Jan vra:

Op die Pinksterdag toe die Heilige Gees uitgestort is, sê Hand 2:5: “En daar het in Jerusalem Jode gewoon, godsdienstige manne, uit elke nasie wat onder die hemel is.” Die getal is ongeveer 16 verskillende tale. En hulle het gehoor hoe die ontvangers van die Heilige Gees elkeen in sy “eie taal” spreek oor die groot dade van God. “Is almal wat daar spreek dan nie Galileërs nie” (vers 7).

As die toeskouers dan in Jerusalem gewoon het, hoekom sou hulle nie Hebreeus as taal gehad het nie en hoe het dit dan gebeur dat soveel tale betrokke kon wees as hulle hulself van die vreemdetaal-praters distansieer met die woorde: “Is hulle wat daar spreek dan nie nie Galileërs nie?”

Dan kom Paulus in 1 Kor 12 en hy noem allerhande tale en uitleg van tale as deel van die gawes van die Heilige Gees. In hoofstuk 14 moedig hy die mense aan om liewer te profeteer want hy wat in ‘n taal spreek, spreek nie tot mense nie want niemand verstaan dit nie maar deur die Gees spreek hy verborgenhede tot God. Iemand wat in ‘n taal spreek stighomself, behalwe as hy dit wat gesê is, kan uitlê.

Dan sê Paulus verder in vers 18: “Ek dank my God dat ek meer in tale spreek as julle almal”.

By die uitstorting van die Heilige Gees praat die ontvangers in bekende tale, maar in Paulus se konteks praat hy ‘n taal wat net deur God verstaan kan word.

Was die hoorders destyds besoekers aan Jerusalem om daar te gaan aanbid of het hulle daar gebly soos aangedui? Hoe bring mens die verskil in tale bymekaar, met ander woorde bekende tale en ‘n taal wat net deur God verstaan kan word?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Die sogenaamde spreek intale is een van die tekens of manifestasies van die uitstorting van die HeiligeGees op die Pinksterdag in Jerusalem. Die ander tekens was: Die skielike gedruis soos van ‘n sterk stormwind, en tonge soos van vuur wat bo elkeen sigbaar was. Al hierdie begeleidende tekens van die uitstorting van die Gees het ‘n ryk agtergrond vanuit die Ou Testament. Wat wind betref: Dit is meermale in die Ou Testament ‘n teken van die teenwoordigheid van God (vgl 2 Sam 5:24;  Ps 104:4). Die woord vir “wind” en vir “Gees” is in die oorspronklike Grieks dieselfde, naamlik pneuma. Dis daarom geen wonder dat Johannes 3:8 die werk van die Gees met die wind vergelyk nie. En vuur: Ook di­t is in die Ou Testament ‘n simbool van God se heerlikheid en teenwoordigheid(vgl Eks 3:2;  13:21). Reeds Johannes die Doper het voorspel dat die Messias met die Heilige Gees en vuur sal doop (Luk3:16-17), om daarmee die reinigende en bemagtigende werk van die Gees te verwoord.

Wat die spreek in tale betref, word dit meermale in die Nuwe Testament vermeld as teken van die bemagtiging deur die Gees. In die boek Handelinge kom dit naas hoofstuk 2:1-13 ook in 10:45-46 en 19:6 voor. Die interessante is egter dat daar ‘n verskil is tussen die talewonder van Handelinge 2, enersyds, en 10 en 19 andersyds. In Handelinge 2 het ons klaarblyklik met bestaande en verstaanbare tale te doen, want die omstanders sê hulle hoor die gelowiges in hulle “moedertaal” en “eie tale” praat. Hoe moet ons dit verstaan? Die volgende stukkie agtergrond sal dit duidelik maak.

