Die Evangelie volgens Lukas: Jesus se vraag oor die Seun van Dawid (Luk 20:41-44) – Francois Malan

 Voor die paragraaf oor die Seun van Dawid, plaas Markus 12:28-34 die vraag van ’n skrifgeleerde oor die grootste gebod in die wet. So ook Matteus 22:34-40 wat dit ’n vraag maak van die Fariseërs, nadat Jesus die Sadduseërs se mond gesnoer het. Lukas 10:25-28 plaas egter die opsomming van die wet in die mond van die skrifgeleerde by die verhaal van die barmhartige Samaritaan.

 20:41 Jesus het vir ‘hulle’ gevra, waarskynlik die ‘sommige skrifkenners’ van 20:39 en die ‘hulle’ van 20:40 wat ‘sommige Sadduseërs’ van 20:27 insluit. Volgens 20:45 het die hele volk daar op die tempelterrein na Hom geluister. Jesus vra: ‘Hoe sê hulle dat die Christus die seun van Dawid is?’ Die Christus is die Jode se verwagte Messias wat gesalf sal word tot koning, soos sy voorvader Dawid, volgens die belofte van die Here aan Dawid in 2 Sam 7:16 (vgl. Amos 9:11 wat die vervalle hut van Dawid weer moet oprig). So het die blinde by Jerigo Hom reeds aangeroep: Seun van Dawid ontferm U oor my (Luk 18:38-39), en het die skare met groot verwagting Hom in die Dawidstad ingelei met uitroepe dat Hy die Koning is wat in die Naam van die Here kom (Luk 19:37-38). Die engel Gabriël het al vir Maria gesê ‘die Here God sal aan Hom die troon van sy voorvader Dawid gee (Luk 1:32).

 20:42-44 Jesus wys met ’n aanhaling uit Ps 110 op ’n skynbare weerspreking in die Skrif, want in die struktuur van die antieke groot familie was dit onmoontlik dat ‘n seun die heer oor sy vader kan wees. Die psalm sê dat God vir Jesus hoër as sy voorvader Dawid stel, Jesus as Here, teenoor Dawid die mens. Jesus vra aan die skrifkenners en die volk om mooi te dink oor die implikasie van Ps 110:1. Dawid noem Hom (Jesus, die Seun van Dawid) dus Here. Hoe kan Hy dan Dawid se seun wees?    

 In dié Psalm sing Dawid, die koning van Israel, in die jaar 1000 v.C.:

            ‘Die Here,’ kurios, Jahweh, die Ek is van Gen 3:14-15 waaroor die vorige paragraaf oor die opstanding handel,             ‘het vir my Here’ (Dawid se kurios, Adonai, nl. Jesus wat hier by die tempel voor sy volk staan) ’gesê:’ Sit aan my regterhand,” die ere posisie aan God se regterhand om as God oor die ganse heelal te regeer, dit wys heen na Jesus se hemelvaart en ontvangs van sy koningskap (vgl. Luk 19:12).‘totdat Ek,’ God die Vader, ‘u (Jesus se) vyande ’n voetbank vir u (Jesus se) voete gemaak het’ – ’n teken van onderwerping van die heelal aan sy koningsheerskappy, en van wat gaan word van die Jode en van enige mens wat sy koningskap teenstaan – vgl. Luk 19:27; 1 Kor 15:25: Want Christus moet as koning regeer totdat Hy al sy vyande onder sy voete  gestel het. Openb 1:7: elke oog sal Hom sien, selfs hulle wat Hom deurboor het. 

 Eintlik kan ‘Seun van Dawid’ ook ’n bewys wees van Jesus se nederigheid. Flp 2:6-8: deurdat Hy ‘wat in die gestalte van God was…Homself prysgegee het en aan mense gelyk geword het’ as Seun van die nederige Dawid, wat van homself gesê het: ‘maar ek is ’n wurm en nie ’n mens nie, deur die mense bespot en verag deur die volk (Ps 22:7).

