Laat sy Liefde jou Lei: Laat Paulus jou aanmoedig

Laat sy Liefde jou Lei: Laat Paulus jou aanmoedig – Milanie Vosloo

Laat Paulus jou aanmoedig

Probeer jou bes en doen jou deel so goed jy kan sodat almal kan sien hoe jy as Christen ryper word. 1 Timoteus 4:15

Met tye is ons regtig geloofsterk en vol moed oor ons lewens en ons toekoms. Net om weer die volgende dag te ervaar hoe ons geloofsbootjie ernstig wankel.

Sulke tye is dit goed as ons onsself met ander gelowiges kan omring, maar dis ook die tye wanneer ons opnuut die Woord kan opsoek en kan hoor hoe die geloofsheld, Paulus, vir ons sê:

Jy moet ook regtig op God vertrou en nie net maak of jy op Hom vertrou nie. (1 Tim 1:5b).
Laat ons nooit ophou om die enigste God groot te maak en vir almal te vertel hoe wonderlik Hy is nie. (1 Tim 1:17a)
As julle saambid, wil ek hê dat julle met oorgawe moet bid. Verwag ook dat die Here julle gebede sal beantwoord … (1 Tim 2:8a)
Sorg jy liewer dat jy God reg dien. Jy moet oefen om dit te doen soos ‘n atleet oefen om fiks te bly. (1 Tim 4:7b).
Moenie dat mense op jou neersien omdat jy jonk is nie. Neem liewer die leiding onder hulle en wys vir hulle hoe ‘n Christen moet praat en wat ‘n Christen moet doen. (1 Tim 4:12a)

Maak vandag hierdie gedeeltes van Paulus se brief jou eie – God praat immers vandag steeds deur sy Woord met elke opregte gelowige.

Heilige Gees, dankie vir die kragtige manier waarop die Skrif vandag met my praat.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit Milanie Vosloo se boek: Laat sy Liefde jou Lei, publiseer. Ons dank aan Milanie Vosloo en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Milanie Vosloo

MATTEUS SE VERHAAL OOR JESUS (1)

MATTEUS SE VERHAAL OOR JESUS (1) – Jan van der Watt

Deel 1 – Matteus, waarom en hoe?

Ons het ten minste vier verhale oor dieselfde gebeure, naamlik die lewe en optrede van Jesus – dit is die vier evangelies. Al vier dié verhale is deur die vroeë Christene as ware verhale aanvaar en is langs mekaar gelees, al verskil dit hier en daar van mekaar.

In daardie tyd was die mense nie so baie bekommerd oor of die verhaal ‘feit vir feit’ presies alles vertel nie, maar het eerder gevra wat ‘n mens uit die geskiedenis kan leer. Daarom verskil die verhale effens, want elke Evangelie wil ‘n ander faset van Jesus se lewe beklemtoon en is in ander omstandighede en vir ander mense geskryf.

Die evangelies is ook nie geskryf terwyl Jesus nog gelewe het nie. Dit is ‘n hele klompie jare (so 35-45 jaar) na Jesus se opstanding uit die dood geskryf. Dit beteken nie dat dit toe ‘uitgedink is nie’. Omdat die mense in daardie tyd nog nie drukkuns gehad het nie, het hulle ook nie in die algemeen boeke gehad nie. Hulle het dinge op die ou manier onthou, in hulle koppe. Soms is aantekeninge gemaak van sê die wonderverhale of van Jesus se preke en dit is dan deur die gemeentes gehou en vir mekaar voorgelees. Die belangrike is egter dat die verhale en woorde van Jesus in die gemeentes ‘geleef’ het. Hulle het gedurig oor Jesus gepraat , want hulle wou soos Hy wees en lewe. So het die verhale en woorde van Jesus lewendig gebly tot dit uiteindelik neergeskryf is. Nadat dit neergeskryf is, het die verhale die bronne geword waaruit die gemeentes Jesus leer ken het. So was Jesus op ‘n ander manier by die gemeentes ‘teenwoordig’.

Kom ons gaan kyk hoe die Evangelie van Matteus daar uitsien.

As jy tyd het, blaai deur Matteus en kyk na al die opskrifte om so ‘n idee te kry wat alles in die evangelie staan. As jy nog meer tyd het, lees die Evangelie deur. Dit is die ideaal.

