Awie vra:

Onderwerp: selfmoord en dat n mens hom nie met voorwerpe soos klip en hout mag bevredig nie

Boodskap Teks:

ons is besig met n paar onderwerpe waar ek graag duidelike skrif soek wat ek al raak gelees het maar nie nou kry nie

1 jy mag nie jou hand aan eie boessem slaan nie (selfmoord)

2 geen self bevrediging deur voorwerpe soos hout of klip nie

3as u my daardie skrifte kan aangee sal ons baie dankbaar wees

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

1. Jy mag nie jou hand aan eie boesem slaan nie (selfmoord).

Die 1953-vertaling het die opdrag van die Here om Moses se  geloofwaardigheid by die Israeliete en by die Farao te versterk, in Eksodus 4:6-7 vertaal met: ‘steek tog jou hand in jou boesem. En hy het sy hand in sy boesem gesteek; en toe hy dit uit sy boesem uittrek, was sy hand melaats, soos sneeu. En Hy (die Here) sê: Steek jou hand weer in jou boesem. En hy het sy hand weer in sy boesem gesteek; en toe hy dit uit sy boesem uittrek, was dit weer soos sy ander vlees.’

Die 1983-vertaling het ‘in jou boesem’ verduidelik met ‘in die vou van jou klere.’

In Afrikaans het ons ’n spreekwoord: ‘Die hand in eie boesem steek’ wat beteken ‘jou gewete ondersoek en jou eie skuld erken.’ Die spreekwoord het geensins met selfmoord te doen nie.

Selfmoord is ’n groot probleem wat veral mense in diep depressie of wanhoop of vertwyfeling daartoe lei. Daar kan egter uitsonderings wees. Maar eintlik is dit iemand wat dink dat hy die reg het om sy lewe te beëindig, omdat hy/sy die beskikkingsreg oor die lewe het, die lewe wat die Here in sy liefde aan hom/haar toevertrou het. Omdat die Here aan ons die lewe gee, het Hy die reg om dit weer te neem, en mag ons nie ons hand aan ons eie lewe slaan nie.

Genesis 1:27: God het die mens na sy beeld gemaak, en in sy neus die asem van die lewe geblaas (Gen 2:7). Job 27:3 praat van die asem van God wat in ons is. Ps 104:30 sê die Here gee die lewensasem. Hy sê vir ons dag vir dag: ‘jy mag lewe.’ Maar as ons nie meer elke dag glo dat Hy sê: ‘jy mag lewe’ nie, dink ons dat ons moet lewe om onsself te bewys en dat ons die seggenskap oor ons lewe het. God gee egter aan ons die vryheid om te lewe onder sy hand as ons Skepper, Gewer en Here van ons lewe. Ons behoort aan Hom en Hy lei en sorg vir ons. As ons dit nie meer glo nie, begin ons dink dat ons self die seggenskap het oor ons lewe.

Jesus het gesê: ‘Ek is die weg en die waarheid en die lewe. Niemand kom na die Vader toe behalwe deur My nie’ (Joh 14:6).  Die mense wat na Hom toe kom kry die lewe (Joh 5:40). Hy het sy lewe gegee sodat die wêreld kan lewe (Joh 6:51). Jesus het gekom sodat ons die lewe kan hê en dit in oorvloed (Joh 10:10).

2. Geen selfbevrediging deur voorwerpe soos hout of klip nie.

Jesaja 37:19 verwys na die nasies wat deur Assirië verwoes is en  wat hulle gode verbrand het, maar dit was nie gode nie, dit was die werk van mensehande, hout en klip, daarom is hulle vernietig.

Jeremia 3:9 ‘Israel het owerspel gepleeg met afgodsbeelde van hout en klip.’  Dit verwys na die diens van Baäl en Astarte wat met klippilare en houtpale gesimboliseer is, en waar gemeenskap met die tempelprostitute sou maak dat Baäl reën en vrugbaarheid sou gee (vgl. Jer 2:20; 3:6).

In Openbaring 9:20 word ook verwys na die afgode wat o.a. van hout en klip gemaak is.

