Oordeel regverdig
– Leon Roth
Oordeel regverdig
Charles Swindoll vertel hierdie storie. Hy is die leier by ‘n weeklange Bybelkonferensie. Die eerste aand kom ‘n paartjie na hom en vertel hom dat hulle so entoesiasties is om hom te hoor praat. Swindoll sien egter dat by elke praatjie wat hy gee, raak die man aan die slaap.
Sy gevolgtrekking: hierdie man is nie eerlik nie, want hy sê een ding en doen ‘n ander ding.
Na sy laaste praatjie kom die vrou na hom. Haar man was reeds weg. Swindoll aanvaar dat sy hom wil vertel hoe ongelukkig sy oor haar man se gedrag is. Sy begin deur te sê dat haar man daarop aangedring het dat hulle die konferensie moes bywoon – dit was sy finale wens. Haar man het terminale kanker en het net ‘n paar weke om te leef. Hy het daarop aangedring dat hulle die konferensie moes bywoon al het sy medikasie hom lomerig gemaak. Dit het hom verleë gemaak. “Hy het die Here lief en jy is sy gunsteling leermeester. Hy wou so graag hier wees om jou te ontmoet en jou te hoor praat,” sê sy.
Swindoll sê dat hy stomgeslaan was. Sy het hom bedank vir die week en weggeloop. Hy staan daar: alleen; tereggewys soos nog nooit vantevore nie. “Ek het my broer geoordeel en ek was so verkeerd soos kan kom.”
‘n Leser vra: Kinders van God by die laaste oordeel. a) Sal gereddes by die laaste oordeel verantwoording moet doen vir hulle verkeerde dade en woorde alhoewel hulle nie veroordeel sal word nie? (Openbaring 20:12 +15) b)Na aanleiding van 1 Petrus 4:17 + 18: Word gereddes hier op aarde getugtig en gestraf vir verkeerde dade ens sodat hulle nie by die oordeelsdag saam met die wêreld veroordeel word nie? Antwoord: Prof Kobus Kok antwoord: Is goeie werke verpligtend vir redding? Myns insiens is die Afrikaanse woordverstaan van “goeie werke” effens misleidend. Ons dink dikwels daaraan dat dit beteken dat mens geld moet gee vir armes of kerk toe moet gaan of tiendes moet gee. As Paulus van goeie werke of van die nakom van die wet praat, gaan dit vir hom oor die doen van God se wil, wat veral in Jesus se lewe sigbaar geword het en deur die Gees geopenbaar word. In die antieke tyd het die mense geglo ‘jy is wat jy doen’. Goeie bome dra goeie vrugte en slegte bome dra slegte vrugte. Die wet word deur Christene gehou, nie ter wille van wetsonderhouding nie, maar as voortvloeiend uit ons verhouding met die Here. By Paulus is wetsonderhouding nie opsioneel vir Christene nie, inteendeel dit word gekoppel aan redding. Christene wat nie volgens God se wil leef nie, met ander woorde wat die fundamentele etiek van Christen-wees verwerp en nie daarvolgens lewe nie, sal volgens Paulus nie die Koninkryk van God sien nie. Dit is baie duidelik in Galasiërs 6:5 (Gal 6:5 – Elkeen sal rekenskap moet gee oor wat hy gedoen het). Professor Ben Witherington (1996:213), bekende Nuwe Testamentikus in die VSA stel dit so: “Good behaviour cannot get a person in, but bad behaviour can apparently get a person out of the community of Christ”. Goeie werke, die nakoming van die wet, of God se wil is dus verpligtend vir ‘n Christen omdat ‘n goeie boom goeie vrugte dra. Indien jy ’n Christen is, sal jy ook outomaties God se wil in jou lewe wil uitleef. Indien dit nie so is nie, dan is jou geloof dood. Dit sê Jesus se broer Jakobus baie duidelik in sy brief in Jakobus 2:14vv: 14Wat help dit, my broers, as iemand beweer dat hy glo, maar sy dade bevestig dit nie? Kan so ’n geloof ’n mens red? 15Sê nou daar is ’n broer of ’n suster wat nie klere het nie en dag vir dag honger ly, 16en sê nou een van julle sou vir hulle sê: “Mag dit met julle goed gaan; gaan trek julle warm aan en eet genoeg,” maar julle gee nie vir hulle wat hulle nodig het om van te lewe nie, wat help dit dan? 17So gaan dit ook met die geloof: as dit nie tot dade oorgaan nie, is dit sonder meer dood. 18Maar iemand kan miskien sê: “Die een het die geloof en die ander het die dade.” Goed, wys dan vir my jou