Apologetiek: Toegangsroetes (4)

[Apologetiek = Grieks Apologia = verdediging van die Christendom]

Alister McGrath het ‘n belangrike boek – Mere Apologetics – geskryf waarin hy op ‘n praktiese manier sê hoe gelowiges die Christelike geloof kan verdedig. Ek gaan ‘n hele paar blogs hieraan spandeer, want ek voel dit is ‘n belangrike taak vir gelowiges in ons sekulêre wêreld

In die vorige blog het ons die belang van stories, veral vir postmoderne mense, beklemtoon. Kom ons begin by die gelykenisse. Dit is nie toevallig dat Jesus stories gebruik het om by sy gehoor betrokke te raak nie.

Hierdie stories se basis kom uit die alledaagse lewe van die plattelandse boeregemeenskappe. Hulle was toeganklik en het die aandag en verbeelding van sy gehoor getrek. Hulle is potensieel net so kragtig vandag as wat hulle destyds was – as hulle reg gebruik word. Die apologeet sal deur die gelykenis werk en krities belangrike vrae vra: Hoe sal hierdie storie my help om die evangelie te verkondig: Hoe sal dit my help om met hierdie gehoor te verbind? Die vraag is dus: Hoe kan ons hierdie storie nou gebruik?

Kom ons kyk na die kosbare pêrel (Matteus 13:45 – 46). In die oorspronklike Grieks bestaan hierdie gelykenis uit net 25 woorde. Uit ons ondervinding klink hierdie storie waar. Een manier om dit toe te pas is: almal soek na iets wat die moeite werd in die lewe is; dikwels vind ons dat dit wat ons verwag het ons bly sou maak, dit nie doen nie; ons begin wonder of enigiets vir ons vreugde en vrede sal bring; Jesus vertel hierdie storie; die handelaar verkoop alles wat hy het om die pêrel te koop. Hoekom? Die handelaar sien dat hierdie ‘n besondere pêrel is – alles wat hy reeds besit steek maar af by hierdie pêrel. Net soos die glans van die son dié van die sterre oortref – hulle kan immers net in die nag gesien word. Hierdie pêrel laat die handelaar besef dat wat hy reeds besit in ‘n ander perspektief gesien moet word. Wat hy gedink het hom tevrede sou stel maak hom ontevrede – dit laat hom verlang na iets wat op daardie stadium buite sy bereik was. Toe sien hy daardie spesiale pêrel – hy weet hy moet dit kry – hy het iets van die allergrootste waarde ontdek. Uiteindelik ontdek hy iets wat die moeite werd is om te besit – in vergelyking lyk alles wat hy reeds het van min waarde. Dit is wat die Christelike geloof is as jy dit begin ondersoek. Dit is so wonderlik – meer so as enigiets anders.

Hier is ‘n Bybelverhaal gebruik om ‘n belangrike stelling te maak. Verhale kan ook gebruik word om raamwerke daar te stel vir betekenis en interpretasie wat gebruik kan word om sin van die lewe te maak. Die gehoor word uitgenooi om in die storie te loop en te vra of dit sin maak van hulle ondervindings en waarnemings.

Kom ons kyk na ‘n belangrike verhaal in die Ou Testament: die ballingskap en die  herstel van die volk in hulle eie land na die val van die Babiloniese Ryk. In 605 vC verslaan die Babiloniërs vir Egipte en word die leidende militêre en politieke mag in die streek. In 597 vC gee die koning en koninklike familie en koninklike raadgewers van Juda hulle oor aan die Babiloniese koning. Saam met etlike duisend burgers word hulle na Babilon weggevoer. In 539 vC val Babilon voor die Perse en die mense word toegelaat om na Jerusalem terug te keer.

Hierdie verhaal word dikwels gebruik om sin te maak uit die situasie van die mens. Die mense van Jerusalem behoort nie in Babilon nie – hulle was in ballingskap en verlang om na hulle eie land terug te keer. By die riviere van Babel, daar het ons gesit, en trane het gevloei as ons aan Sion dink (Psalm 137:1). Hierdie raamwerk maak sin van die mens se lewe: Ons is nie bedoel om hier te wees nie; hierdie is nie ons tuisland nie; ons behoort eintlik op ‘n ander plek. Diep binne ons is daar nog herinneringe van ons tuisland; ons verlang om na ons tuisland terug te keer. Ons leef in die hoop dat ons eendag daar waar on behoort, sal woon. Hierdie raamwerk praat van ons  ware oorsprong en bestemming en maak sin van ons sterk verlange.