Sedert die dae van die Babiloniese ballingskap in die sesde eeu vC, het die Jode oor die hele destyds bewoonde wêreld versprei.  Nie almal het na die ballingskap na Palestina teruggekeer nie. Hoewel hulle volledig ingeburger geraak het onder die volkewaar hulle gewoon het, het die meeste aan die lewende God getrou gebly. Sommige het hulle mettertyd weer in Jerusalem gevestig (veral teen die aand van hulle lewe), waarskynlik omdat hulle geglo het dat wanneer die Messias sy verskyningmaak, dit op die Olyfberg sal gebeur. Dit is van sulke vrome Jode dat ons in Handelinge 2:5 lees.

Aangetrek deur die geluid van wind, drom hulle op die plek saam.  En dan gebeur die wonder:  elkeen hoor hoe die gelowiges in die tale van die volke waaronder hulle oorspronklik grootgeword het, begin praat.  Hieroor is hulle uitermate verras.  As inwoners van Jerusalem was hulle bekend met die gebeure rondom Jesus en herken hulle sy dissipels uit Galilea.  En Galileërs kan tog nie al die tale praat nie. Vandaar hulle reaksie: “Die mense wat daar praat, is tog almal Galileërs. Hoe hoor elkeen van ons dan sy eie moedertaal?” (Hand 2:7-8).

Dit is ook ‘n vraag of ons hier met ‘n spreek- of hoorwonder te doen het. Het die dissipels werklik in die vreemde tale begin praat (spreekwonder) of het hulle gewoon hulle eie moedertaal, Aramees, gepraat maar die hoorders het dit as hulle onderskeie moedertale gehoor (hoorwonder). Handelinge 2:4 wil laat dink dat dit ‘n spreekwonder was, maar 2:10 neig weer in die rigting van ‘n hoorwonder. Uiteindelik maak dit nie regtig saak na watter kant toe ‘n mens die wonder interpreteer nie, punt is dit was bekende, verstaanbare tale van destyds wat gepraat of gehoor is.

Lukas berig verder uit watter volke en streke die Jode oorspronklik gekomhet.  Dit was destyds omtrent al die nasies onder die son (kyk die kaart by Hand 2 van die 1983-Afrikaanse Vertaling). En dis presies wat Lukas wil sê:  hierdie Jode verteenwoordig al daardie nasies.  In hulle is die hele wêreld teenwoordig wanneer oor die groot dade van God op die Pinksterdag vertel word.

Op ‘n voorlopige manier word op een dag die evangelie tot in die uithoeke van die wêreld verkondig (vgl Hand 1:8). Van nou af neem die wêreldsending ‘n aanvang; wat hier op een dagvoorlopig gebeur, is profeties van wat voortaan ‘n werklikheid sou word in die hele wêreld onder die geklank van God se Woord! Handelinge 2 se tale wonder beklemtoon dus veral die getuieniskarakter van die Heilige Gees se werk. Verder, die Gees bring hier diverse taalgroepe byeen wat lank tevore met die spraakverwarring by die toring van Babel verstrooid geraak het oor die aarde(Gen 11:1-9). Nou kan mense mekaar weer verstaan en kan hulle verenig onder dieverligtende werking van die Gees.

Teenoor die bekende tale van Handelinge 2 het ons in 10:45-46 en 19:6 egtermet ‘n ander soort spreek in tale te doen. Hier word gepraat van “ongewonetale of klanke” waarmee God geprys en sy boodskap verkondig word. Dit wil lyk of ons hier eerder met die spreek in tale-verskynsel te doen het waarvanook in 1 Korintiërs 12 en 14 sprake is. Dit word nie in Handelinge 10 en 19 insoveel woorde gesê dat die tale onverstaanbaar is nie, maar dit wil so voorkom.In 1 Korintiërs 14:4 word egter pertinent gesê dat die tale onverstaanbaar is vir gewone mense; daarom moet daar iemand wees wat dit uitlê (1 Kor 14:13-19). Hierdie tale of tongespraak is meer gemik op die opbou van die individu as wat dit bedoel is vir die gemeente se opbou, want die gemeente kan dit nie verstaannie, tensy iemand dit uitlê (14:4-5).