1. Hoe het die evangelies tot stand gekom?

Soos ons gesê het, is die verhale oor en woorde van Jesus nie dadelik neergeskryf nie. Dit is deur die dissipels aan die gemeentes vertel en die gemeentes het dit onthou en bespreek. Hier en daar is deeltjie neergeskryf (ons noem dit bronne). Dit was eers so 35 jaar later dat daar ‘n behoefte ontstaan het om die verhale in hulle geheel neer te skryf. Markus het dit eerste gedoen en is dus die oudste evangelie. Matteus het so bietjie later sy verhaal neergeskryf en interessant… hy het Markus se verhaal as basis gebruik (soos ons ‘n biblioteekboek uitneem en op grond daarvan ‘n werkstuk skryf). Ons weet dit omdat groot dele van Markus byna net so in Matteus staan. Lukas het later dieselfde gedoen. Beide Matteus en Lukas het egter nog ‘n tweede boek ook gebruik. Ons het nie meer die boek self nie, maar as ons na Matteus en Lukas kyk is daar soveel dele wat dieselfde is (maar nie uit Markus kom nie) dat dit nie toevallig kan wees nie. Hulle moes ‘n ander boek ook saam gebruik het. Omdat die boek weg is en dus nie ‘n naam het nie, het die wetenskaplikes die boek sommer Q (Q = afkorting vir Quelle = Bron in Duits) genoem. Uit die twee bronne (boeke) het Matteus en Lukas toe hulle eie verhale vir hulle eie gemeentes of groepe geskryf. Hulle het dus ook materiaal wat hulle self geweet het bygevoeg en so het hierdie evangelies tot stand gekom. (Johannes het ‘n ander storie waarby ons later kom). Skematies:

Maar hoe het hierdie gemeente van Matteus gelyk? Daarna kyk ons in ons volgende bespreking.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

‘n Kind, Jesus, word gebore en word groot (3)

‘n Kind, Jesus, word gebore en word groot (3) – Jan van der Watt

deel 3 – die laaste geboorteverhale en Jesus as kind

Soos ons reeds gesien het, het net Matteus en Lukas meer uitgebreide verhale oor die geboorte van Jesus. Markus het glad nie enige verhaal nie, terwyl kort verwysings na Jesus se geboorte hier en daar in die res van die Nuwe Testament verspreid lê. Kom ons kyk gou daarna.

i) Johannes oor Jesus se geboorte

Johannes sê net: “Die Woord het mens geword en onder ons kom woon.” (1:14). Dit is sy kersverhaal. Hoekom? Johannes weet van Maria, Jesus se moeder (2:3; 19:25), van Josef sy pa (6:42), van sy broers (7:3) en so aan. Maar hy stel nie belang is sy geboorte nie, want eintlik is die waarheid anders: Jesus was van die begin af daar en sy werklike Vader is God self. Johannes fokus dus op Jesus se “goddelike geboortelyn” en gee nie veel om vir die aardse storie van die geboorte nie. Dit beteken nie dat Johannes die aardse geboorte ontken nie, maar hy lê net nie klem daarop nie.

Openbaring het ook ‘n kort opmerking oor Jesus se geboorte: “Sy het ’n kind in die wêreld gebring, ’n seun, bestem om al die nasies met ’n ystersepter te regeer” (Open 12:5). In Openbaring 12 gaan dit oor die geskiedenis van die wêreld in die lig van die duiwel se teenwoordigheid. Hy wil Jesus verslind (die duiwel word as draak voorgestel), maar dit keer nie dat Jesus in die wêreld gebore word en uiteindelik die regter en koning van hierdie wêreld word nie. Die duiwel staan ook by die krip van Jesus, maar hy staan as die magtelose daar.

ii) Paulus oor die geboorte van Jesus

Behalwe vir die kruis en opstanding van Jesus stel Paulus baie min in die aardse lewe van Jesus belang. Hy het minder as tien verwysings na die aardse lewe van Jesus, buiten sy verwysings na die kruis en opstanding, wat natuurlik volop is. Van sy verwysings na Jesus se geboorte is die volgende – die verse is hier afgedruk, maar as jy tyd het, lees gou die kontekste van die verse ook:

ØGal 4:4-5 – “Maar toe die tyd wat God daarvoor bepaal het, aangebreek het, het Hy sy Seun gestuur. Hy is uit ’n vrou gebore en van sy geboorte af was Hy aan die wet onderworpe ⁵om ons, wat aan die wet onderworpe was, los te koop sodat ons as kinders van God aangeneem kon word”.
ØRom 1:3 – “As mens is Hy uit die geslag van Dawid gebore.”
ØRom 9:5 – “uit hulle is die Christus as mens gebore”.