 Die aanhaling uit Ps 110 bevestig ook dat Jesus se gesag van die Here God kom, van Jahweh, die ewige teenwoordige God. Die aanhaling uit Ps 110 is Jesus se antwoord op die vraag na sy gesag (Luk 20:1-2). Na die vorige gesprek oor die opstanding uit die dood, gaan hierdie gesprek oor Jesus se hemelvaart tot aan die regterhand van die Vader, vanwaar Hy as koning oor die hele skepping sal regeer (vgl. 1 Kor 15:20-28; Rom 8:34 en vir ons intree; Kol 3:1 sodat ons sal streef na dit wat daarbo by Hom is; Hebr 1:3,8-9 waar Hy sit op sy ewige regverdige troon, gesalf met vreugde-olie – om ons die pad van die lewe te wys met oorvloedige vreugde in sy teenwoordigheid (Ps 16:11).

 Markus en Lukas het geen reaksie van die mense op Jesus se vraag nie. Matteus 22:46 sê: Niemand kon Hom ’n woord antwoord nie. En van daardie dag af het niemand ooit weer gewaag om Hom te ondervra nie.

 

Jesus waarsku teen die skrifkenners (Luk 20:45-47)

 In Luk 11:37-54 het Jesus die Fariseërs en die wetskenners in Galilea gewaarsku dat daar ellende vir hulle wag oor hulle lewenswyses. Daarna het Jesus sy dissipels in die besonder, en die skare, gewaarsku teen die ‘suurdeeg,’ die skynheiligheid van die Fariseërs. Hier in 20:45-47 waarsku Jesus sy dissipels ten aanhore van die hele volk teen die lewenswyse van die skrifkenners.

 Matteus het ’n lang hoofstuk 23 oor Jesus se waarskuwing aan die skare en sy dissipels teen die Fariseërs en skrifkenners. In Mark 12:38-40 waarsku Jesus sy hoorders teen die skrifkenners, soos hier in Lukas.

 20:45 Ten aanhore van die hele volk wat vir die paasfees na die tempel in Jerusalem toe gekom het, waarsku Jesus sy dissipels teen die eersug en huigelary van die Joodse skrifkenners. So skemer hier reeds iets deur van die onderskeid tussen die Jesusvolgelinge en die volk Israel wat deur hulle skrifkenners mislei word, tussen kerk en sinagoge. Later ontwikkel dit in ’n skeiding tussen die twee wat reeds begin het met die uitbanning uit die sinagoge van die blindgeborene wat deur Jesus genees is (Joh 9:22,34).

 20:46-47  Wees deurentyd op julle hoede vir die skrifkenners! Drie kenmerke van hulle lewenswyse word uitgesonder:

 Die eerste wys na hulle begeerte om deur die mense raakgesien en vereer te word: lang stolas is ’n simbool van waardigheid en hoë status. Dit wys dat jy nie handewerk hoef te doen nie, want so ’n lang rok sal net daarvoor ’n hindernis wees; hulle hou daarvan om op die markpleine eerbiedig deur die mense begroet te word, om voor in die sinagoge en op die eresitplekke by die feesmaaltye te sit, waar almal hulle kan sien. Hulle wil so graag deur mense geëer word, maar wat die Here van hulle dink, is nie vir hulle belangrik nie.

Hulle onderrig oor die Skrif was gratis, maar leerlinge se gawes aan hulle leermeesters is as verdienstelike goeie werke aangeprys. Blykbaar het hulle weduwees aangemoedig om bo hulle vermoë gawes aan die Here by die tempel te gee, en dit dan vir hulleself geneem het om hulle leefstyl te handhaaf. Die skrifkenners het met hulle skyn vroomheid die weduwees se vertroue in hulle misbruik om hulleself te verryk. Die woord katesthiō opeet, word figuurlik gebruik vir roof, om die eiendom van iemand op oneerlike manier te bekom.

Hulle lang gebede tot God was uiterlike skyn sonder egte verootmoediging voor God, soos die gebed van die Fariseër in Luk18:11-12.

Die skrifkenners se eersug, oneerlikheid en geveinsde vroomheid lei tot ’n swaarder oordeel vir hulle. Hulle besondere verantwoordelikheid om die Skrif vir die volk uit te lê as die aanwysigings van die Here, plaas hulle onder die swaarder oordeel van die Here (Jak 3:1). Jesus se aanval op die skrifkenners lyk amper na ’n tweede, ’n geestelike tempelreiniging.