Hoe bring mens nou die twee soorte “spreek in tale” bymekaar “die een meer ‘n soort onverstaanbare tongespraak (ook glossolalie genoem) en die ander ‘n praat in verskillende bekende tale? Vanuit die oorspronklike Grieks is daar nie ‘n verskil in betekenis nie; albei word as spreek in ‘n(ander) tong of taal aangedui. (In Grieks is “tong” en”taal” dieselfde word “ glossa“.Engels behou nog hierdie verband deur van “mother tongue” te praat.) Albei is dus gawes van dieselfde Gees. Die verskil lê meer in die funksie vandie gawe. In die een geval gaan dit oor die getuienislewering van die Gees(Hand 2); in die ander gevalle gaan dit oor ‘n uiterlike teken van Geesvervulling en opbou van die individuele gelowige (Hand 10; 19; 1 Kor 12;14). Elkeen het sy plek en funksie, en dit is dieselfde Gees wat die gawes gee.

Verder moet ons ook byvoeg dat 1 Korintiërs 12 duidelik sê dat die een gawe nie teen die ander afgespeel mag word nie. Daar is nie net een gawe nie, maar’n verskeidenheid, en almal kom van dieselfde Gees. Daar mag dus nie ‘n wedywering onder gelowiges om die meer “skouspelagtige” gawes wees nie, soos wat blykbaar onder die Korintiërs voorgekom het. Elke gawe van die Gees is skouspelagtig, maak nie saak hoe “ordinêr” dit vir ander maglyk nie.

Prof Hermie van Zyl

Bianca vra:

Waar in die Bybel staan dit waar Lucifer as die engel van musiek en lig saam met God geheers het?

En die Serafs saam met hom in die troonkamer heers.

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

Lucifer is die Latynse naam vir die môrester. Die Romeine het die môrester Lucifer en die aandster Hesperus genoem. Sedert dfie vierde eeu v.C. was dit bekend dat die twee dieselfde planeet is wat toe Venus genoem is oor die mooiheid van die ster. Venus was die ou Italiaanse godin van tuine en lenteblomme, en later ook van liefde en skoonheid.

In Openbaring 2:28 word na die môrester verwys, maar die name Lucifer en Venus kom glad nie in die Bybel voor nie, nie in die Griekse of Latynse of Afrikaanse Bybels nie, aangesien die name ook aan die Griekse en Romeinse afgode verbind is. Die Bybels verwys net na ‘die ster van die môre,’ as die gawe van God die Vader aan die gelowiges in die stad Tiatire as hulle oorwin oor die versoekings van onsedelikheid en van die afgode. Die hemelse heerlikheid word vergelyk met die skitterlig van die môrester, en die lewens van die gelowiges wat oorwin sal in hulle omgewing wees soos die môrester (vgl. ook Daniël 12:3: ‘Die wat baie mense op die regte pad gelei het, sal vir altyd skitter soos die sterre.’ )

Die beeld van die môrester verwys waarskynlik terug na die seën wat die Here die profeet Bileam oor Israel laat uitspreek het. Israel was besig om deur die land van Moab te trek uit Egipte na Kanaän. In Numeri 24:17 staan: ‘Daar kom ’n ster uit Jakob, daar staan ’n heerser op uit Israel wat die kop van Moab sal vermorsel en al die opstandiges sal vernietig.’ Die ster uit Jakob word in die Nuwe Testament se Openbaring gesien as ’n voorspelling van die wederkoms van die Here Jesus om te oordeel oor die opstandiges wat nie in Hom glo nie, en om ewig by die gelowiges te bly as hulle Verlosser. Ook by sy eerste koms het die sterrekyker uit die Ooste gekom om aan Hom hulde te bewys  (Matteus 2:1-2).

In Openbaring 22:16 word die helder môrester gesien as die aankondiging dat die dag gaan aanbreek. So sê Jesus dat Hy die blink môrester is wat aankondig dat die dag van die ewige heerlikheid kom.

Die Bybel gebruik egter nooit die naam Lucifer nie, maar praat slegs van die môrester, sonder die konnotasie met die Romeinse Lucifer wat die Romeine as die God van mag en sterkte aanbid het.

