Alle Paaie lei na Jesus: Die Jode se interpretasie van die wet

Alle Paaie lei na Jesus: Die Jode se interpretasie van die wet – Adrio König

3.2 Die Jode se interpretasie van die wet

Ons het na die wet in die algemeen en die wet in die Ou Testament gekyk. Dit bring ons by die Joodse leiers se interpretasie van die wet. Die uittog (hoofstuk 9), die verbond (hoofstuk 1), en die wet was die fondament van Israel se verhouding met die Here en met mekaar. Met die uittog het God Homself aan Israel verbind en “die God van Israel” geword, en dus ook die volk gekies as sy volk.

’n Mens kan die uittog as die geboorte van die volk beskou. Deur die verbond het Hy beloof om verantwoordelikheid vir hulle te neem, en van hulle verwag om Hom in liefde te gehoorsaam. Deur die wet het Hy konkreet vir hulle gesê hoe Hy wil hê dat hulle sal lewe.

Van hierdie drie het die wet geleidelik vir Israel die belangrikste geword, reg of verkeerd. Baie Israeliete het die wet uit dankbaarheid en met vreugde gehou. Lees ’n keer Psalm 119 aandagtig deur. Ek gee net ’n paar kort aanhalings. Onthou woorde soos bevele, gebooie, verordeninge, insettinge, voorskrifte is almal verwysings na die wet.

Om volgens u verordenings te lewe, gee my meer vreugde as al die rykdom van die wêreld (v 14).
Ek verlustig my in u voorskrifte, u woord vergeet ek nie (v 16).
Ek is gretig om u gebooie te gehoorsaam, want U verryk my lewe (v 32).
Laat my wandel volgens u gebooie, want daarin vind ek vreugde (v 35).
In u gebooie, wat ek liefhet, sal ek my verlustig (v 47).
Op u gebooie, wat ek liefhet, sal ek al my hoop vestig (v 48).
U voorskrifte is vir my ’n lied in my lewe hier op aarde (v 54).
Om u bevele uit te voer, is vir my die lewe (v 56).

Uiteindelik het hulle ontrou aan die wet egter oorheers ondanks die vermanings en waarskuwings van die profete, en uiteindelik het hulle weens hulle ontrou en ongehoorsaamheid aan die Here in die vernietigende ballingskap beland. In die ballingskap het hulle alles verloor wat vir hulle waarde gehad het. Dit is dus te verstane dat hulle ná hulle terugkeer uit die ballingskap alles in hulle vermoë gedoen het om ’n herhaling daarvan te probeer voorkom. Hulle wou nou ten alle koste die wet hou. Veral Esra en Nehemia het groot nadruk daarop gelê.

Op sigself was daar nog niks daarmee verkeerd nie. Hulle het immers nog die wet gehou omdat hulle die volk van die Here was en aan Hom gehoorsaam moes wees. Maar geleidelik het al meer van hulle die wet begin hou om by God aanneemlik te word, om op hierdie manier in ’n verhouding met God te kom. Daarom het hulle geleidelik ook die wet meer as God self verheerlik. Die wet het hulle behoud geword. In plaas daarvan dat hulle die volk van die Here was wat deur Hom aan die wet gebind was, het hulle ter wille van die wet begin leef.

Dis nie vreemd dat die “skrifgeleerdes” of rabbi’s juis in hierdie tyd na vore gekom het nie. Vroeër het die priesters die taak gehad om die volk die wet te leer. Maar ná die ballingskap kom daar so ’n konsentrasie op die wet dat ’n gespesialiseerde studie van die wet nodig word. Ons lees: “Esra het hom gewy aan die wet van die Here. Hy wou dit in die praktyk toepas en Israel elke voorskrif en bepaling leer” (Esra 7:10). Hieruit het die hele tradisie van intensiewe studie van elke fyn bepaling van die wet gegroei en die nuwe amp van skrifgeleerde of rabbi ontwikkel, die teoloë van Israel in die tyd van Jesus. Die neiging was om in al fyner detail in te gaan en al voorskrifteliker te word, sodat die hele lewe van die Israeliet later deur fyner onderdele van die wet gereël is.

Dit is teen hierdie oormatige “wetsverfyning” wat Jesus uiteindelik geprotesteer het in een van die skerpste oordeelshoofstukke in die hele Bybel (Matt 23). Ons kyk later daarna. Dis verder interessant om na te gaan hoe hulle siening en waardering van die wet in hierdie tyd voor Jesus ontwikkel het. Hulle het altyd die Pentateug of die Torah gesien as die eintlike openbaring van God. Maar geleidelik het hulle alle ander boeke wat daarna gekom het, aan die wet begin meet. Alle verhoudings tussen God, mense, Israel en die wêreld is aan die wet onderwerp. Die wet sou dan die instrument wees waarmee God alles geskep het.

