‘n Nuwe visioen begin met die roofvoëls en eindig met ‘n makabere toneel wat met ‘n kilheid omweef is (19:17, 21).

19:17 ‘n Engel wat in die son staan dat almal hom kan sien, het met ‘n kragtige stem uitgeroep dat almal hom kan hoor. Hy roep al die voëls in die lug op tot die groot feesmaal van God. Dit is ‘n grusame parodie waar die ‘gaste’ op die spyskaart is. Dit is die teenoorgestelde van die ander parodië in die boek: die draak wat God se mag en heerskappy namaak, die dier uit die see wat Christus na-aap, en die dier uit die aarde wat die Heilige Gees se werking in die kerk se profetiese getuienis met ‘n vals getuienis vervang. Die prostituut Babel is die teenpool van die bruid van die Lam, en Babilon van die Nuwe Jerusalem. So is hierdie groot feesmaal van God ‘n karikatuur van die bruilofsfees van die Lam. Soos die bose die goeie probeer nekomdraai, word die bose hier omgekeerd die slagoffer.

19:18 Die gastelys van hierdie banket sluit alle lae van die samelewing in, geringes en magtiges, vrymense en slawe (sosiale groepe), konings (maghebbers), soldate en hulle perde (militêre groepe), die vleis van hulle almal word ‘n feesmaal vir die voëls. Die woord ‘vleis’ word vyfmaal genoem in vers 18.

19:19 Die dier en sy volgelinge trek op vir ‘n oorlog teen die Ruiter op die witperd en sy volgelinge (vgl. Ps 2:2). Maar geen veldslag word beskryf nie, want die veldslag is reeds aan die kruis gelewer soos die bloed op die Ruiter en sy klere getuig – ‘Hy sal ook self die parskuip van die geweldige toorn van God die Almagtige trap’ (19:15; vgl. Jes 63:2-3). Sy teenwoordigheid as leier van die leërs van die hemel bewys sy opstanding uit die dood. Johannes gebruik beelde uit die Ou-Testamentiese oorlogstaal om die finale oorwinning van God en die Lam te beskryf (vgl. Jes 31:8 sy swaard is nie die swaard van ‘n mens nie; Eseg 38:21-22 Gog se manskappe sal mekaar met die swaard aanval. Ek sal hom tref met pes en dood, wolkbreuke, hael en brandende swael (vgl. Gog in Openb 20:8).

19:20 Die regverdige Regter sit alles weer op hulle regte plek deur die dier uit die see en die dier uit die aarde wat die mensdom mislei het, te vang en in die vuurpoel met brandende swawel te gooi, wat ook beskryf word as die tweede dood (20:14; 21:18). Die dier uit die see word net genoem. Die dier uit die aarde word beskryf met drie van sy kenmerke: (i) vals profeet (soos in 16:13); (ii) hy doen wondertekens voor die aangesig/op gesag van die dier uit die see; (iii) hy mislei dié wat die merk van die dier (gewilliglik) ontvang het – hulle is aktief aandadig; betower deur die wondertekens, wil hulle die merk ontvang (in 13:16 is hulle verplig om die merk te laat aanbring). Die wat die merk ontvang het, aanbid die dier se beeld.

19:21Die res van die mense verwys na die konings en hulle leërs (v19). Hulle word verslaan deur die woord van God, die swaard uit sy mond (13,21). Teenoor Jesus as die vernietigende Woord van God staan die getuienis oor Jesus se woorde en lewe en dood en opstanding, wat die Gees van die profesie is, wat deur die gelowiges gehuldig word (19:10). Vir hulle is Hy die Woord van God wat mens geword het om God aan ons te kom openbaar. Openb 1:16 en 2:12 sê daar kom ‘n swaard met twee snykante uit sy mond; Hebr 4:12-13 sê die woord van God is lewend en kragtig en skerper as enige tweesnydende swaard. Dit dring deur tussen siel en gees, tussen gewrig en murg, en beoordeel die hart se voornemens en gedagtes…Dit is Hy voor wie ons ons moet verantwoord.