geloof wat sonder dade is, en ek sal jou my geloof wys uit my dade. 19Glo jy dat daar net een God is? Dit is reg. Die bose geeste glo dit ook—en hulle sidder van angs. 20Jou dwaas, wil jy ’n bewys hê dat geloof sonder dade nutteloos is? 21Ons voorvader Abraham het sy seun Isak op die altaar gelê. Is dit nie op grond van wat hy gedoen het dat God hom vrygespreek het nie? 22Jy sien dus dat sy geloof met dade gepaard gegaan het en dat dit eers deur dade volkome geword het. 23So is die Skrif vervul wat sê: “Abraham het in God geglo, en God het hom vrygespreek,” den hy is ’n vriend van God genoem. 24Julle sien dus dat ’n mens vrygespreek word op grond van sy dade en nie net op grond van sy geloof nie. 25Is Ragab die prostituut nie ook vrygespreek op grond van wat sy gedoen het toe sy die verkenners weggesteek en hulle met ’n ander pad laat ontkom het nie? 26’n Liggaam wat nie asemhaal nie, is dood. So is die geloof wat nie tot dade kom nie, ook dood. Ons moet dit wat Jakobus hier sê egter nie moeiliker maak as wat dit is nie. Dit is eintlik heel logies. Iemand wat ’n Christen is, het ’n radikale identiteitstransformasie ondergaan toe God se Gees sy/haar lewe kom verander het en jou ‘n splinternuwe mens gemaak het (Gal 6:15). Die Christelike lewe is egter ’n leerproses en mens ontwikkel met tyd al meer in die persoon wat God beplan het jy moet wees. Tog is jy in jou menswees in alles gefokus op God en daarom kan jy getuig daarvan dat jou gedagtes en jou keuses, jou ganse lewensstyl – jou werke en denke en drome daarvan getuig dat God die sentrum is van jou lewe. So iemand se geloof gaan oor in dade. Teen die einde wanneer Christus weer kom sal dit mos duidelik blyk wie regtig aan Hom behoort het en wie hulle lewe totaal oorgegee het aan Hom, en wie nie. Gelowiges hoef nie skaam te wees vir hulle lewe nie. Ja, hulle gaan baie foute gemaak het in die lewenspad as Christene, soms baie groot foute. Maar God is getrou en regverdig en hy red diegene wat telkens met ware berou voor Hom buig en hulle gesplinterde lewensvensters weer aanmekaar sit met die gom van God se mosaïek in sig (vgl. 1 Joh 1:6-10). Johannes, die dissipel van Jesus wat die Johannesevangelie en Openbaring geskryf het stel dit die mooiste in 1 Johannes 1:6 – 2:6 Dít is nou die boodskap wat ons by Hom gehoor het en aan julle verkondig: God is lig, en daar is geen duisternis in Hom nie. 6 As ons beweer dat ons aan Hom deel het, en ons lewe in die duisternis, lieg ons en handel ons nie volgens die waarheid nie. 7 Maar as ons in die lig lewe soos Hy in die lig is, het ons met mekaar deel aan dieselfde gemeenskap en reinig die bloed van Jesus, sy Seun, ons van elke sonde.8 As ons beweer dat ons nie sonde het nie, bedrieg ons onsself en is die waarheid nie in ons nie. 9 Maar as ons ons sondes bely – Hy is getrou en regverdig, Hy vergewe ons ons sondes en reinig ons van alle ongeregtigheid. 10 As ons beweer dat ons nie gesondig het nie, maak ons Hom tot leuenaar en is sy woord nie in ons nie. 2 Dit skrywe ek aan julle, my liewe kinders, dat julle nie moet sondig nie. En as een van ons sondig – ons het Jesus Christus, die regverdige, as ons voorspraak by die Vader. 2 Hy is die versoening vir ons sondes; en nie net vir óns sondes nie, maar ook vir dié van die hele wêreld.3 As ons die gebooie van God gehoorsaam, weet ons daaraan dat ons Hom ken. 4 Iemand wat sê: “Ek ken Hom,” maar nie sy gebooie gehoorsaam nie, is ’n leuenaar, en die waarheid is nie in hom nie. 5 Wie sy woord egter gehoorsaam – in hom het die liefde van God werklik sy doel volkome bereik. Hieraan weet ons dat ons in Hom is. 6 Wie beweer dat hy in Hom bly, behoort self ook te lewe soos Jesus gelewe het. Bronne geraadpleeg: Witherington, B., 1995, Conflict and community in Corinth: A socio-rhetorical commentary on 1 and 2 Corinthians, Eerdmans, Grand Rapids. Skrywer: Prof Kobus KokIs goeie werke verpligtend vir redding?
