Jesus sit sy werk uit die hemel voort deur die Heilige Gees in ons (14:12-19) – Francois Malan

14:12 Met ‘n plegtige verklaring bring Jesus ‘n asemrowende bemoediging vir sy volgelinge. Omdat Hy na die Vader toe gaan, sit Jesus sy werk in die wêreld voort vanuit die hemel, en doen Hy groter wonderwerke deur die mense wat in Hom glo. Toe Hy nog op aarde was, was sy wonderwerke beperk tot die mense  wat met Hom en sy volgelinge in aanraking gekom het. Vanuit die hemel, aan die regterhand van die Vader, bereik Hy die ganse wêreld deur sy volgelinge wat uitgestuur word na alle nasies (vgl.Joh. 10:16; 12:32).

14:13 Die wonders geskied deur gebed; deurdat mense wat glo dat Jesus in die Vader is en die Vader in Hom, in sy Naam dinge van die Vader vra, dinge wat sal lei tot die verheerliking van die Vader, deurdat die Seun dit sal uitvoer deur sy volgelinge.         

14:14 Vers 12 se belofte word herhaal met die byvoeging dat die gebed ook tot Jesus gerig kan word. Of die gebed tot Jesus of tot die Vader gerig word, dit word in elk geval gedoen in Jesus se Naam. Omdat Hy die Middelaar tussen ons en die Vader is, wat die verhouding tussen ons en die Vader reggestel het deur sy offerdood vir ons sonde en sy opstanding as oorwinning oor die sonde en die dood, belowe Hy om te doen wat ons vra op grond van ons gemeenskap met Hom – Hy in ons en ons in Hom. ‘In sy Naam’ verwys na die volheid van sy wese en sy werk, ‘n gebed op grond van wie Jesus is en van sy liefdesoffer vir ons. Dit beteken om te bid volgens sy wil (1 Joh 5:14) en volgens sy opdrag (Joh. 5:30) vir die voortsetting van sy werk op aarde, tot verheerliking van God.

14:15 Die belofte van gebedsverhoring bring ‘n verpligting mee – die opdragte van die Here moet uitgevoer word sodat Hy deur ons kan werk. Waar daar ware liefde vir Jesus is, volg blymoedige gehoorsaamheid. Liefde vir Jesus lei tot die hou van sy opdragte (gebooie). In 14:21, 23,24 word ‘my opdragte’, ‘my woord’ (1983-vertaling: woorde) en ‘my woorde’ afwisselend gebruik vir dieselfde saak.  Dit suggereer dat Jesus se opdragte nie slegs etiese opdragte is nie, maar dit is al sy woorde wat Hy van die Vader af aan ons  kom openbaar het (vgl. ook 8:31-32; 12:47-49; 17:6). Wie vir Jesus liefhet se liefde kom tot openbaring in die gewilligheid om die wil van die Here te doen. Liefde is nie slegs ‘n sterk gevoel van verbondenheid aan Jesus, soos Petrus nie (13:37), maar die bereidheid om sy woorde te aanvaar, al gaan dit teen jou wil en begrip in. Die liefde waarvan Jesus se nuwe gebod praat (13:34), omvat al sy woorde en sy voorbeeld (soos Ek julle liefhet) vir die hele lewe van sy volgelinge.

14:16 Dié soort liefde en gehoorsaamheid is slegs moontlik saam met ‘n ander helper, bemoediger, middelaar  (parakletos – ‘iemand wat geroep is as bystander/ondersteuner’,  1983-vertaling: Voorspraak), ‘n ‘ander’ goddelike Persoon soos Jesus, wat vir ewig by hulle sal wees, om hulle te help. Dit is die eerste van vyf uitsprake oor die goddelike Helper (14:26; 15:26; 16:7-11, 12-15).

14:17 Jesus noem Hom die Gees van die Waarheid – in 14:6 het Hy gesê ‘Ek is die waarheid.’ God sal die Gees stuur op Jesus se gebed, en die Gees is ook, soos Jesus, die Waarheid van God. Dit verwys na die innige band tussen Jesus en die Heilige Gees, die derde Persoon in die godheid. Die ‘wêreld’ verwys hier na die mensdom wat in teenstand teen God is. Hulle kan die Gees nie ontvang nie, soos hulle Jesus se woord/openbaring ook nie aangeneem/geglo het nie, maar dit verwerp het; want hulle sien Hom nie, soos hulle Jesus nie as die beliggaming van God se openbaring gesien het nie, en hulle ken Hom nie, soos hulle Jesus nie geken het nie en so kennis van God misloop. Daarteenoor sal die volgelinge van Jesus die Helper ken, want Hy bly by hulle en sal in hulle wees, met die waarheid oor God wat in Jesus geopenbaar is. So sal Jesus sy werk voortsit deur sy volgelinge.