Al die voëls het hulle dik gevreet aan die vleis van die lyke van die konings en hulle leërs (vgl. Eseg 39:17-20). Deur die eeue het die lyke van die soldate op die slagvelde gelê, soos die volke van die aarde mekaar uitroei. Volgens 20:13-14 word al die dooies opgewek; elkeen word volgens sy dade beoordeel, en ongelowiges word, netsoos die duiwel, in die ewige vuurpoel, by die twee diere uit die see en die aarde, gegooi (20:10).

Skrywer:  Prof Francois Malan

19:11-16 Johannes sien die hemel geopen, en nie slegs ‘n oop deur in die hemel, soos in 4:1 nie. Die hemel is oopgemaak vir die wit perd wat die leërs van die hemel uitlei. Die ruiter op die witperd is bekend vir sy getrouheid en waarheid, en dat Hy met regverdigheid oordeel en oorlog maak. Dit is die derde groot gestalte van Christus in Openbaring (1:13-20: Iemand soos die Seun van ‘n mens = ‘n menseseun, met ‘n menslike gestalte. 5:1-14 ‘n Lam wat geslag is maar wat en staan). Die soldate-gestalte op die witperd is ryk, misterieus en kompleks.

Johannes sien eers die perd dan die een wat daarop sit (soos hy eers die troon gesien het en dan die een wat daarop sit, 4:2). Die wit perd is simbool van oorwinning (teenoor die bose ruiter wat verwoes, op ‘n wit perd sit, in 6:1-2). Hierdie ruiter oorwin met ‘n swaard wat uit sy mond kom en ‘n kleed wat bevlek is met sy eie bloed. (19;13,15). Sy kleed is met bloed bevlek nog voor die geveg begin, en sy oorwinning is nie op die tradisionele manier van doodmaak met die swaard nie, maar deur die getuienis van die Lam wat geslag is uit liefde vir die wêreld.

In 3:14 was Hy die ‘getroue en ware getuie’; hier die ‘getroue en ware’ regter en krygsman, wat ‘n regverdige oorlog voer; teenoor die dier en sy bondgenote wat ‘n onregverdige oorlog met geweld voer.

Die ruiter se oë, wat die venster na sy innerlike self is, is soos ‘n vlammende vuur, soos die Seun van die mens beskryf is in 1:14; 2:18. Daarmee kan Hy dwarsdeur die valshede en leuens van mense kyk en die waarheid aan die lig bring – met regverdigheid oordeel. Hy voer juis oorlog teen die valshede, misleidings en leuens van die dier en sy geselskap, wat die waarheid van God se goeie skepping verwring. Die deurdringendheid van sy oë word in 5:6 beskryf as die Lam se sewe oë – die sewe Geeste van God, nl. die Heilige Gees se veelvuldige en omvattende werking. Waar die sewe oë van die Lam ‘n aanduiding is dat Hy alles kan sien, is die oë soos ‘n vlammende vuur Christus se vermoë om deur die pretensies en valshede van hierdie wêreld te sien.

Baie koninklike krone op sy kop is simbole van sy mag. In die Nuwe Testament word net drie maal na ‘n koninklike kroon (diadema) verwys, al drie in Openbaring (12:3van die draak se sewe krone; 13:1 van die dier uit die see se 10 krone; 19:12 van Christus se baie krone, wat die draak en die dier se pertensie van wêreldregering troef). Die ander dra ‘n stefanos, ‘n oorwinnaarskroon van lourier gevleg: die heiliges (2:10;3:11), die ouderlinge (4:4,10), die ruiter van 6:2, die bose sprinkane (9:7), die vrou van 12:1, en in 14:14 die Seun van die mens.

