Geestelike Hoogmoed – Jan van der Watt

’n Leser vra:

Ek lees vandag se Vers ’n Dag en die 1ste skrifgedeelte van Hennie Symington (1 Kor 1 21-22 

Dit was die bedoeling van God in sy wysheid dat die wêreld nie deur geleerdheid tot kennis van God sou kom nie. Daarom het God in sy goedheid besluit om deur die prediking wat vir die wêreld onsin is, dié te red wat glo.) bring onmiddellik by my vrae op rondom kennis en geleerdheid as dit by Bybel (of dan eerder “geestelike” aangeleenthede) kom. Ek praat nie nou van slegs die basiese onderskeiding tussen reg en verkeerd, goed en sleg of die uitleef en toepas van die 10 gebooie en dit wat Jesus in sy bediening ons geleer het nie.

Ek wil graag eerlik wees en die stelling maak dat ek keelvol is vir mense wat dink dat hulle ons Hemelse Vader se uitverkorenes is. Ek probeer nie hier die kwessie rondom uitverkiesing al dan nie aanraak nie. Ons word elke dag gebombardeer deur mense wat drome droom, visioene het, as profete gekies is en die boodskap moet bring. Die “witbroodjie” met wie God daardie belangrike stukkie inligting in ‘n droom gedeel het van wanneer kom Jesus weer (of die wegraping). Of hierdie persoon moet gesalf/gedoop word want oor ‘n jaar gaan hy daardie belangrike pos beklee. Of nog erger, die drome oor die mense wat “bad news” is. Nooit kan daardie persoon weer iets reg doen nie, want God het dan nou vir hierdie persoon in n droom dit duidelik gestel dat sy/hy skelm/oneerlik of wat ookal is. Ag die voorbeelde is oneindig.

Hierdie persone haal dan gewoonlik verse soos hieronder, of Hand 2:17 (“Só sal dit in die laaste dae wees, sê God: Ek sal my Gees uitstort op alle mense: julle seuns en julle dogters sal as profete optree; julle jongmense sal gesigte sien; julle oumense sal drome droom. ) aan om watter bewering hulle ook maak te regverdig.

Dis nie dat ek wil beweer dat ons Hemelse Vader nie Sy wil aan sy kinders bekend maak nie. Die Gees in MY maak my egter wonder hoe mens hierdie mense en situasies moet hanteer. So gereeld soos klokslag beleef ek die seerkry van Christene wat deur hierdie self aangestelde profete te na gekom word, en die ergste van alles is, dit word gewoonlik in die Naam van ons Hemelse Vader gedoen. Ek het hom in my lewe leer ken as ‘n God van liefde en iewers maak iets nie sin nie. Ek verstaan die belangrikheid van profete voor die Heilige Gees aan ons gegee is, maar ons leer tog dat almal wat Jesus as Verlosser erken en bely, die Gees het. Het ons dan nou nog “profete” nodig om aan ons die boodskap te bring? Hierdie mense is deur die bank passievol in hul bediening en ken die Bybel soos die palm van hul hand. Ek dink dikwels dat wat hul al vergeet het, moet ek nog leer, en ek respekteer hul daarvoor. Hul sê natuurlik ook dat mens nie hoef te gaan “swot” om die Bybel te kan verstaan nie. Dat weinig predikante en teoloë al die Bybel deurgelees het, maar Sondae op ‘n preekstoel staan en preek asof hulle die Bybel ken. Daarmee saam kom die aanval op die kerke. Gewoonlik is dit die Susterkerke wat te dogmaties is, of die AGS is nie Charismaties genoeg…

Ek wil graag binne God se wil leef, en ek leer dat mens nie mag oordeel. Maar ek (ons) voel magteloos om situasies wat deur hierdie selfaangestelde profete onder ons geskep word, reg te hanteer. Help asb!

Reaksie

Prof Jan van der Watt reageer soos volg:

Hierdie is ’n baie eerlike brief wat heelparty probleme aanraak. Die vernaamste is die probleem van mense wat beweer dat hulle direk van die Gees boodskappe ontvang oor ander. Die Bybel hoef dan nie bestudeer te word nie, want die Gees maak dit immers vir jou duidelik. Waar kan jy ’n beter leermeester hê?