Maar hulle het later selfs geleer dat God voor elke skeppingswerk eers die wet geraadpleeg het. Trouens die wêreld, die mense en Israel self sou net terwille van die wet geskep wees. ’n Mens kan skaars anders as om te dink aan wat die Christene later oor God self bely het: Uit Hom, deur Hom, en tot Hom is alle dinge. Dit is omtrent wat die wetsgetroue Jode later oor die wet geglo het. Wie die wet gehoorsaam, ontvang God se goedkeuring, die geregtigheid, die lewe self, en ’n aandeel in die nuwe wêreld van God. Hulle was oortuig dat dit vir ’n mens moontlik is om die hele wet volkome te hou. Dit was inderdaad ook nodig, want net só het hulle die goedkeuring van God gekry. Hulle het geglo Abraham het dit gedoen selfs nog voor die wet regtig by Sinai afgekondig was. Hiervolgens was dit nie meer die geval dat Israel die wet moes hou omdat hulle God se volk was nie. Dit was eerder só dat hulle die wet moes hou om God se guns te verdien. Dit is hierdie oortuiging wat die apostels later verwerp.

In die volgende artikel gaan ons kyk Jesus se houding teenoor die wet.

AllePaaieLeinaJesus Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ŉ baie nuttige naslaanwerk wat ŉ betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Die Wet in die Ou Testament

Alle Paaie lei na Jesus: Die Wet in die Ou Testament – Adrio König

3.1 Die wet in die Ou Testament

Ons woord “wet” is nie regtig ’n goeie vertaling van die Hebreeus Torah nie. Hierdie Hebreeuse woord kom meer as 200 keer in die Ou Testament voor en word in verskillende verbande gebruik. Oorspronklik kan dit iets beteken soos “rigtingwyser” of “aanwysing” of “onderrig”.

Kenmerkend is dat dit spesifiek vir uitsprake van die Here gebruik word. Die wet dra dus die gesag van die Here. Soms word net die Tien Gebooie die Torah genoem, maar soms ook die hele boek Deuteronomium, en selfs die hele Pentateug, dit is die eerste vyf boeke, waarin daar natuurlik nie net wette/ voorskrifte opgeneem is nie, maar die wonderlike geskiedenisse van die skepping en God se begin met die volk Israel, en waarin selfs die oordele van die Here aangekondig word (Deut 4:44; 28:61; Neh 8:3).

Wanneer daar in die Nuwe Testament na die Ou Testament verwys word, kom dit dikwels voor in die kombinasie van “die wet (Torah) en die profete” (Matt 5:17; 7:12; 22:40). Soms word ook na ’n derde groep verwys. Jesus praat van “die wet en die profete en die Psalms” (Luk 24:44), maar later was dit meer algemeen om te verwys na “die wet en die profete en die geskrifte”.

Watter boeke het hulle onder hierdie drie dele ingedeel? Nie presies wat ons vandag daaronder verstaan nie.

Die wet was die eerste vyf boeke (die Pentateug), of soms die eerste ses (die Heksateug) as Josua ook daarby kom.
Die profete is al die ander geskiedenisboeke van Rigters af tot by Konings, met die uitsondering van Ester en Rut, en dan ook die boeke wat ons vandag nog die Profete noem.
Die geskrifte is die derde groep, en dis nogal ’n “deurmekaar” groep wat wysheidsboeke (Job, Spreuke, Prediker) insluit, maar ook digterlike boeke (Psalms, Hooglied, Klaagliedere), ses historiese boeke (Ester, Rut, 1 en 2 Kronieke, Esra, Nehemia) en dan nog Daniël ook.

In die tyd van Jesus was daar nog groot verskil onder die Jode oor die gesag van hierdie groepe boeke. Die Sadduseërs was ’n baie “konserwatiewe” groep wat net die Torah as gesaghebbend erken het, en omdat daar niks van die opstanding in staan nie, het hulle ook nie aanvaar dat daar ’n opstanding sal wees nie. Die Fariseërs was die meer “liberale” groep wat ook die ander twee groepe boeke aanvaar het en daarom geglo het daar sal ’n opstanding wees. Dit kom immers duidelik in Daniël 12:2 voor.

Dit was een van die belangrike take van die priesters om die volk te onderrig in die wet en om die wet te interpreteer. Ons het in Haggai 2:10-12 ’n mooi voorbeeld van hoe die priesters genader is met ’n vraag hoe die wet verstaan moes word. Maar ons kan ook uit hierdie besonderhede aflei hoe radikaal hulle die wet in hierdie tyd (na die ballingskap) geïnterpreteer en toegepas het.

In die volgende artikel gaan ons kyk hoe die Jode die wet geïnterpreteer het.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Die Wet

Alle Paaie lei na Jesus: Die Wet – Adrio König

Hoofstuk 3

In die volgende aantal artikels gaan ons na die wet uit verskillende hoeke kyk,

naamlik:

Die wet in die Ou Testament
Die Jode se interpretasie van die wet.
Jesus se houding teenoor die wet
Die wet in Handelinge
Paulus: Die wet en ons saligheid
Paulus se verwerping van die wet
Die wet in Hebreërs
Verskillende houdings teenoor die wet
Die verhouding Ou Testament-Nuwe Testament

Die wet

Vir baie jare van my lewe het “die wet” my allermins ’n interessante onderwerp gelyk. Maar ek het onlangs my fout uitgevind. Trouens ek begin wonder of daar enige van die groot temas in die Bybel is wat nie opwindend is nie, veral omdat ek al meer besef hoe hulle met Jesus in verband staan.

