The invention of the arts, and other things that serve the common use and convenience of life, is a gift of God by no means to be despised and a faculty worthy of commendation – Johannes Calvyn

As jy iets wil hê, moet jy daarvoor baklei

‘n Algemene siening van mense vandag – as jy nie baklei nie, gaan jy niks kry nie. Mense wil meer besittings, meer mag, meer plesier hê en is bereid om enigiets daarvoor te doen. Niemand anders is belangrik nie. EK is eerste; die sterkes wen, die swakkes verloor. As jy erkenning wil hê, moet jy aggressief en kompeterend wees.

 Maar toe kom Jesus en Hy keer alles om: Geseënd is die sagmoediges, want hulle sal die nuwe aarde ontvang (Matteus 5:5). Maar wat is sagmoedigheid? Dit beteken ek plaas ander mense eerste en myself laaste; dit beteken ek plaas God voor alles. Maar gaan ons nie baie verloor as ons dit doen nie? Miskien so ‘n bietjie, maar onthou God se belofte hier gaan oor die nuwe aarde – die ewige, volmaakte  aarde.  As ons vir hierdie aarde leef, sal ons uiteindelik alles verloor.

 Sagmoedigheid is nie swakheid nie. Beteken dit dat as ek sagmoedig is almal op my kan trap? Moses was ‘n sterk leier, maar tog lees ons van hom: Moses was ‘n uiters sagmoedige man, meer as enigiemand op die aarde (Numeri 12:3). Jesus het nie net sagmoedigheid gepreek nie … Hy het dit uitgeleef: Neem my juk op julle en leer van My, want Ek is sagmoedig en nederig van hart (Matteus 11:29). Tog het Hy die tempel met ‘n sweep gereinig en al die bose magte aan die kruis oorwin. Sagmoedigheid is mag, maar nie ongekontroleerde mag wat ander uitbuit nie. Dit is mag wat tot voordeel van ander beheer word.

 Hoe kry ek sagmoedigheid? Jy kan dit nie koop nie; jy kan nie besluit jy wil sagmoedig wees nie. Ons moet heel eerste ons geestelike armoede besef. As jy die aarde wil besit, moet jy dit verloor.

Prayer will make a man cease from sin, or sin will entice a man to cease from prayer – John Bunyan.

Die Romeinse triomfoptog

Hierdie optog was ‘n burgerlike en godsdienstige ritueel in antieke Rome. Die militêre oorwinning van ‘n leëraanvoerder word in die openbaar gevier. Net die senaat kon toestemming vir so ‘n optog gee. Tydens die optog dra die generaal klere wat herinner aan dié van ‘n koning. Hy ry op ‘n strydwa deur die strate, die buit en krygsgevangenes volg die strydwa.

By Jupiter se tempel offer hy aan die god. Daarna staan hy vir die res van sy lewe as triumphator bekend. By sy dood huur sy familie ‘n akteur om sy dodemasker te dra asook sy toga wat hy tydens die optog gedra het.

Tog moes  die generaal hom met waardigheid en nederigheid gedra soos iemand wat namens die senaat, die inwoners van Rome en die gode die oorwinning behaal het

Hoekom hierdie storie. Daar is nog een stukkie wat bykom. Terwyl die seëvierende generaal op sy strydwa deur die strate gery het, was daar ‘n slaaf wat in sy oor gefluister het: Memento mori – onthou dat jy sterflik is.

Bid en omval – Jan van der Watt

Annalie vra:

Ek was gister by ‘n dames byeenkoms waar iemand vir my gebid het. Sy het gebid en my liggies agtertoe gestamp. ‘n Ander person het vir my gevang en op die vloer laat lê. Ek kan nie verduidelik wat in die tyd met my gebeur het nie, maar wil weet of dit tot God se eer strek. Ek is in ‘n baie konserwatiewe kerk en ken nie hierdie manier van bid nie, ook nie om in tale te praat nie.

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Miskien net so klein bietjie breë agtergrond oor hierdie saak. Net na die periode van die Verligting (einde 17 en begin 18^e eeu, wat die einde van die Middeleeue ingelei het) het die mense baie met hulle verstand (rede) na dinge begin kyk, ook na die Bybel. Hulle het geargumenteer dat as jy iets nie met jou verstand kan verklaar nie, dit eintlik nie waar is nie. So het hulle ook na die Bybel toe gegaan en met hulle verstand die Bybel probeer dissekteer. Dit het natuurlik daartoe gelei dat mense aan die Bybel begin twyfel het, want die Bybel vertel ons mos van God en wonders wat nie met die verstand verklaar kan word nie. Veral in die wetenskap het dit gebeur. Gelowiges het toe teen hierdie wantroue in die Bybel begin reageer en herlewingsbewegings wat die fokus meer op geloof in God en sy nabyheid geplaas het, het begin. Aan die einde van die 19^e eeu was daar groot herlewing in Amerika (en elders ook) en die Heilige Gees se teenwoordigheid het veral ’n rol begin speel. Daar moes ‘gesien’ kon word dat die Gees teenwoordig is en werk, en die spreek in tale met allerhande ander manifestasies het toe as tekens gedien dat die Gees aan die werk is. Dit het so belangrik geword, dat mense begin sê het dat as dit nie gebeur nie, die Gees nie daar was nie. Dit het met ander woorde ’n soort ‘kenteken’ van die teenwoordigheid van die Gees vir hierdie mense geword. In hierdie tyd het sendelinge uit Amerika gekom en ook in ons land kom werk, wat beteken het dat dit ook in ons land bekend geword het.