Die Evangelie volgens Lukas: Die Sadduseërvraag oor die opstanding (Luk 20:27-40) – Francois Malan

20:27 Die Sadduseërs sê daar is nie ’n opstanding nie (vgl. Hand 4:1-2 vir hulle ontsteltenis omdat Petrus en Johannes die volk onderrig en in Jesus die opstanding uit die dood verkondig; vgl. ook Hand 23:8). Die Sadduseërs het slegs die Torah, die eerste vyf boeke van die Ou Testament, as God se woord aanvaar. Die Torah en die res van die Ou Testament verwys nie direk na die opstanding van die dooies nie. Dit word eintlik eers in Jesaja 26:19 en Daniël 12:3 uitgespel. Hulle kom Jesus belaglik maak voor die volk met ’n strikvraag oor die opstanding.

 20:28 Hulle spreek Jesus aan as Leermeester (didaskalos). Hulle kom met Moses se voorskrif oor die leviraatshuwelik in Deutr. 25:5-6 (levir is die Latynse woord vir ’n swaer; die vrou se man se broer is haar swaer). In Deutr. 25 is die oorwegings wat die leviraatshuwelik omring dat die broers saamwoon, dat dit gaan oor die erfgrond wat die Here aan die gesin toegeken het wat in die familie moet bly en nie in die hande van ’n buitestaander beland nie; en dat die man se naam nie uit Israel uitsterf nie. Die voorbeeld daarvan is Tamar wat met Juda se oudste en tweede oudste seuns getrou het, wat beide sonder kinders gesterf het (Gen 38). Rut se troue met Boas was nie eintlik ’n leviraatshuwelik deur die broer van die gestorwe man van Rut nie. Boas tree op as die losser van die familie wat die erfgrond vir die familie behou, maar sy huwelik met Rut, wat die naam van die familie en ’n erfgenaam vir die familie se grond verseker, het die elemente van die leviraat (vgl Rut 4:5,9-10).

 20:29-32 Die Sadduseërs wou Jesus belaglik maak voor die volk, en om die kwessie wat ’n strydpunt tussen die Sadduseërs en die Fariseërs was, ten koste van die Fariseërs se opstandingsgeloof as belaglik voorstel. Hulle kom met ’n storie oor sewe broers wat dieselfde vrou na mekaar gehad het omdat een na die ander kinderloos gesterf het, en op die end het die vrou ook gesterf.

 20:33 Hulle vraag oor wie se vrou sy in die opstanding sal wees, is veronderstel om die onmoontlikheid van die opstanding te bewys. Daarmee sal die Fariseërs se opstandingsgeloof as belaglik bewys word en Jesus as ’n onbetroubare leermeester.      

 20:34-36 Jesus se antwoord begin met die mense van hierdie bedeling, wat trou (van mans gesê) en in die huwelik uitgegee word (van dames gesê). Die huwelik is tipies van hierdie aardse bedeling. Dit is die manier waarop die menslike geslag mekaar ondersteun en voortplant (Gen 1:27-28; 2:20-24).

 Die vraestellers kon hulle nie indink in ’n gans ander soort lewe as die huidige bedeling nie. Die Sadduseërs het geglo daar is geen lewe na die dood nie. Die Jode, wat soos die Fariseërs wel gehoop het op ’n opstanding, het dit voorgestel as ’n oneindige voortsetting van die huidige bedeling, net baie beter, sonder vyande en baie meer geluk. Die lewe in die hemel is egter baie anders as enigiets op aarde. Menslike verhoudings is gebonde aan tyd en ruimte. Die Jode se beste denke oor ’n lewe waar tyd en ruimte nie meer geld nie, het die vreugdes van materiële plesiere verruil vir ’n fees in die glans van die goddelike teenwoordigheid (Berakoth 17a). Daar was baie verskille ook onder die skrifgeleerdes oor wat die Ou Testament en selfs die Torah oor die lewe na die dood sê. Maar vir hulle bly dit slegs ’n opwekking van die huidige lewe. Jesus verwerp hierdie gedagtes.

