekste bv, was daar groepsdruk in die Bybel, hoe het hulle dit hanteer? Baie dankie dat julle so behulpsaam is, ek kan nie ‘n dag sonder Bybelkennis.

Antwoord:

 

Prof Francois Malan antwoord:

Die Bybel is vol ‘groepsdruk’ wat positief is om die Here te dien, en negatief om van die Here af weg te dryf. Ek noem net enkeles.

Numeri 16 vertel van Korag en sy groep van 250 man se opstand teen die leierskap van Moses en Aäron (16:2,3, 12,13) wat beëindig is toe die Here die grond laat oopskeur het en hulle ingesluk het (16:31-33).

Deur die druk van die manskappe is Saul se beslissing omgedraai om Jonathan, wat eintlik tot die oorwinning oor die Filistyne gelei het, dood te maak omdat hy onwetend teen sy pa se dwase besluit dat niemand iets mag eet nie, wel heuning geëet het (1 Samuel 14:45).

Saul en sy manskappe het egter ná hulle oorwinning oor Amalek, téén die opdrag van die Here, alles wat mooi is vir hulleself gevat (1 Sam.15:16) en toe hy gekonfronteer word, die skuld op die manskappe gelê (15:21). Dit was die laaste strooi wat die Here laat besluit het om sy koningskap van hom af te neem (15:35).

Die Jode wat uit die Griekssprekende wêreld in Jerusalem kom woon het, was nie opgewasse teen die wysheid van Stefanus wat hy van die Heilige Gees ontvang het in sy redenasies met hulle nie. Hulle sweep die volk en die familiehoofde en die skrifgeleerdes op. Hulle gryp hom bring hom met ‘n valse beskuldiging voor die Joodse Raad wat hom uit die stad sleep en stenig (Handelinge 6:8-7:60).

Die Jode van Antiogië en Ikonium kom as groep om die inwoners van Listra na hulle kant toe oor te haal en hulle stenig vir Paulus. Hulle sleep hom buite die stad onder die indruk dat hy dood is (Handelinge 14:19).

Onder aanvoering van die eienaars van die slavin wat Paulus van haar waarsêersgees verlos het, word die skare teen Paulus en Silas opgemaak, sodat hulle sonder verhoor geslaan en in Filippi se tronk gegooi word (Handelinge 16:16-24).

Die Jode wat afgunstig word, omdat so baie mense by Paulus en Silas aangesluit het in Tessalonika, sit ‘n betoging teen Paulus en Silas op tou met die hulp van ‘n klomp nikswerd leeglêers, sodat Paulus en Silas in die nag moes vertrek (Handelinge 17:4-10).

Toe baie mense van Efese die evangelie aanneem en hulle afgodsdiens los, roep Demetrius die silwersmede bymekaar en hulle skreeu dat hulle godin Artemis groot is, sodat die hele stad in oproer kom en na die amfiteater stroom om saam te skreeu. Die stadsklerk kry dit reg om die skare tot bedaring te bring met logiese argumente wat hulle dwaasheid aantoon (Handelinge 19:18-40).

Paulus se raad vir gelowiges wat vervolg word, is om hulle vervolgers te seën en nie te vervloek nie (Romeine 12:14; vgl. ook vv 17-21). Seën beteken dat jy die Here vra om sy guns aan so ‘n persoon te gee. Vervloek beteken om God te vra om sy guns aan so iemand te onttrek – dit moet ‘n gelowige nie doen nie. Die woord van Paulus stem ooreen met Jesus se opdrag in Matteus 5:38-48 wat die Ou Testamentiese vergelding van Deuteronomium 19:21 vervang met ‘Ek sê vir julle: Julle moet julle vyande liefhê, en julle moet bid vir dié wat vir julle vervolg (v44), vergelyk ook Lukas 6:27-29.

Om die Korintiërs te motifeer om geld in te samel vir die armes in Jerusalem, gebruik Paulus die voorbeeld van die gemeentes van Masedonië se oorvloedige vrygewigheid al was hulle baie arm (2 Kor.8:1-9).