Die verwysing na die serafs kom slegs in die roepingsvisioen van Jesaja voor, in Jesaja 6:2,6. Die Hebreeuse woord saraf beteken ‘om te brand.’ Die hemelse wesens wat die troon van God omring in Jesaja se visioen se een taak is om die heiligheid van God uit te roep. ‘Die serafs het mekaar telkens toegeroep: Heilig, Heilig, Heilig is die HERE die Almagtige! Die hele aarde is vol van sy magtige teenwoordigheid.’ Met twee van hulle vlerke het hulle hulle gesig bedek om God nie te aanskou nie, met twee van hulle voete bedek om nie aan God te raak of naak voor Hom te verskyn nie, en met twee het hulle gevlieg om die boodskap van God se heiligheid te gaan verkondig. Met ’n brandende kool vuur het hulle Jesaja se mond aangeraak en hom gereinig om God se boodskapper teen sy volk se sondes te wees.

Daar is geen sprake daarvan dat die serafs saam met God heers nie. Hulle verkondig slegs God se heiligheid, wat die hele skepping met sy heilige teenwoordigheid regeer, en mense in sy diens neem, soos vir Jesaja, om die boodskap van God se heiligheid oor te dra.

Skrywer:  Prof Francois Malan.

Liesl vra

My kind is in ‘n skool wat so ‘n halwe mengsel van Hindoe en Christenskap uitleef. Ongetwyfeld glo elke onderwyser aan karma, en die basis van die skool is dié van madame Blavatsky (teosofie).

Ek is grootgemaak in die NG Kerk en het natuurlik besef ek kan my kind nie los in die skool nie. My vraag is tweevoudig: Sal mens die kind nou skuif of eers in die nuwe jaar, en sal mens bid dat niks van die snaakse idees houvas gekry het op my kind nie? Of aanvaar ek dat geen geeste houvas kan kry nie al is hy blootgestel aan dié dinge vir amper twee jaar?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Ons vraagsteller brei nie uit oor wat presies hierdie snaakse idees van die New Age-skool is waarvoor sy bang is dat dit ‘n houvas op haar kind sal kry nie (maar kyk onder verder hieroor), of hoe dit gekom het dat haar kind reeds vir twee jaar in dié skool is sonder dat sy aksie geneem het. Sou sy nou eers bewus geword het van wat presies die etos en karakter van die skool is en wat daar onderrig word? Ek reageer dus baie in die algemeen op die gegewens wat verskaf is.

Dit wil vir my voorkom dat die skool as ‘n onafhanklike (private) skool geregistreer is in terme van die Skolewet van 1996. Volgens hierdie wet kan so ‘n skool se beheerliggaam ‘n eie karakter vir die skool bepaal, mits daar aan die Nasionale Onderwysdepartement se minimum kurrikulumvoorskrifte voldoen word. So kan daar dus Moslem-, Hindoe-, Joodse en Christelike skole wees, waar die ouergemeenskap vooraf weet dat indien hulle kinders in een van dié onafhanklike skole onderrig ontvang, hulle blootgestel sal word aan die spesifieke godsdiens wat daar voorrang geniet. Soos genoem, met die eerste lees wil dit lyk asof ons vraagsteller se kind in so ‘n skool is waar dit bekend is dat dit geskoei is op die lees van New Age-insigte en -beginsels. Maar laasgenoemde kan natuurlik ook op ‘n meer subtiele wyse in ‘n openbare skool (staatskool) voorkom.

Dit is inderdaad in openbare skole moontlik om via die beheerliggaam ‘n bepaalde etos vir ‘n skool te aanvaar – byvoorbeeld Christelike waardes – en selfs Christelike byeenkomste by die skool te hou, mits dit op ‘n billike en vrywillige basis geskied en mits een godsdiens nie bo ‘n ander bevoordeel word nie (volgens die uitspraak van regter Willem van der Linde in 2017). Maar soos ek die situasie opsom, lyk dit vir my eerder dat ons in die geval van ons vraagsteller met ‘n onafhanklike skool te doen het, waar ‘n bepaalde lewens- en wêreldbeskouing – dié van die New Age-beweging – baie prominent op die voorgrond is en waar ‘n mens se kind op ‘n redelik “aggressiewe” manier daaraan blootgestel word.