 Jesus sê dat dié wat waardig geag word om daardie ander bedeling en die opstanding uit die dood te beleef, nie trou nie en nie in die huwelik uitgegee word nie, want hulle kan nie meer sterf nie omdat hulle soos engele is, en hulle is (reeds) kinders van God. Lukas voeg by: ‘as kinders van die opstanding;’ opgestane mense. Hulle opstanding sal bewys dat hulle kinders van God is en daarom met engele vergelyk kan word. God bepaal die toekomstige bedeling, Hy alleen. Daarom verskil sy koninkryk so van die koninkryke van die mense (vgl. 1 Kor 15:35-54 onverganklik, onsterflik, in heerlikheid en krag, ’n geestelike liggaam vervang die natuurlike menslike liggaam; Flp 3:21 ons nederige liggaam word verander om gelykvormig te word aan Christus se verheerlikte liggaam).

 God bepaal ook wie waardig is om daardie bedeling te beleef (dié wat God trek om in Jesus te glo, en so lewe dat dit die Here waardig is; vgl. Joh 6:37,44,65; 10:29, 17;2,6-9,12,24; 18:9; Heb 2:13). Paulus bid dat die Kolossense so sal lewe dat dit die Here waardig is, om Hom in alles te behaag, deur vrug te dra in elke goeie werk en te groei in die kennis van God (Kol 1:10: soos die 1953-vertaling; 1983: tot eer van die Here sal lewe deur net te doen wat Hy verlang…).

 Oor die Sadduseërs se vraag oor die leviraatshuwelik sê Jesus dat die tyd om kinders te verwek sodat erfgrond in die familie behou word, verby sal wees. Soos die engele, sal God in vryheid geloof word en gedien word. Dat dit gans anders sal wees beteken dat God alles in almal sal wees (1 Kor 15:28). Om dit te weet, is vir sy volgelinge genoeg (1 Tess 4:17; Flp 1:23; 2 Kor 5:8 om altyd by Hom te wees).

 Jesus het die Fariseërs se aardse fantasieë en die Jode se algemene verwagting van ’n voortsetting van die huidige bedeling die nek ingeslaan. Die Sadduseërs, wat Hom belaglik wou maak, se lewensgevaarlike onkunde oor die opstanding en hulle dwaasheid het Hy aan die volk openbaar.

 20:37-38 As bewys dat die dooies (deur God) opgewek word, verwys Jesus na God se openbaring van sy Naam aan Moses by die braambos. Die Here (Jahweh, die Ek is), is die God van Abraham, die God van Isak en die God van Jakob. Dit staan juis in die Torah wat wel deur die Sadduseërs as God se woord aanvaar word (Eks 3:15).

 (In Markus 12:26 en Matteus 22:31 stel Jesus dit in ’n mate spottend as ’n vraag of hulle dan nie dié woord van God gelees het nie: Markus: hoe God aan Moses gesê het; Matteus: die woord aan julle deur God).

  Jesus gee heeltemal ’n ander verklaring van die teks as wat die Sadduseërs dit verstaan. Hulle glo dat God die God van die lewendes is en nie van die dooies nie. Daaruit lei hulle af dat dit met die dooies verby is, dat hulle geen verhouding meer met God het nie, soos die lied van Hiskia ook suggereer (Jes 38:18; vgl. ook Ps 6:6; 30:10; 88:11-13; 115:17). Jesus gee heeltemal ’n ander betekenis aan Gen 3:15. Wat God betref is hulle almal lewendes! Abraham en Isak en Jakob. Wanneer God iemand kies, die persoon aan Hom verbind en hom/haar met sy belofte aanspreek, kan so iemand nie meer van Hom losgemaak word nie, maar word deel van die lewe van God, die ewige onverganklike lewe.

