Die Tien Gebooie: Hoe gebruik ons dit?

The best way to overcome the world is not with morality or self-discipline. Christians overcome the world by seeing the beauty and excellence of Christ. They overcome the world by seeing something more attractive than the world: Christ – Thomas Chalmers

Die Tien Gebooie: Hoe gebruik ons dit?

Ons het vanjaar reeds na die Apostoliese Geloofsbelydenis en die Ons Vader-gebed gekyk. Ons gaan nou na die Tien Gebooie kyk. Ek gaan onder andere gebruik maak van Michael S. Horton se The Law of Perfect Freedom.

Daar is ten minste drie gebruike van hierdie geskrewe wet:

‘n Siviele gebruik

As ons Romeine 1:29 – 32 lees, gee Paulus vir ons ‘n hele lys van verkeerde dinge wat die mens doen. Dit lyk nie juis asof ons die menslike natuur kan vertrou nie. Ongelukkig is die enigste ding wat ons soms keer om die wet te breek die dreigement dat ons gestraf gaan word. Die wet dien dus as afskrikmiddel in die siviele sfeer.

‘n Teologiese gebruik

Die wet wys vir ons hoe ver ons tekortskiet aan die vereistes wat God neergelê het. Die probleem vir ons is dat die wet nie ons optrede met dié van ander mense vergelyk nie, maar met dié van God. Dit dryf ons tot wanhoop en veroorsaak dat ons skuiling teen God se toorn soek in Christus se geregtigheid.

‘n Morele gebruik

Die wet is die volmaakte standaard wat God vereis. Ons gaan nie God se guns verwerf deur die hele wet te onderhou nie – dit is nie moontlik nie. Ons gehoorsaam God, want Hy het ons alreeds in Christus aanvaar. Vir diegene, soos die Fariseërs, wat dink dat hulle deur hulle eie geregtigheid met God versoen kan word, kom die wet om te veroordeel. Vir diegene wat die goeie nuus van God se vryspraak aanvaar, gee die wet leiding.

‘n Psalm wat baie hieroor sê, is Psalm 119: Ek is gretig om u gebooie te gehoorsaam, want U verryk my lewe (Vers 32); Maak my oë oop dat ek die kragtige werking van u wet ervaar (vers 18). Daar is baie soortgelyke verse in hierdie psalm.

Ons is nou gereed om na die verskillende gebooie te kyk.

Die Tien Gebooie: Geen ander gode nie (1)

There are great stories in the Bible … but it is possible to know Bible stories, yet miss the Bible story (Ed Clownwy)

Die Tien Gebooie: Geen ander gode nie (1)

Jy mag naas My geen ander gode hê nie (Eksodus 20:2)

As jy hulle vra, sal die meerderheid Suid-Afrikaners sê dat hulle aan God glo. Maar is dit die God wat Hom in die Bybel aan ons geopenbaar het? Mense verwys na God as ‘n algemene beginsel van goed wees. Mense glo nie dat God gevrees moet word nie – ook nie dat ons Hom moet/kan liefhê nie.

Dit bring ons by ‘n heuwel in Atene (Handelinge 17). Ons lees hierdie mense het hulle tyd aan niks anders bestee as om iets nuuts te sê of the hoor nie. Daar praat Paulus met ‘n heidense gehoor. Hy prys hulle vir al die aanbiddingsplekke in die stad – hulle is darem godsdienstig. Daar was selfs ‘n altaar aan ‘n onbekende god! Dan sê Paulus: Wat julle aanbid sonder om daarvan kennis te hê, verkondig ek aan julle. Is dit nie die toestand vandag nie? Ons is baie godsdienstig, maar soos die Ateners is ons godsdiens ook maar vaag – ons aanbid ook dikwels sonder die nodige kennis. In verse 24 – 36 vertel Paulus hulle van hierdie enigste ware God. Kom ons kyk wat sê hy:

Paulus beskryf hierdie een ware God as die God wat die wêreld met alles wat daarin is, gemaak het – Hy is die Here van hemel en aarde. Hy is soewerein, want Hy het geskep, Hy onderhou, Hy beheer en Hy sal die wêreld oordeel. Soos die pottebakker sy wiel en klei beheer, so beheer God die skepping (Jesaja 29:16).
Hy is nie ‘n God wat ander gode (werk, plesier, verhoudings, dinge, ander godsdienste, ens) verdra nie. Ons kan Hom nie net af en toe aanbid nie.

Die basiese misverstand van die goddeloses gaan oor die soewereiniteit van God. Heidense gode bestaan om mense gelukkig te maak – gode bestaan vir die mense. Paulus sê aan die Ateners dat God niks by die mens nodig het nie. Luister hoe stel Paulus dit in Romeine 11:35 – 36: Wie ken die bedoeling van die Here? Wie gee Hom raad? Wie bewys Hom ‘n guns, sodat Hy verplig is om iets terug te doen? Uit Hom en deur Hom en tot Hom is alle dinge. Aan Hom behoort die heerlikheid tot in ewigheid!