Eerstens, die kwessie van die Gees en die inspraak van die Gees in mense se lewens. Natuurlik woon die Gees in elke gelowige (1 Kor 3:16 – sien verskeie artikels op Bybelkennis.co.za hieroor). Natuurlik beloof Jesus dat die Gees ons sal lei en leer in wat Hy gesê het (Joh 14:26). Dit sou niemand werklik kan ontken nie. Die vraag is hoe die Gees in ons werk. ’n Mens kan en mag nie die maniere waarop die Gees in jou werk beperk nie – dit kan deur ander mense wees, of deur jou gewete, of in gebed of deur sy Woord, ens. Die probleem wat egter in die vraag aangespreek word, gaan oor iets meer as dit. Dit gaan oor mense wat hoogmoedig raak en uitsprake oor ander maak. Hulle beroep hulle dan op die gesag van God.

Sulke mense was daar van die begin af. Ons lees van hulle al in 1 Joh 4:1-2. Daar waarsku Johannes dat mense kan beweer dat die Here hulle gelei het om dit of dat te sê, maar dat dit valse geeste kan wees. Dit beteken nie dat ons alles as verkeerd moet sien nie. Die Gees kan ’n mens werklik lei. Daarom gee Johannes ook in die verse duidelike riglyne vir wanneer daar deur die Gees gelei word – die leiding sal in ooreenstemming wees met die evangelie oor Jesus as die Messias. Daarmee word gesê dat ’n mens die leiding van die Gees sal kan herken aan die waardes wat Jesus vir ons geleer het. Die Gees sal ons nie anders lei as wat Jesus ons gelei het nie. Daarom kan jy die woorde of gedagtes wat jy dink van die Gees af kom aan die evangelie van Jesus toets. As dit daarmee in lyn is, kan jy daaraan aandag gee. Maar daar kom iets by. As iemand byvoorbeeld na jou toe kom en vir jou sê die Gees het dit of dat van jou gesê en jy moet nou dit of dat doen, moet jy dit ook toets. Die Gees sal so iets ook in jou bevestig. Jy het ook mos die Gees. Wag op sy leiding en as Hy dit nie in en vir jou bevestig nie, hoef jy jou nie daaraan te steur nie. Die Gees gee nie halwe boodskappe nie.

Dit sal jou ook help om te keer dat mense jou manipuleer deur hulle godsdiens. Dikwels gebruik die ‘profete’ sulke ‘profesieë’ om hulle idees en mag af te dwing. Dit gee vir hulle die gevoel van belangrikheid omdat hulle ‘met die gesag van die Gees’ praat, en wie kan nou daarmee meeding of daarteen stry. Jy is dus soort van uitgelewer aan die persoon as hy sulke profesieë oor jou uitspreek. Maak dus seker en toets die profesieë eers, want daar is ’n kans dat dit dalk verkeerd kan wees, al glo die ander persoon vas daaraan. Jy kry profetiese manipuleerders by wie dit op die einde meer oor hulle as oor die Gees gaan. Hou dus die gedrag en die aard van die uitsprake van sulke persone goed dop. Daaruit sal jy ook heelwat kan leer.