Is goeie werke verpligtend vir redding? Kobus Kok
Die laaste oordeel
Die laaste oordeel – Francois Malan
Francois Conradie vra:
Kinders van God by die laaste oordeel. a) Sal gereddes by die laaste oordeel verantwoording moet doen vir hulle verkeerde dade en woorde alhoewel hulle nie veroordeel sal word nie? (Openbaring 20:12 +15) b)Na aanleiding van 1 Petrus 4:17 + 18: Word gereddes hier op aarde getugtig en gestraf vir verkeerde dade ens sodat hulle nie by die oordeelsdag saam met die wêreld veroordeel word nie?
Antwoord
Prof Francois Malan antwoord:
Vraag 1
Jesus het gesê Hy sal in majesteit kom om al die volke vanuit sy koninklike troon te oordeel, en Hy sal die mense van mekaar skei soos ‘n wagter die skape van die bokke skei (Mat.25:32).
Paulus sê: Ons moet immers almal voor die regterstoel van Christus verskyn, sodat elkeen kan ontvang volgens wat hy tydens sy aardse lewe gedoen het, of dit nou goed was of kwaad (2 Kor.5:10);
en van gelowiges sê hy: elkeen se werk sal aan die lig kom. Die dag wanneer Christus kom, sal dit duidelik word. Die dag kom met vuur, en die vuur sal die gehalte van elkeen se werk toets. As iemand se bouwerk bly staan, sal hy beloon word; as iemand se werk verbrand, sal hy nie beloon word nie, en tog sal hy self gered word, maar soos iemand wat uit die vuur geruk is (1 Kor.3:13-15).
In 1 Kor.4:5 sê hy: die Here sal ook die dinge, wat in duisternis verborge is , aan die lig bring en die bedoeling van die hart blootlê. Elkeen sal dan van God die lof ontvang wat hom toekom.
In Gal.6:7-10 sê hy: Moenie julleself mislei nie. God laat nie met Hom spot nie. Wat ‘n mens saai, dit sal hy ook oes. Wie op die akker van sy sondige natuur saai (dit verwys na die mense wat met die genade van God speel en voortgaan met die sondes wat in 5:19-21 genoem is), sal van die sondige natuur dood en verderf oes. Maar wie op die akker van die Gees saai (dit verwys na die vrug van die Gees wat in 5:22-23 genoem is), sal van die Gees die ewige lewe oes. Laat ons dan nie moeg word om goed te doen nie, want as ons nie verslap nie, sal ons op die bestemde tyd ook die oes insamel. Solank ons die geleentheid het, moet ons dus aan almal goed doen, veral aan ons medegelowiges.
In Rom.2:6 -8 sê hy: God (wat regverdig oordeel) sal elkeen vergeld volgens sy dade: aan dié wat in goeddoen volhard en op dié manier soek na wat verhewe, eervol en onsterflik is, gee Hy die ewige lewe; maar dié wat uit selfsug ongehoorsaam is aan die waarheid en toegee aan die ongeregtigheid, straf Hy in sy toorn.
1 Petrus 1:17: Aangesien julle Hom as Vader aanroep wat oor elke mens onpartydig volgens sy dade oordeel, lewe dan in eerbied vir Hom gedurende die tyd van julle vreemdelingskap in die wêreld.