Dit is nie hier die plek om uitvoerig op die teosofisme van Helena Blavatsky (middel tot laat 19e eeu) en die daaruit voortvloeiende New Age-beweging van die laaste kwart van die 20e eeu, in te gaan nie. Kortliks kan net genoem word dat ons hier met ‘n denksisteem te doen het wat elemente uit verskillende godsdienste oorneem en saamroer – uit die Christendom, Hindoeïsme, Boeddhisme, Taoïsme, en nog ander aspekte van veral Oosterse herkoms. Sommige hiervan klink selfs Christelik – soos dat daar maar een God is wat alles deurdrenk met sy wysheid – maar in sy kern is die New Age ‘n selfverbeteringsgodsdiens (as jy dit ‘n godsdiens kan noem) met groot klem op kousaliteit en, vir baie aanhangers, ook reïnkarnasie. Kousaliteit is ‘n strakke sisteem van oorsaak en gevolg. Dis waar karma ‘n rol speel: wat jy nou dink en doen het ‘n bepalende invloed op jou hele lewensloop, indien nie in hierdie lewe nie, dan wel in jou volgende lewe waarin jy dan hergebore word. Dis jou karma waaraan jy nie veel kan doen nie. En dis ‘n kousaliteit wat eintlik los staan van God; Hy het nie veel met jou karma te doen nie; dis eerder ‘n soort lewenswet waaraan ons almal onderwerp is. Verder, sonde as persoonlike skuld word ook ontken; daar is dus geen behoefte aan ‘n verlosser (soos Jesus Christus) nie. Die hele doel van die mens is om deur die voortdurende emansipasie (vrymaking) van die siel jouself te verbeter tot die volmaakte verstaan van wie jy is en wat jou plek in die heelal is.

Uit hierdie paar vlugtige gedagtes behoort dit duidelik te wees dat ons vraagsteller met haar NG Kerk agtergrond nie baie gelukkig sal wees om haar kind aan hierdie denkwêreld bloot te stel nie. Indien dit vir haar belangrik is om haar kind in die Christelike leer en lewenswandel groot te maak, sou ek voorstel dat sy hom so gou as wat prakties moontlik is uit die betrokke skool haal en by ‘n skool inskryf waar daar wel ‘n oorheersende Christelike etos is. Want dit ly geen twyfel nie: die sieninge waaraan jy elke dag blootgestel word, veral deur gesagsfigure soos onderwysers, het ‘n bepalende invloed op ‘n mens se denke en lewe, spesifiek in jou vormingsjare. Daar is dus ongelukkig geen waarborge dat die kind nie al ‘n klomp New Age-sieninge sy eie gemaak het nie, miskien nie bewustelik nie, maar in die onderbewuste. Hiermee wil ek glad nie beweer dat die seun al klaar so geïndoktrineer is dat hy nou vir goed “verlore” is vir die Christelike siening van en uitkyk op die lewe nie, want ek neem aan dat die ouerhuis in sy geval ook ‘n belangrike invloed uitoefen. En dit is ook so dat in ‘n mens se latere, volwasse lewe jy in elk geval aan die diep kant van die lewe ingegooi word en jy vinnig moet leer swem. Maar dan is jou denke al redelik gevorm. En as jou wortels goed geanker is, veral as jy reeds ‘n persoonlike keuse gemaak het vir Christus, kan mens die aanslae van vreemde sieninge en leringe makliker hanteer. Jy weet wie jy is en wat jy aan die lewe en aan die waarheid van die evangelie het. Jy word dan nie so maklik deur elke wind van dwaalleer van koers af gewaai nie (Ef 4:14). Dit is immers soos Spreuke 22:6 sê: “Gee leiding aan ‘n jongmens hoe hy moet leef, en hy sal ook as hy al oud is nie daarvan afwyk nie” (vgl ook Deut 6:7).

