Some things in life do not fit neatly into a schedule – Laura Schroff

Wêreldsiening: Het jy die mag om vry keuses te maak?

James N. Anderson het ‘n baie interessante, interaktiewe boek geskryf: What’s your Worldview? Ek gaan onder andere hiervan gebruik maak in ‘n aantal blogs.

Ons maak keuses – die hele tyd. Soms kom ons dit nie eers agter nie. Maar is hierdie keuses vry? Is ons keuses slegs die stimulus gevolg deur reaksie uitsette van jou brein? Of is hulle die vrye keuse van ‘n moreel verantwoordelike agent. Het jy die mag om vrye keuses te maak?

Mense, anders as rekenaars en robotte, het die vermoë om vrye keuses te maak. Ons kan nadink oor ons opsies en dan kies tussen verskeie moontlike optredes. Ons word verantwoordelik gehou vir ons keuses – en dit met reg. Hoe jy kies om te reageer mag baie belangrike implikasies vir jou lewe en die lewens van ander hê.

Voordat ons ‘n keuse maak, moet ons eers besluit of daar iets soos die objektiewe waarheid is. Is alles nie maar net relatief nie? Wat waar is vir een persoon is nie noodwendig waar vir die volgende persoon nie; wat waar is vir mense in een kultuur is nie noodwendig waar vir mense in ‘n ander kultuur nie. Mense wat so dink, glo nie dat die waarheid “daar buite”  – iets wat ons moet ontdek –  is                                                                                                                                                                                                                                                                                        nie. Hulle glo die waarheid is iets wat jy self skep of vir jouself kies. Die waarheid is altyd in ons en  nie “buite” ons nie. ‘n Stelling soos “daar is ‘n God” is waar vir sommige mense, maar nie vir alle mense nie. Wat waar is, is altyd relatief tot jou siening, konteks of kultuur. Ons kan dus nie van “die waarheid” praat asof dit vir almal geld nie. Ons moet dus eerder van my waarheid praat.

Daar is ander mense wat glo dat sekere waarhede – insluitend die belangrikste waarhede – objektief waar is. Daar is sekere dinge wat waar is, maak nie saak wat jy dink of voel of hoop oor hierdie sake nie. Die objektiewe waarheid is vir almal waar, want dit berus op objektiewe feite oor die werklikheid – dit staan los van die idees, begeertes en gevoelens van mense.  Is daar enige objektiewe waarheid?

Om verder hierna te kyk, gaan ons volgende keer na relativisme kyk.