Dit lyk nie na selfbevrediging met hout en klip nie, maar na afgodediens deur seksuele omgang met tempelprostitute of seksuele orgies by of voor afgode van hout en klip.

Skrywer: Prof Francois Malan

Amanda vra:

Ek is tans besig met bybelstudie oor die doop. Ek is klein gedoop en my kinders ook in NG kerk. Soos ek dit verstaan dan neem die ouers dit op hulle om jou kinders te leer van Onse Here Jesus Christus. Waar ek nou woon gaan ek na ‘n Engelse Kerk toe en hulle seën die kinders in en die ouers word groot gedoop. Moet ek nou weer gedoop word?

My ander vraag is Numeri 22-24. Kortliks ek verstaan dit verskillend van die DB as wat ek dit in AF53 lees. Dit noem hy was geldgierig, maar hy het nie die geskenke aanvaar nie. Ek sal dit waardeer as jy net vir my kortliks kan reg help oor hom dat ek hom nou kan weg bêre.

Antwoord

Dit is nie nodig om weer gedoop te word nie. Die doop is die uiterlike teken wat die Here vir ons gee dat Hy ons uit genade aangeneem het as sy kind vir wie die Here Jesus Christus aan ’n kruis gesterf het, waar Hy as ware mens en ware God die straf van die sonde van die mensdom op Hom geneem het (vgl. Johannes 1:29).

Die agtergrond van die doop is die verbond wat die Here uit sy genade met Abraham en sy nageslag en al hulle geslagte gesluit het (opgeteken in  Genesis 17:1-27). Dit is ’n blywende verbond: ‘Ek sal jou God wees en ook die God van jou nageslag. Jy moet my verbond nakom, jy en jou nageslag en hulle geslagte. Dit is my verbond wat moet geld vir jou en vir jou nageslag: elke lid van die manlike geslag onder julle moet besny word…elke seun onder julle van ag dae oud moet besny word’ (17:7-12). Selfs die slawe in diens van Abraham en hulle kinders is in die verbond ingesluit (17:7-12). Die besnydenis van die seuns was die uiterlike teken van die ou verbond.

Jesus het ’n nuwe verbond met ons kom sluit waar seuns en dogters die doop as teken van die verbond van God se genade ontvang. In die nuwe verbond is hele gesinne ook gedoop (vgl. Kornelius en sy hele huis,  Hand. 10:2,24,48; 11:14; ook die tronkbewaarder van Filippi en sy hele huishouding, Hand. 16:31).

Die doop is nie ’n prestasie van ‘n mens nie, maar die teken waarmee God in genade aan die mens bevestig dat Hy ons aanneem as sy kinders. As ons eenmaal gedoop is, is ’n tweede doop nie nodig nie, maar dat ons vertrou op die Here wat ons as sy kinders aangeneem het, deur ons aan sy Seun se offer vir ons sonde te verbind en ons daarom al ons sonde van ons hele lewe vergewe, al bly dit nodig dat ons nog daagliks vra om die vergifnis van ons sonde soos Jesus ons leer bid het om ons daaglikse brood, en om vergifnis van ons sonde. Maar God verwag van ons om ook mekaar te vergewe (vgl. Matteus 6:11-12; 14-15). Hy verwag nie van ons ’n tweede doop nie, want dit is sy teken wat Hy vir ons klaar gegee het.

Die tweede vraag is nie duidelik nie. Na watter teks verwys Numeri 22-24? Ek kry niks van geldgierigheid in die drie hoofstukke nie. Wat beteken ‘die DB’?

Skrywer:  Prof Francois Malan

Elsie vra:

Ná die afgelope tyd se koerantberigte oor lyfstraf tuis en op skool wat baie gemoedere laat vlam vat het – het julle al enigiets daaroor geskryf, veral na aanleiding van Spreuke 13:24; 29:15?

