Die eet van varkvlies – Francois Malan

Ida vra:  

Die stuk in die Bybel oor onrein diere – kan u dit verduidelik. Baie keer as mens varkvleis eet sê die mense maar die Bybel se dan jy mag nie varkvleis eet nie – dit is onrein.

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

In Levitikus 11:7-8 het die Here vir Moses en Aäron gesê:

‘n Vark het weer volledig gesplete kloue, maar hy herkou nie. Hy is vir julle dus ‘n

onrein dier. Julle mag nie die vleis van hierdie diere eet of selfs aan hulle karkasse raak

nie: hulle is vir julle onrein. Dit word in Deuteronomium 14:8 herhaal.

Israel se omgewing het waarskynlik hiertoe bygedra. In Egipte, waar Israel vir 400 jaar gebly het voor die uittog na Kanaän, is die eet van varkvleis verbied, wat ook met die jare vir Israel ‘n weersin teen varkvleis gegee het. In Sirië was varkvleis deur sommige beskou as heilig en as offerdiere gebruik, terwyl ander dit as onrein beskou het. By die Kanaäniete, by wie Israel ingetrek het, was varke huisdiere wat aan hulle gode as kosbare besittings geoffer is. Daarom word Israel verbied om die Here te dien soos die Kanaäniete hulle afgode dien, en word enige kontak met die afgodsoffers van die Kanaäniete as onrein beskou.

In Jesaja 65:4 word die Jode na die ballingskap in Babel (na 515 v.Chr.) deur die Here verwyt dat hulle Hom beledig deur varkvleis te eet soos die heidene. In Jesaja 66:17 kondig die Here sy straf aan oor mense wat hulle self wy en reinig om varkvleis te gaan eet by die heidense offers. In Jesaja 66:3 word Israel beskuldig dat hulle by die tempel van die Here graanoffers bring maar ook offers van varkbloed soos die heidene.

Tydens die bewind van die Griekse koning Antiogus Epifanes oor Juda teen 167 v.Chr. is Jode gedwing om varkvleis te eet en aan Zeus te offer. Van die Jode is doodgemaak omdat hulle geweier het om varkvleis te eet.

In Matteus 8:30-34 word vertel hoe die duiwels, wat Jesus uit die Griekse Gadareners uitgedryf het, Hom gesmeek het om hulle in die varke te laat invaar, en hoe die hele dorp Hom versoek het om hulle gebied te verlaat. Moontlik was die varke ook bedoel vir offers aan Zeus.

Maar dan kom Jesus en verbreek die hele Joodse sisteem van rein en onrein dinge, en sê vir die menigte:

Luister julle almal hier na My en verstaan dit goed: Niks wat van buite af in ‘n mens

ingaan, kan hom onrein maak nie; maar die dinge wat uit ‘n mens uitkom, dit maak hom

onrein’ (Mk 7:14,15).

Vir sy dissipels verduidelik Hy: Begryp julle nie dat niks wat van buite af in die mens ingaan, hom onrein kan maak nie, omdat dit nie in sy hart ingaan nie maar in sy maag, en daarna uit sy liggaam uitgaan? Daarmee het Hy alle kos rein verklaar. Daarna verwys Hy na ‘n reeks slegte goed wat uit die mens se hart uitkom en die mens onrein maak: onkuisheid, diefstal, moord, owerspel, hebsug, kwaadwilligheid, bedrog, losbandigheid, afguns, kwaadpratery, hoogmoed, ligsinnigheid (vgl. ook Matteus 15:10-20).

Na sy hemelvaart moes Jesus vir Petrus voorberei om die evangelie ook aan die heidene te verkondig deur ‘n gesig van iets soos ‘n groot doek. Daarin was van al die viervoetige en die kruipende diere van die aarde en van al die wilde voëls. Driemaal kom die opdrag uit die hemel: ‘Kom, Petrus, slag en eet’. Petrus weier en sê vir die Here hy het nog nooit iets geëet wat onheilig of onrein is nie. Die stem sê egter: ‘Wat God rein verklaar het, mag jy nie onrein ag nie’ (Hand.10:11-16). Dit gebeur drie maal om die belangrike beginsel duidelik te stel sodat dit verstaan en onthou sal word. Alle diere kan geëet word, en die evangelie is bedoel vir alle mense. Ons heiliging en reinheid kom deur ons vereniging met Christus Jesus (1 Kor.1:30).