Wat die bestudering van die Woord betref. Die Gees verlig wel ons verstand wanneer ons die Bybel lees. Daar was egter van die vroegste tye af spesifieke maniere waarop die Bybel gelees is. Die rede waarom daar in die hoofstroomkerke gevoel word dat ekstra kennis wel nodig is, is omdat die Bybel God se boodskap is wat hy aan ons kommunikeer. Hy het dit egter deur mense soos profete (Jesaja of Jeremia), konings (David en Salomo), apostels (Matteus of Paulus), sieners (Johannes) aan ons oorgedra. Deur sy Gees het Hy hierdie mense geïnspireer. Maar hierdie mense het vir die mense in hulle tyd (3000 tot 2000 jaar gelede), in hulle situasies (ballingskap, vervolging) en in hulle taal (Grieks of Hebreeus) geskryf. As twee mense met mekaar praat wat uit verskillende kulture en wêrelde kom, en hulle praat verskillende tale, is dit nodig dat iemand vir julle sal help om die taal te verstaan. Hulle het ‘n tolk nodig. As die een oor dinge praat wat die ander een nie ken nie, moet iemand vir die persoon verduidelik wat dit is, anders sal die persoon hom nie verstaan nie. Die Bybel is 3000-2000 jaar gelede in ’n vreemde wêreld (die Ooste) vir mense geskryf wat nog eintlik primitief was. Om dus God se boodskap, wat aan hulle geskryf is in hulle taal en kultuur, te verstaan moet ons leer hoe hulle gedink het en hoe hulle dinge gedoen het. As ons dus kan agterkom hoe hulle die boodskap gehoor het, kan ons dit op ons vandag toepas. Die kennis kan jy nie uit jou duim suig nie; dit vra studie.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Die Groot Geloofswoordeboek: Vulgaat

Vulgaat

(*Vertaling(-s) van die Bybel)

Dit is die vertaling van die Bybel wat Hiëronimus (Jerome) in die vierde eeu in Latyn gemaak het. Hy het liewer die Hebreeuse Ou Testament as die Septuagint gebruik. Dit help ons soms om te weet hoe die Hebreeuse teks destyds gelyk het omdat daar dele van die Hebreeuse Ou Testament is waarvan ons nie meer afskrifte uit daardie tyd het nie. Die Vulgaat was vir eeue lank algemeen in gebruik in die Westerse kerk. Dit is belangrik om te onthou dat die Vulgaat, net soos die Septuagint, ’n aantal boeke ingesluit het wat nie in ons Ou Testament is nie, sodat ook die kerk in die Weste vir baie eeue ’n ruimer Ou Testament as ons gebruik het. (*Kanon) Die kerk in die Nabye-Ooste het natuurlik Grieks gepraat. Hulle sou dus die oorspronklike Griekse Nuwe Testament en die Septuagint gebruik het.

Skrywer: Prof Adrio König

Die Koningin van Skeba – Francois Malan

Marius Nel vra: 

Ek is n getroue leser en student van die woord. Ek het onlangs ‘n paar dvd’s gekoop met Bybel verhale op. Ek was baie beindruk met die akkuraatheid van die verhale en het besluit om nog daarvan aan te skaf. Ek het toe in dieselfde reeks, Salomo gekoop en kon nie wag om by die huis te kom en dit te kyk nie. Groot was my telleurstelling toe ek die dvd kyk en besef hulle het, alhoewel ‘n groot gedeelte van die verhaal akkuraat was, in die verhaal gesê dat Salomo met die koningin van Skeba trou en ‘n kind by haar het, ens. – iets wat ek nêrens in die bybel raakgelees het nie. Ek wou al op n stadium die dvd weggooi, maar het daarteen besluit vir tyd en wyl tot ek sekerheid kry. Is daar dalk êrens in die Bybel – behalwe Konings en Kronieke – wat vir ons vertel dat Salomo met die koningin van Skeba getrou het ens? Ek kon nêrens dit raaklees nie. Die Bybel se slegs dat sy hom besoek het en dat dat sy weer terug is na haar koninkryk.

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord

Haar besoek aan Salomo word in 1 Konings 10:1-13 en 2 Kronieke 9:1-12 beskryf. In Matteus 12:42 en Lukas 11:31 word na haar verwys as die koningin van die Suide. Haar naam word nêrens in die Bybel genoem nie (die Etiopiërs noem haar Makéda, en die Moslems Bilkis). Volgens die berigte in Konings en Kronieke kom sy om Salomo sy wysheid te toets. Daarby bring sy baie goud en goed saam en ontvang van Salomo ‘alles wat sy begeer en gevra het, buiten nog wat hy uit sy eie vir haar gegee het’. Sommige verklaarders dink aan handelsverdrae wat gesluit is (2 Kronieke 9:12 verander die laaste opmerking na ‘meer selfs as wat sy vir die koning gebring het’ – as ‘n gulle bewys van die rykdom van die vors Salomo).