Antwoord

Prof hermie van Zyl antwoord:

Die hele oogmerk van dissiplinering is om ‘n leefwyse te kweek wat tot eer van God, tot opbou van die individu en tot voordeel van die gemeenskap strek. ‘n Mens maak ook ‘n fout om te dink dat dissiplinering net vir kinders bedoel is; grootmense het dit net so nodig. Die lewe is immers niks anders nie as ‘n lewenslange opvoedingsproses. Maar nou is dit so dat kinders wat nog besig is om die basiese lesse van die lewe te leer, dissipline in ‘n besondere mate nodig het. En dit is in hierdie verband dat lyfstraf kort-kort opduik as ‘n opsie in die dissiplineringsproses.

Vanuit Bybelse oogpunt is dit ook so dat die verhouding tussen God en sy kinders dikwels in terme van dissiplinering uitgedruk word. Dissiplinering dien as ‘n metafoor om bepaalde aspekte van hierdie verhouding te beskryf. Verskillende vertalings gebruik verskillende woorde hiervoor. In die 1933/53-Afrikaanse Vertaling word meesal die woorde “tugtig” (werkwoord) en “tugtiging” (selfstandige naamwoord) vir die onderliggende Hebreeuse en Griekse woorde ingespan. Die 1983-Afrikaanse Vertaling gebruik ‘n groter verskeidenheid van begrippe, soos “straf”, “tug” of “dissiplineer”. Maar dit kom alles op dieselfde neer: Wanneer die verbondsvolk ongehoorsaam is aan God, dan dissiplineer God hulle soos aardse ouers hulle kinders dissiplineer. Dit het niks met gevoelloosheid of wreedheid te doen nie. Inteendeel, dit spruit voort uit God se liefde vir sy kinders en het daarom hulle langtermyn welstand en heil op die oog – sodat hulle mense kan wees wat tot eer van God lewe en ‘n samelewing tot stand bring waar die hart en wil van God, soos onder andere uitgedruk in die Tien Gebooie, sigbaar vergestalt word. Liefde en dissipline is daarom twee kante van dieselfde saak (Spr 3:12; Jer 31:20; Heb 12:4-12; Op 3:19). In ‘n onvolmaakte wêreld is beide nodig. Liefde skep ‘n veilige ruimte waar die kind kan gedy, liefde inspireer, dit laat die kind besef dat die ouers/God dit goed met hom/haar bedoel. En dissipline is nodig omdat ons nie altyd die goeie vanself kies nie. Ons is geneig om af te dwaal, ons eie kop te volg. En dan moet ons vermaan, gestraf en getug word om die verkeerdheid van ons weë in te sien en weer terug te keer na wat wys, goed en reg is.

Die hele gedagte van dissiplinering lê daarom ingebed in die algemene konsep van wysheid van die antieke tyd. Wysheid destyds het te make met hoe die lewe prakties werk, wat goed is vir ‘n mens en wat vermy moet word. Geen wonder nie dat baie van die uitsprake waar God as die dissiplinerende Vader beskryf word, in die sogenaamde wysheidsliteratuur van die Bybel gevind word (Spreuke en Psalms). Wat verder opmerklik is, is dat God van verskillende metodes gebruik maak om sy kinders te dissiplineer. Soms sluit dit aan by die gedagte van lyfstraf, wat in die antieke midde-Ooste geen onbekende verskynsel was nie; trouens, dit was ‘n gegewe in die opvoedingsproses. Die gedagte van die “roede” (stok, lat) wat nie gespaar mag word nie, is dus vanselfsprekend teenwoordig wanneer oor opvoeding gepraat word (bv Spr 13:24; 19:18; 22:15; 23:13; 29:17; Deut 22:18). So gesien word dan beskryf dat God met baie streng maatreëls optree, vergelykbaar met die pynlikheid van lyfstraf (vgl Lev 26:18,28; Ps 39:12; Jer 30:14). ‘n Mens sou ook kon sê dat die ballingskap van Israel niks anders was nie as ekstreme tugtiging of ‘n vorm van “lyfstraf” deur die Here om die volk weer terug te bring na Hom toe (Jer 31:17-18). Ander kere is ‘n ligte teregwysing of bestraffende woord egter voldoende (vgl Deut 21:18 [veronderstel]; kyk ook Spr 1:2-3,8; 6:23). Trouens, in die gewone gang van sake is vermaning eintlik wat normaalweg in die opvoedingsproses gebeur: kinders leer die reëls van die lewenspel deur hulle ouers se voorbeeld en wyse woorde te gehoorsaam en in hulle eie lewe toe te pas. Dis slegs wanneer nie geluister word nie, dat ander, meer ekstreme vorme van dissiplinering nodig word.