Nou moet ons onthou dat nie alle Christene aan hierdie bewegings op dieselfde wyse deelgeneem het nie. Dit was, om die waarheid te sê, mense wat hierdie ervarings meegemaak het, was in die minderheid. Daar was dus ander maniere ook om die Gees te ervaar wat niks te doen het met spreek in tale of omval nie. Vir hulle was en is dit ook nie belangrik om die dinge te ervaar nie. Dit is waar van die oorgrote meerderheid Christene.

Daarmee word nou nie gesê dat die ervarings nie outentiek of opreg is nie. Die Bybel sê die Gees werk soos Hy wil. Ons besluit met ander woorde nie wat moet gebeur en hoe nie, maar die Gees besluit dit (1 Kor 12:11). Hierdie vryheid mag ons nooit van die Gees af ‘wegdink’ nie. Maar ons moet ook nie na die ander kant toe sondig nie. Ons moet nie dink dat as dit nie met ons gebeur nie, ons nie die Gees het nie, of mense moet ons dit ook nie wysmaak nie. Dit is doodgewoon nie waar nie. Die Gees werk baie wyer as dit. Dit Gees gee lewe (Joh 3:3,5; 1 Kor 2:1-5), lei ons in die waarheid van Jesus (Joh 14:26; 15:26), hou ons verhouding met die Vader goed (Gal 4:6), en so kan ons aangaan. Om die Gees toe te sluit in ’n spreek-in-tale of omval hokkie is nie reg nie. As die Gees natuurlik wil, kan Hy dit doen, maar dit is nie al wat Hy doen nie. Hy kan ook kies dat dit nie gebeur nie.

Nou is die vraag wat tot eer van God is. ’n Algemene en wyse manier om jouself in sulke omstandighede te help, is juis om die Gees te vertrou. As mens baie ongemaklik daaroor voel en nie vrede in jou hart het nie, moet jy daaroor bid – miskien het die Gees die dinge nie vir jou in gedagte nie. Dan moet jy dit liewer nie doen nie. God is nie ’n God van onvrede nie. ’n Algemene reël is dat om  dinge te doen waaroor jy sleg voel of wat jou pla gewoonlik nie tot eer van God is nie. Dit bly maar ’n algemene reël wat altyd met gebed en soeke na die waarheid gepaard moet gaan. 

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Jesus die Goeie Herder (10:11-18) – Francois Malan

10:11  ‘Ek is die goeie herder.’ Weer die ‘Ek is’ waarmee Hy Homself aan Moses geopenbaar het. Die herder is goed deurdat Hy sy lewe vir die skape ‘op die spel plaas’ (die letterlike betekenis van tithemi) – wat die huurling nie doen nie. Maar Jesus doen dit tot die uiterste toe deur sy fisiese lewe (psuche) vrywillig vir hulle, sy skape, ‘af te lê.’ 

10:12-13 Die huurling is nie bereid om sy lewe te waag vir die skape nie, wat nog te sê aflê vir hulle. Hy is nie die eienaar van die skape nie, gee nie vir hulle om nie, verdedig hulle nie. Sy lewe en sy inkomste is vir hom belangriker as die skape wat aan hom toevertrou  is. Daarom vlug hy weg as daar ‘n wolf kom. Hy is nie ‘n ware ‘wagter’ van die skape nie. Die huurling se optrede weerspieël die godsdienstige leiers se houding, wat net vir hulle eie voordeel werk, sonder liefde of besorgdheid oor die volk (7:49 ‘die vervloekte menigte’). Die wolf simboliseer die optrede van die Satan wat op allerlei maniere en deur verskillende mense die volgelinge van Jesus probeer aanval.(vgl. die wolf in Mt 7:15; Mt 10:16,17; Hand 20:29).

10:14-15 Jesus herhaal v11 se uitspraak: ‘Ek is die goeie herder…Ek lê my lewe af vir die skape. Tussenin word die uitspraak van v11 verder verduidelik met ‘Ek ken my eie en my eie ken My, soos die Vader My ken, en Ek die Vader ken.’ Jesus, die Seun van God, self God, het mens geword en onder ons kom woon (1:1,14). Die wedersydse ‘kennis’ van die Herder en sy skape dui op ‘n intieme verhouding. Dit weerspieël die gemeenskap van liefde tussen die Vader en sy Seun.

