Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Regering en Samelewing (2) – JP Louw

Bondgenootskappe

Voor die koms van die koningskap was een van die bekendste bondgenootskappe die van n groep stamme wat saamgestaan het om ‘n gemeenskap­like heiligdom te beskerm. In Josua 24 (veral verse 1 en 25-27) laat Josua by Sigem die stamme besluit om saam die Here te dien. Hy het ook voorskrifte daartoe opgestel en ‘n gedenksteen opgerig om die ooreenkoms te beseël.

Die verskillende rigters wat na Josua opgetree het om die yolk te lei, was deel van ‘n proses van saamgroepering om deur onderlinge ooreenkoms meer struktuur aan die maatskappy te gee. Tog was die regeringsvorm nie heg georganiseer nie en was werklike volkseenheid nie op ‘n hoë vlak nie. Met voortdurende druk van ander volke op Israel het die volk mettertyd gevoel dat om gedurig te wag op besondere leiers wat met die Gees van God vervul was en deur God gegee is in tye van nood, dit beter sou wees as hulle ‘n koning sou hê wat die hele yolk kon verenig en vir hulle kon sorg. Die opvatting onder die volk is aangeblaas deur Samuel se seuns wat hy, toe hy al baie oud geword het, aangestel het om Israel te regeer. In 1 Samuel 8:3 word egter gesê dat hulle verwarde leiers was wat geknoei het. Samuel het toe die Here gevra om maar vir die volk ‘n koning te gee en die Here het gesê: gee toe aan hulle wil, hulle het My verwerp, hulle sal die gevolge moet dra” (1 Samuel 8:7-18). Saul is aangewys as eerste koning oor die volk. Tog het die Here sy groot genade getoon en die volk nogtans deur Saul uit die hand van die Filistyne gered (1 Samuel 9:16). Die Here het immers self vir Saul gekies en Samuel beveel om hom as koning te salf (1 Samuel 10:1). So het die Here ook vir Dawid uitgekies (2 Samuel 5:2) al het Saul gedink sy seun Jonatan moes hom opvolg (1 Samuel 20:30-31).

 

Dawid en Salomo

Die koningskap van Dawid en Salomo was uniek. Dawid was eers net koning oor Juda (2 Samuel 2:4) terwyl Isboset, seun van Saul, koning oor die res van Israel was (2 Samuel 2:9). Na Isboset vermoor is, het Dawid koning oor die hele Israel geword (2 Samuel 5:1-5). Tog moet ons nie dink dat die hele Israel ‘n hegte verenigde koninkryk was nie. Die twee ryke, Noord en Suid van ouds, het nog in die hart van die yolk geleef. Ons lees in 1 Konings 1:35 dat toe Dawid vir Salomo as koning laat salf het om hom op to volg, Salomo as koning oor beide Israel en Juda gesalf is. Al was dit een koninkryk het die dubbele naam tog die tweeslag daarvan bevestig. Na Salomo se dood het die verdeling dadelik opgevlam en het die ryk weer geskeur (1 Konings 12:16). Die hele ryk onder Dawid, en net so ook onder Salomo, het ‘n groot administrasie vereis. In 2 Samuel 20:23-26 lees ons van Dawid se amptenare wat hy aangestel het vir die administrasie, en in 1 Konings 4:1-19 is die lys van Salomo se amptenare nog veel langer. Die regering van Dawid en Salomo moes inderdaad meer geëis het, want om die twaalf stamme van die hele volk to behartig, wat tradisioneel elk hulle eie identiteit op die voorgrond gestel het, was geen eenvoudige taak nie. Dit het die Jode egter as volk laat gedy en hulle invloed en mag ver laat uitbrei (2 Samuel 8). Na Salomo se dood het die skeuring van die ryk meegebring dat die Jode baie invloed verloor het. Verder het daar ook ‘n verskillende tipe koningskap by elk ontwikkel. By Israel se tien stamme was dit nie erflik nie, maar ‘n saak van individuele keuse, in opdrag van die Here (1 Ko­nings 11:31, 19:16). In Juda-(waartoe die klein stam van Benjamin ook behoort het) was dit beperk tot die huis van Dawid soos die Here aan Dawid beloof het (2 Samuel 7:11).

Silo

Gedurende die tyd van die Rigters was Silo die plek waar die Ark van die Verbond gehou is.

Toe die koningskap eindelik verdwyn het en Israel en Juda na die ballingskappe blote provinsies van ander moondhede geword het, moes Joodse eenheid elders as op politieke terrein gesoek word. ‘n Religieuse eenheid het die volk deur sy hele geskiedenis byeengehou. Die Here was hulle ko­ning (Jesaja 41:21, 43:15) en die hoëpriester was sy verteenwoordiger. Daarom was Kajafas en Annas ten tye van Jesus se verhoor die finale Joodse gesag binne die Romeinse ryk.

Skrywer:  Prof JP Louw