Gelowiges weet dat God gaan oordeel oor ons gesindhede, woorde en dade, maar ons Regter is Jesus wat vir ons gesterf het en deur sy Gees in ons woon om ons te lei en te versterk. Die oordeel gaan oor ons goeie en slegte gesindhede, woorde en dade. En die Heilige Gees is juis besig om ons te vorm om al meer soos Christus te word in gesindheid, woord en daad (vgl. 2 Kor.3:18). Tog bly ons steeds selfsugtig in al ons doen en late, en het maar begin op die pad van selfverloëning. Daarom sal ‘n klomp van ons werke verbrand in die oordeel van God (vgl. 1 Kor 3:15 hierbo), sodat ons volmaak sal liefhê soos ons Vader (vgl. Mat.5:44,45,48). Die goeie in die lewe van die gelowige sal bevestig word en vir ewig bestendig word; die verkeerde sal vir ewig uit hom verwyder word. Ons verlossing bly egter uit God se genade waarop ons vertrou as sy kinders wat Hy aangeneem het, ook tot in die oordeelsdag. Ons bly vertrou op Jesus se liefdesoffer vir ons en op God se liefde vir ons, want ons is oortuig dat niks ons kan skei van die liefde van God wat daar is in Christus Jesus ons Here nie (Rom.8:39). Daarom moet ons as reaksie op sy liefde uit dankbaarheid Hom liefhê met ons hele lewe en ook ons medemens soos ons self (Mat.22:37-40; 1 Joh.4:19-21).
Openbaring 20:12,15 – ons skrywe elke dag in ons eie lewensboek deur al ons gesindhede, woorde en dade, goeies en slegtes. Dit word alles oopgemaak. Maar God skryf die name van sy kinders in die boek van die lewe, dié wat Hy vir Hom aangeneem het deur die offer van sy Seun aan die kruis en ons verbondenheid aan Hom deur geloof wat die Heilige Gees in ons bewerk (Rom 8:9-17).
Vraag 2
Hebreërs 12:5-6 haal Spreuke 3:11,12 aan: ‘My kind, moet dit nie gering ag as die Here jou tug nie en moenie mismoedig word as Hy jou teregwys nie, want die Here tug hom wat Hy liefhet, Hy straf elkeen wat Hy as kind aanneem.’ Verdra tug as opvoeding, want God behandel julle as sy kinders. Is daar miskien ‘n kind wat nie deur sy vader getug word nie? As julle nie getug word soos al die ander nie, dan is julle nie werklik sy kinders nie…Hy tug ons tot ons beswil sodat ons in sy heiligheid mag deel (12:10b).
Hebreërs 5:8 sê selfs: Hoewel Hy (Christus) die Seun was, het Hy deur alles wat Hy gely het, geleer wat gehoorsaamheid is. Kyk maar na sy stryd in Getsemane (Matteus 26:36-45).
Romeine 2:9-11 sê: Lyding en benoudheid bring God oor die lewe van elke mens wat kwaad doen, in die eerste plek oor dié van die Jood, maar ook oor dié van die nie-Jood. Wat verhewe en eervol is, en vrede, skenk Hy aan elkeen wat goed doen, in die eerste plek aan die Jood, maar ook aan die nie-Jood. God trek immers niemand voor nie.
Romeine 3:10-12 haal Prediker 7:20 en Ps 14:2 aan: Daar is nie een wat regverdig is nie, selfs nie een nie, daar is nie een wat verstandig is nie; daar in nie een wat na die wil van God vra nie. Almal het afgedwaal, almal het ontaard. Daar is nie een wat goeddoen nie, selfs nie een nie. Almal het gesondig en is vér van God af, maar hulle word, sonder dat hulle dit verdien, op grond van sy genade vrygespreek gered.
1 Kor.11:32 sê: Maar nou word ons deur die Here geoordeel en getugtig, sodat ons nie saam met die wêreld veroordeel sal word nie. Die woord ‘getugtig’ (Grieks paideuo) beteken om iemand op te voed, hom te leer wat die regte optrede en gedrag is, hom te dissiplineer, hom te straf met die doel dat sy gedrag sal verbeter. Daarom sê 11:31 dat ons ons self reg moet ondersoek om te sien of ons optree soos kinders van God, en waar ons dinge anders moet doen. Ons maatstaf is Jesus en sy optrede. Hy het Homself vir ons gegee (11:24-26). Dit sê Paulus vir die Korintiërs wat die nagmaal misbruik deurdat die rykes apart alles opeet, en die armes en slawe eenkant niks kry om te eet nie (11:17-22), en dit terwyl die nagmaal bedoel is as die teken en bevestiging is dat Christus Homself in liefde vir ons sondaars aan die kruis gegee het (11:23-26).
