Die lyn tussen Jesus en Yeshua – Jan van der Watt

Judy vra:

Trek ‘n parallelle lyn tussen Jesus van die OT en Yeshua van die NT

 Antwoord

Prof. Jan van der Watt antwoord:

Dit is nie vir my duidelik wat presies hier gevra word nie. Dit is meer ‘n opdrag as ‘n vraag. Die saak wat ter sprake kom, is egter baie belangrik, naamlik of Jesus in die Ou Testament ‘aanwesig’ is en indien wel, hoe? Hy is ongetwyfeld in die Nuwe Testament aanwesig en daar is ook heelwat profesieë wat Hom met die Ou Testament verbind.

Opinies onder gelowiges en teoloë loop uiteen oor hierdie saak en dit kan soms emosioneel word.

Daar is sienings wat Jesus sien as Iemand wat eers in die Nuwe Testament werklik na vore tree en dus nie as Persoon of figuur in die Ou Testament geïdentifiseer kan word nie. Hy word immers eers uit die maagd Maria gebore. Daarom moet mens nie Jesus in die Ou Testament soek nie en ook nie hoofletters in die Ou Testament gebruik asof die gedeeltes na Jesus sou verwys nie. Baie vertalings gebruik om hierdie rede dus ook nie hoofletters waar daar moontlik na Jesus verwys sou kon word nie.

Daar is sienings wat met bogenoemde siening simpatiseer, maar tog beklemtoon dat van die profesieë in die Ou Testament wel na Jesus verwys, soos ons uit die Nuwe Testament duidelik sien. In die Ou Testament self is dit egter nog maar net ‘n profesie (lees die artikel oor profesie in Bybelkennis.co.za) wat nog onbepaald in die Ou-Testamentiese tyd was (met ander woord, die mense het nie geweet wat om te verwag nie, hoewel hulle besef het hulle moet iets verwag). Daarom moet mens nie die profesieë te direk in die Ou Testament al aan Jesus koppel nie.

Dan is daar ook sienings wat Jesus direk in die Ou Testament identifiseer. In Joh 1:1 word daar byvoorbeeld gesê dat Jesus voor die skepping reeds daar was (sien ook Kol 1:15-17) en dat alles eintlik deur Hom tot stand gekom het. (Ons noem dit pre-eksistensie, waar pre- ‘voor’ beteken en ‘eksistensie’ bestaan, met ander woorde, Jesus het ‘voor’ die skepping ‘bestaan’). Dit beteken dus dat Hy reeds in die Ou-Testamentiese tyd daar was. Maar waar was Hy gedurende daardie tyd? Hy word dan op verskillende plekke in die Ou-Testament geïdentifiseer, bv. as daar in Genesis 1 van die ‘ons’ wat skep gepraat word, of as Abram besoek kry van drie hemelse besoekers en so aan. Van die profesieë uit die Ou Testament wat in die Nuwe Testament aangehaal word (en daar is baie) word dan geïnterpreteer as dat dit in die Ou Testament reeds direk na Jesus verwys en dat Hoofletters in die profesieë in die Ou Testament gebruik moet word om so aan te dui dat die verwysing na Jesus is. So word die verwysing na Immanuel in Jes 7:14 as ‘n direkte verwysing na Jesus gesien of die (K)kneg in Jes 53 moet met ‘n hoofletter geskryf word, omdat dit na Jesus sou verwys.

Dit is duidelik dat dit hier gaan om hoe presies die profesieë in die Ou Testament verstaan moet word. Dit gaan dus om interpretasie van die gedeeltes. Elkeen van hierdie sienings het iets van die waarheid beet. Mens kan nie ontken dat die Ou Testament profeteer oor die koms en persoon van Jesus en alles wat daarmee saamgaan nie. Tog kan mens ook nie misken dat die profesieë in die Ou Testament ook betekenis gehad het vir die onmiddellike konteks waarin hulle deur die profete namens God uitgespreek is nie. Profesieë is immers God wat praat, en as God praat, geld dit vir die oomblik wat Hy die sê, maar ook vir die toekoms, want God kan nie lieg nie en verander ook nie. Dus kan mens verwag dat die profesie waar kan wees in die tyd van die profeet (en dus lank voor Jesus) maar ook waar en natuurlik spesiaal waar kan wees van Jesus, die Seun van God. 

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Gelowiges het opgestaan – Francois Malan

Danie vra:

Na aanleiding van Mat. 27: 51 – 53. Hoe moet ons dit verstaan? Jesus het die dood oorwin en het uit die graf opgestaan. Hier word egter gepraat van die grafte wat oopgegaan het en “gelowiges” het uit die grafte gekom. Was Jesus nie die eerste wat uit die graf opgestaan het nie? Ja, tog sê die teks verder dat ná Jesus se opstanding het hierdie mense gaan getuig.

