DIE WÊRELD SAL NOOIT WEER DIESELFDE WEES NIE – Lukas se geboorteverhaal – Jan van der Watt

ii) Die verloop van Lukas se kersverhaal

Lukas se geboorteverhaal lyk heeltemal anders – die donkerte maak plek vir vreugde en lied.

Lees Luk 1:5-2:52 en skryf alles neer wat jou in die verhaal tref.

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

Die verloop van Lukas se verhaal lyk so:

Lukas se geboorteverhaal het ook interessante kenmerke van sy eie:

a) Daar word baie gesing oor Jesus

Tel hoeveel liedere jy in Luk 1:5-2:52 kan kry……………………………………………………………….

Lofliedere in die kersverhaal van Lukas
Plek in Lukas	Wie se lied is dit?
1:42-45	Loflied van Elizabeth
1:46-55	Loflied van Maria
1:68-79	Loflied van Sagaria
2:14	Loflied van die engele
2:29-32	Loflied van Simeon

Hieruit kan ons onder andere die volgende aflei:

As Lukas oor Jesus se geboorte skryf, gaan hy aan die sing. Feitlik al die groot figure in die verhaal sing elkeen sy of haar eie lied. Die liedere is ook egalig deur die hele verhaal versprei. Nes ‘n mens klaar “gesing” het, moet jy alweer begin sing. Jesus se geboorte is iets om oor te sing. Liedere is destyds vir spesiale geleenthede geskryf om iemand te eer. Dit maak die liedere vir Jesus dan ook spesiaal en dui op die belangrikheid van die kind wat gebore is.
Vreugde en lof speel ‘n baie belangrike rol in die verhaal – die liedere wys dit, maar dit word ook aanmekaar genoem. Merk miskien al die plekke waar vreugde/blydskap/lof in die deel voorkom, bv. 1:14,44,64 en baie ander. Jesus se verhaal is inderdaad een van vreugde en vrede.

b) Liedere het destyds hard gepraat

Liedere was destyds die manier waarop inligting versprei is. Mense kon nie lees nie en daarom is hulle liedere geleer. Die liedere het die belangrikste inligting wat hulle moes weet bevat en soos hulle dus sing, leer hulle sommer. Dit beteken dus dat ‘n mens mooi moet kyk na die antieke liedere, want hulle vertel ‘n mens sommer alles wat jy regtig moet weet.

Som nou vir jouself die belangrikste inhoud van elkeen van die liedere (soos in die blokkie hierbo genoem) op en kyk wat wil Lukas vir ons oor Jesus sê:

…………………………………………………………………………………………………………………………………

Het jy van die volgende motiewe gekry (dit is nie alles nie, maar gee vir ons ‘n ideë waaroor die vroegste Christene gesing het as hulle aan Jesus gedink het:

Vreugde/vrede/geluk kom 1:44-45,47-48,68,79; 2:14
God hou sy beloftes 1:54-55,70,72
God bring verlossing, ook van sondes 1:47,68-69,71-77; 2:30
Magshebbers/rykes/hoogmoediges gaan swaarkry 1:51-53
Behoeftiges/geringes gaan baat 1:52-53

Weer sien ons hoe die latere lewe in die geboorteverhaal weerklink: God wat sy beloftes hou en dit bring vreugde vir almal; verlossing van sonde; Jesus wat die sosiale grense kom omkeer het deur die belangrikes wat net op hulleself vertrou op hulle plek te kom sit en die geringes wat geen mag het nie, te kom help. Dit is tog waaroor die boodskap van Jesus gaan… Mense het reeds by sy geboorte daaroor gesing.

