Alle Paaie lei na Jesus: Die mens as beeld van God (3)

Alle Paaie lei na Jesus: Die mens as beeld van God (3) – Adrio König

5.3.2 God openbaar Homself in ’n Mens

Ons bely twee dinge oor Jesus: dat Hy tegelyk God en Mens is. Maar hoe is dit moontlik dat een Persoon tegelyk God en mens kan wees? Verskil God en mens dan nie soveel dat dit onmoontlik is, dat Hy ’n soort gesplete persoonlikheid sou moes hê nie? Mense probeer die vraag so antwoord dat hulle sy lewe in twee dele verdeel: Sekere dinge het Hy as God gesê of gedoen, en ander dinge het Hy as mens gesê of gedoen. Hy het as mens gesê dat Hy nie weet wanneer die wederkoms sou wees nie, en Hy het net as mens gesterf. Maar Hy het as God wonderwerke gedoen en uit die dood opgestaan.

Ons het egter nie grond in die Bybel om Jesus se lewe so in twee te deel nie. Die Evangelies skep die indruk van een Persoon wat ten volle by alles wat Hy gesê en gedoen het, betrokke was. Maar hoe is dit dan moontlik dat Hy beide was, God én Mens? God en mens verskil tog radikaal.

Is dit regtig so? Wat dan daarvan dat ons bedoel is om die beeld van God te wees? Veronderstel “beeld” nie juis ooreenkoms nie? Natuurlik nie identiteit nie, maar genoeg ooreenkoms dat die afgebeelde in die beeld herken kan word. As ek aan my doel beantwoord, moet mense iets van God in my kan sien, moet hulle uit my optrede kan aflei hoe God is. Dis tog wat “beeld” beteken.

Kom ons gaan hiermee na die Bybel. Jesus som die wet in twee gebooie op, liefde vir God en liefde vir mense. Die een woord wat die twee gebooie in gemeen het, is liefde. Jesus vat dus God se wil vir ons in een woord saam: liefde. Johannes skryf kernagtig oor God en watter woord gebruik hy? Ook liefde: God is liefde (1 Joh 4:8, 16). Die konklusie lê voor die hand. Omdat God liefde is, moet ons in liefde leef om te wys hoe Hy is. Daarom kan Jesus die wet opsom in twee liefdesgebooie. Paulus skryf dit pragtig: “Omdat julle kinders van God is en Hy julle liefhet, moet julle sy voorbeeld navolg. Lewe in liefde, soos Christus ons ook liefgehad het … ” (Ef 5:1-2). Kernagtiger kan ’n mens dit nie uitdruk nie.

Liefde is ’n lewenshouding. Om God se beeld te wees, beteken dus om iets van sy lewenshouding en lewenswaardes te vertoon. En is dit nie presies wat Jesus gedoen het nie? Ons glo Hy is die openbaring van God. Dit beteken toe Hy mense vergeef het, het Hy gewys wie God is en wat God doen. Toe Hy mense genees het, van bose magte bevry het, kos gegee het, het Hy gewys wie en hoe God is. Maar is dit nie wat God ook van ons verwag nie? Moet ons nie ook vergewe en ook mense in nood help nie? Soos Jesus.

Maar dit beteken tog dat Jesus in sy één lewe, in presies dieselfde dinge wat Hy gedoen het, tegelyk gewys het hoe God is én hoe ons moet wees. Dit beteken verder dat Jesus wat ’n menslike lewe gelei het, in staat was om deur menslike optrede te wys hoe God is. Dit beteken nog ’n keer dat dit inderdaad paslik en reg is dat die Bybelskrywers in menslike terme oor God praat. En dit beteken op sy beurt weer dat God en mens nie regtig so radikaal verskil nie.

Maar hierna moet ons nog ’n keer kyk. Verskil God en ons regtig nie? Nee, God en mens verskil inderdaad, selfs baie. Die vraag is net: Hoe? In minstens twee opsigte. God is die Skepper en ons is skepsels. Dit is ‘n radikale verskil, en dit sal nooit verander nie. Hy is ewig en ons is tydelik. Ons het ’n oorsprong, maar Hy nie. Hy is onsterflik en ons is sterflik. Hy moet ons uit genade deel gee aan die ewige lewe.