Ek vertrou dat bostaande oorsig ‘n bietjie perspektief bring vir ons vraagsteller en haar sal help om tot ‘n besluit te kom wat vir haar en haar seun die beste is.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Leser vra:

Ek het n getuienis van n ene Dave Griesel gehoor wat n satanis was en toe bekeer is. Hy praat van sigarette wat so n sonde is asook juwele dra, selfs n kruisie om die nek. Is dit waar dat dit teen die Christen geloof is om n kruisie te dra?

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

Daar word nêrens in die Bybel gesê dat rook sonde is nie. Maar rook benadeel ’n mens se hele gestel. In die eerste plek is dit sleg vir jou longe, en kan dit lei tot longkanker. Die baarmoeder van ’n vrou wat rook raak verskrompeld en affekteer die baba wat gebore moet word, dikwels met een of ander swakheid. Daarby is dit sleg vir jou hart wat die hele bloedsomloop affekteer. Rook is ook verslawend en maak van die roker ’n slaaf wat nie kan loskom van sy slegte gewoonte nie. Rook maak jou smaakpapille dood sodat jy nie meer kan proe nie. En rook maak jou omgewing ongewens, en affekteer die mense wat saam met jou leef se organe.

Jesus het gesê ons liggame is belangriker as klere (Luk 12:23; Matt 6:25).

Paulus sê in 1 Kor 6:12: Alles is my geoorloof, maar nie alles is voordelig  nie. Alles is my geoorloof, maar ek sal my deur niks laat oorheers nie.’  6:15: Weet julle nie dat julle liggame ledemate van Christus is nie? 6:19-20: ‘Of weet julle nie dat julle liggaam, wat julle van die Here ontvang het, ’n tempel is van die Heilige Gees in julle en dat julle nie aan julleself behoort nie? Want julle is duur gekoop. Verheerlik God dan met julle liggaam.’

’n Kruisie om die nek – die kruis is die teken van ons geloof, wat verkondig dat ons aan die gekruisigde Christus glo. Paulus sê in Galasiërs 6:14 ‘wat my betref, mag dit my tog nie oorkom dat ek spog nie, behalwe oor die kruis van ons Here Jesus Christus, deur wie die wêreld vir my gekruisig is en ek vir die wêreld.’ Die kruisie kan so ’n getuienis lewer van wie jy is en in wie jy glo.

Baie mense dra die kruisie as versiering en nie as ’n getuienis van hulle geloof nie.

Maar of sataniste juwele en selfs die kruisie dra as teken dat hulle nie in Jesus glo nie, weet ek nie.

Petrus raai wel die gelowige vroue aan dat hulle skoonheid nie op uiterlike dinge moet berus nie, soos die vleg van hare, die dra van goue juwele of die aantrek van elegante klere nie; maar op die onverganklike skoonheid van ’n saggeaarde en rustige gees, wat in God se oë baie kosbaar is (1 Petrus 3:3-4). Met uiterlike versiering sal ’n gelowige vrou nie haar ongelowige man vir die Here wen nie (1 Petr 3:1-2). Uiterlike skoonheid is van verbygaande aard en beweeg nie ’n man om hom tot Christus te bekeer nie. Die innerlike skoonheid en voorbeeldige lewenswyse is wel die getuienis van die genade van Christus. In Jesaja 3:18-23 voorspel die profeet dat die Here die versierings van die vroue met die ballingskap sal wegneem, en hy noem ’n hele lys van versierings van die vroue van die ou tyd. In 1 Timoteus 2:9-10 gee Paulus ook raad oor die versierings van gelowige vroue. Maar die dra van ’n kruisie word nie in die Bybel as sonde teen die Here beskou nie. Die vraag is of jy in die Here Jesus glo as die Verlosser van jou sonde en of jy Hom aanvaar as die Here wat die seggenskap het oor die manier waarop jy lewe. God spreek elke mens wat in Jesus Christus glo vry en maak hom sy kind vir wie Hy sorg en lei en versterk.

Skrywer:  Prof Francois Malan