 

Skrywer: Prof Francois Malan

Die doel van geweld – Francois Malan

Lorinda vra:

Ek gaan `n Bybelstudie aanbied oor wat die doel van geweld is en hoekom keer God dit nie. Ek is op soek na ekstra inligting hieroor en teksverse wat dalk meer lig op hierdie vraag kan gee.

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

Geweld is die gebruik van krag, maar ook die misbruik van krag. Dit kan fisiese krag wees of die krag van die woord of van optrede. Die Bybel is vol geweld wat God toepas deur die natuurkragte of deur mense se fisiese krag, woord-krag en optrede wat Hy gebruik, veral as straf en tugtiging. Die Bybel het ook baie verhale en woorde van die misbruik van mag deur mense wat dink dat hulle god is as hulle ‘n bietjie krag het en dit teenoor ander mense misbruik om hulle krag wat hulle van God ontvang het om ander te dien, te gebruik om hulle self te laat geld om hulle minderwaardigheid te bedek.

Die tweede skeppingsverhaal van Genesis vertel reeds van God se straf op die mens se oortreding deur soos God te wil wees (3:14-19), dat die mens uit die tuin van Eden uitgedryf word, en die tuin bewaak word met gerubs en ‘n vlammende swaard (3:24). Maar dit is ook uit genade, sodat die mens nie vir altyd in sy sonde sou bly lewe nie (3:22).

In jaloesie en woede slaan Kaïn sy broer dood, word van sy grond af verdryf, maar sy lewe word uit genade beskerm (4:5-15).

Die boosheid van die mensdom maak dat God die mense en diere van die aarde af wegvee en uitwis deur die vloed, maar Noag en sy gesin word uit genade gespaar (6:5-8:22). Die Here verstrooi die mense wat uit Noag voortkom oor die hele aarde, wat weier om sy opdrag uit te voer om die aarde te gaan bewoon, en vir hulle ‘n naam wil maak met ‘n stad wat aan die hemel reik (11:1-9).

Die Here verwoes die gebied en mense en plante in en rondom Sodom en Gomorra met vuur en swael oor hulle sondige lewe wat selfs Lot se besoekers met geweld wil verkrag (19:1-25; vgl. Judas 7), maar Lot word uit genade gespaar.

Josef se broers gooi hom met geweld in ‘n put en verkoop hom as slaaf na Egipte, waar die Here hom gebruik om volkere van honger te red (17,41,42).

Die Egiptenaars laat die Israeliete dwangarbeid verrig (Eks.1), Moses slaan ‘n Egiptenaar dood wat sy mense dwangarbeid laat verrig en moet vlug (Eks.2). Die Here straf Egipte met 10 plae wat uitloop op die dood van hulle eerstelinge (Eks.7-12), verlos sy volk uit slawerny en laat die mag van Egipte in die see verdrink (Eks.14).

Die Leviete slaan 3,000 goue kalf-aanbidders dood in opdrag van Moses (Eks.32).

‘n Vuur van die Here verteer die twee seuns van Aäron wat ongeoorloofde wierook vir die Here aangebied het (Lev.10). Korag, Datan, Abiram, 250 mans en hulle gesinne word lewend deur die aarde ingesluk oor hulle opstand teen Moses, en 14,700 van hulle ondersteuners sterf deur die plaag waarmee die Here hulle protes straf (Num.16). Die Israeliete verslaan die Kanaäniete in die Suidland wat teen hulle kom veg het, en verwoes hulle stede (Num.21). Vgl. die oorwinnings oor Sihon en Og (Num.21; Deutr.2,3). 24,000 Israeliete wat Baäl-Peor, die god van die Midianiete gedien het, word deur die stamhoofde van Israel opgehang in opdrag van die Here (Num.25). Daarna word al die Midianitiese mans, seuns en vrouens wat reeds met mans gemeenskap gehad het, in opdrag van die Here doodgemaak (Num.31). Die boeke Josua en Rigters is vol oorlog en geweld in opdrag van die Here, so ook 1&2 Samuel onder Saul en Dawid, 1&2 Konings onder Salomo en die twee rye konings van Juda en Israel (vgl. ook 2 Kon.2:24 se 24 kinders wat deur die bere verskeur word nadat hulle met Elisa gespot het). 1&2 Kronieke herhaal die geskiedenis met al sy geweld, van Adam tot by die laaste van Juda se konings. In Ester word baie geweld gepleeg teen en deur die Jode (hfs.9).