Christus het ook ‘n misterieuse Naam, wat slegs Hy ken (v12; vgl 2:17). In dié gedeelte word vier van sy karaktertrekke beskryf: ‘getrou en waar’ (v11; vgl. 1:5 en 3:7), met ‘n geheime naam (v12), ‘Die Woord van God’ (v13; Jn 1:1) en op sy heup, waar ‘n soldaat se swaard gewoonlik hang, en op sy kleed ‘Koning van die konings en Heerser van die heersers’ om sy wêreldwye heerskappy aan te dui (v16; soos die letterlike Deutr 10:17; Mt 28:18). Slegs Christus ken die misterie van sy wese, wat die menslike verstand te bowe gaan, maar waarvan Hy iets aan ons openbaar met dié name.

Die leërs uit die oop hemel volg Hom ook op wit perde (v14) in sy aanslag om alles op hulle regte plek terug te sit soos God dit bedoel het. Die ruiters is almal geklee soos die bruid, Christus se volgelinge (19:8). Hulle is waarskynlik die getroue gelowiges met wit rein linne klere wat gewas en gebleik is in die bloed van die Lam (7:13-14) om die Lam te volg waar Hy ook al gaan (19:14; 14:4). Hulle is egter nie vegtende soldate nie, maar oorwinnaars, want die stryd is klaar gewen deur die regverdige Regter-Soldaat vir wie hulle volg.

Soos hierdie geveg eienaardig is, is sy wapens ook eienaardig: ‘n vlymskerp swaard (19:16; soos in 1:16; 2:12,16; vgl. Jes 49:2), Christus se woord en getuienis, wat die valshede van hierdie wêreld verslaan, is ‘n kragtiger wapen as die dier se leuens en misleidings, wat ineenstort en verkrummel wanneer dit met die waarheid gekonfronteer word.

Die ysterstaf waarmee Hy die nasies regeer (die woord vir regeer poimainoo word ook gebruik vir oppas deur ‘n herder), verwys na Ps 2:9 wat reeds in Op 12:5 bespreek is: Die herderstaf met ‘n ysterpunt beskerm die skape teen wilde diere, daarmee word afgedwaaldes skape teruggebring, en dit word op reise gebruik vir verdediging (Mk 6:8). Die Griekse woord vir ‘n staf, hrabdos word ook gebuik vir ‘n septer, die simbool van regering, die teken van die heerser se gesag. Die ystersepter waarmee sy volgelinge beskerm en gelei word, spel die oordeel uit oor die ongelowiges, die heidennasies (ta ethne), soos oor die ongelowiges in Tiatire (Op 2:27, waar Ps 2:9 ook aangehaal word).

‘Hy sal ook self die parskuip van die geweldige toorn van God, die Almagtige, trap’ – Op 14:19-20 ; vgl. Jes 63:1-3 wat verwys na ‘n oorwinning oor Edom (beteken ‘rooi,’ Gn 25:25,30). Edom het die Jode aangeval, maar die Persiese goewerneur Megabusos het Edom, sonder die hulp van die Jode, met geweld onderdruk. Dit word as ‘n ingrype van die Here beskou. Edom word dan die verteenwoordiger van almal wat die Here as hulle God verwerp (Eseg 25:12-13; 32:29; hfs. 35-36; Amos 1:11-12; Obadja 8; Mal 1:4). Jesus het die toorn van God oor die sonde aan die kruis gedra, en wie in Hom glo het die ewige lewe, maar wie aan die Seun ongehoorsaam is, bly onder die toorn van God (Jn 3:36).