 Slegs Lukas voeg by: ‘want almal lewe tot Hom’ – die lewe van die gelowige is ’n lewe vir God en hierdie lewe is nou reeds teenwoordig. Paulus sê: vir my is om te leef Christus en om te sterf wins, maar as ek liggaamlik bly leef, beteken dit dat ek nog verder vrugbaar kan wees… (Flp 1:21-23); ons burgerskap is egter in die hemel, vanwaar ons as Verlosser verwag: die Here Jesus Christus. Hy sal ons nederige liggaam verander om gelykvormig te word aan sy verheerlikte liggaam, deur die krag wat Hom in staat stel om alles aan Hom te onderwerp (Flp 3:20-21). Alle lewe, hier en hierna, bestaan in ’n vriendskapsverhouding met God. Die dood kan ’n einde aan die fisiese bestaan bring, maar nie aan die vriendskapsverhouding met God wat van nature ewig is nie. Ons sekerheid van die opstanding berus nie op ’n spekulatiewe leer van die onsterflikheid van die siel nie, maar op die waarheid van God se ewige liefde. Vir ons is mense wat sterf dood, maar nie vir God nie. Die dood kan nie hulle verhouding met God verbreek nie. ’n Mens wat hier voor God se aangesig leef, gaan in hierdie verbondenheid aan God blywend voort. So word aan die getroue slawe in hierdie lewe, groter verantwoordelikheid gegee in die ewigheid (Luk 19:19).

 Met sekerheid van sy opstanding uit die dood gaan Jesus sy dood tegemoet.

 20:39-40 Kommentaar kom slegs van sommige van die skrifkenners: ‘Meester U het ’n goeie antwoord gegee,’ so oortuigend en nuut was Jesus se uitleg van die Skrif. Hulle moes erken dat Jesus die vraag effektief beantwoord het. Van die Sadduseërs is daar egter nie een wat waag om Hom verder uit te vra nie.




Die Evangelie volgens Lukas: Die vraag oor die belasting aan die keiser (Luk 20:20-26) – Francois Malan

20:20 Markus 12:13 en Matteus 22:15-16 begin met ’n sameswering tussen die Fariseërs en die Herodiane. Die Fariseërs was die godsdienstige leiers wat vyandig teen die Romeinse oorheersing was, maar dit verdra het; anders as die Selote wat daarteen baklei het. Die Herodiane was die politieke ondersteuners van die huis van Herodus wat Jesus vir wou doodmaak (Luk 13:31). Die twee groepe, die godsdiens- en politieke leiers, wat teen mekaar gestaan het, span saam om vir Jesus ’n strik te span om Hom op ’n woord uit te vang. Lukas noem nie name nie, maar sê bloot, ‘hulle’ het sake fyn dopgehou (paratêreō dieselfde woord wat Jesus in 17:20 gebruik, dat die koninkryk van God nie met waarneembare tekens kom nie). Hulle het spioene, wat voorgee dat hulle opreg is, uitgestuur om Jesus met ’n uitspraak te probeer vastrek. ‘Hulle’ verwys na die skrifkenners en die leierpriesters wat vir Jesus wou dood hê oor sy toepassing van die Skrif op hulle (20:19). Lukas gee hulle doel aan met die strik, wat hulle vir Hom wil span: om Hom oor te gee aan die heerskappy en gesag van die huidige prokurator, Pontius Pilatus, wat die verteenwoordiger was van die Romeinse keiser Tiberius in die provinsies wat aan die keiser self behoort, Judea en Samaria. Dit was daarom slegs die Romeinse regeerder wat Hom tot die dood kon veroordeel (Joh 18:31).

 20:21 Die oordrewe gevlei vooraf het die doel van hulle vraag verydel deur aan Jesus hulle valsheid te verraai. Hulle gee voor dat hulle ’n gewetensaak het waaroor hulle leiers nie uitsluitsel kan gee nie, en kom daarmee na Jesus toe. Wat hulle van Jesus sê is alles waar: ‘Ons weet dat wat U sê en onderrig reg is’ – terwyl hulle glad nie met Hom saamstem oor wat Hy sê en onderrig nie; ‘sonder voortrekkery,’ letterlik: u aanvaar nie ’n gesig nie – ’n spreekwoord vir partydigheid, voortrekkery; ‘maar verkondig die woord van God in waarheid – ’n spreekwoord vir ‘waarlik.’ Hulle het juis nie geglo dat Jesus waarlik God se woord verkondig nie. Hierdie manne sê die beste dinge oor Jesus, maar met die slegste motief.

