Amos(18) – Francois Malan

Die vierde uitspraak – ’n honger na die woorde van die HERE (Amos 8:11-13)

8:11 ‘Kyk! daar kom dae,’ is die Godspraak van my Heer, die HERE, ‘dat Ek ’n hongersnood in die land sal loslaat,
nie ’n hongersnood na brood nie en nie ’n dors na water nie, maar om die woorde van die HERE te hoor.’

In vers 10 het die HERE ’n groter straf as al die vorige tugtigings voorspel, en vers 10 het geëindig met die einde vir
Israel, wat soos ’n bitter dag sal wees. In vers 11 belowe die HERE ’n hongersnood en dors wat baie erger gaan wees as
die fisiese hongersnood en dors van die vorige verse. Dit gaan ook oor ’n tydperk geskied, soos die meervoud ‘dae’
aandui en gaan die hele land tref, soos in vers 12 verder uitgespel word. Die HERE stuur ’n diepe honger en dors om die
woorde van die HERE te hoor, ’n groeiende besef van die waarde van sy woord en ’n behoefte daarna in hulle wese.
Maar die HERE gee nie meer vir hulle sy woorde nie. Daarom is daar by Israel ’n aanhoudende gevoel en wete van
godverlatenheid (Ps 106:15 oor Israel se begeerte na vleis in hulle tog deur die woestyn lui letterlik: Hy het vir hulle
gegee wat hulle gevra het , maar het ’n maerte in hulle siel gegee.’

8:12 ‘Hulle sal strompel van see tot see, en van die noorde tot die ooste sal hulle ronddwaal op soek na die woord
van die HERE, maar dit nie vind nie.’
LXX ‘die waters sal geskud word van see tot see, en van noord na oos sal (mense) heen en weer
hardloop op soek na die woord van die Here en hulle sal dit nie vind nie.
‘van see’ mijjam het LXX gelees as ‘waters’ majim

Die beskrywing in vers 12 brei uit op die vierde gesig wat die einde van Israel as volk aangekondig het (8:2).

‘Strompel’ na’wu, beskryf Israel wat ‘hulp sal soek omdat hulle onstandvastig sal strompel.’ Hulle soek van see tot see
soos mense wat uitgeput soek na water en kos (4:8). So sal hulle dors en smag na die woorde van die HERE. Die
suidgrens van Israel was die Dooie See, en aan die westekant het hulle aan die Middellandse See gegrens; noord by
Lebo-Hamat en oos in Gilead verwys na hulle ander twee grense (vgl. 2 Kon 14:25). Hulle sal met ander woorde so
godverlate voel dat hulle deur hulle hele land sal rondsoek na iemand wat die woord van die HERE vir hulle kan
deurgee. Hulle ronddwaal van suid na wes na noord na oos is ’n sirkel wat hulle soeke in sirkels voorstel. Israel wat
hulle van die HERE losgeskeur het, het by hulle begin as die tien stamme onder Jerobeam gesê ‘Dawid is nie deel van
ons nie’ (1 Kon 12:16). Soos Saul, het Israel eiesinnig hulle afgode gedien, en het die HERE hulle as sy volk verwerp,
soos Hy Saul as koning verwerp het (1 Sam 22-23). Hulle sal soos Saul radeloos en benoud word, toe die HERE hom
nie deur drome, die urim, of deur profete geantwoord het nie (1 Samuel 28:6, 15-16).

8:13 ‘Op daardie dag sal die mooi jong meisies flou word van dors en ook die jong manne.’

Toe die HERE sy woord aan Israel onttrek het, het dit ook die watervoorsiening van die land getref. Soos die bevolking
smag na ’n woord van die HERE, word die jongmense flou van die dors. Ook die uitwendige gawes van die HERE,
soos kos en water, droog op, tot so’n mate dat die hele bevolking krepeer. Die mooi en sterk jongmense val flou,
hoeveel te meer die oues. Die geestelike lewe is die basis vir die natuurlike lewe. Die HERE regeer oor die hele lewe.
Alle lewe kom van Hom. Deur Hom leef ons, beweeg ons en bestaan ons (Hand 17:28); in Christus is alles in die hemel
en op die aarde geskep, die sigbare en die onsigbare dinge (Kol 1:16). Ons hemelse V ader sorg vir die voëls en klee die
veldblomme (Matt 6:26,28-30), maar Hy laat ook strome en riviere opdroog (Jes 19:5-7).