14:18-19 Jesus los hulle nie as weeskinders nie. Benewens die belofte van die koms van die Helper wat vir ewig by hulle sal bly, kom  Jesus self na ‘n kort rukkie na hulle toe. Die wêreld sal Hom nie na sy opstanding kan sien nie, maar sy gelowige dissipels sal Hom kan sien omdat Hy lewe as oorwinnaar oor die sonde en die dood. Daarom sal hulle ook nuut lewe, in ‘n nuwe verhouding met Jesus, wat vir hulle die ewige lewe saam met Hom verkry het. 

Skrywer:  Prof Francois Malan

Wie Jesus ken, ken die Vader (14:7-11) – Francois Malan

14:7 Omdat Jesus die weg is, die middelaar van die waarheid van God, en die lewe van God af, beteken dit as jy Jesus ken, ken jy ook die Vader. Dit is die positiewe kant van 14:6b se negatiewe stelling. Daarby verseker Jesus hulle: van nou af ken julle Hom en het julle Hom gesien! Na drie jaar saam met Jesus het hulle die Vader gesien in alles wat Jesus is en gedoen het (10:30,38); met Jesus aan die kruis en uit die graf sal hulle God sien in sy liefdesdiens aan die wêreld (8:28).                  

14:8 Filippus is verbaas deur Jesus se antwoord. Hulle het nog nie die Vader gesien nie. Soos alle mense (saam met  Moses, Eks 33:18) wil hulle graag die Vader sien. Dan sal hulle tevrede wees en hulle twyfel besweer wees. Filippus het nie begryp dat die volle heerlikheid, genade en waarheid van God geopenbaar is in Jesus nie (1:18). Deur geloof in Jesus sien ons die ‘onsienlike God’ (soos Moses, Hebr.11:27).

14:9  Jesus het ‘n sagte berisping vir Filippus: Ek is so lank al by julle, en ken jy My nie, Filippus?  Alle gemeenskap met Jesus is sonder betekenis as Hy nie erken word nie as die Een wie se enigste bedoeling was om God te openbaar; maar die moontlikheid om God te sien is deel van gemeenskap met Jesus. Die sagte verwyt lei tot ‘n volgende piek in die bergreeks van openbarings: Wie My sien, sien die Vader! Die mensdom soek daarna om God te sien, en Hy is ten volle geopenbaar in Jesus.  Maar na sy hele tyd by Jesus het Filippus nog nie die geloof om God in Jesus te sien nie. Reeds vir Moses het God gesê: niemand mag my gesig sien nie, maar Ek sal my voortreflikheid/goedheid (Hebr tob) voor jou laat verbykom en Ek sal die Naam ‘Here’ vir jou uitroep, want Ek betoon genade aan wie Ek genade wil betoon, en Ek ontferm My oor wie Ek My wil ontferm. Vir My kan jy nie sien nie, want geen mens kan My sien en bly lewe nie’ (Eks 33:19-20,23).  Soos by die braambos, openbaar God nie hoe Hy lyk nie, maar hoe Hy is – sy goedheid. Hy sal sy Naam  ‘Here’ uitroep, wat beteken ‘Ek is’ = Ek is regtig, die ware God. So openbaar Jesus die genade op genade van God (1:14,16).

14:10 Die vraag aan Filippus ‘glo jy nie…’ veronderstel ‘n positiewe antwoord ‘Ja ek glo…’ Die rede vir die openbaring van 14:9 (wie My sien het die Vader gesien) word hier bekend gemaak. Jesus is nie die Vader omdat Hy God se Gestuurde is nie – hoewel dit in die besonder waar is van Jesus se verhouding met die Vader. Die basis is ook nie dat God in die verlede baie keer en op baie maniere met Israel gepraat het en nou op ‘n  volmaakte manier nie (Hebr 1:1). Die grond vir die openbaring van 14:9 is dat Jesus in die Vader is en die Vader in Hom (vgl. 10:30,37-38: Ek en die Vader is een). Hierdie wedersydse inwoning beskryf die volmaakte eenheid tussen die Vader en die Seun – iets wat ons menslike taal en begrip te bowe gaan, maar wat duidelik aanwys dat daar in die diepte van God se wese ‘n gemeenskap tussen die Vader en die Seun is wat nie vergelyk kan word nie, ‘n eenheid waarin die woorde en optrede van die Seun die woorde en optrede van die Vader in Hom is, en waarin die Vader se woorde en optrede tot finaliteit kom in Jesus (5:19-27 ‘n liefdeseenheid). Die persoon wat glo dat Jesus waarlik God is, een met die Vader, ken die Vader, en het geen verdere openbaring van die Vader nodig nie (12:49-50).