Wat sou jy sê was Paulus se idee van kersfees as jy na hierdie verse kyk?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Ons kan ten minste die volgende uit Paulus se kersverhale aflei:

Dit was belangrik om raak te sien dat Jesus uit die Jode gebore is (m.a.w. die volk van God aan wie God al sy beloftes gemaak het) en dat hy in ‘n koninklike lyn staan, naamlik die lyn van Dawid. (Vgl die begin van Matteus se geslagsregister). Jesus staan nie los van die Israeliete, die volk van God nie, maar staan vierkantig binne-in.
Soos enige Israeliet was hy aan die wet onderworpe (kyk ook hoe Lukas beklemtoon dat Jesus sy tempelverantwoordelikhede nagekom het).
God staan agter alles – Hy bepaal die tyd en Hy stuur sy Seun. (Dit weerklank die boodskap van beide Matteus en Lukas).

Hierdie afleidings het niks te doen met ‘n pap babatjie in ‘n bedjie nie, maar is swaar teologiese uitsprake oor die kind wat gebore is. Jesus se latere lewe is reeds in die kersverhaal sigbaar.

iii) Jesus se kinderdae

Die Nuwe Testament is byna tjoepstil oor Jesus se kinderdae. Al inligting wat ons daaroor het, is uit Luk 2:39-52 (lees dit gerus). Jesus is Nasaret toe en het daar gegroei en sterk geword, begenadig deur God (sien ook Mat 2:23). Dan word die verhaal vertel van die besoek aan die tempel toe Jesus 12 jaar oud was. Daar proklameer hy dat sy Vader God is en dat Hy meer aan God gehoorsaam moet wees as aan sy aardse ouers. Ook as kind was God dus by Jesus.

Die rede vir die swye oor Jesus se kinderdae is omdat die werklike openbare bediening van Jesus eers na sy dood begin. Sy kindertyd is dus nie belangrik vir die boodskap oor Hom nie.

Omdat die Bybel so stil is oor die kinderdae van Jesus, vind ons nogal materiaal daaroor in buite-Bybelse bronne (die apokriewe boeke). Een van hulle, die Kindheidsevangelie van Tomas[1] vertel nogal baie verhale oor Jesus. Dit is egter deur ‘n persoon(e) geskryf wat meer geestelik gedink het en niks van die liggaam/materie gedink het nie; dit was vir hulle sleg (Gnostici). Daarom doen Jesus snaakse dinge in die verhale, soos om mense dood te maak, ens. Dit is omdat die liggaam nie so belangrik is nie.

samevatting

Gee in jou eie woorde ‘n kort samevatting van wat jy alles oor die geboorteverhale geleer het:

……………………………………………………………………………………………………………………………..

Wat staan vir jou uit as jy aan die geboorteverhale terugdink?

…………………………………………………………………………………………………………………………………

[1] Hierdie verhale is in die publikasie Die Apokriewe van die Ou en Nuwe Testament (CUM) beskikbaar.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

‘n Kind, Jesus, word gebore en word groot (2)

‘n Kind, Jesus, word gebore en word groot (2) – Jan van der Watt

deel 2[1] – die verhale van Matteus en Lukas

Die verhaal van Jesus se geboorte (die kersverhaal) word in Matteus 1-2 en Lukas 1-2 vertel. Behalwe vir die engel wat na Maria toe kom en Jesus wat gebore word, verskil die verhale heeltemal. Dit beteken nie een is verkeerd en die ander een reg nie. Dit beteken net dat die twee verhale op verskillende dinge wat gebeur het, fokus. Dit is nie ‘n geval van òf-òf nie maar van èn-èn. Daarom gaan ons die twee verhale afsonderlik bekyk.

2.1) Matteus se verhaal van die geboorte van Jesus.

Matteus se verhaal begin met die geslagsregister. Ons het klaar daarna gekyk en gaan dit nie weer bespreek nie. Kom ons kry i) ‘n kort oorsig oor die verhaal van Matteus en dan ii) kyk ons na ‘n paar van die uitstaande kenmerke.

* Lees Matt 1:18-2:23. Skryf die opvallendste kenmerke van die verhaal neer.

………………………………………………………………………………………………………………………………………

i) Die verloop van Matteus se kersverhaal

Daar is ‘n hele klomp interessanthede in die kersverhaal van Matteus:

a) Die name van Jesus

Jesus word twee name gegee:

jy moet Hom Jesus noem, want dit is Hy wat sy volk van hulle sondes sal verlos.” (1:21)
hulle sal Hom Immanuel noem.” Die naam beteken God by ons. (1:23)

Watter betekenis lê hierin volgens jou? ………………………………………………………………………………….