Verder het daar in die geskiedenis ’n tweede groot verskil ingekom, ’n verskil wat nie in beginsel bestaan soos die verskil Skepper-skepsel nie: God is heilig, maar ons is sondig. Hierop sou ons lank kon voortborduur. Ons is onbetroubaar, maar Hy is betroubaar. Hy gee om, maar ons is selfsugtig. Die eerste verskil is wesenlik en sal altyd so bly, die tweede een is ons skuld. Dis glad nie hoe God dit bedoel het nie. Goddank dit is tydelik, ons sal terugverander word na wat God ons oorspronklik bedoel het. Op die nuwe aarde, in die nuwe Jerusalem sal niks inkom wat onrein is nie (Op 21:27). Dis waaroor God se hele opoffering in Jesus gaan: Om ons weer te maak soos Hy is, heilig.

Maar nou terug by ons opdrag: Ons is bedoel om die beeld van God te wees, om deur ons doen en late te wys hoe God is/wat God doen. Eintlik het dit ook van Israel as volk van God gegeld: Hulle moes die ander volke na Jerusalem lok sodat ook hulle die Here daar sou kom dien. Het hulle? Of is dit só dat die nasies later eerder Israel se God gespot het as om Hom in Israel se lewe te herken en te begin dien?

Ons kan lekker en breed uitwei oor hulle aanhoudende ongehoorsaamheid aan God. Maar is hulle nie maar verteenwoordigers van die mensdom nie? En ons wat onsself gelowiges, volgelinge van Jesus noem? Vaar ons soveel beter? Verduister ons nie eerder dikwels mense se uitsig op God nie?

Dis nie net Israel in die Ou Testament wat misluk het in God se doel met hulle nie. Die mensdom self het misluk. En nou?

Onthou uit ons bespreking van die verbond (Abraham, hoofstuk 1): Dis ’n eensydige verbond wat God alleen ingestel het en waaroor Hy alleen besluit. Hy laat nie die werk van sy hande vaar nie. Toe Israel en die mensdom misluk in sy doel met hulle, toe hulle nie sy beeld vertoon nie, toe gee Hy sy beeld aan hulle in ’n Jood uit Nasaret.

Jesus word herhaaldelik in die Nuwe Testament “die beeld van God” genoem (2 Kor 4:4-6; Kol 1:15; Heb 1:3), wat beteken dat Hy is soos ons bedoel was om te wees. Terwyl ons dit nie is nie, gee God in Jesus vir ons ’n voor-beeld van wat Hy met ons bedoel. Soos ons in Jesus kan sien wie en hoe God is, wil God hê dat mense dit in ons kan sien. Martin Luther sou gesê het ons moet vir ander mense Christus word.

Dit kom duidelik uit in die “soos”-uitsprake van die Nuwe Testament. Ons moet soos Jesus word, wees, optree. Hier volg ’n aantal van hierdie uitsprake. Ywerige Bybellesers kan ’n keer die Nuwe Testament deurlees en dalk veel meer as net hierdie paar kry.

Ons moet soos Christus in liefde lewe (Ef 5:2).
Ons moet mekaar soos Christus liefhê (Joh 13:34).
Mans moet hulle vroue soos Christus liefhê (Ef 5:25).
Ons moet mekaar vergewe soos Christus ons vergeef het (Kol 3:13).
Ons moet onsself rein hou soos Christus rein is (1 Joh 3:3).
Ons moet so regverdig wees soos Christus (1 Joh 3:7).
Ons sal by sy wederkoms soos Christus wees (1 Joh 3:2).
Christus moet in ons gestalte kry (Gal 4:19).
Dieselfde gesindheid van nederige diens wat in Christus was moet ook in ons wees (Fil 2:5 ev)
Dieselfde werke wat Christus gedoen het, sal ons ook doen (Joh 14:12).

Daar is ook ’n ander reeks “soos”-uitsprake: Ons moet soos God wees. Dis natuurlik nie vreemd nie, want ons is juis bedoel om soos God te wees, om sy beeld te wees.