Daar is ook verhale wat die Christelike geloof uitdaag soos die Da Vinci Code. Verhale nooi ons uit om alternatiewe wêrelde te verbeel en hulle dan met ons eie wêreld te vergelyk. Watter een is meer aantreklik en waarskynlik? Brown vertel ‘n verhaal wat baie mense graag wil glo waar is en nooi sy lesers uit om dit te glo. Hy verwerp die Christelike siening van dinge op ‘n populêre vlak – dit sou dan die gevolg van die verkeerde uitoefening van mag wees.

Volgende keer gaan ons verder met ons bespreking van toegangsroetes en kyk na die gebruik van beelde.

Apologetiek: Toegangsroetes (3)

[Apologetiek = Grieks Apologia = verdediging van die Christendom]

Alister McGrath het ‘n belangrike boek – Mere Apologetics – geskryf waarin hy op ‘n praktiese manier sê hoe gelowiges die Christelike geloof kan verdedig. Ek gaan ‘n hele paar blogs hieraan spandeer, want ek voel dit is ‘n belangrike taak vir gelowiges in ons sekulêre wêreld

In die vorige blog het ons na die eerste twee toegangsroetes gekyk. Ons gaan nou verder kyk

Toegangsroete #3: Stories

‘n Eienskap van die postmodernisme is die klem wat hulle op stories plaas.

Die modernisme was baie skepties om stories as ‘n manier om die werklikheid te ontmoet, te aanvaar. Hulle verplaas stories met rasionele argumente of analise. Modernisme het probeer om die narratiewe aard van die Skrif te marginaliseer. Daarmee word die historiese gebeure en narratiewe vorme (insluitend gelykenisse) totaal gereduseer. Die narratiewe is as ‘n irriterende en ongemaklike dop gesien wat die intellektuele en morele kern van die Skrif onduidelik gemaak het.

Postmodernisme stel weer belang in die Bybelse verhaal – insluitend Jesus se gelykenisse. Die waarheid word nie meer deur die argument bepaal nie – stories het die potensiaal om ‘n duidelike morele en konseptuele identiteit daar te stel. Die Christelike geloof verkondig ‘n wêreld gevorm deur stories met idees en waardes gevorm deur die storie van God se optrede teenoor sy mense – veral die storie van Jesus Christus. Die Christelike geloof is nie eenvoudig ‘n stel idees nie – dit is ‘n storie.

Stories is vandag die basiese medium waardeur mense die werklikheid sien. Die Christelike storie bied aan die mens die beste uitkykpunt waarvandaan ons dan die werklikheid kan verstaan. Dit is die meesterstorie wat alle ander stories van die mens se oorsprong en bestemming in hulle korrekte plekke plaas. As ons die hele storie van die Bybel vertel, verkondig ons die Christelike siening van die werklikheid en daag ons alle sekulêre alternatiewe uit.

Die Bybel vertel ‘n verhaal wat vier fundamentele vrae beantwoord:

1. Wie is ons? Die Bybel sê ons is mensewesens gemaak na die beeld van ons Skepper. Ons kry nie ons fundamentele identiteit uit ons ras, geslag, sosiale klas en geografiese plek nie.
2. Waar is ons? Ons woon in ‘n goeie en mooi, maar verbygaande, wêreld wat deur God, wie se beeld ons dra, geskep is.
3. Wat is verkeerd? Die mens het teen sy Skepper in opstand gekom en die wêreld is daarom uit pas met sy skeppingsdoel.
4. Wat is die oplossing? Ons word verseker dat God opgetree het, steedsen sal optree in sy skepping deur Jesus Christus en die Heilige Gees te stuur om die verkeerde wat die gevolg van die mens se opstand is, te hanteer. Die wêreld sal eindig soos dit bedoel was om te eindig – dit sal ten volle resoneer met sy eie teenwoordigheid en heerlikheid.