Die eerste naam (Jesus) dui daarop dat Jesus mense van hulle sonde verlos sodat hulle weer by God kan uitkom. Hy maak ons pad oop na God toe.

Die tweede naam (Immanuel) sê dat God na ons toe gekom het. God kom weer by ons uit!

Dit vorm die perfekte sirkel – ons by God en God by ons. Dit is wat Jesus gedoen het: Hy het die mens na God toe kom lei en God na die mense gebring. Daarom bereik die evangelie ‘n soort van hoogtepunt as die soldaat by die kruis uitroep: Waarlik, Hy is die Seun van God (27:54). Dit is wat ‘n mens moet raaksien as jy na Jesus kyk.

b) ‘n Spesiale geboorte

Daar is al genoem dat geboortes eintlik ‘n refleksie is van die persoon se latere lewe omdat die karakter van die baba nie van die latere volwasse persoon verskil nie. Daarom was dit tipies van antieke geboorteverhale dat met die geboorteverhale van “groot persone” die tekens van sy grootheid reeds met sy geboorte sigbaar word.

Wat sou jy dink is spesiaal aan die geboorteverhaal van Jesus wat reeds op sy “grootheid” dui?

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

In Jesus se geval is daar verskeie dinge wat spesiaal is, bv. die maagdelike geboorte, die drome, die ster… dit wys wat se “tipe grootheid” Jesus het.

c) ‘n Verhaal in die profesieë van die OT toegedraai

Gaan 1:18-2:23 weer deur en kyk hoeveel aanhalings uit die Ou Testament jy kan kry:

………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Elke afdeling van die verhaal bevat ‘n aanhaling uit die Ou Testament:

AANHALINGS UIT DIE OU TESTAMENT IN DIE KERSVERHAAL
Verse in Matteus	Ou Testamentiese aanhalings	Waar dit voorkom in die verhaal
1:23	Jesaja 7:14	Die geboorteverhaal – Jesus se naam
2:6	Miga 5:1	Herodesverhaal – oor die leierskap van Jesus
2:15	Hosea 11:1	Vlug na Egipte – Jesus sal uit Egipte geroep word
2:17-18	Jeremia 31:15	Kindermoord – oor die hartseer
2:23	Nie seker waar dit staan nie	Terugkeer uit Egipte – oor Jesus se naam

Matteus is die evangelie vir die Jode. Die Ou-Testamentiese aanhalings wys dus dat die profesieë van die Ou Testament in Jesus vervul is. Die God van die Ou Testament is dus die Een wat in Jesus aan die werk is, want wat Hy beloof het, word daar waar.

Dit was vir die Jode nogal belangrik. Jesus het nie ‘n nuwe godsdiens kom stig nie, maar is die voortsetting van die pad wat God met sy volk wil loop. Waar Jesus nou is, is God teenwoordig. ‘n Mens besef eers hoe groot die krisis vir die Jode moes wees as jy besef dat die Jode wat Jesus verwerp het, eintlik volgens die boodskap God verwerp het en nie meer sy volk was nie. Dit bring ons by die volgende belangrike saak.

d) Moord op kersfees

Die geboorteverhaal weerspieël eintlik die latere lewe van Jesus. Hy is Immanuel, God by ons, die leier wat voorspel is (1:23; 2:6), maar soos Herodes Hom wil doodmaak, en inderdaad kinders, so gaan die werklikheid van die sonde, die haat en geweld, Jesus se lewe ook omvou. Jesus het nie in ‘n perfekte wêreld gekom nie, maar juis daarom het Hy gekom. Om die geweld van die sonde van die wêreld weg te neem en vrede te bring (1:21).

Die kersverhaal van Jesus in Matteus is nie “mooi” nie; dit is gewelddadig; maar dit illustreer ook waar die enigste hoop in so wêreld lê. By die een wat ons van ons sondes verlos omdat Hy God na ons toe bring in so wêreld.

ii) Die verloop van Lukas se kersverhaal

Lukas se geboorteverhaal lyk heeltemal anders – die donkerte maak plek vir vreugde en lied.

Lees Luk 1:5-2:52 en skryf alles neer wat jou in die verhaal tref.

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

Die verloop van Lukas se verhaal lyk so:

bb2

Lukas se geboorteverhaal het ook interessante kenmerke van sy eie:

a) Daar word baie gesing oor Jesus

Tel hoeveel liedere jy in Luk 1:5-2:52 kan kry……………………………………………………………….