1 Petrus 4:17,18 – Ja, gelowiges word hier op aarde wel gestraf en getugtig, sodat ons sal begin om reg ter lewe en op te tree, soos mense wat saam met Christus sterwe aan ons self, soos kinders van God wat liefhet. Maar as ons voortploeter in die sonde, deur ons eie sondige begeertes te volg en vir ons self te lewe, sal ons saam met die ongereddes veroordeel word (soos 1 Kor.11:32 sê). Die doel van God se tug is egter om ons, wat Hy reeds as sy kinders aangeneem het, gehoorsaamheid te leer, dat ons die sonde aflê, sodat ons voorberei word vir die lewe wat God vir ons bestem het, naamlik om Hom met ons hele lewe lief te hê en te vertrou en te gehoorsaam, en om mekaar lief te hê soos ons self. Hy is besig om ons as sy kinders in sy gesin, te leer hoe om te lewe as sý kinders, in sý huisgesin, saam met Hom as ons Vader (vgl. Romeine 12:1-2). Dit behels dat ons die sonde aflê en al minder selfsugtig vir ons self lewe. Maar die veroordeling van ons sondes het Jesus reeds aan die kruis op Hom geneem. Dit is deur Homself te offer in ons plek, dat ons nie veroordeel sal word nie, en dit net uit God se genade en liefde. Die tugtiging wil ons juis leer om op God en sy genade te vertrou en nie op ons self en op ons eie werke nie.
Maar mense wat God se liefdesoffer aan die kruis verwerp of nie aanvaar nie, word veroordeel oor hulle hele lewe waarin hulle hulle rug gedraai het op God en sy liefde en genade en op sy aanwysings vir ons lewe.
Skrywer: Prof Francois Malan
1 Petrus 4:17
1 Petrus 4:17 – Francois Malan
Jan Smith vra:
Ek wil graag vra hoe 1 Petrus 4 vers 17 vertolk moet word,asb? “Want die tyd is daar dat die oordeel moet begin by die huis van God”. Petrus praat vooraf van lyding, gebed, liefde vir mekaar,bediening volgens elkeen se genadegawes, prediking, vervolging, belediging maar hoofsaaklik lyding. Dan die bogenoemde skrif en wat volg tot vers 19 mbt redding. Die inhoud strook vir my nie met die ander onderwerpe nie.
Antwoord
Prof Francois Malan antwoord:
1 Petrus word geskryf aan die klein groepies Christene te midde van ‘n heidense omgewing, wat verstrooid in die noorde van Klein-Asië (vandag se Turkye) woon in die streke Pontus, Galasië, Kappadosië, Asië en Bitinië (1:1). Hulle word deur hulle eie mense uitgestoot, uitgeskel en vervolg omdat hulle nie meer meedoen aan die heidense tempelbyeenkomste en feeste nie (2:11,12; 3:13-17; 4:4; 5:9,10). Dit word gesien as ‘n stryd van die duiwel teen God en sy gemeente (5:8). In die hele brief word hulle lyding gesien as deelhê aan die verwerping en lyding van Christus. In die wêreld is versoekings en beproewings deel van die lewe van die gemeente van Christus. In 1:6 word dit as ‘veelkleurige’, soos ‘n lappieskombers, (NAV allerlei) beproewings beskryf. Op allerlei maniere word die gemeente onder druk geplaas. Daar is belastering, verdagmakery, boikot, hulle word by die owerheid aangekla. Die gemeentes word aangespoor om dit alles te verdra as ‘n vuurproef vir hulle geloof om, soos goud gesmelt te word om onsuiwerhede uit te kook, hulle sal groei in die geloof (1:7). Maar te midde van dit alles word die gelowiges deur die krag van God veilig bewaar (1:5).
Petrus beskou die tyd waarin ons lewe as die eindtyd (1:20). Daarom sien Petrus vooruit na die einde van alle dinge (4:7). Die tydjie tussen Christus se eerste en wederkoms is kort, die einde staan voor die deur. Daarom moet ons verstandig wakker (letterlik: omgord die lende van julle verstand – gereed om dinkwerk te doen) en nugter lewe, met die oog op Christus se wederkoms en sy genade oor ons (1:13).