Hoe beïnvloed dit vir ons? Ons moet die waarheid van die evangelie op ‘n ander manier kommunikeer. Vertel byvoorbeeld die storie van hoe jy tot bekering gekom het. Natuurlik is die storie interessanter as enige argument, maar selfs belangriker vertel my storie dat die Christelike geloof werklik is – my storie het die vermoë  om mense se lewens te verander; om aan hulle nuwe redes om te leef en hoop vir die toekoms te gee. ‘n Storie is ‘n wêreldsiening wat toegeëien is en die vermoë het om te verander, hernuwe en opgewonde te maak. Deur my storie te vertel, bevestig ek dat in my lewe die evangelie ‘n werklikheid is.

Ons leef in ‘n wêreld gevorm deur stories. Maar hoe moet Christene stories gebruik? Natuurlik moet ons ander stories kritiseer – stories wat ons geloof marginaliseer. Maar ons moet ook onthou dat ons ons eie stories het om te vertel – gewone stories. As voorbeeld van die gebruik van stories gaan ons volgende keer na Jesus se gelykenisse kyk.

You must have been warned against letting the golden hours slip by. Yes, but some of them are golden only because we let them slip by. –James M. Barrie

Apologetiek: Toegangsroetes (2)

[Apologetiek = Grieks Apologia = verdediging van die Christendom]

Alister McGrath het ‘n belangrike boek – Mere Apologetics – geskryf waarin hy op ‘n praktiese manier sê hoe gelowiges die Christelike geloof kan verdedig. Ek gaan ‘n hele paar blogs hieraan spandeer, want ek voel dit is ‘n belangrike taak vir gelowiges in ons sekulêre wêreld

In die vorige blog het ons ‘n oorsig van toegangsroetes gegee en verduidelik wat dit is. Ons gaan nou na verskillende moontlikhede kyk. Hierdie is die algemene toegangsroetes en nie ‘n volledige lys nie.

Toegangsroete #1: Verduideliking

As jy die Christelike geloof wil aanbeveel of verdedig, is dit die beste om mense te vertel waaroor dit gaan. Baie mense het allerhande misverstande oor die Christelike geloof wat verhoed dat hulle glo. Daar is baie stereotipes oor die Christelike geloof wat eers afgebreek moet word. Verduidelik vir mense wat die Christelike geloof is in eenvoudige verstaanbare taal.

Toegangsroete #2: Argumentering

Ons moet ‘n intellektuele saak vir God kan uitmaak en alternatiewe moontlikhede kan kritiseer. Hierdie argumente sluit in:

• Die argument van ontwerp – die wêreld se fyn instelling en kompleksiteit wys dat die heelal deur God ontwerp is.
• Die argument van oorsprong – die besef dat die heelal ‘n oorsprong gehad het, wys dat iemand of iets dit moes veroorsaak het. Dit wys na God as Skepper van alle dinge.
• Die argument van samehang – die vermoë van die Christelike geloof om te verduidelik wat ons in die wêreld om ons raaksien en ook ons eie ondervindings in hierdie wêreld te kan verduidelik.
• Die argument van moraliteit – ons kan nie ‘n stabiele en betroubare fondament vir morele waardes gee sonder om voor te stel dat hulle op ‘n bosinnelike/transendente grond berus nie – soos ‘n regverdige God.

Hierdie argumente is nie bewyse nie. Wat hierdie argumente wel duidelik maak, is dat daar goeie redes is om in God te glo.. Geloof in God is geregverdig al kan dit nie absoluut bewys word nie. Bewysbaarheid en die waarheid is nie dieselfde ding nie.

Argumente kan ook gebruik word om alternatiewe tot die Christelike geloof te kritiseer – maak hulle sin van dinge. Gebruik hulle waarneming en ondervindings? Die apologeet moet die tekortkominge in ander benaderings kan uitwys. Maar dan moet ons moeite doen om ons hoorder se gebruik van taal te verstaan en om met hulle te argumenteer op so ‘n manier dat hulle dit kan verstaan.