Dink aan die een kant daaraan dat Jesus die wet volkome ernstig geneem het en selfs verklaar het Hy het gekom om die wet sy volle betekenis te gee. Maar aan die ander kant het Paulus geskryf Jesus is die einde van die wet, en elkeen wat nog die wet wil hou, verbreek die band met Christus en verbeur die genade. Paulus kan skryf die wet is heilig en reg en goed, maar intussen is dit eintlik deur die wet wat Jesus gekruisig is. Hoe werk die dinge oor die wet?

Kom ons begin by die begin, en kyk waar ons uitkom. Is dit nie lekker nie om te probeer om nie vooropgestelde idees en oortuigings te hê nie, en sover moontlik met ’n oop gemoed na die Bybel te gaan en te kyk wat ’n mens kry.

Waar begin ons? By die wet in die Ou Testament.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus : Die Nuwe Testament (4)

Alle Paaie lei na Jesus : Die Nuwe Testament (4) – Adrio König

2.3.4 Die ewige lewe

Ons het hier, net soos met die opstanding, een van die opvallendste verskille tussen die Ou Testament en die Nuwe. Net soos in die geval van die opstanding, kom die begrip “die ewige lewe” net in Daniël 12:2 voor. En ons weet reeds Daniël is deel van die oorgangsliteratuur tussen die twee Testamente. Daar is dus vroeër in die Ou Testament geen sprake van ewige lewe nie.

Ons het reeds gekyk na die dood in die Ou Testament (2.2), en na die feit dat die gelowiges die heil in hierdie lewe geniet het omdat die dood die beëindiging was van hulle gemeenskap met God. Dis tog ’n aangrypende gedagte dat om te lewe en om die Here te loof vir hulle direk aan mekaar verbonde was. As die Here nie meer aan die dooies dink nie, kan die dooies Hom nie meer loof nie, en dan leef hulle nie meer regtig nie al het hulle nog ’n soort skimbestaan in die chaotiese duisternis van die doderyk. “In die doderyk kan niemand U loof nie … Net hulle wat nog lewe, kan U loof … ” (Jes 38:18-19).

In die tyd van die Nuwe Testament het die verwagting van die opstanding alreeds sterk na vore gekom, ook onder sekere groepe onder die Jode soos die Fariseërs. In die meeste gevalle is dit in die Nuwe Testament nog ’n toekomsverwagting, maar by Johannes is dit nou al die gelowiges se deel (Joh 3:36).

Wat is die ewige lewe? Dit is natuurlik om die heil vir ewig in gemeenskap met God te geniet, en Hom ewig daarvoor te dank. Maar hiermee is al dadelik sekere beskouings oor die ewige lewe afgewys. Die ewige lewe is baie meer as om net altyd aan te hou lewe. Dit moet onder sekere omstandighede ’n verskrikking wees om te dink jy moet ewig aanhou lewe. Dink maar net aan mense wat aan ’n smartlike siekte ly of in ’n onhanteerbare verhouding vasgevang is, vir wie die toekoms uitsigloos is. Hulle sal ineenstort as hulle ewig daarmee moet aanhou. Sulke mense sou ewige lewe net sinvol vind as hulle lewensomstandighede en lewenskwaliteit radikaal sou verander. En dit is inderdaad wat ewige lewe is.

Veral volgens Johannes is die ewige lewe direk verbonde aan Jesus self. Hy is self “die lewe” en wie in Hom glo, het die ewige lewe. Ook elkeen wat sy liggaam eet en sy bloed drink, het die ewige lewe (Joh 14:6; 3:36; 6:54). Dit beteken dat die ewige lewe lewe-in-gemeenskap-met-Jesus is. En dit kan ons maklik verstaan. Hy is die lewe, Hy het die dood oorwin, deur die geloof en die doop deel ons in sy sterwe vir die sonde en in sy oorwinningslewe oor die dood (Rom 6). Wat is dit anders as die ewige lewe waaraan ons deel het omdat ons aan Hom deel het?

Maar ook in gemeenskap met sy Vader. Let op na Johannes se “definisie” van die ewige lewe: “Dit is die ewige lewe: dat hulle U ken, die enigste ware God, en Jesus Christus, wat deur U gestuur is” (Joh 17:3).

Omdat die ewige lewe dus in werklikheid die gemeenskap met Jesus en sy Vader is, is dit vanselfsprekend dat dit nie net iets is wat net in die toekoms lê nie. Ons leef nou reeds deur die geloof aan Hom en sy Vader verbonde, en in daardie sin deel ons nou reeds in die ewige lewe. Die ewige lewe is dus nie maar net ewig aanhou lewe nie. Dis ewig in die gemeenskap van God en sy Seun op die nuwe aarde om sy gawes van rykdom en oorvloed te geniet en Hom daarvoor te loof en te dank.

Dit is heil, aardse heil, heil soos God dit van die begin af bedoel het. Alle paaie, óók die pad van die heil, lei na Jesus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König