Lofliedere in die kersverhaal van Lukas
Plek in Lukas	Wie se lied is dit?
1:42-45	Loflied van Elizabeth
1:46-55	Loflied van Maria
1:68-79	Loflied van Sagaria
2:14	Loflied van die engele
2:29-32	Loflied van Simeon

Hieruit kan ons onder andere die volgende aflei:

As Lukas oor Jesus se geboorte skryf, gaan hy aan die sing. Feitlik al die groot figure in die verhaal sing elkeen sy of haar eie lied. Die liedere is ook egalig deur die hele verhaal versprei. Nes ‘n mens klaar “gesing” het, moet jy al weer begin sing. Jesus se geboorte is iets om oor te sing. Liedere is destyds vir spesiale geleenthede geskryf om iemand te eer. Dit maak die liedere vir Jesus dan ook spesiaal en dui op die belangrikheid van die kind wat gebore is.
Vreugde en lof speel ‘n baie belangrike rol in die verhaal – die liedere wys dit, maar dit word ook aanmekaar genoem. Merk miskien al die plekke waar vreugde/blydskap/lof in die deel voorkom, bv. 1:14,44,64 en baie ander. Jesus se verhaal is inderdaad een van vreugde en vrede.

b) Liedere het destyds hard gepraat

Liedere was destyds die manier waarop inligting versprei is. Mense kon nie lees nie en daarom is hulle liedere geleer. Die liedere het die belangrikste inligting wat hulle moes weet bevat en soos hulle dus sing, leer hulle sommer. Dit beteken dus dat ‘n mens mooi moet kyk na die antieke liedere, want hulle vertel ‘n mens sommer alles wat jy regtig moet weet.

Som nou vir jouself die belangrikste inhoud van elkeen van die liedere (soos in die blokkie hierbo genoem) op en kyk wat wil Lukas vir ons oor Jesus sê:

…………………………………………………………………………………………………………………………………

Het jy van die volgende motiewe gekry (dit is nie alles nie, maar gee vir ons ‘n ideë waaroor die vroegste Christene gesing het as hulle aan Jesus gedink het:

ØVreugde/vrede/geluk kom 1:44-45,47-48,68,79; 2:14
ØGod hou sy beloftes 1:54-55,70,72
ØGod bring verlossing, ook van sondes 1:47,68-69,71-77; 2:30
ØMaghebbers/rykes/hoogmoediges gaan swaarkry 1:51-53
ØBehoeftiges/geringes gaan baat 1:52-53

Weer sien ons hoe die latere lewe in die geboorteverhaal weerklink: God wat sy beloftes hou en dit bring vreugde vir almal; verlossing van sonde; Jesus wat die sosiale grense kom omkeer het deur die belangrikes wat net op hulleself vertrou op hulle plek te kom sit en die geringes wat geen mag het nie, te kom help. Dit is tog waaroor die boodskap van Jesus gaan… Mense het reeds by sy geboorte daaroor gesing.

Hierdie motiewe, kan ons aanvaar, was van die kernmotiewe waaroor die vroeë Christene gepraat het as hulle die boodskap en belang van Jesus verduidelik het. Vorm dit nog die kern van wat ons as Christenskap sien?……………………………………………………………………………………………………………

Kyk of daar ook buite die liedere sulke mooi dinge oor Jesus gesê word (bv. dat Jesus koning is 1:32-33, ens.).

c) God met ons

In Matteus het ons gesien dat dit belangrik was om te beklemtoon dat Jesus God en mens is (Jesus en Immanuel). Lukas beklemtoon dit ook op sy manier.

Kyk of jy bewyse in die geboorteverhaal van Lukas kan kry dat Jesus van God af kom en iets goddelik aarde toe bring.

…………………………………………………………………………………………………………………………………

(Kyk bv. na dinge soos die teenwoordigheid van die Heilige Gees, die aktiwiteite van engele, ens.).

Dink nou bietjie na oor die twee verhale wat ons nou bekyk het: Hulle verskil baie van mekaar. Wat sou jy sê is die verskille en wat wou elkeen op sy eie manier oor Jesus se geboorte sê?

………………………………………………………………………………………………………………………………………..

[1] As jy nie heeltemal klaarkry met deel 2 nie, laat so bietjie oor vir die volgende sessie. Deel 3 is bietjie korter.

Skrywer: Prof Jan van der Watt