Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Stede en Dorpe(6) – JP Louw

Dawid se Jerusalem

Jerusalem sou moontlik nooit tot ‘n groot stad ontwikkel het as die Israelitiese stamme na die uittog en oorwinning van Kanaän nie in twee groepe verdeel het nie. Die stamme wat in die suide gaan vestig het, se hoofsentrum was Hebron. Hulle was later sterk ondersteuners van Dawid. Die stamme wat in die noorde gaan bly het, was later veral ondersteuners van Saul. Na die oorlog tussen Dawid en Saul, toe Saul se seun Isboset vermoor is (2 Samuel 4), het die noordelike stamme Dawid gevra om ook hulle leier te word. In belang van eenheid sou dit nie wys wees om of die noorde of die suide se stede as nuwe hoofstad vir die hele volk te kies nie. Jebus/Jerusalem was die beste keuse. Dit het in die middel gelê en het geen direkte verband met beide groepe gehad nie. Al was Jerusalem vir ^‘n ruk in Israelitiese hande (Josua 10:1, Rigters 1:8), het die Kanaäniete dit weer teruggeneem (Rigters 19:11-12). Dit was dus nou ‘n Kanaänitiese stad wat Dawid besluit het om sy hoofstad te maak. Dawid het Jerusalem deur twee strategieë ingeneem (2 Samuel 5:6-8). Eers het by die vervloeking wat die Jebusiete teen horn uitgespreek het, deur hulle blindes en kreupeles uit te bring as simbool van hoe hy sal lyk as hulle met horn klaar is, geïgnoreer. Daarna het by die probleem oorkom^– toe die Jebusiete waarskynlik die houttrappe van die skag wat na die watertonnel lei, verwyder het sodat Dawid nie deur die tonnel in die stad kon inkom nie. Tog het Dawid dit op een of ander manier reggekry, want Jerusalem is verower (2 Kronieke 11:1-6).

Die vertikale skag in Jerusalem wat deur die Jebusiete
gegraaf is om hulle toegang tot water to gee toe die
stad beleer was. Dit was moontlik hierdie skag wat
Dawid se manne toegang tot die stad verleen het

Dawid het Jerusalem verder opgebou en uitgebrei met mure en terrasse (2 Samuel 5:9, 1 Kronieke 11:8). In hierdie tyd is die naam Jerusalem moontlik ook geherïnterpreteer as Jerushalom “stad van vrede” wat tot vandag so verstaan word. Miskien is daar iets hiervan gespieël in Jesus se woorde in Lukas 19:42 “as jy vandag tog wou insien wat vir jou vrede nodig is”.

Om ‘n neutrale stad as hoofstad te kies was nie voldoende nie. Jerusalem moes ook die godsdienstige sentrurn word. Dit het Dawid gedoen deur die Ark van die Verbond na die stad te bring (1 Kronieke 13-16). Dawid het ook planne begin maak om ‘n tempel in Jerusalem te bou (2 Samuel 7, 1 Kronieke 22).

Salomo se Tempel

Toe Salomo die Tempel begin bou het was dit duidelik dat om op die steil stadsrif te bou geen maklike taak sou wees nie. Dawid het reeds terrasse en mure gebou en die moes vergroot word. Die Tempel is op die hoër terras gebou en ander geboue is later bygevoeg. 1 Konings 5-6 vertel van die bouwerk. Baie ambagsmanne is gebruik en groot voorrade moes aangery word. Dit het ontwikkeling gestimuleer. Die land is in twaalf dele verdeel wat elk vir ‘n maand verantwoordelik was vir onkostes. Jerusalem, Hebron en Betlehem is nie belas nie. Hierdie voorkeure tesame met die swaar belastings vir Salomo se bouwerke en rojale paleislewe asook die historiese verdeling tussen noord en suid, het ou gevoelens laat opvlam wat uiteindelik tot ‘n skeuring na Salomo gelei het.

Na die skeuririg van die ryk het tien stamme vir hulleself te Sigem (1 Konings 12:25) ‘n nuwe hoofstad herbou en later te Samaria (1 Konings 16:23-24). Dit moes tot ‘n aansienlike afname in die belangrikheid van Jerusalem gelei het omdat slegs die twee stamme van Juda en Benjamin daar oorgebly het. Tog het die Tempel sy belangrikheid behou al is ander heiligdomme deur Israel (die tien stamme) by Dan en Bet-El (1 Konings 12:29) opgerig.

‘n Besondere bouwerk wat in Jerusalem voor die Babiloniese ballingskap onderneem was, is die waterkanaal wat Hiskia laat grawe het. ‘n Ander bouwerk van Hiskia was die uitbreiding van die muur aan die westekant van Jerusalem waardeur die stad byna in grootte verdubbel het (2 Kronieke 32:5). Toe Nehemia na die Babiloniese ballingskap teruggestuur is om Jerusalem te herbou, het by die muur weer opgerig.

Skrywer:  Prof JP Louw