Met hierdie vlugtige stukkie Bybelse agtergrond kan ons iets sê oor vandag. Mens moet besef dat ‘n groot gaping ons eie tyd skei van destydse opvattings oor kinderopvoeding, waarvan dissiplinering deel uitmaak. Soos met baie ander dinge kan ‘n mens nie alles wat in die Bybel oor tugtiging voorkom letterlik vandag toepas nie, spesifiek wat lyfstraf betref. Lyfstraf was so deel van die antieke vorm van dissiplinering dat niemand ‘n oog daaroor sou knip nie. Dit was eenvoudig as vanselfsprekend aanvaar; dis ondenkbaar dat in die antieke tyd opvoeding daarsonder kon plaasvind. En dit is dikwels so dat lyfstraf gevrees is omdat dit buitensporig toegepas is. Iets hiervan slaan deur in die woorde van Spr 19:18, en waar die profeet pleit dat die Here “met mate” sal tugtig (Jer 10:24; vgl 30:11).

Maar intussen het opvoedkundige insigte ontwikkel en is daar baie studies gedoen oor die opvoedkundige waarde van lyfstraf. Op sy minste moet gesê word dat opvoedkundiges vandag daaroor eens is dat lyfstraf uiters beperkte opvoedkundige waarde het. Kinders leer die spelreëls van die lewe nie soseer deur die vrees vir (lyf)straf nie, maar deur die voorbeeld wat ouers en ander rolmodelle van die samelewing stel. Met inagneming van die Bybelse gegewens soos hierbo geskets en wat ons vandag weet oor opvoeding, sou mens die volgende riglyne oor dissiplinering kon trek:

• Die kind moet ervaar dat dissiplinering uit liefde geskied. Die motivering vir ‘n ouer om ‘n kind te dissiplineer mag dus nooit voortspruit uit haat of ‘n begeerte om seer te maak nie, maar omdat die ouer die kind liefhet. Watter vorm van dissiplinering ook al toegepas word, dit moet die ouer eintlik seerder maak as die kind. Die ouer wil nie eintlik tug nie, maar het soms nie ‘n keuse nie, en dan mag nie daarvan weggeskram word nie, omdat die kind se langtermyn heil op die spel is.
• Die oogmerk van dissiplinering is om ‘n beter situasie te skep as wat vóór dissiplinering gegeld het. Die kind moet die ervaring hê dat daar ‘n beter leefwyse tot stand gebring word as wat die kind op die oomblik het. In die Bybel gaan dit altyd om die wil van God wat deel van die kind van God se leefwyse moet word. As God se volk hiervan afwyk, is daar negatiewe gevolge wat nie vir God aanvaarbaar is nie, en mag daar slegte dinge gebeur wat sy kinders weer wil terugbring na gehoorsaamheid aan die wil van God, omdat laasgenoemde uiteindelik die beste is. In dissiplinering moet daar dus altyd by die kind ‘n besef gekweek word van waarheen die ouer met die kind op weg is en watter leefstyl graag by die kind gekweek wil word. Dissiplinering is ‘n middel tot ‘n doel, nie ‘n doel in sigself nie.
• Daar is nie net een vorm van dissiplinering nie. Ons het hierbo daarop gewys hoe bestraffende woorde en lyfstraf in die antieke eintlik hand aan hand gegaan het. Selfs in ‘n kultuur waar lyfstraf die aanvaarde vorm van dissiplinering was, was dit nooit as die enigste vorm van straf of dissiplinering gesien nie. Dit was altyd ingebed in ‘n breër konteks van opvoeding wat ten doel het om te vorm, op te voed, te beskerm en uit te daag om die norme van die ouer, God en die samelewing te aanvaar. Vandag sou mens kon sê dat indien lyfstraf wel nog as deel van die opvoedingsproses gesien wil word, dit seer sekerlik net een aspek van dissiplinering is. Daar is baie maniere waarop die kind op ‘n pynlike manier kan ervaar dat dit beter is om te luister as om nie te luister nie, om gehoorsaam te wees as om ongehoorsaam te wees. Byvoorbeeld, bepaalde voorregte wat die kind dalk as vanselfsprekend aanvaar of wat vir hom/haar baie belangrik is, kan die kind tydelik ontneem word om die kind te laat besef dat alles nie vanselfsprekend in die lewe is nie. Die probleem met lyfstraf is dikwels dat die kind, veral groter kinders, dit as vernederend ervaar, en natuurlik dat dit soms in ‘n oomblik van woede toegepas word wat maklik kan hand uitruk en ontaard in fisieke aanranding. Die gevolge hiervan is dus alles behalwe van positiewe opvoedkundige waarde vir die kind. Inteendeel, daar kan allerlei negatiewe gevolge vir die verhouding tussen ouer en kind wees (soos vrees en terugtrekking) wat die opvoeding van die kind eerder strem as bevorder. Dit is dus altyd beter om wanneer ‘n kind gedissiplineer moet word, ‘n vorm van straf te kies wat verantwoord is, ‘n rasionele basis het (moet pas by die situasie, die ouderdom en aard van die kind), binne aanvaarde norme geskied (dit mag nooit ontaard in fisiese aanranding nie), en waarvan die kind ook die sin kan insien.