 20:22 Wat sê God se woord oor ons belasting aan die keiser? U is mos vir geen mens bang nie, en sal vir ons die regte antwoord gee. ‘Behoort ons aan die keiser skatplig-belasting (foron) te betaal of nie?’ Die jaarlikse belasting wat die keiser oplê, foron, is die betaling deur ’n onderhorige volk aan hulle oorheerser as simbool van hulle onderworpenheid en afhanklikheid. Niemand hou daarvan nie. Met dié vraag wil die spioene vir Jesus in die moeilikheid bring, òf by die Romeinse keiser wat die belasting wil hê, òf by die Jode wat dit nie wil hê nie. Met die vraag wil hulle die volk se ondersteuning van Jesus ondermyn, of die Romeine teen Hom laat optree. 

 20:23 Jesus sien deur hulle listigheid, panourgia ’n skelmstreek wat ’n bose geslepenheid impliseer; soos van die slang wat vir Adam en Eva met listigheid verlei het (2 Kor 11:3 gebruik dieselfde woord).

 20:24 Jesus het geen geld by Hom nie, en vra hulle om vir Hom ’n denarius te wys. Daarmee word hulle oneerlikheid blootgestel. Hulle, soos die meeste Jode, dra die Romeinse geldstuk in hulle sakke rond. Dit was ’n silwermuntstuk met die kaal bolyf en kop van keiser Tiberius met ‘n lourierkrans op sy kop, soos van ’n godheid. Die onderskrif in Latyn het gelui: Tiberius, Keiser, Augustus, seun van die goddelike Augustus (augustus ‘geseënde, geheiligde, verhewene, wat verering waardig is). Agterop staan: Owerste Priester, en die afbeelding is van sy moeder met ’n septer en ’n olyftakkie. Sy is die aardse verteenwoordiger van die vredesgodin. Die silwermuntstuk is ’n simbool van mag en van die kultus.

 Op Jesus se vraag wie op die denarius afgebeeld word en wie se inskripsie daarop staan, antwoord hulle self ‘Die keiser s’n.’  Hulle loop rond met die keiser se kop op hulle geldstukke waarmee hulle alles koop en verkoop, behalwe die tempelbelasting wat met silwer sikkels betaal is (Lev 5:15; vgl. die geldwisselaars wat pelgrims se Romeinse geld vir tempelgeld wissel vir die jaarlikse tempelbelasting en vir offerandes; Matt 21:12). Aangesien hulle die denarius met sy simboliek aangeneem het en gebruik, het hulle geen teologiese of etiese grond meer om die skatplig-belasting te weier nie.

 20:25 Jesus se teenstanders het hulle eie vraag nie ernstig opgeneem nie, maar net as ’n strikvraag beskou. Maar Jesus neem dit baie ernstig op, laat hulle self daarop antwoord, nadat Hy die vraag op hulle daaglikse lewe betrek het en hulle laat nadink het. Hy gee self ook ’n antwoord wat deur die eeue die beginsel is van al die besprekings oor die probleem van sy kerk en die staat (vgl. Rom 13:1-7 alle gesag is deur God ingestel; 1 Petr 2:13-17): Gee dan aan die keiser wat hom toekom en aan God wat Hom toekom (apodidōmi om te betaal, met die implikasie dat so’n betaling gemaak word as ’n verpligting vir wat jy ontvang het). Aan ‘n aardse heerser word voorwaardelik gehoor gegee omdat die aardse regering deur God ingestel is vir wet en orde in die samelewing. Die voorwaarde is dat die regeerder binne die opdrag van God en die perke wat God stel, sal optree. Jesus se opdrag is ook: gee aan die keiser wat hom toekom, want ook hy word deur die Here aangestel (vgl. 1 Sam 8:9 waar die Here ook die reg van die koning legitimeer). Die koning mag egter nie absolute gehoorsaamheid van sy onderdane vereis soos ’n outokraat nie. Slegs God moet absoluut gehoorsaam word. Die denarius dra die beeld van die keiser, maar die mens is beelddraer van God. Die keiser mag belasting oplê vir die dienste wat hy lewer, maar die mens is verplig om homself geheel en al aan God toe te wy. Alleen God mag/moet aanbid word. Jesus leer hulle dat Israel hulle heeltemal aan God moet toewy selfs al is hulle lojale onderdane van ’n heidense regering, wat ook deur die Here aangestel is vir hulle taak (vgl. Joh 19:11). 