In Jesaja word die Assiriërs die werktuig van die Here se toorn, en hulle word daarna deur die Here uitgewis oor hulle vernietiging, trots en selfversekerdheid (10).

In Jeremia 25 stel die Here vir Nebukadneser van Babel as aan as sy dienaar om Juda en die nasies van hulle omgewing uit te roei en die room in ballingskap weg te voer. Jeremia word word as verraaier in ‘n put gegooi (37,38) en later teen sy wil na Egipte weggevoer (43).

Die kleiner profete waarsku teen afgodsdiens en ongeloof, en voorspel die straf van die Here wat met geweld sal geskied, maar ook die geweld wat mense teenoor mense pleeg (bv. Israel se geweld: hulle verkoop die swakkes en armes Amos 2:6, pa en seun verkrag dieselfde meisie 2:7, hulle laat nasireërs wyn drink en belet profete om op te tree 2:12; teen gesinsgeweld 3:10,11; teen ryk vroue wat die armes verdruk 4:1, teen die wat die reg vertrap 5:7, teen mense wat die armes vertrap 5:11, 8:4, en verkoop 8:6. Hosea wys op die geweld in die tien stamme van Israel, bv. 4:2,14; 5:6,7; 7:1,5; 9:1; 14:1).

In Matteus 2 maak Herodes die Groote al Betlehem se babaseuntjies dood om die beloofde Gesalfde uit te wis. Johannes die Doper noem die Fariseërs en Sadduseërs slange (3:7), hy word deur Herodes Antipas in die tronk gegooi en sy kop word afgekap (4,14). Jesus sê dié wat vervolg word omdat hulle doen wat reg is, wat ter wille van Hom beledig, vervolg en valslik beskuldig word, word deur God geseën (5:10,11). Jesus beskou dié wat kwaad word en ander uitskel as moordenaars, ook hulle wat mense uitskel en vir mense kwaad word (5:21-22). As iemand jou klap, draai die ander wang (5:39). As iemand jou dwing om sy goed een kilometer te dra, dra dit vir hom twee kilometer (5:41). Julle moet julle vyande liefhê en bid vir dié wat julle vervolg (5:44). Vals profete is in werklikheid verskeurende/wrede wolwe (7:15). Die besetenes van Gadara was baie gevaarlik (8:28). Jesus voorspel dat sy volgelinge in die sinagoges gegésel sal word (10:17). Christus het nie gekom om vrede te bring nie maar die swaard; gesinslede sal twis en mekaar doodmaak oor geloof in Christus (10:21,34-36).

Die NAV het Mat.11:12 se geweld en geweldenaars wegvertaal. Dit verwys moontlik na baie mense wat met geweld of militêre mag dít wat húlle as die regering van God op die aarde beskou, wil vestig, of die koninkryk vervolg en beperk. Die koninkryk van God ly onder geweld, en geweldenaars plunder dit. Johannes die Doper word in die teks se verband ingesluit by dié van die koninkryk wat daaronder ly (vgl.7:12 dat mense met hom gemaak het wat hulle wou, en so sal die Seun van die mens ook deur hulle mishandel word. Mt 13:19 sê die Bose kom by elkeen wat die woord van die koninkryk hoor maar dit nie verstaan nie, en vat dan weg wat in sy hart gesaai is). Die ooreenstemmende gedeelte in Lukas 16:16 gebruik die woord ‘geweld’ in ‘n ander konteks, nl. van die sending, ‘en elkeen dring daarin’, in die koninkryk in, sonder ‘n hindernis).

In Mat.23:13-36 spreek Jesus die skrifgeleerdes en Fariseërs baie skerp aan. In 23:13 sê Jesus dat die skrifgeleerdes en die Fariseërs die deur van die koninkryk vir die mense toesluit, en in v33 noem Hy hulle ‘n addergeslag op pad na die hel toe. Mat.25:24 se harde man verwys na iemand wat met geweld optree. 25:41 sê die ongelowiges/onbarmhartiges sal in hel se vuur gewerp word. Jesus word gegésel (27:26) en gekruisig (27:35).