Om dus saam te vat: Indien lyfstraf steeds gesien word as toepaslik vandag, moet dit in elk geval as ‘n klein onderdeel van ‘n omvattende proses van dissiplinering verstaan word en nie as die aller antwoord vir alle probleme wat ‘n ouer met ‘n kind mag hê nie. Verder moet dit binne bostaande riglyne uitgevoer word. Die ideaal sou egter wees om lyfstraf sover moontlik te vermy en eerder ander vorme van dissiplinering te gebruik wat meer opvoedkundig verantwoord is. Maar dissiplinering moet daar wees, anders word die kind nie voorberei vir die eise van die lewe nie en kan hy/sy nie sy/haar plek as volwaardige mens en volwassene in die lewe inneem nie.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Amanda vra:

Waar in die Bybel se dit jy moet trou

Antwoord

PROF Francois Malan antwoord:

In Matteus 19:1-12 antwoord Jesus op die vraag van die Fariseërs of ’n man oor enige saak van sy vrou mag skei. Daarop verwys Jesus na Genesis 1:22-24 dat die Skepper hulle van die begin af man en vrou gemaak het. Daarom sal die man sy vader en sy moeder verlaat en aan sy vrou verbind word, en die twee sal een vlees wees, sodat hulle nie meer twee is nie, maar een. Daarom, wat God saamgevoeg het, moet ’n mens nie skei nie.

Die Fariseërs vra toe waarom Moses dan bepaal het dat ’n man aan sy vrou  ’n skeibrief moet gee om sodoende van haar te skei. Daarop antwoord Jesus: Moses het weens julle harde harte toegelaat om van julle vroue te skei, maar van die begin was dit nie so nie. Ek sê vir julle dat wie van sy vrou skei, behalwe weens owerspel, en met ’n ander trou, egbreuk pleeg.

Markus 10:12 voeg by: en as ’n vrou van haar man skei en met ’n ander man trou, pleeg sy egbreuk.

Toe Jesus se dissipels daarop reageer dat dit dan beter is om nie te trou nie, antwoord Jesus: Nie almal kan hierdie saak begryp nie; slegs hulle aan wie dit gegee is. Daar is inderdaad mans wat impotent gebore word, daar is mans wat deur mense gekastreer is, en dan is daar mans wat selibaat is ter wille van die koninkryk van die hemele. Laat enigiemand wat kan, dit begryp (Matt 19:11-12).