Skrywer:  Prof Francois Malan

19:9 Hierdie loflied word afgesluit met die vierde van die sewe seënspreuke in die boek. Die gaste by die Lam se bruilofsfees is geseën. Dit lyk na ‘n verwarring dat die gemeente beskryf word as die bruid en die genooide gaste, maar dit is twee eienskappe van die kerk se lewe wat met die twee metafore beskryf word. Die hele kerk, al Jesus se volgelinge, is saam sy bruid. 19:7 sê God se mense maak hulleself gereed vir die fees deur vas te hou aan die getuienis oor/van Jesus, deur in Hom te bly glo en sy nuwe gebod uit te leef. 19:9 sê hulle is God se genooides of ‘geroepenes’ (keklemenoi passiewe voltooide tyd van kaleoo: om iemand te vra om die gasvryheid wat aangebied is te aanvaar, daarom uitnooi; of, iemand dringend uitnooi om verantwoordelikheid te aanvaar vir ‘n spesifieke taak met ‘n nuwe verhouding met die een wat roep, daarom geroepernes). Die twee metafore druk die paradoks uit van die bruid se verantwoordelikheid om haar met regverdige dade voor te berei vir die huwelik waartoe sy as bruid uitgekies is, Dit sluit in dat God deur die gelowiges se lewe en woorde ander mense uitnooi; die gaste ontvang die uitnodiging van die bruidegom na sy bruilof deur die getuienis van die volgelinge van die Lam. (vgl. 19:10).

Johannes kry die opdrag om die waar woorde van God se seën neer te skryf as God se blywende versekering vir al die gelowige lesers en ‘n uitnodiging aan ongelowiges om tot geloof te kom. Die woord makarios ‘geseënd’ verwys na iemand wat gelukkig en bly voel oor gunstige omstandighede, hier oor die bruidegom se uitnodiging na sy huweliksfees, en dit met dank aanneem.

19:10 Hoewel Johannes die opdrag kry om te skryf, val hy ‘voor die engel se voete neer om hom te aanbid (soos ook in 22:8). Sy optrede illustreer ‘n prominente tema in die boek, nl. misplaasde aanbidding van die skepping/skepsel en nie die Skepper nie: die aarde se mense val voor die dier in aanbidding (13:12,14,15). Skynbaar is dit ‘n algemeen menslike neiging (vgl. Rom 1:21-23). Die engel se berisping: ‘Moet dit nie doen nie!’ en sy opdrag: ‘Aanbid God’ is ‘n op-die-man-af herinnering aan Eks. 20:3,5 ‘Jy mag naas My geen ander gode hê nie…jy mag jou nie voor hulle neerbuig en hulle dien nie…’

Die engel is ‘n mede-dienskneg (letterlik: mede-slaaf) van Johannes en sy mede-gelowiges, ‘wat die getuienis oor en van Jesus huldig.’ In Openbaring buig die engele telkens in aanbidding voor Hom wat op die troon sit en die Lam (5:11; 7:11); Die woord angelos beteken boodskapper, en in Openbaring dra die engele telkens boodskappe van God oor. Die engel sê hulle is ook getuies oor wie Jesus is en wat Hy gedoen het en doen. Hulle getuienis word verder verduidelik, ‘want die getuienis oor Jesus is die Gees van die profesie.’ Soos die Gees die profete geïnspireer het (vgl. 2 Tim 3:16) en inspireer (bv. Openbaring as profesie, 1:3; 22:7,10,18-19), praat die Gees met die gemeentes deur die profete, en praat die Gees deur die gemeentes met die wêreld. Die inhoud van dié profesie is die getuienis oor Jesus (vgl. by 19:9).

Skrywer:  Prof Francois Malan

Die eerste tien verse van hoofstuk 19 bevat die gootste aantal lofliedere in hierdie boek. Die vier Halleluja’s in hierdie gedeelte (18:1,3,4,6) is die enigste kere wat die woord halleluja in die Nuwe Testament voorkom. Die Hebreeuse woord hallelu-ja (‘prys Jahwe/die Here!’) is ‘n samestelling van hallelu ‘julle moet prys’ + Jah vir ‘Jahweh’ – die ‘Ek is’( in Afrikaans ‘die Here’).