Ons moet soos God vergewe (Ef 4:32).
Ons moet soos God heilig wees (1 Pet 1:15-16).
Ons moet soos God barmhartig wees (Luk 6:36).
Ons moet soos God in die lig lewe (1 Joh 1:5-7).
Ons moet soos God volmaak wees (Matt 5:48).
Ons moet rus van ons werk soos God van Syne (Heb 4:10).
Ons goeie werke moet mense aan ons Vader herinner (Matt 5:16).

God gee dus aan ons sy beeld in ’n nuwe vorm: in sy Seun Jesus Christus. En Hy roep ons op om soos Christus te leef. Dan sal ons sy beeld vertoon omdat ons soos Hy sal leef. Maar kan dit? Natuurlik weet ons ons is geroepe om Jesus na te volg. Maar dis een saak om dit te weet. Dis ’n tweede saak om dit te doen.

Maar God sorg mos vir sy verbond! Is dit nie presies waar die Heilige Gees se werk inkom nie? Jesus staan mos nie net buite ons en wys ons hoe nie. Hy kom mos deur die Gees in ons in en verander ons lewe om soos Syne te word. Die Gees het ons deur die doop en die geloof aan Christus verbind sodat ons ou sondige lewe saam met Christus gekruisig en begrawe is, en ons in ’n nuwe lewe saam met Christus uit die dood opgestaan het. Hierdie nuwe lewe is natuurlik eintlik Christus se opstandingslewe: “Christus, wat julle lewe is … ” (Kol 3:4). En omdat Hy die beeld van God is, kan ons nou dié beeld vertoon, kan ons nou beantwoord aan die doel wat God met ons lewe het.

Dit beteken dat ons vir die soveelste keer beleef dat die groot temas van die Bybel, insluitende die mens as beeld van God, na Jesus lei.

AllePaaieLeinaJesus Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ŉ baie nuttige naslaanwerk wat ŉ betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Die mens as beeld van God (2)

Alle Paaie lei na Jesus: Die mens as beeld van God (2) – Adrio König

5.3.1 Mensvormige spreke oor God

Ons ken almal die manier waarop ons in die Bybel oor God lees: sy oë en neus en mond en hande en voete. Ons lees dat Hy praat en hoor en loop en sit, dat Hy ontevrede is en teleurgesteld oor al Israel se ontrou. Die Bybel is vol van hierdie mensvormige manier om oor Hom te praat. Maar is Hy regtig so? Is dit nie maar net die manier waarop die Bybelskrywers oor Hom praat sodat ons Hom in ons taal en begrippe kan ken en verstaan nie?

Veral sekere uitsprake in die Bybel het mense laat huiwer of God werklik so is en so doen. Die belangrikste is die tekste oor God se berou (onder andere Gen 6:6-7; Num 23:19; 1 Sam 15:11, 35; Jer 4:28; Jona 4:2). In die ouer vertalings van die Bybel het ons gelees dat God berou daaroor gehad het dat Hy iets gedoen het, byvoorbeeld dat Hy mense gemaak het of dat Hy Saul koning gemaak het. En Jona ken Hom as die een wat altyd berou het oor die oordeel wat Hy oor mense aangekondig het as die mense hulle bekeer (Gen 6:6; 1 Sam 15:11).

Sommige nuwere vertalings gebruik nie meer die woord “berou” nie. ’n Mens kan dit verstaan, want “berou” word baie sterk met sonde geassosieer. Die 1983-vertaling praat daarvan dat Hy bedroef is oor wat Hy gedoen het of dat Hy maklik afsien van die oordeel wat Hy uitgespreek het. Die NLV vertaal dat Hy spyt was oor wat Hy gedoen het, maar soms tog ook weer dat Hy berou daaroor kry (Jona 4:2). Hoe die vertaling ook al presies lui, dit beteken in beginsel nog dieselfde: Hy kom terug op wat Hy gesê of gedoen het. Hy verander van plan. Is dit nie te menslik nie? Kan God dan van plan verander? (NLV by Jona 4:2.)

Ons maak soms iets vreemds van die onveranderlikheid van God. Ons maak van Hom ’n blok ys wat nie eens in die son kan smelt nie. Die Bybel leer ons anders. Kom ons kyk ’n oomblik na God en Jona.

Wie is onveranderlik?