Skrywer: Prof Francois Malan

Jesus se geslagsregisters – Francois Malan

Barnie vra:

In Matteus en Lukas verskyn `n geslagsregister van Jesus, maar hulle verskil. Wat is die rede daarvoor?

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

Matteus skryf aan Griekssprekende Joodse Christene, en verwys telkens na die Ou Testament om te bewys dat Jesus die beloofde Messias van die Jode is. Aan sy Joods-Christelike lesers stel hy Jesus Christus aan die begin van sy Evangelie voor as die Seun van Dawid, die Seun van Abraham (1:1).

Matteus se geslagslys begin by Abraham (1:2), die vader van die gelowiges, wat deur die Jode as hulle voorvader beskou word (3:9), en eindig by Jesus (1:16), wat sy volk van hulle sondes sal verlos (1:21).

Matteus sê dat Jesus die Christus genoem word (1:16). Dit is die Griekse woord vir die Hebreeuse ‘Messias’ wat die Jode verwag, in Afrikaans ‘Gesalfde’ – gesalf as koning, wat ook priester en profeet is, soos Dawid. Later kom Matteus daarop terug, dat Jesus uit die geslag van Dawid kom (Mat.22:44).

Hy is ook Immanuel, God by ons (1:23; vgl. Jes.7:14) vir wie Dawid in Ps 110:1 sê ‘Die HERE (God die Vader) het vir my (Dawid se) Here (Jesus die Seun van God) gesê: sit aan my regterhand…’(Mat.22:43-45). Vergelyk ook Petrus se belydenis in Mat.16:16 ‘U is die Christus, die Seun van die lewende God.’

Matteus verdeel die tyd tussen Abraham en Christus in drie maal 14 geslagte: van Abraham na Dawid, van Dawid na die Babiloniese ballingskap, van die Babiloniese ballingskap tot by Christus (al word nie volstrek 14 geslagte genoem in die derde groep nie). Matteus stel Jesus voor as die vervulling van God se beloftes aan Abraham (Gen.12:1-3) en aan Dawid (2 Sam.7:4-17). Die Babiloniese ballingskap is die laagtepunt in die geskiedenis van Israel, soos Abraham die beginpunt en Dawid die hoogtepunt is. Agter die hele geskiedenis van Israel staan God wat alles uitwerk volgens sy plan, ten spyte van laagtepunte en hoogtepunte.

In Matteus se lys word 5 vroue genoem, wat nie Lukas se lys voorkom nie. Al vyf vroue het ‘n vraagteken agter hulle: Tamar wie se tweeling deur haar skoonvader verwek is (Gen.28), Ragab was ‘n prostituut (Josua 2:1), Rut was ‘n heidense Moabiet (Rut 2:2), Dawid pleeg owerspel met die vrou van Uria en laat Uria venmoor (2 Sam.11), en Josef wou sy verlowing met Maria stilweg verbreek toe sy swanger word (Mat.1:9). Matteus stel Jesus voor uit ‘n geslag waarin prostitute, heidene, owerspelers, en moordenaars voorkom – Hy kom hulle van hulle sonde verlos (Mat.27:42).

Matteus wil met die geslagslys bekend maak wie Jesus is en wat hy kom doen as vervuller van God se beloftes aan Israel (Mat.10:5-7). Maar na sy opstanding stuur hy sy dissipels uit na al die nasies (Mat.28:19) en verseker Hy hulle dat Hy by hulle is al die dae tot aan die voleinding van die wêreld (daarmee sluit Hy alle gelowiges deur die eeue is).

Lukas rig sy twee werke, die Evangelie en Handelinge, aan Teofilus (Lk.1:1; Hand.1:1) met ‘n Griekse gemeente in gedagte. Sy geslagslys kom eers in hoofstuk 3, na die geboorte-verhale van Jesus se voorloper, Johannes die Doper, en van Jesus, en van hulle geskiedenisse tot by Jesus se doop. Jesus laat Johannes Hom doop, waardeur Hy Homself met die sondige mensdom vereenselwig. Nadat Jesus gedoop is, het Hy staan en bid, die hemel het oopgegaan, die Heilige Gees het in sigbare gestalte op Hom neergedaal (vgl. Hand.10:38), en ‘n stem uit die hemel het gesê: ‘Jy is my geliefde Seun. Oor jou verheug Ek My’ (3:21-22).