 20:26 Die spioene kon Hom nie voor die volk uitvang nie, maar is self uitgevang as mense wat die voordele van die keiserryk gebruik, maar vraagtekens het oor die belasting wat hulle aan die keiser moet betaal. Maar die eerlikheid teenoor mense, soos deur die Here vereis (jy mag nie vals getuienis teen ’n ander gee nie, Eks 20:16), het nie hulle slinkse optrede gekenmerk nie. In verbasing oor Jesus se antwoord het hulle swyend teruggegaan. Later sou die menigte, ten spyte van Jesus se antwoord op hulle strikvraag, Hom valslik voor Pilatus aankla dat Hy die volk weerhou om belasting aan die keiser te betaal (Luk 23:2). 




Die Evangelie volgens Lukas: Die gelykenis van die bose huurders (Luk 20:9-19) – Francois Malan

20:20 Markus 12:13 en Matteus 22:15-16 begin met ’n sameswering tussen die Fariseërs en die Herodiane. Die Fariseërs was die godsdienstige leiers wat vyandig teen die Romeinse oorheersing was, maar dit verdra het; anders as die Selote wat daarteen baklei het. Die Herodiane was die politieke ondersteuners van die huis van Herodus wat Jesus vir wou doodmaak (Luk 13:31). Die twee groepe, die godsdiens- en politieke leiers, wat teen mekaar gestaan het, span saam om vir Jesus ’n strik te span om Hom op ’n woord uit te vang. Lukas noem nie name nie, maar sê bloot, ‘hulle’ het sake fyn dopgehou (paratêreō dieselfde woord wat Jesus in 17:20 gebruik, dat die koninkryk van God nie met waarneembare tekens kom nie). Hulle het spioene, wat voorgee dat hulle opreg is, uitgestuur om Jesus met ’n uitspraak te probeer vastrek. ‘Hulle’ verwys na die skrifkenners en die leierpriesters wat vir Jesus wou dood hê oor sy toepassing van die Skrif op hulle (20:19). Lukas gee hulle doel aan met die strik, wat hulle vir Hom wil span: om Hom oor te gee aan die heerskappy en gesag van die huidige prokurator, Pontius Pilatus, wat die verteenwoordiger was van die Romeinse keiser Tiberius in die provinsies wat aan die keiser self behoort, Judea en Samaria. Dit was daarom slegs die Romeinse regeerder wat Hom tot die dood kon veroordeel (Joh 18:31).

 20:21 Die oordrewe gevlei vooraf het die doel van hulle vraag verydel deur aan Jesus hulle valsheid te verraai. Hulle gee voor dat hulle ’n gewetensaak het waaroor hulle leiers nie uitsluitsel kan gee nie, en kom daarmee na Jesus toe. Wat hulle van Jesus sê is alles waar: ‘Ons weet dat wat U sê en onderrig reg is’ – terwyl hulle glad nie met Hom saamstem oor wat Hy sê en onderrig nie; ‘sonder voortrekkery,’ letterlik: u aanvaar nie ’n gesig nie – ’n spreekwoord vir partydigheid, voortrekkery; ‘maar verkondig die woord van God in waarheid – ’n spreekwoord vir ‘waarlik.’ Hulle het juis nie geglo dat Jesus waarlik God se woord verkondig nie. Hierdie manne sê die beste dinge oor Jesus, maar met die slegste motief.

 20:22 Wat sê God se woord oor ons belasting aan die keiser? U is mos vir geen mens bang nie, en sal vir ons die regte antwoord gee. ‘Behoort ons aan die keiser skatplig-belasting (foron) te betaal of nie?’ Die jaarlikse belasting wat die keiser oplê, foron, is die betaling deur ’n onderhorige volk aan hulle oorheerser as simbool van hulle onderworpenheid en afhanklikheid. Niemand hou daarvan nie. Met dié vraag wil die spioene vir Jesus in die moeilikheid bring, òf by die Romeinse keiser wat die belasting wil hê, òf by die Jode wat dit nie wil hê nie. Met die vraag wil hulle die volk se ondersteuning van Jesus ondermyn, of die Romeine teen Hom laat optree. 

 20:23 Jesus sien deur hulle listigheid, panourgia ’n skelmstreek wat ’n bose geslepenheid impliseer; soos van die slang wat vir Adam en Eva met listigheid verlei het (2 Kor 11:3 gebruik dieselfde woord).