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

Die 1983-vertaling se plasing van ‘n punt in die middel van vers 53 na uitgegaan, en begin met ‘n nuwe sin ‘Ná Jesus se opstanding,’ kan die indruk wek dat die gelowiges eerste opgestaan het, en na Jesus se opstanding in die stad ingegaan het. Daarby word die oorspronklike uitroep aan die begin van vs 51: ‘En kyk’ vertaal as ‘Op daardie oomblik’ – ‘n tydsaanduiding wat nie in die oorspronklike staan nie.  

Die 2014-vertaling, wat probeer om nader aan die oorspronklike taal te bly, vertaal soos volg:

           51 En waarlik die voorhangsel van die heiligdom is van bo na onder in twee geskeur, die aarde is geskud en die rotse is oopgebreek. 52 Die grafte is geopen en baie liggame van die ontslape heiliges is opgewek. 53 Hulle het ná sy opstanding uit die grafte gekom, in die Heilige Stad ingegaan en aan baie verskyn – dié vertaling plaas die opstanding van die gelowiges ná Jesus se opstanding.

‘n Letterlike vertaling van die Griekse woorde se volgorde is soos volg:

            51 En kyk! die gordyn van die tempel is geskeur van bo tot onder in twee en die aarde is geskud en die rotse is geskeur, 52 en die grafte is geopen en baie liggame van die ontslape heiliges is opgewek, 53 en uitgegaande uit die grafte ná die opwekking van Hom het hulle ingegaan in die heilige stad en hulle het verskyn aan baie.

 Die verlede tyd deelwoord ‘uitgegaande’ wat direk voor ‘na sy opstanding’ staan, pas beter by die selfstandige werkwoord ‘het hulle ingegaan’ – daarvolgens kon hulle saam met Jesus opgestaan het, of ná Jesus se opstanding uit die grafte gegaan en in die stad ingegaan het.

Matteus vra die aandag (‘en kyk!’) vir ‘n aantal wonderlike dinge wat gebeur het tydens Jesus se sterwe en opstanding as tekens. Die enigste tydsaanduiding is ‘ná sy opstanding.’

(i)             die gordyn wat van bo af skeur, is deur God geopen as toegang tot God vir almal, waar slegs die hoëpriester vroeër kon ingaan as bemiddelaar van die volk. Markus 15:38 plaas dit net na Jesus die laaste asem uitgeblaas het en voor die belydenis van die soldaat. Lukas 23:45 plaas dit tydens die drie uur duisternis (wat ook in Mt en Mk voorkom).    

(ii)            Aardbewing en rotse wat skeur is die eerste van baie wat deur Jesus voorspel is in Mt 24:8 as die begin van die nuwe tyd (en nie in die ander Evangelies voorkom nie). Volgens Mt 27:54 sien die soldate die skudding ‘en die dinge wat gebeur,’ wat nie noodwendig die opstanding van die gelowiges insluit nie. Die skudding en ‘die dinge wat gebeur’ kom nie in Mk en Lk voor nie.

(iii)           Of die grafte oopgegaan het tydens die aardbewing, of toe Jesus opgestaan het, kan nie met sekerheid uit die teks afgelei word nie.

(iv)          Dié wat opgewek is, volg die opwekkings uit die dood van byvoorbeeld die twaalfjarige dogtertjie van Jaïrus in Markus 5:42 en Luk 8:54; die jongman van Nain in Luk 7:14-15; en Jesus se vriend Lasarus in Johannes 11:43-44. Hulle is lewende getuies van Jesus soos Hy aan Martha in Johannes 11:25 sê ‘Ek is die opstanding en die lewe. Wie in My glo, sal leef, al het hy ook gesterf. Daarna het Hy Lasarus uit die dood opgewek. Jesus was dus nie die eerste persoon wat uit die doop opgewek was nie.

Reeds in die Ou Testament word vertel van opwekkings van dooies deur die Here op die gebed van sy dienaars: bv. die seuntjie van die weduwee van Sarfat in 1 Konings 17:22; en die seuntjie van die Sunemitiese vrou in 2 Kon 4:33-37. En na Jesus se opstanding, vgl. Dorkas/Tabita in Hand 9:40; en Eutiges in Hand. 20:10.