Na sy aanvanklike ongehoorsaamheid gaan preek Jona tog in Nineve. In opdrag van God preek hy ’n oordeelsboodskap: “Nog net veertig dae en Nineve word verwoes” (Jona 3:4). Natuurlik wonder ’n mens waarom hy aanvanklik nie wou gaan nie, en soveel weerstand gehad het dat hy selfs van God probeer wegvlug het.

Maar skynbaar teen alle verwagting in, bekeer die stad se mense hulle radikaal. En ons lees: “Toe God sien wat hulle doen, en hoe hulle hulle bekeer van hulle verkeerde dade, het Hy afgesien van die ramp wat Hy gesê het Hy oor hulle sal bring. Hy het nie die ramp gestuur nie” (Jona 3:10). En Jona is verheug! Nee, lees weer. Jona is kwaad. Ons gaan nou-nou na sy rede kyk. Hy gaan sit buite die stad om te sien of God Hom nie dalk tog weer sal bedink en die oordeel voltrek nie. Deur ’n wonderwerk gee God vir hom heerlike beskutting teen die stekende son, maar die volgende dag laat Hy die plant verdroog en sit Jona en vergaan van die hitte. Hy is weer baie kwaad.

Dan reageer die Here. Jona is begaan oor ’n plant waaraan hy niks gedoen het nie, maar God mag nie begaan wees oor ’n groot stad se mense nie. Kom ons gaan nou terug na die rede waarom Jona so teleurgesteld en selfs kwaad is toe God afsien van sy plan om die stad te verwoes. God verander sy plan omdat die hele stad hulle op Jona se preke bekeer. Sou ’n mens nie eerder verwag dat Jona in die wolke sou wees nie? Wat ’n sukses was hy nie. Derduisende mense kom tot bekering op sy preke.

Maar by Jona werk die ding heeltemal anders. Hy wou mos aanvanklik nie na Nineve gaan nie, en die Here moes hom omtrent dwing om uiteindelik te gaan. Waarom het hy toe ingestem? Was dit dalk by die heerlike gedagte dat hy die aankondiging kon maak dat Nineve verwoes gaan word? Hierdie groot Assiriese stad was ’n aartsvyand van Israel. Jona sou as held na sy vaderland kon terugkeer. Hy besluit om tog te gaan, en ek is seker hy het die preke terdeë geniet. Maar dan die bitter teleurstelling: Die stad word nie verwoes nie. Jona is in opstand. Nou gaan hy bekend staan as ’n verraaier van sy volk wat veroorsaak het dat hulle vyande se stad gespaar word. Immers hy het hulle tot bekering gepreek! En nou kom die aap uit die mou. “Ag, Here, ek het dit geweet toe ek nog in my land was. Daarom het ek reg in die begin na Tarsis toe gevlug. Ek het geweet U is ’n genadige en barmhartige God, lankmoedig en vol liefde. U sien maklik af van die straf wat U aangekondig het” (4:2).

Sjoe! Hoe werk dit? Die profeet is teleurgesteld, diep verontwaardig dat God goed is. Of nee, solank Hy vir die profeet of vir Israel sou goed wees, sou dit natuurlik lekker wees. Maar nou is Hy goed vir Israel se groot vyand! En dit maak nou van die profeet ’n gek. Dis waaroor hy kwaad is. Hy het so lekker gepreek, en nou drop die Here hom.

Wat is Jona se probleem? Dat hy God nie kan vertrou nie. God verander sy plan. Of liewer sy probleem is dat hy God inderdaad kan vertrou: Hy verander altyd sy plan! Jona sê mos: “Ek het geweet U is ’n genadige God.” Hy trek altyd die oordeel terug as daar egte bekering kom. Wat gaan hier aan? Hier is twee partye, een is onveranderlik, en een is veranderlik. Wie is wie? Jona is onveranderlik, God moet deurgaan met sy oordeel. Maar God is veranderlik, Hy gaan sy oordeel weerhou.

Natuurlik kan ons dit ook andersom sê: God is self ook onveranderlik, maar in ’n ander sin as Jona. Jona is verstok onveranderlik, God is beweeglik onveranderlik. God is onveranderlik in die sin dat Hy altyd op dieselfde manier verander: In reaksie op bekering trek Hy altyd sy oordeel terug.

