Terug na die Ou Testament: Allerlei (6)

Terug na die Ou Testament: Allerlei (6) – Adrio König

6.6 Huisskoonmaak en Christelike skole

Daar is soveel kleiner dingetjies wat voortvloei uit die hierdie ingesteldheid van terug na die Ou Testament. Dis uit met feetjies, kaboutertjies en dwergies, met hekse en selfs “liewe heksie”, met Boeddha-beeldjies en nog baie ander goed.

Teen die meeste van hierdie dinge is daar goeie argumente. Maar gooi ‘n mens nie later die baba saam met die badwater uit nie? Ek weet feetjies, kaboutertjies en dwergies toor, en ‘n mens mag nie (probeer) toor nie. Maar is hierdie “toor” regtig toor, die soort wat verkeerd is? Hoe ver verskil dit van dagdrome?

‘n Kind van omtrent tien jaar lê en droom. Hy kry ‘n miljoen rand onder ‘n klip. En wat kan hy nie alles koop nie. En wat kan hy nie alles doen nie. En waarheen kan hy nie oral reis nie. Na kammaland. En daar hang die lekkers soos perskes aan die bome!

Hoe ver is dit van die feetjies se “toor” af? Moet “kammaland” se bootjie dan ook uit?

Sou dit nie dalk juis goed kon wees dat kinders hierdie feeverhale hoor en geniet, en dan terugkom in die gewone lewe en uitvind die lewe werk nie so nie?

En die Boeddha-beeldjies? Ek hoor die gevaar is dat hierdie beeldjie jou huis onder ‘n bose mag bring. Moet ek wens dit is waar? Dan kry ek net ‘n paar honderd klein Nuwe Testamentjies en versteek hulle in Boeddhiste se bagasie, en hulle is onder die mag van Jesus.

Daar is erger verhale in die Bybel as enigiets wat by huisskoonmaak betrokke is. Maar ons leer ons kinders om sinvol, met onderskeiding, na die Bybelverhale te kyk. En selfs dit is nie altyd so maklik nie.

Kan ‘n mens nie maar sinvol, krities met hierdie dinge omgaan nie? Sê nou ek gebruik hierdie Boeddha-beeldjie om my elke dag te herinner om vir hierdie mense te bid, en iewers betrokke te raak by die sending onder hulle?

Sê nou Rooikappie leer my kind om versigtig te wees en seker te maak?

Tuisonderrig En dan die tuisonderrig. Daar is sekerlik situasies waarin dit wonderlik is om dit te mag doen. Daar is mense wat eenvoudig te ver van die naaste skool af is. En daar sal ander situasies ook wees.

Maar die beginsel? En raak dieselfde beginsel nie ook die Christelike skole nie?

Wat doen ons? Haal ons nie ons kinders uit die hoofstroomsamelewing uit, en maak hulle groot in ‘n groepie wat nie weerspieël wat in die wêreld aangaan waarin hulle eendag moet leef nie? Is dit nie deel van oorbeskerming, en dan ten koste van die kind se blootstelling aan die werklike wêreld nie? Gaan hulle in staat wees om die stampe en stote van die samelewing te hanteer as hulle nie daarmee groot geword het nie?

En is daar nie selfs veel meer op die spel nie?

Onderskat ons nie kinders as ‘n evangelisasiemag nie?
Onderskat ons nie die vermoë van ons jong kinders wat die Here Jesus ken om standpunt in te neem en ander te beïnvloed nie?
Onderskat ons nie die vermoë van kleintjies wat Jesus ken en liefhet om dit met maatjies te deel en hulle lus te maak om Hom te ken nie?
Ontneem ons nie die kinders wat in openbare skole sonder Hom grootword die geleentheid om spontaan van Hom te hoor nie?
Ontneem ons nie ons eie kinders die heerlike voorreg om ander na Jesus te lei nie?
Stroop ons nie ons openbare skole van ‘n eg Christelike element nie?
Is ons nie bang Christene in plaas van dapper Christene nie?
En maak ons nie ons kinders só groot nie?
Glo ons meer aan die krag van die duiwel om ons kinders te verlei, as aan die krag van die Gees om hulle nie net weerbaar te maak nie, maar aanvalsoldate vir Jesus?

Skrywer: Prof Adrio König

Terug na die Ou Testament: Allerlei (5)

Terug na die Ou Testament: Allerlei (5) – Adrio König

6.5 Drome

In die Bybel is daar dikwels sprake van drome. En drome word as ‘t ware van alle kante bekyk.