                        Na sy opstanding het Jesus aan sy dissipels en volgelinge verskyn, maar nie aan die ongelowiges nie. Maar die gelowiges wat ná sy opstanding in die stad Jerusalem aan baie verskyn het, was die lewende getuies van sy opstanding uit die dood, soos Lasarus se opwekking ‘n getuienis was, wat mense tot geloof in Jesus oortuig het (Johannes 11:45; 12:9). 

Skrywer: Prof Francois Malan

Jesus se Moeder tydens sy kruisiging – Francois Malan

Nick vra

Waar was Jesus se moeder gedurende die kruisiging.

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

Johannes 19:25-27 sê: By die kruis van Jesus het ook nog sy moeder en sy moeder se suster en Maria die vrou van Klopas, en Maria Magdalena gestaan. Toe Jesus sy moeder sien en die dissipel vir wie Hy baie lief was, wat by haar staan, sê Hy vir haar: ‘Daar is u seun.’ Daarna sê Hy vir die dissipel: ‘Daar is jou moeder.’ Van daardie oomblik af het die dissipel haar in sy huis geneem. 

Skrywer:  Prof Francois Malan

A person may cause evil to others not only by his actions but by his inaction, and in either case he is justly accountable to them for the injury. -John Stuart Mill

Is Jesus vervelig?

‘n Ironie van ons huidige kultuur is dat meeste mense sê dat Jesus vervelig is. Hulle gee nie eintlik oor Hom om nie – hulle het Hom nie lief nie en haat Hom ook nie. Hoekom gebeur dit? Hulle ken nie waarlik vir Jesus nie. In die Bybel lees ons nie van iemand wat verveeld was met Jesus nie. Hy was wel polariserend – mense het Hom liefgehad of gehaat. Sommige mense het om Hom saamgedrom; ander mense het sy dood beplan. Luister wat sê Jesus: Dink julle dat Ek gekom het om vrede op die aarde te bring? Nee, sê Ek vir julle, eerder verdeeldheid (Lukas 12:51). Jesus het gekom om ons hele wêreld om te keer.

Kom ons kyk na vier vrae in hierdie verband:

• Is Jesus ‘n integrale deel van al my verhoudings?

Neem Jesus werklik die leiding in ons families? Leer ons ons kinders om Jesus meer as onsself gehoorsaam te wees? Wil ons hê dat ons kinders Hom moet gehoorsaam, ten spyte van ons? Is Jesus in ons werk in beheer? Hierdie vraag geld vir al ons verhoudings. Sal ons Christus steeds bely ten spyte van toenemende kritiek?

• Gehoorsaam ek Hom met dit wat tans voor my is

Sal ek vir Jesus sterf? Baie sal sê ja. Maar dit is abstrak. Die vraag is egter: Gehoorsaam ek Hom nou? Ons moet na ons huidige gewoontes kyk. Dien ons ander? Is ons deel van God se sending op aarde? Spandeer ons tyd in die geloofsgemeenskap? Hoe kan ons sê dat ons vir Jesus sal sterf as ons nie gewillig is om Hom vandag met ons lewens te gehoorsaam nie? Om vir Hom dood te gaan is nie die moeilike deel nie – om vir Hom te leef, is moeilik

• Stel ek enige voorwaardes om Jesus te volg?

Mense loop soms weg van Jesus as gevolg van een of ander pyn en teleurstelling – hulle voel hulle het beter verdien – ‘n beter huwelik of werk. Jesus was duidelik nie vir hulle alles nie – vir hulle is Hy ‘n manier om iets te bereik. As dit nie werk nie, soek hulle iets beter. Jesus wil nie hê dat ons Hom moet volg omdat Hy ‘n kortpad na sukses is nie. Ons moet Hom onvoorwaardelik volg

• Waar ek verdeeldheid veroorsaak, doen ek dit soos Hy?

Baie mense kyk na Lukas 12:51 en pas dit op al die verkeerde maniere toe. Jesus het verdeeldheid veroorsaak, maar Hy het die waarheid gepraat. As Hy dan verdeeldheid veroorsaak het, het Hy al die vuur op Homself getrek: Toe hy beledig is, het Hy nie terug beledig nie, toe Hy gely het, het Hy nie gedreig nie, maar alles oorgelaat aan Hom wat regverdig oordeel (1 Petrus 2:23). Ons is geneig om ons te verdedig as ons kwaad is. Jesus dra ons beledigings met deernis; Hy reageer geduldig. Ons ignoreer mense wat van ons verskil. Jesus kon sonde konfronteer en steeds trek Hy ons nader aan Hom.

Is daar in jou lewe verdeeldheid as gevolg van Christus? Dink mense om jou dat Hy vervelig is?