 20:24 Jesus het geen geld by Hom nie, en vra hulle om vir Hom ’n denarius te wys. Daarmee word hulle oneerlikheid blootgestel. Hulle, soos die meeste Jode, dra die Romeinse geldstuk in hulle sakke rond. Dit was ’n silwermuntstuk met die kaal bolyf en kop van keiser Tiberius met ‘n lourierkrans op sy kop, soos van ’n godheid. Die onderskrif in Latyn het gelui: Tiberius, Keiser, Augustus, seun van die goddelike Augustus (augustus ‘geseënde, geheiligde, verhewene, wat verering waardig is). Agterop staan: Owerste Priester, en die afbeelding is van sy moeder met ’n septer en ’n olyftakkie. Sy is die aardse verteenwoordiger van die vredesgodin. Die silwermuntstuk is ’n simbool van mag en van die kultus.

 Op Jesus se vraag wie op die denarius afgebeeld word en wie se inskripsie daarop staan, antwoord hulle self ‘Die keiser s’n.’  Hulle loop rond met die keiser se kop op hulle geldstukke waarmee hulle alles koop en verkoop, behalwe die tempelbelasting wat met silwer sikkels betaal is (Lev 5:15; vgl. die geldwisselaars wat pelgrims se Romeinse geld vir tempelgeld wissel vir die jaarlikse tempelbelasting en vir offerandes; Matt 21:12). Aangesien hulle die denarius met sy simboliek aangeneem het en gebruik, het hulle geen teologiese of etiese grond meer om die skatplig-belasting te weier nie.

 20:25 Jesus se teenstanders het hulle eie vraag nie ernstig opgeneem nie, maar net as ’n strikvraag beskou. Maar Jesus neem dit baie ernstig op, laat hulle self daarop antwoord, nadat Hy die vraag op hulle daaglikse lewe betrek het en hulle laat nadink het. Hy gee self ook ’n antwoord wat deur die eeue die beginsel is van al die besprekings oor die probleem van sy kerk en die staat (vgl. Rom 13:1-7 alle gesag is deur God ingestel; 1 Petr 2:13-17): Gee dan aan die keiser wat hom toekom en aan God wat Hom toekom (apodidōmi om te betaal, met die implikasie dat so’n betaling gemaak word as ’n verpligting vir wat jy ontvang het). Aan ‘n aardse heerser word voorwaardelik gehoor gegee omdat die aardse regering deur God ingestel is vir wet en orde in die samelewing. Die voorwaarde is dat die regeerder binne die opdrag van God en die perke wat God stel, sal optree. Jesus se opdrag is ook: gee aan die keiser wat hom toekom, want ook hy word deur die Here aangestel (vgl. 1 Sam 8:9 waar die Here ook die reg van die koning legitimeer). Die koning mag egter nie absolute gehoorsaamheid van sy onderdane vereis soos ’n outokraat nie. Slegs God moet absoluut gehoorsaam word. Die denarius dra die beeld van die keiser, maar die mens is beelddraer van God. Die keiser mag belasting oplê vir die dienste wat hy lewer, maar die mens is verplig om homself geheel en al aan God toe te wy. Alleen God mag/moet aanbid word. Jesus leer hulle dat Israel hulle heeltemal aan God moet toewy selfs al is hulle lojale onderdane van ’n heidense regering, wat ook deur die Here aangestel is vir hulle taak (vgl. Joh 19:11). 

 20:26 Die spioene kon Hom nie voor die volk uitvang nie, maar is self uitgevang as mense wat die voordele van die keiserryk gebruik, maar vraagtekens het oor die belasting wat hulle aan die keiser moet betaal. Maar die eerlikheid teenoor mense, soos deur die Here vereis (jy mag nie vals getuienis teen ’n ander gee nie, Eks 20:16), het nie hulle slinkse optrede gekenmerk nie. In verbasing oor Jesus se antwoord het hulle swyend teruggegaan. Later sou die menigte, ten spyte van Jesus se antwoord op hulle strikvraag, Hom valslik voor Pilatus aankla dat Hy die volk weerhou om belasting aan die keiser te betaal (Luk 23:2).