In ‘n paar boeke is daar dikwels sprake van drome (Genesis, Daniél, Matteus 1 en 2), maar in die res van die Bybel baie selde of selfs glad nie.
Skynbaar word die meeste drome deur ‘n mens se daaglikse besigwees veroorsaak, en het nie veel waarde nie (Pred 5:2,6).
Daar is selfs uitsprake wat beteken dat drome nie betroubaar is nie, en nie werklik waarde het nie (Jes 29:7-9, Job 20:8). Dit is vandag ‘n algemeen aanvaarde oortuiging, ook deur mense wat wetenskaplik na die verskynsel van drome kyk.
Die Bybel is dus negatief oor drome (Deut 13:1-5; Ps 73:20; Jer 23:27; 29:8; Sag 10:2), maar ook positief (Job 33:15; Dan 1:17).
Daar is sprake van goeie drome (Gen 40:9ev; 1 Kon 3:5; Matt 1:20; 2:13, 19) en ook van slegte drome (Gen 40:16ev; Jud :8).
Die Here kan wonderlike dinge deur drome vir mense sê (Gen 31:10ev; 1 Kon 3:5ev), maar ook vreeslike dinge (Gen 40:16ev).
Drome kan op die regte manier gebruik word (Matt 1:20ev; 2:13ev; 2:19ev), maar ook op baie verkeerde maniere (Deut 13:1-5; Jer 23:25ev; 28:8ev).
Daar is sprake daarvan dat God deur drome en visioene met profete kan praat (Num 12:6), maar daar is ook ernstige waarskuwings teen profete wat valslik daarop aanspraak maak dat God deur drome met hulle gepraat het (Jer 23:25ev; 29:8).

Die uitleg van drome Drie dinge is baie belangrik:

Daar is geen geval in die Bybel waar die Here deur ‘n reeks opeenvolgende drome met iemand praat nie. Dis altyd enkeldrome.
Verder is die reël dat gelowiges se drome altyd dadelik duidelik is. Hulle het nie hulp of inligting nodig om die droom te verstaan nie.
Dis wanneer die Here met ‘n heiden/ongelowige in ‘n droom praat, dat die persoon nie die droom verstaan nie (Gen 40,41; Dan 2,4). Dan word dit deur ‘n gelowige uitgelê.
Voorbeelde van gelowiges se drome wat dadelik duidelik is: Jakob (Gen 31), Salomo (1 Kon 3), Josef (Mat 1:20ev; 2:19ev).
Voorbeelde van heidene/ongelowiges wie se drome nie duidelik is nie, en dan uitgelê moet word: Die skinker en die bakker (Gen 40), die farao (Gen 41), Nebukadneser (Dan 2).
Na albei kante is daar een uitsondering: Daniël se droom wat deur ‘n omstander uitgelê word (Dan 7), en die ongelowige Midianiet wat vir sy maat sy droom uitlê (Rigt 7:13ev).
Dit is opvallend dat Daniël, wat self die gawe gehad het om drome uit te lê (Dan 1:17), nie sy eie droom verstaan nie. Dit is ook interessant dat hyself nie in hierdie geval van ‘n “droom” praat nie, maar van ‘n “visioen” (Dan 7:13, 15).

Maar dit is wel duidelik dat daar nooit sprake is van meganismes of sisteme wat ontwikkel moes word om drome uit te lê nie.

Ná die droom van Josef en dié van die sterrekykers, verdwyn drome omtrent heeltemal in die Nuwe Testament. Daar is wel ‘n verwysing dat ou mense drome sal droom (Hand 2:17), maar daar is geen verdere verwysings daarna nie.

Dit is dus moeilik om in die lig van Bybelse gegewens te aanvaar dat die Here vandag op ‘n gereelde basis met gelowiges deur drome praat, en dat daar vandag ‘n hele sisteem van uitleg ontwikkel moet word sodat gelowiges hulle drome kan verstaan. Hiervoor sal ‘n mens openbaring nodig hê wat ná die Bybel gekom het, en daarvoor huiwer die meeste Christene.

Skrywer: Prof Adrio König

Terug na die Ou Testament: Allerlei (4)

Terug na die Ou Testament: Allerlei (4) – Adrio König

6.4 Ure, dae, maande, jare, kersfees, verjaarsdae

Kom ons kyk na die ure, dae, maande en jare van die Bybel. Miskien kan dit ons help om oor ons kersfees- en verjaarsdagviering te dink.

Ure Waar kom ons vier en twintig-uur indeling van die dag vandaan? In die Bybel kom dit eers baie laat tydens die ballingskap in Babilon voor (Dan 3:6, 15; 4:19, 33; 5:5, King James). Die Bybel het dit dus by die Babiloniërs gekry. Voor die ballingskap het die Bybel ‘n baie eenvoudige dagindeling gehad: Dagbreek (Gen 19:15), oggend, middag, laat middag, aand, nag (Gen 24:11).

Maar in die Nuwe Testament het ons skynbaar twee verskillende sisteme om die bepaalde uur van die dag te bereken.