Apologetiek in die verlede is dikwels ontwerp om mense te oortuig dat die Christelike geloof waar is. Die probleem is dat mense maklik die gevolgtrekking kan maak dat ons geloof uit vervelige feite en abstrakte idees bestaan. Daar is drie probleme met hierdie benadering.

1. Dit is nie Bybels gegrond nie. Waarheid, veral in die Ou Testament, verwys primêr na betroubaarheid. God is ‘n vaste basis – ‘n veilige plek waarop ons ons geloof kan bou. God bestaan nie alleen nie – ons kan op Hom vertrou. Waarheid is dus ‘n verhoudingskonsep.
2. Die appel van die Christelike geloof kan nie tot dievan dit wat geglo word, beperk word nie. Die geloof maak ook ‘n appel op ons verbeelding. Lewis sê die aantrekkingskrag van die evangelie vir hom was gebaseer op die persepsie dat dit betekenis aangebied het. Ander sê die appel van die Christelike geloof was die skoonheid van sy aanbidding, sy vermoë om menslike emosies te betrek en sy etiese uitkoms.
3. Die rasionalistiese benadering is diep ingebed in ‘n modernistiese wêreldsiening. In die postmoderne tyd is argumente gebou op rede en argumente nie genoeg nie – dit verbind nie met huidige kulturele aspirasies en vooroordele nie. Die werklike groot vrae van die lewe gaan verder as wat die menslike rede kan demonstreer. Dit is vrae soos: Wie is ek? Hoekom is ek hier? Kan ek ‘n verskil maak? Nog die wetenskap nog die menslike rede kan sulke vrae antwoord. Maar as ons hierdie vrae nie antwoord nie, is die lewe sinloos. Ons moet kan wys dat die Christelike geloof die groot vrae van die lewe kan antwoord – die antwoorde moet redelik wees en in die praktyk werk.

Volgende keer gaan ons verder met ons bespreking van toegansroetes

Convictions are more dangerous enemies of truth than lies. -Friedrich Wilhelm Nietzsche, filosoof (1844-1900)

Apologetiek: Toegangsroetes (1)

[Apologetiek = Grieks Apologia = verdediging van die Christendom]

Alister McGrath het ‘n belangrike boek – Mere Apologetics – geskryf waarin hy op ‘n praktiese manier sê hoe gelowiges die Christelike geloof kan verdedig. Ek gaan ‘n hele paar blogs hieraan spandeer, want ek voel dit is ‘n belangrike taak vir gelowiges in ons sekulêre wêreld

Wat bedoel ons met toegangsroetes? ‘n Algemene beeld is die son en blindings. Die menslike siel kan met ‘n koue, donker kamer vergelyk word. As die blindings oopgetrek word, stroom lig die kamer binne en die kamer word warm. Dit is nie die oopmaak van die blindings wat die kamer warm maak nie – dit verwyder net ‘n hindernis vir ‘n mag wat wel die vermoë het om die aarde warm te maak. Die ware bron is die son.

Die mens is nie die bron van bekering nie. Ons kan wel die blindings oopmaak sodat God se genade in ons lewens kan werk – ons verwyder bloot ‘n hindernis vir God se genade, maar dit is God se genade  wat die vernuwing van ons siele teweegbring

‘n Toegangsroete is die manier waardeur ons oë oopgemaak word vir die werklikheid van ons eie situasie en die vermoë van die evangelie om dit te verander. Wat is ‘n toegangsroete?

1. Dit help jou om dinge anders te sien – die manier waarop dinge werklik is.
2. Dit help jou om te besef wat gedoen kan word om sake te verander.
3. Dit moedig jou aan om daardie kritiese tree te gee.

As jy verander is, kan jy ander mense help om hulle behoefte vir God se genade raak te sien en jy kan getuig van die krag van sy genade. Die mens speel dus ‘n rol – klein, maar werklik – as deel van die genesingsproses. Wat jy sê mag ‘n toegangsroete wees wat mense in staat stel om dinge anders te sien – ‘n nuwe manier van dink en leef.

Wat is hierdie toegangsroetes vir die apologeet?