Die tyd vir die oordeel het aangebreek met die koms van Christus. Hy het die oordeel van God oor ons sonde kom dra in sy liggaamlike lyding (3:18; 4:1). Ons liggaamlike lyding is om deel te hê aan sy lyding (4:1-2, 13). Daarom is die oordeel van God reeds besig om voltrek te word aan die huis van God, die mense wat aan Christus en sy sterwe verbind is deur die geloof (4:17). Daarom moet die gelowiges nie verbaas wees oor die vuurproef waaraan hulle onderwerp word nie (4:12, vgl. 1:6). Dit kom juis omdat ons aan Christus behoort. Hoe meer ons ly, hoe meer moet ons daaroor bly wees, want dan sal ons ook oorloop van vreugde by sy wederkoms (4:13, vgl. 1:7,11). Ons lyding bewys dat ons deel is van Christus, dat die Heilige Gees in ons woon om ons in die lyding te versterk (4:14). Maar dan nie lyding omdat ons kwaad doen nie. Maar omdat ons aan Christus behoort (4:15-16; vgl. 3:17 dat lyding nie ‘n noodlot is nie, dit kan die wil van God wees dat ons ly). Gelowiges sal ook op die oordeelsdag voor God verantwoording moet doen (1:17). Maar die gelowige kan nou reeds iets bespeur van die oordeel van die Regter, in die lyding wat hom/haar opgelê word, as beproewing en toetsing van sy/haar geloof. Lyding kom nie toevallig oor ‘n mens nie. Dit is deel van God se plan. God se oordeel oor die sonde is deur Christus aan die kruis gedra (2:24). Deur die gelowiges se verbondenheid aan Hom, kry hulle ‘n eerste vuurproef van die oordeel. Die gelowiges in bewus van die vuurgloed van God se toorn wat hulle soos goud smelt om hulle suiwerheid te toets in hulle lyding (4:12; vgl. 1:7). Die gelowiges is geroep om die lyding te verdra, omdat Christus vir ons gely het, en so vir ons ‘n voorbeeld gestel het, sodat ons in sy voetspore kan volg (2:21; vgl. Rom.8:17; Hebr.5:8). Wanneer gelowiges insien dat hulle lyding tot hulle heil is, sal hulle hulle daarop toelê om die oordeel oor hulle as deel van God se beskikking te beskou. Daarmee wil die Here ons vorm om al meer soos Christus te word (vgl. 2 Kor.3:18; dat Christus in ons gestalte kan kry, Gal.4:19). Alle mense staan onder die oordeel van God om na die liggaam te sterwe (vgl. Gen.2:16). Dood is deel van God se oordeel oor die sonde. Maar wanneer gelowiges sterwe, lewe hulle na die gees, soos God lewe, op grond van die evangelie. Die evangelie is die goeie nuus oor Christus, wat hulle in geloof omhels het (4:6; vgl. 1 Kor.15:51-57).
Die ‘huis van God’ is God se huisgesin, almal wat aan God se Seun behoort, deur sy bloed losgekoop is (1:19), 2:9 noem hulle o.a. ‘die eiendom van God’, 1:1 ‘die uitverkorenes van God’, 1:17 sê: ‘julle wat Hom as Vader aanroep’, en mede-gelowiges word broers genoem (1:22). God hou sy kinders vas te midde van die druk van vervolging en lyding, ook liggaamlike lyding, in die vuurproef van die oordeel (1:5).
Die volle gloed van God se oordeel oor die sonde van die mens gaan egter die ongelowiges tref (4:18). Dit is ‘n aanhaling van Spreuke 11:31 volgens die Griekse vertaling van die Ou Testament ‘as die regverdige kwalik gered sal word, waar sal die goddelose en sondaar verskyn?’ (vgl. 2:7-8; 3:12 wat Ps.34:17 aanhaal; 4:5).
Dié wat ly omdat God dit wil (2:15; 3:17), moet hulle lewe toewy en toevertrou aan die getroue Skepper, en aanhou goed doen (4:19). In die lyding staan die gelowige nie alleen nie. God is die troue Skepper wat ons nie sal loslaat nie. Selfs in lyding mag die gelowige nie kwaad met kwaad vergeld, of in opstand teen God kom nie (vgl. Jesus se voorbeeld in 2:22-24). Goed doen word uitgespel in 2:11-4:11.
Skrywer: Prof Francois Malan