14:11  As die uitspraak van Jesus, dat Hy in die Vader is en die Vader in Hom,  ons verstand te bowe gaan en moeilik is om in geloof te begryp, vra Hy dat ons sal kyk na die werke, die sewe wondertekens  wat in dié Evangelie beskryf en die betekenis daarvan deur Jesus verduidelik is. Dan sal ons Jesus se optrede en woorde sien as die redding van God in aksie, en sy woorde as woorde van ewige lewe (6:68; 1983-vertaling: wat ewige lewe gee). In die woorde en optrede van  Jesus is God se doel met die mens verduidelik en vervul. Vir dié wat glo word dit duidelik dat Jesus deur die woorde en werke besig is om die Vader ‘sigbaar’ en ‘kenbaar’ te maak (10:38). Dié wondertekens kan geen mens doen nie; dit is duidelik werke van God. Elkeen wat in Jesus glo, leer om deur Hom die Vader te ken en te ‘sien.’

Skrywer:  Francois Malan

Jesus die weg na God toe (14:1-6) – Francois Malan

14:1 Die woord vir ontsteltenis, waarvan hier gepraat word, is ook gebruik vir die waters van Betesda, wat onstuimig in beweging gebring is (5:7),  maar ook om akute emosionele en geestelike spanning te veroorsaak, soos Jesus beleef het toe Hy by Lasarus se graf gestaan het (11:33), die kruisdood voorsien het (12:27), Judas se verraad voorsien het (13:21).  Aan die vooraand van sy gevangeneming, veroordeling tot die dood, kruisiging, spot van verbygangers, beveel Jesus sy dissipels: laat julle harte en denke nie in ontsteltenis verwar word nie. 

In die onstuimigste omstandighede, glo in God! – eintlik: as dit lyk of die wêreld mal geword het, ‘bly steeds glo/vertrou op God’ as die soewereine Here van sy skepping. Nog moeiliker: glo ook in My! – bly steeds op My vertrou as  die Seun van God,  wanneer  hulle sien hoe Jesus weggesleep word, gegésel word, met ‘n doringkroon op sy kop, onder sy kruis strompel, naak aan ‘n kruishout sterf (Rom 4:18: Abraham het teen alle hoop steeds in hoop geglo wat God vir hom beloof het – en so die vader van alle gelowiges geword). Slegs met so ‘n geloof kan jy jou benoudheid en besorgdheid oorwin. Met dié dubbele opdrag om in God en in Hom te glo stel Jesus Homself weer gelyk aan God (10:30,38).

14:2 Jesus gebruik die beeld van ‘n huis met baie woonplekke vir sy Vader se hemelse woning (Hebr 12:22 praat van die stad van die lewende God, die hemelse Jerusalem met sy miljoene engele; Openb 21:9-22:5 die heilige stad Jerusalem wat van God af uit die hemel afkom met die heerlikheid van God; die woonplek van God by die mense Openb 21:3; 2 Kor 5:1 as ons aardse tentwoning afgebreek word het ons ’n vaste gebou in die hemel, ‘n woning deur God gemaak, wat vir ewig bly staan).  Jesus vertrek om, deur die dood en verhoging, vir sy volgelinge ‘n tuiste reg te maak in daardie woning, wat reeds bestaan, sodat hulle vir ewig by Hom kan wees. Sonder Jesus kan niemand in die hemel woonplek kry nie.

14:3 Jesus se belofte dat Hy weer kom om sy volgelinge te kom haal om by Hom te bly, verwys na sy wederkoms. Aan die einde van die tyd kom Jesus in sy volle heerlikheid. Dan sal Hy sy eiendom met Hom saamneem na die plek in die hemel wat Hy vir hulle gereedgemaak het (Joh. 5:28-29). Maar wanneer die gelowige sterwe, is dit ook wanneer Jesus hom kom wegneem om altyd by Jesus in die hemel te wees (Joh. 11:25-26; Lk 16:22; Flp 1:23).