Skeba (Hebreeus: Sjeba) word geïdentifiseer met die Sabeërs, ‘n nasie wat weerskante van die Rooisee gewoon het, aan die kus van die huidige Eritrea, Somalië, Etiopië en Jemen – vgl. die verwysing na die drie groepe (1) Gen.10:7: uit die geslag van Gam in Kus, Egipte, Put en Kanaän, met Seba en Skeba (Sjeba); (2) Gen.10:28: uit die geslag van Sem: Skeba (Sjeba), vgl. Job 1:3,15; (3) Gen.25:3: uit die geslag van Sema via Ketura, die vrou van Abraham, Skeba (Sjeba). Gen.10:7 en Ps 72:10 onderskei tussen Seba (seun van Gam) en Sjeba (kleinseun van Gam).

Die 2e en 3e groepe word veral met die suide van Arabië vereenselwig, en die 1e met Afrika (Kus verwys gewoonlik na Nubië en Etiopië, suid van Egipte). Gewoonlik word gedink dat die koningin uit Arabië gekom het (so ook die Moslems wat haar stad aanwys by die ruïnes van Ma,rib in Yemen; die Etiopiërs en Josefus dink sy het van Etiopië, die ou Abessinië, gekom).

In die Etiopiese Kebra Nagast word in detail beskryf dat die koningin van Skeba ‘n seksuele verhouding met Salomo gehad het (as verklaring van ‘alles wat sy begeer het’ in 1 Kon.10:13), en by rivier Mai Bella in Eritrea geboorte gegee het aan koning Menelik I van Axum, wat as ‘n Jood geleef het, aan wie Salomo ‘n replika van die ark van die verbond gegee het, maar wat omgeruil is met die oorspronklike ark wat toe saam met die koningin en haar kind na Axum gekom het en deur ‘n enkele priester opgepas word tot vandag toe, maar wat deur niemand anders gesien mag word nie. Die Joodse koningshuis sou ontwikkel het tot die Christelike koninkryk van Etiopië, na die doop van die Etiopiër deur Filippus (Hand. 8:38). Die koningshuis se regime is na bykans 3000 jaar beëindig met die omverwerping van Haile Salassie in 1974.

Skrywer: Prof Francois Malan

Hoe het God met die aartsvaders gepraat? – Francois Malan

Willie Esrterhuizen vra: 

God het met die mense van die Bybel op baie maniere gepraat. Met Moses blyk dit dat Hy hoorbaar met hom gepraat het. Ek wonder altyd hoe God met die aardsvaders gepraat het . Ek dink hier aan Abraham , Isak , Jakob en dan ook Josef veral toe hy in Egipte was. Hy was gehoorsaam deur daardie hele tyd en het aan God vasgehou , maar hy het nie n Bybel gehad , soos ons , om God se Woord te lees nie en die kommunikasie kon tog nie net van sy kant af gekom het nie . Op hoe ‘n manier het hy God gehoor, want geoordeel aan myself moet ‘n mens God se Woord gereeld hoor om versterk te kan word, veral as dit moeilik gaan.

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord: 

‘…hoe God met die aardsvaders gepraat het. Ek dink hier aan Abraham , Isak , Jakob en dan ook Josef veral toe hy in Egipte was.’

Abraham

Genesis 12:1 begin bloot met: ‘Die Here het vir Abram gesê’. In Genesis is dit die eerste woord van God tot ‘n mens nadat Hy met Noag gepraat het (Gen.6:13-9:17). Hoe dit geskied het, word nie gesê nie.