Kom ons formuleer dit baie versigtig. God is nie sonder meer net veranderlik nie. Hy is onveranderlik in sy veranderlikheid. Hy verander altyd só. Dis hoe Jona Hom ken. Hy trek altyd die oordeel terug as daar bekering kom. ’n Mens kan dit alles baie makliker en eenvoudiger formuleer. God se veranderlikheid beteken eintlik God is getrou (onveranderlik). Hy hou sy beloftes. Hy sal altyd sy plan verander as daar bekering kom. Hy is onveranderlik daarin. Hy het beloof Hy sal verander as ons verander. Dit beteken dat God in ’n sin baie menslik is, maar nie sondig-menslik nie, maar heilig-menslik, menslik soos Hy bedoel het mense sal wees. Hy het bedoel ons moet goed wees vir mense, dat ons bereid moet wees om te vergewe, want ons is sy beeld en Hy is só.

Dit is ’n baie belangrike punt wat hier na vore kom. Is God menslik, of is ons “Goddelik”? Tree God soos ’n mens op, of is ons geroepe om soos God op te tree? Of is dit maar net twee kante van dieselfde muntstuk, omdat ons sy beeld moet wees? Om dit ’n keer ’n bietjie “geleerd” te formuleer: Moet ons antropomorfies oor God praat, of teomorfies oor die mens? Of is dit dieselfde saak?

Hierdie mensvormige spreke oor God is nie eie aan die Bybel nie. Dit het algemeen voorgekom in die Nabye Ooste. Maar daar is twee opsigte waarin die Bybel verskil van sy omgewing:

Die Bybel praat nooit in terme van menslike sondes oor God nie. In die godsdienste rondom Israel was dit algemeen. Die gode het gelieg en bedrieg, hulle was onsedelik onder mekaar. Dit is die rede waarom sommige Griekse filosowe gekla het oor die mensvormige spreke oor God, en die mense afgeraai het om dit te doen. Dit was onwaardig om sulke dinge oor gode te dink. Gode en sonde hoort nie bymekaar nie. En dis juis waar van Israel se God. Johannes beklemtoon: “God is lig, en daar is geen duisternis in Hom nie” (1 Joh 1:5).
Die Bybel praat ook nooit in terme van menslike seksualiteit oor God nie. Daar is in elk geval nie vroulike gode nie, want daar is net een ware God, die God van Israel. Daar kan dus nie van seks tussen gode by Israel sprake wees nie. Die beeld van die huwelik word wel op God toegepas, op sy verhouding met Israel. Hy is die man, en Israel is die vrou. Jesus is die bruidegom, en die kerk is die bruid. Maar dis altyd in terme van liefdestrou of ontrou, nooit in terme van seksualiteit nie. En van Israel sal geskryf word dat hulle ontrou aan die Here is, selfs dat hulle “weg van die Here af hoereer”. Maar dit gaan dan altyd om godsdienstige ontrou aan die Here en aanbidding van vreemde gode.

Dit beteken dat die Bybel op ’n waardige manier menslik oor God praat.

En juis dit bring ons by Hosea 11. Hier lees ons hoe God dit nie kan regkry om die oordeel, wat Israel al oor en oor verdien het, te voltrek nie. Waarom nie? Ons lees: “Want Ek is God, nie ’n mens nie” (11:9). God tree juis anders op as mense! Hoe nou? Hy tree nie op soos mense “normaalweg” optree nie, maar soos God verwag dat mense sal optree. Hoe het God ons bedoel? “Jy moet die Here jou God liefhê met jou hele hart en met jou hele siel en met jou hele verstand. En jy moet jou naaste liefhê soos jouself” (Matt 22:37-38). Só tree God menslik op! Maar terég het die Joodse teoloog Heschel gevra waar ’n mens sulke mense kry. Jona was in elk geval nie so nie. Hy wou juis die oordeel deurgevoer hê. Is dit nie eerder hoe mense is nie? Het ons as Christene ’n antwoord op Heschel se vraag? Is daar sulke mense? Ek weet nie regtig van mense nie. Maar is daar nie een nie? Is dit nie hoe Jesus geleef het nie?