Tussen die doop en Jesus se eerste werk (waarna 3:23 verwys), nl. die versoekings van 4:1-13, voeg Lukas die stamboom van Jesus in om te wys dat Hy ten volle ware mens is, wat Hom met die sondaars vereenselwig in die doop en in die versoekings.

Anders as Matteus wat met Jesus eindig, begin Lukas met Jesus en noem 77 geslagte tot by Adam (teenoor Matteus se 3×14 geslagte). Vir sy Griekse gemeentes wys Lukas dat Jesus die seun van Adam is, die tweede Adam, soos Lukas in sy tweede boek aantoon, in Handelinge 17:26-31 (vgl. ook Rom.5:12-21; 1 Kor.15:45-49). Deur die al te menslike geslagte is Jesus aan die mens met sy swakhede en sonde verbind, nie net aan Israel nie, maar aan die ganse mensheid, en sy sending is eintlik gerig op die hele mensdom. God se doel met die skepping was ‘n noue kindskapsverhouding met die mens wat deur Jesus afgebeeld word, en wat Hy deel met almal wat sy dissipels word, soos Lukas uitwerk in Handelinge (vgl. bv. hoofstuk 10; 15; 17:30,31).

Maar Adam word geteken as die seun van God in Luk.3:38, om die mens Jesus ook as die Seun van God bekend te stel, soos die stem uit die hemel met sy doop gesê het, en soos Hy bewys het deur al die versoekings te weerstaan.

Matteus en Lukas maak gebruik van geslagslyste in Kronieke 1:28-34; 2:3-15 van Abraham tot Dawid. Lukas gebruik ook 1 Kronieke 1:1-27 van Adam tot Abraham, en Matteus 1 Kronieke 3:10-15 tot die ballingskap met die koninklike linie wat deur Salomo voortgesit word ná Dawid (vgl. ook Gen.5:3-32; 11:10-26; Rut 4:18-22).

Lukas volg ‘n lyn van Eli na Dawid oor Natan, wat Lukas as ‘n seun of nakomeling van Dawid noem, ‘n lys van gewone mense wat nie as konings regeer het soos in Matteus se lys nie (Sommige verklaarders meen Eli was die oupa van Maria, en dat Lukas die geslagslys van Maria aangee van Dawid af, wat onwaarskynlik is. Die Nuwe Afrikaanse Vertaling van 1983 se invoeging van ‘Josef was die seun van Eli’ in 3:23 staan nie in die oorspronklike nie. Die oorspronklike sê net: ‘Hy was die seun, soos hulle gemeen het, Josef van Eli’ – nie eers ‘van Josef’ nie).

Skrywer: Prof Francois Malan

Watter faktore dra by tot ons verstaan van God? – Francois Malan

Jaco vra:

Wil net weet water faktore dra by tot ons verstaan van God?

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

In Efesiërs 3:14-21 bid Paulus dat die gelowiges in staat sal wees om iets van die liefde van God te begryp, ‘n liefde wat ons verstand te bowe gaan. In dié verse word verwys na ‘n hele aantal ‘faktore’ wat bydra tot ons verstaan van God, die God van wie 1 Johannes 4:7-9 sê ‘…elkeen wat liefhet, is ‘n kind van God, en ken God. Wie nie liefhet nie, het geen kennis van God nie, want God is liefde. Hierin is God se liefde vir ons geopenbaar: sy enigste Seun het Hy na die wêreld toe gestuur sodat ons deur Hom die lewe kan hê.’

In Efesiërs 3 word ‘n aantal ‘faktore’ genoem in die proses om God te ‘verstaan’:

1.   Dit is iets wat ons van God die Vader in nederige gebed vra (Ef.3:14). In Ef.2:18 het hy reeds gesê: deur Christus Jesus se kruisdood ‘het ons almal, Jode en nie-Jode, deur die een Gees, vrye toegang tot die Vader.