In 20:7 word Abraham ‘n profeet genoem, en kan ons dink aan God se praat met sy profeet, wat dikwels sonder uiterlike middels of selfs ‘n visioen of ‘n hoorbare stem (soos met Samuel – 1 Sam.3:10) geskied, maar slegs ‘n spreek van God tot in die gemoed van die profeet. In Genesis 22:16 word van die volgende woorde gesê dat dit ‘’n uitspraak van die Here’ is (ne-um Jahweh; NAV Dit is Ek, die Here, wat praat). Die Hebreeuse woord vir ‘spreke’ hang saam met die woord ‘fluister’, soos ‘n influistering van die Here. Die uitdrukking word 361 maal in die Ou Testament gebruik, veral in die profetiese geskrifte: 167x in Jeremia, 83x in Hosea, 23x in Jesaja, 21x in Amos, 20x in Sagaria, 11x in Haggai, en die oorblywende kere in ander boeke van die Ou Testament, slegs hierdie een keer in Genesis.

In Genesis 13:14 word ook nie gesê hoe die Here met Abram gepraat het nie. So ook in 21:12, 22:1.

In Genesis 12:7 word gesê die Here het aan Abram verskyn, maar die klem val nie op die visuele sien nie, wel op die persoonlike omgang wat sien insluit. Die belangrike is die hoor van die belofte. Ook in Genesis 15:1 kom die woord van die Here in ‘n gesig tot Abram, maar slegs die woorde word meegedeel. In Genesis 17:1 verskyn die Here weer aan hom, en vra hom om altyd in die teenwoordigheid van God te lewe, letterlik: ‘lewe voor my aangesig en wees onberispelik- – met elke tree wat hy gee moet hy rekening hou met die Here, wat elke dag by hom is.

In Genesis 18:2,13 verskyn die Here aan Abraham soos ‘n gewone man, sodat hy met die Here kon redeneer (18:23-32). Die Here word vergesél van nog twee mans wat later as twee engele aangedui word (19:1). In 22:11,15 roep die Engel van die Here uit die hemel na Abraham. En dit is die laaste keer dat ‘n woord van die Here aan Abraham in Genesis opgeteken is.

Isak

Die Here praat met Rebekka (25:23) en met Isak (26:2). Hy verskyn aan hom in die nag (26:24),

Jakob

Die Here kom praat met Jakob terwyl hy droom van die trap wat tot in die hemel reik (Gen.28:12-16), in ‘n droom praat die Here met hom in Haran (31:3), hy sê die Engel van God het hom gelei in sy arbeid (Gen.31:11-13). God het as ‘n man met hom gestoei (Gen.32:24-30). God het verder nog met hom gepraat (Gen.35:1), aan hom verskyn en met hom gepraat (Gen.35:9-12), in ‘n naggesig met hom gepraat (46:2-3).

Josef

Van Josef word nie in Genesis gesê dat God met hom gepraat het nie, maar dat hy drome gehad het (Gen.37:1-10), drome uitgelê het (hoofstukke 40 en 41), en steeds met God rekening gehou het in alles wat hy gedoen het (39:10, ens.). Die Here was by Hom (39:23).

‘…Josef was gehoorsaam deur daardie hele tyd en het aan God vasgehou , maar hy het nie n Bybel gehad , soos ons , om God se Woord te lees nie en die kommunikasie kon tog nie net van sy kant af gekom het nie.’

Tussen 1440-1450 n.Chr. is boekdrukkuns eers ontdek. Tot op daardie stadium is alle Bybels en Bybelboeke met die hand oorgeskryf. Daarom was Bybels of gedeeltes van Bybels vir eeue slegs beskikbaar in kerke en kloosters, en het die gemeentelede nie Bybels gehad nie. Maar Bybels sou ‘n skaars artikel bly tot die stigting van die Britse en Buitelandse Bybelgenootskap in 1804, wat begin sorg het vir die vertaling, druk en verspreiding van Bybels aan die gewone lidmaat. In 1820 is ‘n tak darvan in Suid-Afrika gestig, wat sedert 1965 selfstandig optree in noue skakeling met die BBBG. In 1857 is die eerste volledige Bybel in Tswana gepubliseer, 1859 Xhosa, 1865 Zoeloe, 1881 Suid-Sotho, 1904 Noord-Sotho, 1907 Tsonga, 1933 Afrikaans, 1936 Venda, 1996 Swati.

Skrywer: Prof Francois Malan