Lukas vertel dat die mense van Nasaret Jesus van die krans wou afgooi (4:29); dat rowers ‘n man op pad na Jerigo halfdood geslaan het (10:30), dat Jesus vir sy dissipels ‘n swaard laat koop om hulle te verdedig op hulle sendings 22:36.

Johannes 2:15 vertel dat Jesus ‘n sweep gemaak het, die handelaars en hulle diere uit die tempelterrein uitgedryf het en hulle tafels omgekeer het omdat hulle die huis van sy Vader ‘n besigheidsplek gemaak het; 8:3 vertel van die skrifgeleerdes en Fariseërs se behandeling van ‘n vrou wat in owerspel betrap is; die blindgeborene wat genees is word uitgeskel en uitgeban uit die sinagoge omdat die Jode deur hulle ongeloof hom nie kon antwoord nie 9:34. Petrus kap die oor van die hoëpriester se slaaf af 18:10, ‘n wag van die hoëpriester klap Jesus 18:22.

Petrus en Johannes word deur die Joodse Raad gedreig omdat hulle Christus verkondig (Hand.4:21). Ananias en Saffira val dood neer omdat hulle leuens vertel (5:5,10). Die hoëpriester en sy ondersteuners is afgunstig op die apostels wat baie mense gesondmaak en stop hulle in die tronk, maar toe die bevelvoeder van die tempelwag hulle gaan haal vir die verhoor doen hulle dit sonder geweld, bang dat die mense hulle onder die klippe sal steek (5:18,26), maar in 5:40 word hulle eers goed geslaan voor hulle los gelaat word. Stefanus word gegryp en voor die Joodse Raad gesleep (6:12) en met klippe doodgegooi omdat hy Christus verkondig (7:58). Saulus laat Christen mans en vroue tronk toe sleep (8:3). Herodes Agrippa mishandel gemeentelede en laat Jakobus met die swaard doodmaak vir hulle geloof (12:1), en sit Petrus in kettings in die tronk (12:6). ‘n Engel van die Here tref Herodes met wurms en hy sterf omdat hy mense toelaat om hom ‘n god te noem (22-23). Vir die ouderlinge van Efese sê Paulus daar sal wrede wolwe in die gemeente inkom wat die gemeente probeer verlei (20:29). Hand.21:35 se geweld is ook wegvertaal: die soldate het Paulus gedra vanweë die geweld van die skare wat hom wou doodmaak.

Die woord vir hooghartig in Rom.1:30 impliseer ‘n houding wat lei tot mishandeling en gewelddade teen ander. 12:14 sê ons moet ons vervolgers seën, 12:17 nie kwaad met kwaad vergeld nie, 12:19 nie wraak neem nie, maar dit aan die oordeel van God oorlaat. 13:4 die owerheid het die reg om die kwaaddoener te straf.

1 Kor 3:3 sê twis kom omdat ons nog wêreldse mense is (vleeslik = selfsugtig). Die woord vir bedrieërs in 1 Kor.6:10 kan ook as geweldenaars vertaal word. So kan vervolgings in 2 Kor 12:10 ook vertaal word as mishandeling wat fisiese geweld insluit, vgl. 2 Kor 11:25 dat die Jode vir Paulus 39 houe met die kats gegee het, hy driemaal lyfstraf gekry het (vgl. Hand.16:23) , een maal met klippe gegooi is omdat hy in Christus glo en Hom verkondig (vgl. Hand.14:19).

Galasiërs 5:19-21 sê rede vir vyandskap, woede, rusies, ens. is die mens se sondige natuur. Efesiërs 4:31 waarsku teen verbittering, opvlieëndheid, woede, vloek en skel, 5:4 ontug en gierigheid plaas jou buite die koninkryk van God. Kolossense 3:5,6,8 sien onsedelikheid, wellus, gierigheid, woede, haat, nyd as aardse dinge wat die straf van God ontvang. 3:19 waarsku mans om nie die lewe vir hulle vrouens bitter te maak nie. 1 Tessalonisense 1:4,6 vertel van die gemeente wat vervolging en lyding moet verduur vir hulle geloof, en dat God die vervolgers sal straf.