God die Vader het elke familie en familie-groep gemaak, ons bestaan en ons rol in die lewe is van Hom afhanklik (3:15). Hy sorg vir ons, en ons staan onder sy beheer as die Vader van elke familie (3:9 noem Hom reeds die Skepper van alle dinge).

2.   Die inhoud van die gebed is eerstens dat God ons innerlik sal versterk deur sy Gees (3:16). In 1:17 is reeds gesê dat God deur sy Gees aan ons wysheid gee en Hom so aan ons openbaar dat ons Hom werklik kan ken. Ons ‘innerlike mens’ is die setel van ons bewussyn, 3:17 noem dit ons hart, ons morele wese, waarmee ons verstaan en keuses maak. Ons verstaan iets van God deur sy openbaring van Homself aan ons deur sy Gees, wat in ons kom woon, om ons dag vir dag te vernuwe (2 Kor.4:16). God kan alles wat ons nodig het voorsien uit die onuitputlike rykdom van sy heerlikheid.

Die innerlike versterking beteken dat Christus self permanent in ons woon om in liefde te heers oor alles wat ons is en doen (3:17a). Sy inwoning is deur geloof, en geloof is ook ‘n gawe van God (2:8). Soos wat ons Hom vertrou, so maak Hy ons hart sy woning. Die Gees is besig om ons al meer te verander om soos Christus te wees in ons denke en optrede (vgl. 2 Kor.3:18).

3.   Die gevolg van ons versterking, deur die Gees deur Christus in ons te laat woon, is dat ons in die liefde sal wortelskiet – dat alles wat ons is en doen deur Christus se liefde gevoed word, soos ‘n plant deur sy wortels gevoed word om te groei; en dat ons op die liefde gegrond sal wees, as die fondament van ons lewe en lewensuitkyk, soos ‘n gebou stewig op sy fondamente staan (17b).

1 Joh.4:7-21 sê: slégs as ons in liefde teenoor mekaar lewe, kan ons God ken, want die liefde kom van God, elkeen wat liefhet, is ‘n kind van God en ken God. Wie nie liefhet nie, het geen kennis van God nie, want God is liefde – dit het Hy geopenbaar deur sy Seun na die wêreld te stuur sodat ons deur Hom die lewe kan hê.

4.   Die tweede versoek in Paulus se voorbidding is dat God aan ons die krag sal gee om te begryp hoe onmeetlik Christus se allesomvattende liefde is (3:18). Dit is ‘n gebed dat God aan al die gelowiges egte insig sal gee in die liefde van Christus.

Die begrip van die liefde van Christus impliseer ‘n persoonlike kennis daarvan, om die afmetings wat die liefde van Christus aanneem persoonlik te ervaar en uit te leef. Die ‘verstaan van God’ is nie iets wat ons met ons verstand kan begryp soos boekkennis wat ons kan gebruik of nie gebruik nie. Die ‘verstaan van God’ gebeur in ‘n persoonlike verhouding met God as ons Vader aan wie ons ons lewe toevertrou, en vir wie ons uit liefde gehoorsaam in alles wat ons doen, soos Jesus sy Vader op aarde gehoorsaam het.

5.   Maar ons kan nooit die volle omvang en diepte van Christus se onmeetlike liefde verstaan nie (3:19a).

Dit is God wat ons vol maak met die volheid van God. Sy doel is dat ons die volheid van God sal beleef (3:19b). In 4:13-16 spel Paulus dit uit: dat ons almal uiteindelik sal kom tot die werklike eenheid in ons geloof en ons kennis van God, dat ons, as sy kerk, soos ‘n volwasse mens sal wees, so volwasse en volmaak soos Christus, wat in liefde by die waarheid bly en in alle opsigte groei na Christus ons hoof toe, waar elke gelowige sy funksie in die liggaam van Christus vervul.

6.   In dit alles gaan dit nie om ons eer nie, maar om die eer van God, wat magtig is om oneindig meer te doen as wat ons bid of dink; Hy werk in ons deur sy Gees. Maar ons kan Hom nie uit ons eie prys nie. Christus is die middelaar van God se werk in ons. Hy is ook die middelaar van ons reaksie om die Vader te prys (3:20-21).