Volgens Markus word Jesus die derde uur gekruisig (15:25).

Volgens Lukas duur die verduistering van die sesde uur tot die negende uur (23:44).
Maar volgens Johannes gee Pilatus Jesus die sesde uur oor om gekruisig te word (19:14).

Iewers pas iets nie. Skynbaar gebruik Johannes ‘n ander tydsberekening as Markus en Lukas. Hulle twee gebruik die tydsberekening van sonop af. Dan is Jesus teen nege uur gekruisig (die derde uur ná sonop) en van twaalf uur af was die verduistering tot drie uur toe.

Maar dan het Johannes ‘n ander berekening. Jesus kon nie deur Pilatus oorgegee gewees het drie ure nadat Hy gekruisig is nie. Dit moes lank voor die derde uur, nege uur die oggend, gewees het. Kon dit so vroeg as ses uur gewees het? Volgens Johannes is die Joodse leiers in elk geval vroeg die oggend na Pilatus toe.

Maar dan sou dit beteken dat Johannes die tyd van middernag af bereken het. Dan is Jesus ses uur die oggend oorgegee, nege uur gekruisig, twaalf uur het die duisternis gekom tot drie uur toe.

Wat nou hier belangrik is, is die feit dat die Bybel se uur-berekening van die Babiloniërs af kom, en vryelik in die Bybel gebruik is. Maar dit was dan ‘n heidense gebruik?

Dagname In die Bybel het net een dag ‘n naam gehad: Sabbat. Verder het hulle nommers vir die ander dae gebruik soos “die eerste dag” (na Sabbat), of “die tweede dag” (na Sabbat). Dis moontlik dat ons so ‘n voorbeeld van “die derde dag” het (Joh 2:1).

Maandname Die maande se name is nogal bietjie ingewikkelder.

Daar is vier ou Kanaänitiese name wat Israel oorgeneem het: Abib (Eks 13:4), Sif (1 Kon 6:1), Etanim (1 Kon 8:2), Bul (1 Kon 6:38).
Later het hierdie name in onbruik geraak en is deur nommers vervang of verduidelik, sodat die maand Sif “die tweede maand” genoem word (1 Kon 6:1; Hag 1:1; 2:1; Sag 1:7; 7:1).
Ná die ballingskap het Israel ‘n aantal Babiloniese name aanvaar. Sommige van hulle kom in die Ou Testament voor, en ander nie. Nisan (Neh 2:1), Tammus (Eseg 8:14), Elul (Neh 6:15), Kislef (Neh 1:2), Adar (Esra 6:15). Die name self, en die blote feit dat die meeste van hierdie name eers in Esra en Nehemia voorkom, bevestig dat dit uit Babilon afkomstig is.

Dit beteken dat dit skynbaar nie so vreemd in die Bybel is om dinge van heidense oorsprong oor te neem nie. Israel het selfs vir God name van Kanaänitiese gode gebruik soos die woord El. Ook El Eljon was ‘n heidense godenaam.

Moet dit by dagname en maandname en Kersfees juis anders wees?

Jare Die berekening van jare is ook interessant. In die Ou Testament was daar twaalf maande, maar dit was maanmaande. Dit het beteken dat hulle twaalf maande net 354 dae vir ‘n jaar gehad het, sodat hulle elke drie jaar een maand moes byvoeg om by die sonjaar te bly. Hulle het hierdie dertiende maand “die tweede maand Adar” genoem.

Kersfees Dit is nogal algemeen onder hierdie Christene om nie meer Kersfees te vier nie. Dit sou dan ‘n heidense feesdag gewees het, Christus sou nie op 25 Desember gebore wees nie, en ons sou nooit in die Bybel ‘n opdrag gekry het om sy geboorte te vier nie.

Dit is alles waar. Maar hierdie feite kan seker ook anders verstaan word.

Seker omtrent alle mense weet al teen hierdie tyd dat Jesus nie op 25 Desember gebore is nie. Trouens die vroeë Christene het dit nog beter geweet as ons. Hulle het in Israel gewoon en geweet 25 Desember is die middel van die winter. Daarom sou die skaapwagters nie in die nag in die oopte by die skape gewees het nie (Luk 2:8ev).

Wat die heidense karakter van kersfees betref, is dit ook taamlik algemeen bekend dat dit in die noordelike halfrond die fees was by die draai van die jaar, by die “geboorte” van die nuwe jaar. Hulle was wel ‘n paar dae uit. Die draai is eintlik 22 Desember.

Wat doen die Christene toe? Hulle vier op die heidense feesdag ‘n fees vir Jesus. Hulle het dit met ander dinge ook gedoen. Hulle het telkens ‘n heidense tempel oorgeneem en as Christelike kerkgebou gebruik. Is dit nie wonderlik nie! Sê nou ons kan ‘n paar dobbelhuise oorneem en as mega-gemeentes se kerkgeboue inrig! Prys die Here. Wat onder die son kan daarmee verkeerd wees? Dis oorwinnings vir Jesus.