Is dit waar dat die Bybel se menslike manier om oor God te praat, eintlik dié mens Jesus in die oog het? Hy het ons mos kom wys hoe God ons bedoel het. En dan is ons roeping juis om te word wat ons veronderstel is om te wees: soos Jesus. Dan is dit ons roeping om Hom deur die krag van die Heilige Gees na te volg, sodat ons regtig iets van God in ons lewenswyse kan vertoon. Dan sal ons onsself in God se optrede herken, dan tree ons teomorf op, soos Hy antropomorf optree!

Ons hoef dus nie te huiwer oor die manier waarop die Bybel in menslike terme en beelde oor God praat nie. Die Bybelskrywers bedoel dit ernstig. Hy is so, Hy wil so wees, want ons is sy beeld, altans ons is bedoel om sy beeld te wees, soos Jesus. Hy tree soos Jesus op, of Jesus soos Hy, en juis daarom het Jesus Hom aan ons geopenbaar. Daarby kom ons nou.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Die Beeld van God

Beeld van God

‘n Mens kan twee betekenisse gee aan die term “beeld van God”. Dit kan ‘n beeld wees wat gemaak is om God voor te stel, of vir Christene kan dit verwys na die mens wat as die beeld van God geskep is.

Wat beelde van God betref, is daar in die Bybel sterk uitsprake daarteen om ‘n beeld van God te maak. Die tweede gebod lui selfs uitdruklik dat ons geen beelde hoegenaamd mag maak nie. Almal stem saam dat dit beteken dat ons nie van God ‘n beeld mag maak nie. Christene verskil egter oor die verdere reikwydte van hierdie gebod. Daar is groepe wat selfs meen dit beteken dat ons nie foto’s van mense of enigiets anders mag neem nie. Ander is oortuig dit verbied iets soos ‘n kruis in ‘n kerkgebou. Nog ander wys daarop dat die gebod uitdruklik lui dat ons nie hierdie beelde mag vereer of dien nie. Dit sou dan impliseer dat ons wel beelde of foto’s van mense of dinge mag hê, maar dit nie mag aanbid nie.

Wat die mens as die beeld van God betref, is daar ‘n ryk geskiedenis van interpretasie en besondere geestelike dimensies agter hierdie begrip.

Beeld en gelykenis

Die begrip kom uit die eerste skeppingsverhaal in Genesis waar ons lees dat God die mens maak as sy verteenwoordiger, as sy beeld (Gen 1:26-27). Die 1983-vertaling is nie so geslaagd nie, en daarom sal ons die begrippe van die 1953-vertaling gebruik: beeld en gelykenis. In die geskiedenis van die uitleg van hierdie uitspraak, is daar verklarings wat nie steekhou nie. Die een is dat “beeld” en “gelykenis” eintlik twee verskillende sake is. Irenaeus, ‘n kerkvader van die tweede eeu, was oortuig dat “beeld” verwys na die mens as ‘n rasionele en vry wese, en dat “gelykenis” verwys na die heiligheid (die etiese kant) van die mens. Deur die sonde het die mens dan wel die gelykenis verloor (die mens het sonde gedoen), maar nie die beeld nie: die mens het ‘n vrye, rasionele wese gebly.

Hierdie onderskeiding kan nie regtig aanvaar word nie omdat die twee begrippe oor en weer gebruik word. Hulle is ‘n tipiese voorbeeld van wat die Hebreeuse parallelismus membrorum genoem word: die verskynsel in Hebreeus om ‘n ding twee keer (parallel) te sê met woorde wat eintlik dieselfde of byna dieselfde beteken. Maar Irenaeus se motief agter hierdie onderskeiding is tot vandag nog belangrik. Die vraag is: Wat het as gevolg van die sonde, van die mens se vermoë geword om die beeld te wees? Irenaeus se antwoord was: die mens se heiligheid of sondeloosheid het verlore gegaan, maar nie ons denke en vryheid nie. Maar dit stel ‘n mens dadelik voor die vraag: Wat is nou regtig die beeld?