Daar is nie ’n teks in die Bybel wat die huwelik direk gebied nie, maar vir die ongetroudes en die weduwees sê Paulus in 1 Kor 7:8-9 dat dit vir hulle goed is om soos hy (ongetroud) te bly. Maar as hulle hulleself nie kan beheer nie, moet hulle trou, want dit is beter om te trou as om van begeerte te brand. En vir jongmense, wat eers gedink het hulle sal as verloofdes steeds maagde kan bly, en dan uitvind dat dit nie vir hulle moontlik is om maagde te bly nie, sê hy: as die verloofdes dan trou, tree hulle reg op, hoewel hulle beter sou doen as hulle wel as maagde verloof kon bly (1 Kor 7:36-38).

Uit Genesis 2:24 en Jesus se verduideliking daarvan in Matteus 19 is dit duidelik dat God die huwelik van ’n man en vrou as ’n permanente verhouding van eenheid tussen man en vrou bedoel het.

Om saam te leef sonder om te trou, impliseer dat ‘n saamblyverhouding nie permanent is of permanent hoef te wees nie. Om enkel en ongetroud te bly is nie verkeerd nie, soos Jesus in Matteus 19:12 sê. Met ‘n huwelik word egter in die openbaar voor God aan mekaar trou gesweer.

Paulus brei in 1 Korintiërs 7 uit op die ongetroude staat en die eenheid van die huwelik. In 7:1 sê hy dit is goed vir ’n man om nie met ’n vrou omgang te hê nie, en in 7:7: ek wens dat alle mense soos ek (ongetroud) kon wees, maar elkeen het ’n eie gawe van God ontvang, die een dit (om ongetroud, sonder omgang met ’n man of vrou te wees), die ander iets anders (om in die huwelik gemeenskap te hê, waar elke man sy eie vrou en elke vrou haar eie man het, wat hulle aan mekaar gee en aan mekaar onderwerp, soos in 7:2-5 beskryf is).

Oor die lewenslange verhouding sê Paulus in  Kor 7:39-40: ’n Vrou bly aan haar man verbind solank as wat hy leef, maar as haar man ontslaap/gesterf het, staan dit haar vry om te trou met wie sy wil, maar slegs as dit in verbondenheid aan die Here is. Tog sal sy gelukkiger wees as sy bly soos sy is, om die Here as weduwee te dien (1 Timoteus 5:9). Vir die jonger weduwees sê hy in 1 Timoteus 5:14 dat hulle moet trou en kinders hê en hulle huishoudings bestuur.

Vir jongmense, wat die gawe van onthouding van God ontvang het, sê Paulus dat as hulle ongetroud in ’n vriendskapsverhouding sonder seksuele omgang kan bly doen hulle goed. Maar as hulle nie die gawe van onthouding ontvang het nie, doen hulle reg om te trou (1 Korintiërs 7:7 en 7:36-38).

Efesiërs 5:21-33 brei uit op die verhouding tussen man en vrou in die huwelik: (1) dat die man sy vrou so lief moet hê soos Christus die gemeente liefhet en vir ons sonde gesterf het om ons te verlos en ons te reinig (Ef 5:25); (2) dat die man sy vrou moet liefhê soos sy eie liggaam, soos Christus sy kerk liefhet (Ef 5:28-29). (3) Paulus noem die verbintenis van man en vrou tot een liggaam ’n groot geheimenis, wat ’n beeld en getuienis is van die verhouding tussen Christus en sy kerk (Ef 5:31-32). Die geheimenis is dat ’n huwelik in die selfopofferende liefdesverhouding wat hy hier beskryf het, vir mense iets wys van die verhouding tussen Christus en sy kerk vir wie Hy so liefgehad het, dat Hy vir ons sonde aan die kruis betaal het en ons vrygemaak het van die sondelas om as kinders van God te lewe.

Skrywer: Prof Francois Malan