14:4 Julle ken die weg waarheen Ek gaan (1983-vertaling voeg in: …die weg ‘na die plek’ waarheen…). Jesus het die weg daarheen deurgaans duidelik uitgespel – dit is deur geloof in Hom dat hulle die ewige lewe verkry. Maar die waarheid het nog nie ten volle by hulle deurgedring nie. Daarom toets Jesus hulle met dié stelling dat hulle die weg ken, om dit weereens uit te spel.

14:5 Oor waarheen Jesus gaan is die dissipels onseker (13:33,36). Tomas verwoord hulle onkunde oor die plek en die weg daarheen. Dit openbaar hulle onkunde oor die huis van die Vader (14:1-2). Hulle dink nog aan ‘n aardse woning, en ‘n aardse koninkryk.

14:6 Die plek waarheen Hy  vertrek, is duidelik die huis van sy hemelse Vader (14:2-3) – niemand kom na die Vader toe behalwe deur My nie. Dit gaan nie om sy aardse vader nie, maar om Jesus wat God is, die Seun van God (1:34,49; 3:16,18; 5:25; 10:36; 11:4,27;  19:7 waaroor Hy doodgemaak word). Dit kon Tomas en die dissipels nog nie mooi begryp nie.

            Jesus se antwoord oor die weg begin met ‘Ek, Ek is’ soos Hy Hom aan Moses bekendgestel het (Eks 3:14) om te bevestig dat Hy God is. Ek is die weg na die Vader. Hy is die weg na die Vader en die Vader se woning deur sy gehoorsame offer van Homself in die dood, en deur sy opstanding, as die goddelike Middelaar tussen God en mens, deur wie ons elke dag tot die troon van God kan gaan, en begin lewe soos Jesus (Hebr 10:19-24). Hy is die waarheid, die openbaring van God aan die mens, die openbaringsmiddelaar. Sy woorde oor die liefde van God vir die wêreld, en oor ons verlossing van sonde deur Hom, is volstrek betroubaar. Naas Hom is daar geen ander waarheid waardeur ‘n mens gered word nie. Hy is die lewe in die skepping en in die herskepping (1:4,12-13; 5:26), die Middelaar van verlossing tot ‘n lewe in God. Hy oorwin die dood. Hy is die opstanding en die lewe vir elkeen wat in Hom glo (11:25), die bron van die lewe en die sin van die lewe. Vir die Samaritaanse vrou is Hy die weg na God toe (4:23-26), vir Nikodemus is Hy die waarheid (3:11-16), vir Lasarus is Hy die lewe (11:25-27,43-44).

            Die negatiewe stelling aan die einde van v6 (niemand kom na die Vader behalwe deur My nie) beskryf die teenstand wat die die Woord van God, wat mens geword het, gely het as die Weg, die Waarheid en die Lewe, maar die werklikheid waarna dit verwys is positief vir die mensheid. Alle egte waarheid is God se waarheid, alle lewe is God se lewe. God se Waarheid en Lewe het mens geword het in Jesus, die weg na God toe.  

Skrywer:  Prof Francois Malan

Jesus se nuwe liefdesgebod (13:33-35) – Francois Malan

13:33 Hier begin ‘n lang gesprek (13:33-16:33) wat meer vertel van Jesus se weg tot verheerliking en die lewe en gedrag van sy volgelinge op hulle weg tot verheerliking. Hulle word aangespreek as ‘my kindertjies/my geliefdes’ – die enigste keer in die vier Evangelies word die verkleinvorm van ‘kind’ gebruik om daarmee Jesus se innige liefde vir sy volgelinge te betuig.

Hy is nog net ‘n klein rukkie by hulle voordat Hy doodgemaak word. Hulle sal Hom soek maar hulle kan nie saam met Hom kom nie. Vir die ongelowige Jode het Hy dit ook gesê, maar vir hulle bygevoeg dat hulle Hom nie sal kry nie (7:34) en: julle sal in julle sonde sterwe (8:21). Vir Petrus sê Hy: later sal jy My volg (3:36), vir die hele groep verseker Hy dat Hy vir hulle plek gaan regmaak in die Vaderhuis (14:2-3), hulle sal Hom binnekort weer sien (14:19),  en aan elkeen wat Hom liefhet sal Hy Hom openbaar (4:21) en Hy en die Vader sal by elkeen wat Hom liefhet woon (4:23). Maar nou kan hulle Hom nie in sy offerdood vir die sonde volg nie – lyding en dood vir die evangelie sal wel later ook vir hulle kom.        