1 Tim.3:3 en Titus 1:7 se woord wat vereis dat ‘n ouderling nie ‘n rusiemaker moet wees nie, is eintlik dat hy nie ‘n bakleierige bullebak (boelie) moet wees wat ander dreig en geweld aandoen nie.

In hierdie laaste tye waarin ons lewe sal mense wreed wees omdat hulle God nie ken nie (2 Tim.3:2-3). Die swaar tye van 2 Tim.3:1 is eintlik gewelddadige en gevaarlike tye.

Hebreërs 11:35-36 vertel van gelowiges wat doodgemartel is, lyfstraf en gevangenis beleef het, met klippe doodgegooi is, in stukke gesaag is, met die swaard vermoor is, mishandel was oor hulle geloof in Christus.

Jakobus 3:16 sê gemene dade kom uit naywer en selfsug, 4:1,2 selfsugtige begeertes en jaloesie lei tot moord, rusie en bakleiery, 5:4-6 rykes hou hulle werkers se loon agter en hulle vermoor onskuldiges.

Openbaring 18:21,24 sê Babilon sal met geweld neergegooi word omdat hy skuldig is aan die bloed van die profete, die gelowiges en almal wat op die aarde doodgemaak is. 16:18-21 praat van weerligstrale, ‘n geweldige groot aardbewing, groot haelstene wat op die mense van Babilon en die stede van die nasies val as die Here se straf. 20:10 die duiwel word in die poel van vuur en swael gegooi vir dag en nag pyniging, vgl. ook v15 en 21:8.

En hoekom keer God dit nie?

Hy het die mens as ‘n verantwoordelike wese gemaak, en die opdrag gegee: Jy mag nie doodslaan nie: Eksodus 20:13; 21:12-36; Lev. 24:14-23; Deutr. 5:17; 27:24,25; Matteus 5:21-22; Romeine 13:9-10.

Die mens wat nie gehoorsaam is aan God se woord nie en sy opdrag oortree, word deur die Here gestraf op sy tyd, Deutr.32:35; Hosea 10:10; Spreuke 24:12; Rom.12:19; 2 Tes.1:6-10; 2 Tim.4:14; Hebr.10:30-31.

 

Skrywer: Prof Francois Malan

God verdeel die mense – Francois Malan

Deon vra: 

Volgens wat ons lees in die Bybel het die Here by Babel die mense verdeel. Soos wat ek dit vertolk was dit “verdeel” in taal en kultuur. As ek dit reg verstaan. Dan is dit verkeerd van ons as mens vandag om dit wat God verander het, geskei het te probeer terug verander deur te sê daar bestaan nie so iets soos verskillende mense en kulture en tale nie. Verstaan mooi ek is nie n rassis nie.

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

Die skrywer van Genesis plaas dikwels twee verhale na mekaar om verskillende tradisies en invalshoeke weer te gee. So is daar twee skeppingsverhale: 1:1-2:3 met as laaste skepping die mens, man en vrou, as God se verteenwoordiger, as beeld van God, deur wie sy aarde bewerk moet word en die diere regeer word, en die skepping loop uit op die instelling van die rusdag (die invalshoek van ‘n priester). Die tweede verhaal, 2:4-24, begin met die skepping van die mens wat die tuin moet bewerk en bewaak en aan elke lewende wese sy naam gee, daarna die skepping van die vrou, hulle ongehoorsaamheid en uitsetting uit die tuin (die invalshoek van ‘n landbouer).

So is daar ook twee verhale na mekaar oor die mense se verspreiding oor die aarde. In hoofstuk 9 word beskryf hoe die mensdom uit die een gesin van Noag ontwikkel het ná die sondvloed: die nageslag van Jafet versprei na die noorde in stamme en nasies elkeen met sy eie taal (v5); die nageslag van Gam versprei na die suide in hulle eie stamme en tale in hulle eie lande en onder hulle eie nasies (v20); die nageslag van Sem versprei in die middel tussen die ander twee, ook met hulle eie stamme en tale, in hulle eie lande en onder hulle eie nasies (v32). Uit die seuns van Noag het die stamme oor die aarde versprei volgens hulle herkoms onder hulle eie nasies (v32). Hulle word bekendgestel as almal familie van mekaar wat die opdrag van God aan die eerste mense vervul ‘wees vrugbaar, word baie, bewoon die aarde en bewerk dit’ (1:28). Die opdrag is aan Noag herhaal na die oorstroming van die aarde (9:1).