Die ‘faktore’ (liewers die beweging) waardeur ons God ‘verstaan’ (in Romeine 11:33-36 besing Paulus God se wysheid in sy handelinge met die wêreld om die mens te verlos, en sy kennis van ons en van wat gebeur; sy oordele is ondeurgrondelik – dit is moeilik om sy optrede te verstaan maar ons weet dit is reg soos Job 5:9 en 9:10 sê, en sy weë is onnaspeurlik – hoe Hy werk om sy doel te bereik) eintlik kan ons God nie verstaan nie, maar Hom wel in sy liefde ken.

Maar die beweging om Hom te ken begin by Hom. Hy openbaar Homself aan ons, Hy maak Homself kenbaar. Dit het Hy gedoen deur Christus te stuur om ons deur sy kruisdood en opstanding van ons sonde te verlos, sodat ons die Skepper ons Vader kan noem. Die Heilige Gees het in ons kom woon om ons aan Christus te verbind om saam met die Seun van God te lewe vir ons Vader. En die hele beweging is een van liefde, want die verhouding tussen die Vader en die Seun en die Gees is liefde. In daardie liefdesverhouding kry ons deel deurdat die Heilige Gees ons daarin opneem om die genade van Jesus Christus ons Here te ken, en die liefde van God ons Vader, deur die gemeenskap van die Heilige Gees (2 Kor.13:13). Die Heilige Gees gebruik veral die woord van God om ons te leer, deur die Bybel te bestudeer, daaroor in gebed na te dink en toe te pas, ook deur die prediking, mense, boeke, gebeure, ens. Slegs so kry ons iets verstaan van God, Hom ook in sy skepping as Skepper herken, en Hom as die Herskepper van mens en skepping begin ken, sodat ons Hom kan loof en eer met ons denke, woorde, lied en optrede.

Skrywer: Prof Francois Malan

Geloof aan die bestaan van een God – Francois Malan

Vraag: 

Leoni vra: 

Ek vra asb hulp met die antwoord van een vraag en dalk kan u my verwys waar ek sulke antwoorde kan opspoor Ek het al die netwerk deursoek maar kry niks. Die vraag is: Geloof aan die bestaan van een God, wat Skepper en Bestuurder van die heelal is.

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

In 1 Korintiërs 8:4-6 sê Paulus: ‘ons weet…en dat daar ook geen God is nie, behalwe Een. En al is daar ook sogenaamde gode, of dit in die hemel en of dit op die aarde is, soos daar trouens baie is wat “God” en baie is wat “Here” genoem word, is daar nogtans vir ons net een God: die Vader, uit wie alles is en vir wie ons lewe; en net een Here Jesus Christus, deur wie alles bestaan en deur wie ons lewe.’

Een God die Vader (soos Jesus sý Vader aan ons bekend gemaak het; deur geloof in Christus kry ons deel aan Jesus se kindskap en word so self kinders van God) is die bron en bestemming van alle dinge, ons wat in Christus glo as ons verlosser, is daarby ingesluit. Om Hom te dien en te gehoorsaam is die sin en doel van ons lewe.

Vergelyk ook Efesiërs 4:4,5,6 ‘…en net één Gees (wat die een liggaam van Christus, sy kerk, met hoop op die ewige lewe vervul)… Daar is net één Here (aan wie ons verbind is deur in Hom te glo en in Hom gedoop te wees)…één God en Vader van alles/almal: Hy wat oor almal is (wat oor sy hele skepping waak, hulle versorg en daaroor heers), deur alles en almal werk (as sy instrumente deur wie Hy in die wêreld werk om alles in die skepping in Christus te verenig; Ef.1:10), en in alles en almal is (deur sy Gees gee Hy lewe aan elke ding en mens; vgl. Ps.104:29-30; Hand.17:28).’ Van dié eenheid is die kerk die voorloper-instansie (vgl. 1 Kor.15:28).

Een Here (in die Ou Testament word God die Here genoem. In die Nuwe Testament word die titel Here veral vir sy Seun gebruik om Hom aan te dui as die een wat oor die skepping en die kerk regeer, vgl. Efesiërs 1:22-23), Jesus Christus, die goddelike middelaar deur wie God alles geskep het en deur wie Hy ons verlos tot ‘n nuwe lewe, ewig met God (vgl. ook 1 Tim 2:5 se een God en een Middelaar).

Skrywer: Prof Francois Malan