Verjaarsdae Hier en daar is daar nou ook teenstand teen die vier van verjaarsdae. ‘n Mens sien natuurlik op ons kalender wanneer jy verjaar. Maar die argument is nou dat ons kalender die Gregoriaanse kalender is, deur Gregorius ingestel, en dit mag ons nie meer volg nie omdat daar ‘n ander kalender in die Bybel is. Die Bybel het ander dag- en maandname. As ons dan “Bybels” wil wees, moet ons terugkeer na hierdie name. Beide ons dagname en maandname is van heidense oorsprong. Sondag was die dag van die songod, Maandag van die maangod.

Hoe moet ons hierop reageer?

In die Bybel lees ons van Herodes se verjaarsdagviering (Matt 14:6). Natuurlik is hy en sy feeste geen goeie voorbeeld vir ons nie, maar dis tog seker duidelik dat dit nie net hy sal wees wat in die Bybel sy verjaarsdag gevier het nie. Mense het deurgaans geweet hoe oud hulle is.

Maar wat het ons intussen geleer oor die Bybel se gebruik van heidense gegewens?

Ure
Maandname. Hulle het sommige van die Kaänaniete en later ander van die Babiloniërs gekry.

Hoekom mag ons dit dan nie met Kersfees doen nie, en selfs Goeie Vrydag en Paassondag?

Trouens waarom moet ons ‘n opdrag in die Bybel hê om Jesus se geboortedag, of sterfdag, of opwekkingsdag te vier? Daar is ook geen opdrag om die dag van my eie bekering te vier nie. Of my troudag. Ook verkeerd?

Skrywer: Prof Adrio König

Terug na die Ou Testament: Allerlei (3)

Terug na die Ou Testament: Allerlei (3) – Adrio König

6.3 En die besnydenis?

Dit is opvallend dat, sover ek weet, geen groep wat op pad is terug na die Ou Testament, die besnydenis weer in gebruik geneem het nie. ‘n Mens sou minstens net sulke sterk argumente vir die besnydenis as vir die Sabbat kon aanvoer, en selfs sterker argumente as vir die feeste.

Die besnydenis word net soos die Sabbat en die ander gebruike “ewige” gebruike genoem. Alreeds by die instelling van die besnydenis word dit ‘n “ewige verbond” genoem (Gen 17:13 – 1953-vertaling).
Wie nie besny was nie, moes net soseer uit die volk uitgesluit word as dié wat nie die Sabbat onderhou het nie, en was ook met die dood strafbaar (Gen 17:14; Eks 4:24-26).
Die Here maak byna vir Moses dood omdat hy nie sy seun besny het nie (Eks 4:24-26).
Toe die volk vir ‘n tyd lank tydens die woestyntog nie meer besny is nie, het die smaad van die Here op hulle gerus, die smaad wat eers weer weggeneem is toe Josua almal laat ná die intog in Kanaän besny het. (Jos 5:9).
Die besnydenis word selfs baie sterker direk met die werk van die Here verbind as die Sabbat. Die Here sal self die Israeliete besny met ‘n geestelike besnydenis (Deut 30:6 – 1953-vertaling).
Jesus is self ook besny (Luk 2:21).
Ons weet die Christene in Jerusalem het nog hulle seuntjies besny (Hand 21:21).

Dis opvallend hoe die ooreenkoms lui wat tydens die beroemde kerkvergadering in Jerusalem bereik is (Gal 2:7-9). Die vraag wat die Christene in Jerusalem so hewig ontstel het, was of Paulus toegelaat mag word om die evangelie sonder die besnydenis aan die heidene te verkondig. Die ooreenkoms het toe gelui dat, terwyl Paulus dit wel mag doen, Petrus sou voortgaan om “die evangelie van die besnydenis” aan die Jode te verkondig (Gal 2:7). Dit was ‘n toegewing aan Paulus dat hy die besnydenis mag los. Die standaard-evangelie het die “besnydenis-evangelie” gebly.

Waarom gebruik ek juis hierdie vreemde uitdrukking: “die evangelie van die besnydenis”? Dit is hoe die Grieks lui in Galasiërs 2:7, 8, 9. Die 1953-vertaling het dit nog só. En dit wys hoe belangrik die besnydenis nog vir die vroeë Joodse Christene was.

En dié wat wil terugkeer na die Ou Testament?

Waar is die besnydenis in die Nuwe Testament vir die Jode afgeskaf?

Is daar nie net sulke sterk gronde om weer met die besnydenis te begin as met die Sabbat nie, of selfs sterker gronde?

Skrywer: Prof Adrio König