13:34-35 Hier in die inleiding tot hoofstukke 13-20 word die ‘nuwe liefdesgebod’ gestel en in 15:12-17 word daarop uitgebrei. Die liefdesgebod is reeds in Levitikus 19:18 aangekondig, en in Matteus 22:34-40 vir die Fariseërs uitgebrei deur Deutr. 6:5 voorop te stel. Die nuwe liefdesgebod se maatstaf  is nie ‘soos jouself’ in Mt 22 nie, maar ‘soos Ek julle liefgehad het’ – deur sy lewe vir ons te gee. Dit is die kenmerk van die nuwe verbond wat God met ons maak – uit liefde vir die wêreld gee Hy sy lewe vir ons, en ons aandeel aan die verbond is liefde vir mekaar as teken vir almal om te sien dat julle dissipels van My is – volgelinge van Jesus as ons Leier en ons Voorbeeld/ rolmodel. Die onderlinge liefde van God se kinders is die maatstaf vir die nuwe lewe as burgers van die koninkryk van God, in God se nuwe wêreld. So ‘n gemeenskap wat mekaar liefhet soos Christus ons liefhet, wat bereid is om selfs hulle lewe vir mekaar af te lê, sal aan die wêreld die waarheid van die verlossing deur Christus openbaar.  Dit word vir ons moontlik om so lief te hê omdat God ons so liefhet en self in ons kom woon. Van die nuwe verbond het die Here gesê: Ek sal my woord op hulle harte skryf en dit in hulle gedagtes vaslê. Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees (Jer 31:33; in Lk 22:20 het Jesus gesê: Hierdie beker is die nuwe verbond, beseël deur my bloed, wat vir julle vergiet word; Mt 26:28 voeg by: tot vergewing van sondes). Die kenteken van Christen-wees is hulle liefdesband (Kol.3:14), nie ‘n opwelling van gevoel nie, maar ‘n morele wilsbesluit om myself te verloën en ander te dien (vgl. Flp 2:2-5; selfs my vyande lief te hê, Mat.5:43-48 ).

Petrus sal Jesus verloën (13:36-38)

13:36 Petrus het nie vrede met Jesus se woord in 13:33 dat hulle nie kan kom waarheen Hy nou gaan nie. Hy wil weet waarheen. Jesus herhaal wat Hy in 13:33 gesê het, maak dit persoonlik op Petrus van toepassing, maar dit geld ook vir al die dissipels, en voeg by: waarheen Ek gaan kan jy My nie nou volg nie, maar later sal jy My volg; nie nou saam met Hom gekruisig en verhoog tot die hemel nie, maar later sal Petrus as martelaar vir sy geloof in Christus doodgemaak word (21:18-19), en verhoog word tot die hemel (1 Petr.1:3-4). Jesus moet sy lydensweg alleen loop. Vir Petrus het die tyd nog nie gekom nie.

13:37 Petrus begryp nie die situasie nie. Selfversekerd verklaar hy dat hy bereid is om sy lewe vir Jesus af te lê (soos die goeie herder, 10:11,15). Petrus wil weer die orde van verlossing omkeer, soos in 13:8: U sal in ewigheid nie my voete was nie! Hy wil sy lewe vir Jesus aflê terwyl Jesus op pad is om sy lewe vir Petrus af te lê (vgl. Mt 16:22-23). Niemand kan in Jesus se plek die sonde van die wêreld dra nie. Later sou Petrus sy lewe aflê as gevolg van  sy getuienis oor Jesus (Eusebius 3.1 skryf in 311 n.C. dat Petrus in Rome gekruisig is met sy kop na onder omdat hy gevra het om so te ly).

13:38 Maar daardie moed om getrou vir Jesus te getuig in hopelose omstandighede het Petrus nog nie gehad nie. Plegtig verklaar Jesus dat Petrus Hom drie maal gaan verloën nog voor die haan daardie nag kraai. Maar ten spyte van die ernstige waarskuwing was hy nie op sy hoede toe hy op die proef gestel is nie (18:15-18; 25-27). Petrus se vraag, waar Jesus heengaan (v36), word deur Jesus omgedraai in ‘n beslissingsvraag, en Petrus se selfoorskatting en voorbarigheid (v37) word ontmasker.  Die hanekraai, wat die aankondiging is van die nuwe dag, sal die nag waarin almal Jesus verlaat, afsluit, nadat Petrus naby aan die optrede van die verraaier sou kom, met die verskil dat Petrus vir Jesus van harte liefhet, en in Lk 22:31 sê Jesus vir Petrus: Maar Ek het vir jou gebid dat jou geloof jou nie begewe nie…). 

Skrywer: Prof Francois Malan