Doodsvonnis vir die afgodedienaars (Amos 8 vers 14)

‘Dié wat sweer by die Skuld van Samaria, sê ook ‘so waar as wat jou God leef, Dan,’
en ‘so waar as wat jou Weg leef, Berseba’ (letterlik: dêrêk, weg of lieflikheid, as beskrywing van hulle god),’
hulle (wat so by hulle afgode sweer) sal val en nooit weer opstaan nie.’
LXX het ‘soenoffer van Samaria’ in plaas van die Hebreeuse Skuld van Samaria. 2020 volg LXX se
‘god van Berseba’ in plaas van Berseba se ‘Weg.’

Vir die afgod Baäl van Bet-El verwys Amos na die ‘Skuld van Samaria.’ Die hoofstad Samaria se tempel het in Bet-El
gestaan. Amasia noem dit die koninklike heiligdom, die staatstempel (7:13). Daarom verwys die Skuld van Samaria
waarskynlik na die goue bulkalf in Bet-El. Die bulkultus van Bet-El was die fundamentele sonde van Israel wat hulle
hele lewe laat ontaard het. Israel het gedink hulle kry deur die vrugbaarheidsgebruike van die Baälgodsdiens groter
lewenskrag. Baäl, voorgestel met ’n beeld van ’n bul, was vereer as die god van die lewe. Maar voor die HERE is Israel
se eedswering by hulle afgode hulle skuld wat met die dood gestraf word. Daarom noem Amos vir Baäl met die
skeldnaam die Skuld van Samaria waarby Israel sweer.

Die goue kalf by Dan is reeds deur Jerobeam I daar opgerig om te sorg dat die twee en ‘n halwe stam oos van die
Jordaan nie na Jerusalem toe gaan vir hulle feeste nie (1 Kon 12:29). Die goue kalf in Dan word genoem ‘jou God!’ Die
‘weg’ van Berseba (be’ēr put; sjêba’ eedswering of sewe) kan verwys na pelgrimstogte by Jerusalem verby na Berseba
toe, waar die aartsvaders Abraham en Isak vir tye gewoon het (Gen 21:30-33; 22:19; 26:23,33; 28:10) en Jakob ’n offer
gebring het aan die God van sy pa Isak, voor hy na Josef in Egipte vertrek het (Gen 46:1,5). Israel sweer nou by die
pelgrimstog na die plek van eedswering, of by ’n god wat daar vereer word.

Elkeen van hulle gode is lokaal gevestig. Met hulle rondgeslinger deur die land het hulle telkens by ’n ander god se
terrein gekom en dan by daardie god gesweer. Bet-El is die sentrale heiligdom waarby hulle orals in die land kon sweer.
Deurdat Israel sweer by die lewe van ander gode, het hulle ontrou aan die HERE geword, hulle van Hom en sy riglyne
vir die lewe afgeskei. Hulle sal val en nie weer opstaan nie. Dit is die boodskap van die lyksang. Die HERE verwerp
Israel finaal as sy volk.

Die vierde gesig van Amos het begin met die woord van die HERE dat Hy Israel nie meer gaan spaar nie, maar dat daar
oral lyke en rou sal wees (8:2-3). Dit word afgesluit met die HERE se woord oor die einde van Israel se volksbestaan.
Hulle val sonder opstaan onderstreep die finaliteit van die oordeel van die HERE. Tussenin word verwys na rou (8:8) en
treursange (8:9-10). Die HERE se oordeelswoord is baie erger as die reeks rampe wat Hy as waarskuwings gestuur het.

Jesus het Israel se ongehoorsaamheid aan die woord van die HERE, soos byvoorbeeld hulle kullery met die armes se
koring (8:4-6) kom omkeer. Sy voedsel is juis om die wil te doen van sy Vader wat Hom gestuur het om God se werk te
voltooi (Joh 4:34). Israel se vertrapping van die armes en die volk se dors na die woord van die HERE kom Jesus
verander. Hy misbruik nie sy mag om van klippe brood vir Homself te maak nie, want die mens leef nie net van brood
nie, maar van elke woord wat uit die mond van God kom (Matt 4:4). Hy maak ’n nuwe soort lewe oop van nederige
diens aan ander en om sy lewe te gee as losprys vir baie (Mark 10:45). So berei Hy die weg voor vir dié wat in Hom
glo, om in gehoorsaamheid aan God en sy woord die ewige koninkryk van God te beërf (Matt 25:34; Hand 16:31).

Skrywer: Prof Francois Malan