Twee verskillende sienings oor die beeld

Hierdie vraag kan op twee maniere verstaan word, en dit beteken dat daar twee verskillende sienings is van wat die beeld is. Volgens die een is daar iets in die mens wat die beeld is, en die vraag is dan: Wát in die mens, watter “deel” van die mens? Die ander beskouing is dat die mens self die beeld is.

Sommige kies die eerste moontlikheid en identifiseer dan iets in die mens, ‘n deel van die mens, as die beeld: die siel, die gees, die wil, die verstand. Telkens is die vraag dan: Wat beteken dit as die mens die beeld verloor het? Die mens het tog nie sy of haar siel of verstand verloor nie. Daarom is dan gekies vir die sagter siening, dat die mens nie die beeld verloor het nie, dis net verswak of verduister. As ‘n mens aanvaar die beeld is die wil, kan jy wel sê dat die mens die wilsvryheid verloor het en ‘n slaaf van die sonde geword het. Dit sluit nogal aan by die Nuwe Testament waar ons lees dat die Seun ons vry maak van die sonde (Joh 8:34-38).

Een van die probleme met hierdie siening dat ‘n deel van die mens die beeld is, is dat die mens dan maklik ingedeel word in twee dele, ‘n belangrike deel (die beeld), en ‘n onbelangrike deel (die res). Onder die behandeling van die *mens sal op die probleme gewys word wat hierdeur veroorsaak word.

Die ander beskouing is dat die hele mens die beeld is. Die argument is dat daar nêrens in die Bybel die indruk geskep word dat iets in die mens, dit wil sê net ‘n deel van die mens, die beeld is nie. Die vraag is dan: In watter sin is die mens God se beeld?

Die beeld in die Ou Testament

Ook op hierdie vraag is verskillende antwoorde gegee. Gewoonlik word die beeld dan beperk tot ‘n bepaalde faset van die mens se lewe: die mens se heerskappy oor die natuur (Gen 1:26, 28, waar elke keer direk ná die verwysing na die beeld ook verwys word na die mens se heerskappy oor die natuur), of die mens as ‘n verhoudingswese (Gen 1:27, waar direk ná die beeld, na die mens as man en vrou verwys word).

Die probleem hiermee is dat ‘n mens nie die indruk kry dat Genesis 1 regtig met hierdie kort verwysings probeer verduidelik wat die beeld is nie. Die verwysings is te toevallig. Daar is wel een verwysing wat ‘n mens nogal laat dink. In Genesis 5 is daar direk na mekaar twee verwysings na “beeld”. Die eerste is ‘n herhaling van Genesis 1: God het die mens geskep as beeld van Homself (v 1), en direk daarna ‘n verwysing na die geboorte van Adam se seun Set van wie dan gesê word: “sy beeld, een soos hyself” (v 3). As dit gesê word van ‘n pa en sy seun, kan ‘n mens vermoed dit beteken: daar is besondere ooreenkoms. En dit lê natuurlik van die begin af opgesluit in die woorde “beeld” en “gelykenis”. Dit sou dan beteken dat daar ‘n besondere ooreenkoms is tussen God en mens.

Verder is daar egter nêrens in die Ou Testament besondere aandag aan die beeld of wat die inhoud van die beeld is nie. Daar is maar net enkele verwysings wat geen besonderhede bevat nie (Gen 5:1; 9:6).

Die beeld in die Nuwe Testament

Maar in die Nuwe Testament is daar ‘n verskeidenheid verwysings met heelwat inhoud. Die beeld word veral in twee verbande gebruik: Christus word twee keer die beeld van God genoem (2 Kor 4:4; Kol 1:15; vergelyk ook Heb 1:3), en die mens se nuwe lewe word met die begrip “beeld” omskryf (Ef 4:24; Kol 3:10). En ten slotte word die gelowiges ook twee keer die beeld van Christus genoem (Rom 8:29; 2 Kor 3:18).

Eerstens word Christus die beeld van God genoem in verbande waarin ons lees dat God met sy volle wese in Hom woon (Kol 1:19; 2:9), en dat ons in die volheid van God deel omdat ons aan Christus verbonde is (Kol 2:10), dat die heerlikheid van God uit Hom uitstraal (2 Kor 4:4-6), en dat Hy die openbaring van God is. Hy is immers die beeld van die God wat nie gesien kan word nie (Kol 1:15).