Skrywer: Prof van der Watt

DIE WÊRELD SAL NOOIT WEER DIESELFDE WEES NIE – Die geborteverhaal volgens Matteus (vervolg) – Jan van der Watt

c) ‘n Verhaal in die profesieë van die OT toegedraai

Gaan 1:18-2:23 weer deur en kyk hoeveel aanhalings uit die Ou Testament jy kan kry:

………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Elke afdeling van die verhaal bevat ‘n aanhaling uit die Ou Testament:

AANHALINGS UIT DIE OU TESTAMENT IN DIE KERSVERHAAL
Verse in Matteus	Ou Testamentiese aanhalings	Waar dit voorkom in die verhaal
1:23	Jesaja 7:14	Die geboorteverhaal – Jesus se naam
2:6	Miga 5:1	Herodusverhaal – oor die leierskap van Jesus
2:15	Hosea 11:1	Vlug na Egipte – Jesus sal uit Egipte geroep word
2:17-18	Jeremia 31:15	Kindermoord – oor die hartseer
2:23	Nie seker waar dit staan nie	Terugkeer uit Egipte – oor Jesus se naam

Matteus is die evangelie vir die Jode. Die Ou-Testamentiese aanhalings wys dus dat die profesieë van die Ou Testament in Jesus vervul is. Die God van die Ou Testament is dus die Een wat in Jesus aan die werk is, want wat Hy beloof het word daar waar.

Dit was vir die Jode nogal belangrik. Jesus het nie ‘n nuwe godsdiens kom stig nie, maar is die voorsetting van die pad wat God met sy volk wil loop. Waar Jesus nou is, is God teenwoordig. ‘n Mens besef eers hoe groot die krisis vir die Jode moes wees as jy besef dat die Jode wat Jesus verwerp het, eintlik volgens die boodskap God verwerp het en nie meer sy volk was nie. Dit bring ons by die volgende belangrike saak.

d) Moord op kersfees

Die geboorteverhaal weerspieël eintlik die latere lewe van Jesus. Hy is Immanuel, God by ons, die leier wat voorspel is (1:23; 2:6) maar soos Herodus Hom wil doodmaak en inderdaad kinders, so gaan die werklikheid van die sonde, die haat en geweld, Jesus se lewe ook omvou. Jesus het nie in ‘n perfekte wêreld gekom nie, maar juis daarom het Hy gekom. Om die geweld van die sonde van die wêreld weg te neem en vrede te bring (1:21).

Die kersverhaal van Jesus in Matteus is nie “mooi” nie; dit is geweldadig; maar dit illustreer ook waar die enigste hoop in so wêreld lê. By die een wat ons van ons sondes verlos omdat Hy God na ons toe bring in so wêreld.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

DIE WÊRELD SAL NOOIT WEER DIESELFDE WEES NIE – DIE VERHALE VAN MATTEUS EN LUKAS – Jan van der Watt

Die verhaal van Jesus se geboorte (die kersverhaal) word in Matteus 1-2 en Lukas 1-2 vertel. Behalwe vir die engel wat na Maria toe kom en Jesus wat gebore word, verskil die verhale heeltemal. Dit beteken nie een is verkeerd en die ander een reg nie. Dit beteken net dat die twee verhale op verskillende dinge wat gebeur het, fokus. Dit is nie ‘n geval van òf-òf nie maar van èn-èn. Daarom gaan ons die twee verhale afsonderlik bekyk.

2.1) Matteus se verhaal van die geboorte van Jesus.

Matteus se verhaal begin met die geslagsregister. Ons het klaar daarna gekyk en gaan dit nie weer bespreek nie. Kom ons kry i) ‘n kort oorsig oor die verhaal van Matteus en dan ii) kyk ons na ‘n paar van die uitstaande kenmerke.

* Lees Matt 1:18-2:23. Skryf die opvallendste kenmerke van die verhaal neer.

………………………………………………………………………………………………………………………………………

i) Die verloop van Matteus se kersverhaal

Daar is ‘n hele klomp interessanthede in die kersverhaal van Matteus:

a) Die name van Jesus

Jesus word twee name gegee:

jy moet Hom Jesus noem, want dit is Hy wat sy volk van hulle sondes sal verlos.” (1:21)
hulle sal Hom Immanuel noem.” Die naam beteken God by ons. (1:23)

Watter betekenis lê hierin volgens jou? ………………………………………………………………………………….

Die eerste naam (Jesus) dui daarop dat Jesus mense van hulle sonde verlos sodat hulle weer by God kan uitkom. Hy maak ons pad oop na God toe.

Die tweede naam (Immanuel) sê dat God na ons toe gekom het. God kom weer by ons uit!