Genesis 11:1-9 beskryf egter die verspreiding van die mense as God se straf. God het gesê die mense moet oor die aarde versprei, maar hulle probeer bymekaar bly in die stad wat hulle vir hulleself bou. Hulle wil ‘n toring bou wat tot aan God se woning in die hemel raak en vir hulleself so ‘n naam maak. Adam en Eva wou ‘soos God wees’ (3:5,6), hulle eie god wees, so ook die mense van Babel. Die Here bring verwarring in hulle taal sodat die een nie die ander kan verstaan nie, en Hy verstrooi die mense oor die hele aarde, sodat die afstammelinge van Noag nie kan voortgaan met hulle anti-goddelike planne nie. Soos Adam en Eva ongehoorsaam was aan die woord van die Here, lei Babel se mense se poging om onafhanklik van God te word tot God se oordeel, met groot en voortdurende gevolge vir die mensdom.

Die woord babel beteken ‘poort van god’ maar dit word balal verwarring. In plaas van die pronkstuk van die mens se kultuur word Babel die groot simbool van die mens se mislukking, toe hy op sy eie en teen sy Skepper se opdrag begin bou. Daarmee eindig die voorgeskiedenis van die wêreld wat met hoofstuk 1 begin, en waarmee die skrywer verklarings probeer gee vir die mens se toestand.

Dwarsdeur die Bybel word Babilon gesien as die beliggaming van menslike hoogmoed en godloosheid, wat deur die Almagtige God veroordeel word (vgl. die spotlied van Jesaja 14:4,13-15; Jeremia 50-51). In Openbaring 18 is Babel die beeld van menslike trots en boosheid.

Vir Sefanja sê die Here: ‘Ek sal die volke verander, hulle lippe rein maak, sodat hulle almal My sal aanroep en soos een man (letterlik: met een skouer) My sal dien’ (Sef.3:9). Daarmee word ‘n einde aan die taalverwarring in die vooruitsig gestel.

Op die Pinksterdag, met die uitstorting van die Heilige Gees, praat Jesus se dissipels oor die groot dinge wat God gedoen het, en mense uit baie tale hoor dit in hulle eie taal, as ‘n teken dat elkeen wat die Here aanroep gered sal word (Handelinge 2:6-12,21).

Jesus bid vir almal wat tot geloof in Hom kom: ‘dat hulle almal een mag wees, net soos U, Vader, in My is en Ek in U, dat hulle ook in Ons mag wees, sodat die wêreld kan glo dat U My gestuur het’ (Johannes 17:21). En sy nuwe gebod aan almal wat in Hom glo is: ‘julle moet mekaar liefhê. Soos Ek julle liefhet, moet julle mekaar ook liefhê’ (Johannes 13:34).

Paulus sê vir die gemeentes in Galasië: ‘Deur hierdie geloof in Christus Jesus is julle nou almal kinders van God, want julle almal wat deur die doop met Christus verenig is, moet lewe soos mense wat aan Christus behoort. Dit maak nie saak of iemand Jood of Griek, slaaf of vry, man of vrou is nie: in Christus Jesus is julle almal een’ (Galasiërs 3:26-28).

Openbaring 21:26 voorsien dat die skatte en rykdom van die nasies in die nuwe Jerusalem ingebring sal word.

Die bestaan van volke en nasies word nie in die Bybel ontken nie, maar van die gelowiges word gevra dat hulle mekaar sal liefhê soos Christus ons liefgehad het, ook oor die grense van volk en nasie. Paulus sê: ‘…wat julle ook al doen, doen alles tot eer van God. Moenie aanstoot gee nie, nie aan Jode of aan Grieke of aan die gemeente van God nie (1 Korintiërs 10:31-32). Hy voorsien dat Jode en Grieke saam nagmaal gebruik. Dit is ons gemeenskap met die bloed en liggaam van Christus. Al is ons baie lede, is ons een liggaam wat aan Christus behoort (10:16-17), kinders van een Vader, wat deur die Heilige Gees in elke gelowige woon (Efesiërs 4:4-6).

 

Skrywer: Prof Francois Malan