Tweedens word ons nuwe lewe die beeld van God genoem. Ons word vermaan om anders as ongelowiges te leef, om volkome heilig en volgens God se wil te leef omdat ons “as die beeld van God geskep is” (Ef 4:24). Ons het hier duidelik ‘n verwysing na Genesis 1, maar met ‘n verskil. In Genesis is dit eenvoudig ‘n stelling dat die mens as die beeld van God geskep is. In Efesiërs 4 word dit deel van ‘n opdrag. Ons moet dus word wat ons bedoel is om te wees. In Kolossense 3 kry ons dieselfde gedagte. Die gemeente word opgeroep om op te hou met die sonde waarin hulle vroeër geleef het. Hulle nuwe lewe word beskryf as “die nuwe mens, wat al hoe meer vernuwe word na die beeld van sy Skepper” (Kol 3:10). En dit word gevolg deur ‘n aantal konkrete vermanings oor hoe ons lewe as gelowiges moet lyk. Die voortgang in die *heiligmaking word hier nog duideliker beskryf as in Efesiërs 4.

Derdens is daar die twee verwysings na die beeld van Christus (Rom 8:29; 2 Kor 3:18). Ook hieruit is dit duidelik dat ons moet verander om by Hom te pas (Rom 8:29) en dat gelowiges in die proses van verandering is om soos Hy te word (2 Kor 3:18).

Hierdie verwysings na die beeld van God in die Nuwe Testament help ons om te verstaan wat bedoel word met die mens as beeld van God. Ons moet verander om te word wat ons bedoel is om te wees: beeld van God. Om dit te bereik moet ons met die sonde ophou en anders as die ongelowiges leef. Ons moet gelyk word aan die beeld van Christus. Só word ons as die beeld van God herstel.

Dit beteken dat die mens as beeld van God bedoel is om God se waardes en lewenswyse na te volg en te vertoon.

Soos God, soos Christus

‘n Mens kom tot dieselfde gevolgtrekking as jy na ‘n ander saak in die Nuwe Testament kyk. Gelowiges word oor en oor vermaan om soos God en soos Christus te leef. Ons moet soos God vergeef, soos Hy heilig wees, soos Hy in die lig leef, soos Hy barmhartig wees, ja, soos Hy volmaak wees (Kol 3:13; Ef 4:32; 1 Pet 1:15-16; 1 Joh 1:5-7; Luk 6:36; Matt 5:48). En ons moet mekaar soos Christus liefhê, mans moet hul vrouens soos Christus liefhê, ons moet soos Christus in liefde lewe, ons moet onsself rein hou soos Christus rein is, ons moet so regverdig wees soos Hy, ons is soos Hy gestuur (Joh 13:34; Ef 5:2, 25; 1 Joh 3:3, 7; Joh 20:21). Daarnaas is daar ander uitsprake wat op dieselfde neerkom. Galasiërs 4:19 beteken dat ander mense in ons lewe moet kan sien hoe Christus lyk. Iemand het gesê ek moet vir my naaste ‘n Christus word. As ‘n mens na hierdie opdragte kyk, is dit duidelik dat dit in beginsel ons hele lewe dek.

In watter sin is ons dan die beeld van God?

Die beeld van God is nie iets in ons of ‘n deel van ons of net een of ander aspek van ons lewe nie. Ons is die beeld van God as ons in ons hele lewe soos Hy leef, as ons lewe aan Hom herinner, as ons waardesisteem Syne verteenwoordig. Daar moet ooreenkoms wees tussen Hom en ons (wat ons terugbring by Gen 5:1-3).

As ‘n mens goed daaroor nadink, kan dit jou keel laat toetrek. Wie kan dit regkry om soos God te vergeef, soos God volmaak te wees?

Enersyds sal dit natuurlik net ‘n beperkte ooreenkoms wees. Ons praat van ‘n analogie. Ons sal op sy beste maar net ander aan Hom kan herinner. Maar is dit nie al klaar te veel nie? Ja, dit is. Dis om van moedeloos te word. Daarom word van ‘n ander kant af hierna gekyk waar *heiligmaking behandel word.

Woorde gemerk met ŉ * word elders hanteer

Outeur: Prof Adrio König