            [Vir die Grieke is ‘ken’ om die aard van iets te ken, vertroud met sy eienskappe, daarom is kennis van God vir hulle nadenke oor God, en ‘woord’ (logos) spel vir hulle ‘begrip’. Die Hebreeuse idee van ‘ken’ is om iets of iemand te beleef, om God te ken beteken om in ‘n verhouding met God te tree (vgl. bv. Amos 3:1-3 Ek het net vir julle uitgekies (Hebreeus jada‘ ‘geken, gesorg’) uit al die volke van die aarde, daarom sal Ek julle straf (Hebreeus: paqad  ‘tot verantwoording roep’) oor al julle sondes. Sal twee saamloop as hulle dit nie afgespreek  het nie (Hebreeus no‘ad  ‘jouself laat ken, ontmoet’). Johannes beklemtoon ‘n eenheid tussen die gelowige en God, wat met God se liefde vir die wêreld begin (3:16) en die skepsel se antwoord daarop met liefde deur Christus; in Hom alleen is God en mens een; dié mens wat in Christus glo word deel van die ewige lewe, opgeneem in die intieme huisgesin van God, Jn 1:12 ].

            Vers 11 se ‘goeie herder’ word ‘Ek lê my lewe af vir die skape.’ Daar is ‘n innige verhouding tussen Jesus en sy volgelinge. Hy bly aan hulle getrou tot die dood. Die Vader is ook betrokke in sy selfoorgawe tot in die dood as God se offer vir die sonde van die wêreld. Dit is die wil van sy Vader wat sy enigste Seun gegee het vir die verlossing van die wêreld.

10:16   Soos die beeld van die skaapkraal, met verskillende troppe wat daar oornag, verwys Jesus hier na skape wat nie aan sy Israel-kudde behoort nie (4:21 die verlossing kom wel uit die Jode). Die Samaritane het Hom reeds die Verlosser van die wêreld genoem  (4:42); Johannes die Doper: die Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem (1:29); Johannes 3:16 praat van God se liefde vir die wêreld; 6:21 Ek gee my liggaam sodat die wêreld kan lewe; 11:52 Hy sou nie net vir die (Joodse) nasie sterwe nie, maar ook om die kinders van God wat oor die hele aarde versprei is, tot een volk bymekaar te bring).

            Dit is sý skape, sý eiendom, want die Vader het hulle aan Hom gegee (10:29; vgl. 6:37,39,44,65). Hy sal hulle self bymekaarmaak, lei en dra (die woord agoo het al drie die betekenisse)’ en hulle sal na my stem luister’ – sy skeppingswoord wat van mense kinders van God maak. Vir sy werk onder die nasies van die wêreld gebruik Hy sy dissipels (volgelinge), wat Hy uitstuur (20:21) in die wêreld.’

            ‘…en hulle sal een kudde wees met een herder.’ Die eenheid van die kerk word sterk in Johannes beklemtoon. Dit spruit uit die enkele offer van God vir ons sonde (10:15,17-18) en sy unieke verhouding met die Vader en die mens (10:14,15); die eenheid van die kerk weerspieël die liefdeseenheid tussen die Vader en die Seun (17:20-23). Aan die één Herder behoort één kudde. Die opdrag van die Herder aan sy kudde is: Soos Ek julle liefhet, moet julle ook mekaar liefhê (13:34). Daarom vertoon die liefdeseenheid van die gelowiges die beeld van God (Gen 1:27; Jn 17:20-23).

10:17 Om sy kudde bymekaar te maak en in een kraal saam te bring, is dit noodsaaklik dat Hy sy lewe vir hulle aflê. Dit word die derde keer genoem (vgl. v11,15), maar word hier aangevoer as die rede waarom die Vader die Seun liefhet. Hulle wedersydse liefde bestaan  van ewigheid af (17:24, maar die bedoeling is hier dat die Vader innig verbonde is aan die Seun wat die wil van die Vader doen, ook deur sy lewe af te lê. as die hoogste openbaring en daad van God se liefde.

            ‘…om dit weer op te neem.’ Sy dood is op sy opstanding gemik as die oorwinning oor die dood. Dit is die eerste verwysing na die opstanding in Johannes. So sal Hy sy goddelike heerskappy en die egtheid van sy Herdersamp bewys.

10:18 Dit is die wil van die Vader dat die Seun sy lewe aflê vir die mensdom. Die Seun het Hom in vryheid gehoorsaam. Daarom doen Hy dit op gesag van die Vader. Die liefde tussen die Vader en die Seun word gesien in die hulle liefdesdaad vir die wêreld. In liefde wil die Vader die wêreld red, en in liefde lê die Seun vrywillig sy lewe af in opdrag van die Vader.

              Die opstanding is die voltooiing van God se verlossingswerk wat Hy aan die Seun opgedra het. Dit is ook die verheerliking van die Seun (17:1,5,11). Deur sy opstanding bring Hy die nuwe lewe vir die mensdom. 

Skrywer:  Prof Francois Malan