Dit vorm die perfekte sirkel – ons by God en God by ons. Dit is wat Jesus gedoen het: Hy het die mens na God toe kom lei en God na die mense gebring. Daarom bereik die evangelie ‘n soort van hoogtepunt as die soldaat by die kruis uitroep: Waarlik, Hy is die Seun van God (27:54). Dit is wat ‘n mens moet raaksien as jy na Jesus kyk.

b) ‘n Spesiale geboorte

Daar is al genoem dat geboortes eintlik ‘n refleksie is van die persoon se latere lewe omdat die karakter van die baba nie van die latere volwasse persoon verskil nie. Daarom was dit tipies van antieke geboorteverhale dat met die geboorteverhale van “groot persone” die tekens van sy grootheid reeds met sy geboorte sigbaar word.

Wat sou jy dink is spesiaal aan die geboorteverhaal van Jesus wat reeds op sy “grootheid” dui?

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

In Jesus se geval is daar verskeie dinge wat spesiaal is, bv. die maagdelike geboorte, die drome, die ster… dit wys wat se “tipe grootheid” Jesus het.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

DIE WÊRELD SAL NOOIT WEER DIESELFDE WEES NIE – Waarom was Kersfees vir die vroeë Christene nie so belangrik as wat dit vir ons is nie? – Jan van der Watt

Ons weet ook dat die vroeë Christene nie kersfees (met ander woorde, die geboorte van Jesus) gevier het nie. Dit het eers baie later (hier in die vierde eeu) gebruik geword.

Waarom was Kersfees vir die vroeë Christene nie so belangrik as wat dit vir ons is nie?

In die antieke tyd (die tyd van Jesus) het mense nie die datums van geboortes aangeteken nie. Hulle het in die eerste plek nie behoorlike kalenders gehad nie. (Daarom weet ons nie presies wanneer Jesus gebore is nie – hy is beslis nie op 25 Desember gebore nie; ons vier maar net sy geboorte dan). In die tweede plek het mense nie verjaardae gevier nie en in die derde plek het hulle nie geweet of die baba belangrik gaan wees of nie – waarom dan sy geboortedag onthou as jy nie weet of dit belangrik gaan wees of nie.
Die lewe en veral die dood van iemand was eerder belangrik. Hoe jy gesterf het, het eintlik alles gesê van hoe dapper en belangrik jy was. Die sterfdae van belangrike persone is dus onthou. (Ons weet Jesus is gedurende die paasfees dood). Mense het dus baie meer in die sterfdag as in die geboortedag ingelees. Dit was so met die meeste van die belangrike persone in daardie tyd.
As die geboorteverhaal van so belangrike persoon dan geskryf is, is dit altyd in die lig van sy latere lewe geskryf. Jy sal nooit in so verhaal ‘n pap babatjie kry wat met rooi wangetjies met sy beentjies in die lug skop nie. Nee, in die geboorteverhale lê die merke van die persoon se latere lewe reeds baie duidelik, of so is die verhale geskryf. Die rede was omdat die vertellers wou beklemtoon dat die persoon wat gesterf het dieselfde is as die kind wat gebore is – toe hy gebore is, het hy reeds hierdie karaktertrekke gehad.

Dink na oor dit wat jy van die geboorteverhale weet in die lig van bogenoemde gegewens. Lees Matteus 1:18-2:23 en kyk of jy “tekens van Jesus se latere lewe” in die verhaal kry.

………………………………………………………………………………………………………………………………..

1.2) ‘n Storie begin soos ‘n telefoonboek??

Lees Matt 1:1-17 (of sover dit vir jou interessant bly). Matteus skryf die belangrikste verhaal in sy lewe, maar hy begin dit soos ‘n telefoongids. Dit is nou nie die manier waarop jy mense gaan aanmoedig om opgewonde verder te lees nie… of is dit? Wel, dit is, as jy weet hoe om dit te lees en wat Matteus daarmee wou sê.

Skryf die dinge wat vir jou die opvallendste is in hierdie genealogie (soos die geslagsregister ook genoem word) neer.

………………………………………………………………………………………………………………………………..