Voordat ons verder gaan, is daar ‘n belangrike vraag wat ons eers moet antwoord: Wat is afgodery?

Die Tien Gebooie: Aanhef

The gospel is not a doctrine of the tongue, but of life. It cannot be grasped by reason and memory only, but is is fully understood when it possesses the whole soul and penetrates to the inner recesses of the heart – Johannes Calvyn

Die Tien Gebooie: Aanhef

Voordat ons na die gebooie kry, is daar eers ‘n aanhef. Dit is ‘n algemene gebruik in kontrakte, grondwette en ooreenkomste om so ‘n aanhef te hê.

Die Tien Gebooie begin met die Bron van hulle gesag: Ek is die Here jou God wat jou uit Egipte, uit die plek van slawerny, bevry het (Eksodus 20:2). God word hier voorgestel as die groot Koning wat pas ‘n klein volkie uit die kloue van ‘n onderdrukkende regime bevry het. God laat hulle nie nou aan hulleself oor nie – Hy aanvaar nou self die heerskappy oor Israel. God maak hierdie verbond; Hy onderhandel nie met ons oor die inhoud daarvan nie. Dit is God wat aan hierdie verbond sy bindende aard gee. God maak ons sy mense.

Hierdie is nie ‘n kontrak tussen twee partye nie.God neem die inisiatief en Hy verklaar: Ek neem julle aan as my volk en Ek sal julle God wees (Eksodus 6:6). Omdat God ons in sy genade verlos het, vrees ons nie die wet nie, maar verheug ons ons in die voorskrifte van die wet. Ons begin nie met die eerste gebod asof ons op een of ander manier ons aanvaarbaar vir God gemaak het nie. Ons begin by die aanhef waar God reeds alles vir ons gedoen het.

Van die skepping van die wêreld af kan ‘n mens uit die werke van God duidelik aflei dat sy krag ewigdurend is en dat Hy waarlik God is, hoewel dit dinge is wat ‘n mens nie met die oog kan sien nie. Vir hierdie mense is daar dus geen verontskuldiging nie (Romeine 1:20). Die probleem is nie dat ons nie inligting het nie – hierdie wet is in ons gewetens geskryf. Daarom het God die wet ook neergeskryf.

Maar hoe gebruik Christene hierdie wet. Daarna kyk ons ‘n volgende keer.

Die Tien Gebooie: Inleiding (2)

This is the age of sermonettes; and sermonettes make Christianettes (John Stott).

Die Tien Gebooie: Inleiding (2)

Ons het in die vorige blog gesien dat die Tien Gebooie deel van God se geopenbaarde wil is. Hierdie soeke na God se geopenbaarde wil word deur verskeie faktore belemmer.

Kom ons kyk na ‘n paar.

Bybelse ongeletterdheid.

Americans revere the Bible – but by and large, they don’t read it (George Gallup). Dit is ‘n wêreldwye verskynsel. Geen wonder daar is vandag geen verskil tussen die optrede van “Christene” en nie-Christene nie. Ons kan nie meer tussen reg en verkeerd onderskei nie, want ons lees nie meer die Bybel nie.

Onsekerheid oor die Ou Testament

Baie van ons weet nie wat om met die Ou Testament te doen nie. Israel in die Ou Testament was onder die wet en Christene in die Nuwe Testament is onder die genade. Daarom het die Ou Testament niks vir ons te sê nie. Dit is nie so nie: die Ou Testament praat nog steeds met ons. Daar is natuurlik sekere seremoniële wette – soos die tempeldiens met sy offers – wat nie meer op ons van toepassing is nie. In die Nuwe Testament kry ons geen oproep om die seremoniële wette te gehoorsaam nie. Daar is wel oproepe om die morele wette – soos die Tien Gebooie – te gehoorsaam. In die Nuwe Testament word hierdie wette vollediger verduidelik en kry ‘n nuwe toepassing.

Ou Testamentiese prediking

Hoe dikwels hoor ons nog prediking uit die Ou Testament. Prediking uit die Ou Testament deesdae klink soos een van Aesop se fabels – ‘n slim storie met ‘n morele les aan die einde. Gedeeltes word nie meer volgens hulle konteks verduidelik nie. Die Ou Testament vertel ons nie net van die koms van die Messias en nou dat Hy gekom het, is dit van geen waarde meer nie. Dit is deel van die volledige drama van verlossing. Die Bybel vertel vir ons een aaneenlopende verhaal.

Met hierdie as agtergrond kan ons nou na die gebooie self kyk. Ons begin by die aanhef.