19:1-5 Lofliedere vir die Here deur die hemelse skare

Die eerste lied deur die groot skare verlostes in die hemel, klink soos ‘n luide klank van baie waters. Hulle prys ons God vir sy verlossing, heerlikheid en krag. Sy verlossing is die uitvoering van sy vaste besluit om die skepping te verlos van die sonde en die dood waarin die mens die skepping gedompel het deur sy sonde. Die Here verlos ons deur self te kom sterf vir die sonde en op te staan uit die dood; sy heerlikheid is sy liefdesaktiwiteit om die wêreld vir Hom terug te wen met die hoogste liefdesoffer van die Seun; sy krag is sy liefdeskrag om sy mense te verlos uit die kloue van die groot prostituut, hulle wat in die nuwe eksodus (uittog) op pad is na die huweliksmaal van die Lam.

Twee redes word gegee vir die vreugdevolle lofprysing: (i) sy oordele oor Babilon se onsedelikheid en moord is waar en regverdig (16:7). Deur haar immoraliteit het die groot prostituut die bewoners van die aarde korrup gemaak, sodat mense sonder waarheid en regverdigheid lewe. (ii) God het die groot stad, wat die aarde veronreinig het met haar valse en immorele optrede, geoordeel volgens haar dade. God het daarmee ook die bloed van sy gelowiges gewreek, soos wat hulle om regverdigheid geroep het in 6:10.

19:3 Met die tweede halleluja verheug die skare hulle oor die neerlaag van die magtige Babilon, waarvan die rook vir ewig opstyg – die boosheid met al sy geweld en verleiding is vir ewig verwyder uit die samelewing.

19:4 Die 24 ouderlinge, wat al die gelowiges van die Ou-Testamentiese tyd en Nuwe-Testamentiese tyd verteenwoordig en die 4 lewende wesens wat die hele skepping verteenwoordig, verskyn vir die laaste maal in die boek en voeg hulle lof aan die Here by, by die voorgaande halleluja’s (soos hulle in 18:20 opgeroep is). Hulle het neergeval en God aanbid (letterlik met die gesig teen die grond). Die twee stappe onderstreep hulle adorasie/verering van God, wat hulle met ‘n dubbele seënbede uitspreek: Amen! (waarlik, ‘n sterk bevestiging van wat verklaar word) Hallelu-ja! (ons prys-Jahwe, die ‘Ek is’). Hy is die aktief teenwoordige ‘Ek is’ wat die bose oorwin het, hulle daaruit verlos het deur hulle met geloof aan Jesus en sy oorwinning te verbind, en só hulle verhouding met God reg te maak (hulle geregtigheid voor God).

19:5 ‘n Stem van die troon af (waarskynlik die Lam se stem) gee opdrag aan al God se dienaars (wat aan Hom behoort), hulle wat vir ‘ons God’ ontsag het en Hom dien, uit alle lae van die samelewing, ‘die kleintjies (onbelangrikes) en die grotes (belangrikes).’ ‘Prys ons God!’ – verkondig die voortreflikheid van die Skepper en Onderhouer van die heelal.

(Sommige verklaarders sien hierdie as die mense wat nog op aarde lewe teenoor die skare in die hemel van vers 1. Die 24 ouderlinge en 4 lewende wesens van vers 4 verteenwoordig egter al die gelowiges en die hele skepping, en vers 5 word gerig aan al God se dienaars, wat ook dié wat reeds in die hemel is kan insluit, en die beskrywing in v6 klink na ‘n groter getal as in 19:1).

19:6-8 Die derde loflied in hierdie afdeling word gesing deur ‘n groot menigte wat drie beskrywings nodig het om die oorverdowende klank te beskryf: soos die klank van ‘n groot skare, soos die klank van baie waters, soos die klank van swaar donderslae, selfs groter as die skare van 19:1. Hulle word nie geïdentifiseer as in die hemel of ook op die aarde nie. Hulle sing die vierde halleluja. Dit is ook die laaste halleluja in die Nuwe Testament:

