Lootjies
Lootjies – Jan van der Watt
‘n Leser vra:
Was nog altyd so maklik om die “looitjies trek” ding te omseil deur dit net te vermy. Ek neem net eenvoudig nie deel nie. En dink my uitgangspunt was nog altyd dat elke ou maar self sy gewete in hierdie verband moet ondersoek. Selfs as die skool die rugby raai vir daardie halwe skaap omstuur, word daar net ʼn streep deur getrek met ʼn donasie vir die totale verwagte bedrag. Maar hierdie “trekking” vir ʼn wen het my voorgelê en kry ek dit nou skielik trompop as betrokkene by die finansiële kommissie van die kerk. ʼn Geleentheid om R45,000-00 wins te maak deur die verkoop van kaartjies en deur “trekking” dan ʼn gelukkige wenner – eerste prys ʼn bul en vier verse, tweede prys ʼn twee weke vakansie by die kus ens. – en dit dan vir net ʼn R100-00 ʼn kaartjie. Hierdie “looitjies”, “trekkings” en die “god van geluk” – waar kom ek aan hierdie gevoel dat dit net so verkeerd moet wees…. help asb. (hoop die vraag hierin iewers duidelik). ʼn baie groot dankie
Antwoord:
Prof Jan van der Watt antwoord:
Lootjies trek, dobbel en sulke dinge laat Christene dikwels wonder oor wat reg is, veral as dit gaan oor dinge soos wat hierbo genoem word. Miskien moet ons net so bietjie agtergrond oor die saak gaan soek.
a) Hoewel die debat oor dobbel natuurlik baie verfynd is, bly ek hier net by die essensiële punt: waarom is daar geluide teen dobbel? Die basiese vertrekpunt in die argument is dat ʼn mens moet werk vir jou loon en dobbel is ʼn manier om geld te kry deur nie veel te werk nie. (bv. 2 Tessalonisense 3:10-12; Titus 3:14). Dit gaan dus oor werksetiek. Die argument raak natuurlik moeilik vandag as ons kyk hoe mense op die aandelebeurs buitensporige bedrae verdien ens. Daar kom ander argumente by soos dat die risiko hoog is om jou geld te verloor, dat dit met verslawing kan saamgaan ens. Ons hoef nie hier daarop in te gaan nie. Wat wel ons oog moet vang, is dat om geld vir ʼn funksie in te samel en om jou self deur dobbel te verryk nie op dieselfde vlak lê nie. As jy geld vir die rugbyklub insamel, gaan jy tog nie van die geld kry en nie meer hoef te werk nie. In die meeste gevalle het die mense ʼn keuse en voel dat hulle met die bietjie geld tog die verdienstelike saak steun. Hulle loop ook nie die risiko om al hulle geld te verloor deur die skenking nie. Dit lyk dus of ʼn mens nie te negatief oor die liefdadigheidspogings hoef te oordeel in die lig van die argument van die arbeidsetiek nie.
b) Die tweede faset is natuurlik die ‘geluksgodin’. In die tyd van die Bybel het die gelowiges natuurlik tussen allerhande gode geleef. Boonop was hulle (die gelowiges) ʼn minderheid en was die ander godsdienste by verre die sterkste. Daarom wou hulle niks doen om die indruk te skep dat hulle aan die godsdienste deelneem of aan die gode eer bewys nie. Elke ding wat gebeur het, van oorlog af tot by handel dryf, huwelik ens. het die mense destyds gedink word deur gode beheer. God en Hy alleen moes gedien word tussen die mengelmoes van ander gode deur. Die aanbidding van God moes beskerm word. Vandag is dit anders – ons loop nie meer oral in beelde van afgode of sulke tempels vas nie (in Korinte was daar op die markplein alleen sowat 8 tempels, godebeelde ens. waarin jy elke dag moes vaskyk). As mense vandag sê: ‘Jy is gelukkig dat dit gebeur het’, dink hulle nie noodwendig aan ʼn spesiale god wat dit nou veroorsaak het nie. Ons leef baie meer rasioneel en ver van die soort spirituele idees af. Die meeste van ons ken eintlik maar net die een ware God en sal uiteindelik vir hom dankie sê as iets met ons gebeur. Kortom, ons moet nie die idee van ʼn geluksgodin te hoog opgee nie – miskien speel ons juis in die hande van die afgode as ons hulle oral insleep en belangrik wil maak.
Dus: jy is reg, besluit self.
Outeur: Prof jan van der Watt