Geslagsregisters was vir die antieke mense baie belangrik. Waarom? Omdat hulle geglo het dat die bloed wat in jou are vloei jou karakter direk bepaal. Jy word met sekere eienskappe gebore. As jy dus weet uit watter “bloedlyn” of geslag iemand gebore is, sal jy sommer ook baie weet oor sy persoonlikheid en wat jy van hom of haar kan verwag. Deur Jesus se geslagte op te noem, gee vir die leser ‘n aanduiding wat van Jesus verwag kan word. Wie is Hy? Lees die geslagsregister en jy sal ‘n groot deel van die antwoord kry.

Kyk nou weer vinnig na jou antwoorde op die vorige vraag en skryf vir jouself neer wat jy uit die geslagsregister van Jesus oor Hom as persoon kan leer.

……………………………………………………………………………………………………………………………….

Kom ons kyk na ‘n paar lesse wat ons uit die geslagsregister van Jesus oor Hom kan leer:

Lesse oor die geslagsregister van Jesus
Voorkoms in Matt	Ou Testament verwysings	Betekenis
1:1 – Die geslagsregister van Jesus Christus, die Seun van Dawid, die seun van Abraham:	Abraham – baie plekke: lees Gen 15:6; 17:7. Dawid – baie plekke: lees 1 Sam 13:14.	Abraham, die vriend van God genoem, is die een wat God uitgekies het as die beginpunt van sy volk en met wie Hy ‘n verbond gesluit het. Dawid, die man na God se hart, is die beste koning van die volk.
1:17 – Altesaam was daar dus veertien geslagte van Abraham af tot by Dawid, veertien van Dawid af tot by die Babiloniese ballingskap en veertien van die Babiloniese ballingskap af tot by Christus		Veertien… veetien… veertien. As ons presies gaan tel is dit nie presies reg nie, maar dit is nie die punt nie. Die punt is dat alles ordelik verloop het tot by Jesus se geboorte. God se plan word presies uitgevoer, want Hy is in beheer.
Veral die vrouename in die geslagsregister is merkwaardig:
1:3 Serag by Tamar	Lees Tamar se verhaal in Gen 38	Tamar, skoondogter van Juda (wat die geslag van Abraham moes voortsit en seker maak die beloftes van ‘n groot nageslag wat God aan Abraham gemaak het, gaan realiseer) het nie ‘n kind by Juda se seun gehad nie. Toe sy sien dat daar kanse is dat die geslagslyn gaan doodloop het sy haar as prostituut opgemaak en by Juda, haar skoonpa geslaap. So is ‘n kind verwek wat gesorg het dat die geslagslyn aanloop. Sy het nie aan haarself gedink nie en haarself verneder ter wille van die saak van God. Klink dit na Jesus?
1:5 Boas by Ragab	Lees Ragab se verhaal in Jos 2 en 6	Ragab het die ware God geglo en was hom gehoorsaam, soveel so dat sy haar eie lewe gewaag deur die verkenners van Israel te help. Sy het God eerste gestel, bo haarself.
1:5 Obed by Rut	Lees Rut se verhaal in die boek Rut	Rut het alles gelos wat sy gehad het en saam met Orpa, haar skoonma, na ‘n vreemde land gegaan. Haar opoffering en toewyding staan voorop.
1:16 Jakob was die vader van Josef, die man van Maria uit wie gebore is Jesus wat Christus genoem word.		Josef word ook in die geslagsregister opgeneem, nie as fisiese vader nie (kyk mooi hoe word dit gestel), maar as regtelike vader (deur adopsie). Mense kon dus destyds kinders as hulle eie erken sonder dat die kind spesifiek uit die pa gebore is. “Op die boeke” sou Josef se naam dus verskyn as sy regtelike pa (hoewel nie fisiese nie).

Wat kan ons dus hieruit leer?

Dit gaan oor die vraag wie Jesus is. Dit is eintlik wonderlik hoe die geslagsregister vir ons ‘n prentjie van Jesus teken. Hy staan in die lyn van die grootste koning van Israel, Dawid (so Hy self is koning), van die een waar alles begin het en aan wie God trou gesweer het, naamlik Abraham. Hy is waarlik mens, wat sonde verstaan, soos Tamar en Ragab bewys, maar wat tog aan God getrou sal bly, al gebeur wat. Miskien kan jy nog hierop uitbrei.

Skrywer: Prof Jan van der Watt