Die rede vir die loflied: ‘Die Here, ons God, die Almagtige, het die koningskap opgeneem (begin uitoefen)’ (vir ‘die Here regeer’ vgl. 1 Kron 16:31, in die loflied van Asaf wat Dawid vir die eerste maal laat sing het met die inbring van die ark in Jerusalem; ook Ps 96:10; en Eks 15:18 in Moses se lied ná die deurtog deur die Rietsee). Die driedelige titel ‘Here, God, die Almagtige’ kom sewe maal in Openbaring voor (1:8; 4:8; 11:17; 15:3; 16:7; 19:6; 21:22). Here met bonatuurlike gesag oor die hele skepping; God as Skepper en Onderhouer van die heelal; Almagtige (pantokratoor) met heerskappy en beheer oor alles (alle mense en dinge).

Die toejuiging deur die geweldige groot skare word gevolg deur drie oproepe deur hulle: laat ons bly wees, en jubel (verruk met groot blydskap) , en aan Hom die heerlikheid gee (sy Goddelike grootheid en optrede erken en bely).

Die rede vir die oproepe: ‘want die bruilof van die Lam het aangebreek, en sy bruid het haar gereed gemaak.’ Die beeld van die huwelik aan die een kant, en die onwettige verhouding met die prostituut aan die anderkant, beklemtoon die keuse in Openbaring: om die Lam te volg en deel te wees van sy bruilofsfees, of om die dier en Babilon op pad na vernietiging te volg.

Die bruid (die kerk) se drag verskil van die prostituut s’n. Die bruid se klere word aan haar geskenk. Hoewel die bruid fyn linneklere aantrek, soos die prostituut (18:16), is die bruid se klere blink-skynend (lampros, wat deur ‘n ligbron verlig word) en suiwer. Soos die paar mense in Sardis wat nie hulle klere besoedel het nie (3:4) het die bruid nie haar klere besoedel deur kompromië met die heersende kultuur nie. Soos die nuwe Jerusalem se strate skoon en blink is soos deurskynende glas as simbole van morele en geestelike reinheid (21:21), so simboliseer die bruid se vleklose klere haar geestelike en morele reinheid. Haar uitelike voorkoms weerspieël haar wese – getrouheid, reinheid, noue verbondenheid met God en daarom stralend van geluk. Die fyn linne is die regverdige dade van die heiliges – hulle het geweier om aan Babilon se norme, waardes en geloof, die wêreld se druk en verleiding toe te gee (vgl. 2:10 getrou tot die dood onder verdrukking; 2:13 nie jou geloof in My ontken nie selfs toe Antipas vermoor is nie; 13:10 volharding in die tronk en vermoor; 14:12 volhard met God se gebooie en geloof in Jesus; 17:14 geroepenes, uitverkorenes en getroues oorwin met die Lam).

Die kerk, in ballingskap in Babilon, verloor nie hulle identiteit as God se volk nie, want hulle hou vas aan die getuienis oor en deur Jesus (19:10; vgl. 1:2,9; 12:17; 20:4) en is daarom stralend as die lig vir die wêreld (Mt 5:14). Hierdie fyn klere van die bruid, haar geregtigheid voor God, is deur God aan haar gegee (19:8 edothe passief ‘is gegee’). Hy stel haar in staat om regverdige dade te doen deur Jesus se nuwe wet te volg: Jn 13:34 julle moet mekaar liefhê soos Ek julle liefhet.

In die Ou Testament word Israel God se bruid genoem vgl. Hosea 2:18; Jes 54:5; vgl. Eseg 16:7-14 ook vir haar klere en juwele wat die agtergrond is vir Openbaring se bruidsklere; ook in die Nuwe Testament: Jn 3:29, Johannes die Doper verwys na Hom as die bruidegom van die bruid; Mk 2:19-20: Jesus noem Homself die bruidegom; 2 Kor 11:2 noem die gemeente ‘n reine maagd vir die bruidegom; Op 21:2 die nuwe Jerusalem as die bruid; Op 22:17 die gemeente as sy bruid.

Skrywer:  Prof Francois Malan