B Binne – Pilatus ondervra Jesus oor koningskap (18:33-38a) – Francois Malan

18:33 Pilatus se ondervraging van Jesus in die hofsaal begin met sy vraag: Is jy die koning van die Jode? (Die Romeinse reg het vereis dat die hoofklag teen ‘n gevangene drie maal aan hom in die hof gestel moes word). Uit Pilatus se vraag is af te lei dat die owerpriesters hulle godsdienstige aanklag van godslastering, dat Jesus Homself God maak, vir die Romeinse goewerneur verander het na ‘n politieke aanklag van opstand teen die regering, as die Messias/Christus/Gesalfde koning, wat die Jode verwag om hulle van die Romeinse oorheersing te bevry (Mat. 26:63-66). Die ander Evangelies bied Jesus se antwoord direk na die vraag aan. Johannes gee die antwoord eers in vers 37 nadat hy ‘n kritieke verklaring van die aard van Jesus se koningskap aanbied:

Pilatus toon sy minagting vir die Jode met sy wedervraag: Ek is mos nie ‘n Jood nie, is ek? Hy ontken enige kennis van Jesus behalwe dat Jesus se eie volk en owerpriesters Hom aan hom oorgelewer het (paradidoomi). Daarom sy volgende vraag: wat het jy gedoen? – dat hulle jou aan my oorgegee het om ter dood veroordeel te word. Dit is duidelik hy is nie tevrede is met die aanklag wat die Jode teen Jesus gebring het nie. Het Hy slegs Joodse tradisies verbreek, of het Hy werklik ‘n misdaad gepleeg wat deur die Romeinse hof gestraf moet word?

18:36 Jesus antwoord nie direk op Pilatus se vraag nie, maar sê iets oor sy koningskap. Jesus ontken nie dat sy koninkryk oor mense regeer en hulle lei om in gehoorsaamheid aan Hom op te tree in die wêreld nie, maar sy koningsheerskappy oor mense se lewens het nie sy oorsprong in hierdie wêreld nie, en gebruik nie die politieke magsmiddele van hierdie wêreld met ‘n leërmag wat met geweld veg teen sy vyandige volksgenote, die Jode, nie – daarom moes Petrus sy swaard terugtrek van die hoëpriester se slaaf af, en het Jesus Homself sonder weerstand aan die Jode oorgegee.

julle dat ek die Koning van die Jode (ironies) vir julle loslaat?  Hy verruil sy Romeinse reg vir die Joodse gebruik dat die goewerneur vir hulle met Paasfees een man (wat skuldig bevind is)  uit die gevangenis los laat.  So neem die onskuldige Seun van God die skuld van die sondaar op Hom.

Prof Francois Malan

Jesus se verhoor voor Pilatus (18:28-19:16) – Francois Malan

Terwyl die ander Evangelies uitbrei oor die verhoor voor die Joodse Raad, stel Johannes nie so baie daarin belang as in die verhoor voor Pilatus nie, waar die Joodse leiers die aanklaers is en die Romeinse regeerder die regter. Vir Johannes is dit die werklike verhoor. Die verhoor vind plaas in sewe episodes met wisseling tussen binne en buite Pilatus se ampswoning waar hy vir die Paasfees tuisgaan (gewoonlik bly hy in Caesarea, maar kom met feesgeleenthede met ‘n versterkte leërmag na Jerusalem om orde te handhaaf).:

doodstraf vir Jesus

koningskap                      Pilatus praat met Jesus oor mag/gesag

onskuldig                                              Pilatus vind Jesus onskuldig

Binne, in die kalm redelike atmosfeer van die hofsaal vind Pilatus Jesus twee maal onskuldig. Buite is daar ‘n geskreeu wat die haat vir Jesus uitdruk. Die druk op Pilatus is geweldig. Pilatus se heen-en-weer loop tussen buite en binne gee uitdrukking van sy innerlike worsteling. Hoe sekerder hy word van Jesus se onskuld, hoe groter word die druk deur die Jode om Jesus skuldig te vind.

doodstraf vir Jesus (18:28-32)

Prof Francois Malan

Jesus deur die Hoëpriester ondervra en drie maal deur Petrus verloën (18:12-27) – Francois Malan

18:12-14 Die kommandant (letterlik:owerste oor duisend) laat Jesus arresteer en boei as ‘n misdadiger. Hulle neem Hom eers na Annas vir ‘n voorverhoor (wat nie in die Sinoptiese Evangelies genoem word nie).

18:15-16 By die hoëpriesterkompleks word Petrus en die ‘ander dissipel’ in die binnehof toegelaat. Wie die ‘ander dissipel’ was, is onbekend. (sy bekendheid by die hoëpriester pas nie by die visser Johannes uit Galilea nie. As die ‘geliefde dissipel’ nie Johannes was nie, kon hy dalk die ‘ander dissipel’ gewees het, wat miskien die Evangelie geskryf het, soos baie teoloë dink. Johannes laat ons egter in die duister oor ‘n paar name, o.a. 19:34 die soldaat wat die spies in Jesus gesteek het,die ander twee dissipels van 21:2, en die ‘geliefde dissipel’).

18:17 Slegs Johannes sê dat die slavinnetjie, wat vir Petrus gekonfronteer het, die poortwagter was. Petrus verloën eintlik sy eie dissipelskap van Jesus, maar daarmee indirek vir Jesus (13:38). Die slavin se vraag het die opening vir Petrus gelaat: Jy is tog nie een van hierdie man se dissipels nie? suggereer ‘n negatiewe antwoord. Petrus se swakkeling-antwoord ‘Ek is nie’ (ouk eimi) staan in skerpe kontras met Jesus se vreeslose ‘Ek, Ek is’ (egoo eimi,18:5). Petrus se toets het anders begin as wat hy hom voorgestel het met sy brawe uitspraak in 13:37 en met sy konfrontasie met die skare soldate en wagte (18:10). Hy faal egter die toets deur ‘n onskuldig-klinkende vraag van ‘n nederige slawemeisie.

18:18 So onopsigtelik moontlik skaar Petrus hom by die slawe en diensknegte se houtskoolvuur in die lente-koue. Deur hom met die hoëpriester se diensknegte te assosieer kruip hy weg vir enige verband met die Gevangene.

verlei (13:6). ‘n Valse profeet verdien die doodstraf (13:5,9) volgens hulle wet. Annas lok Jesus uit om Homself te inkrimineer. Maar Jesus sien deur sy poging en verklaar dat Hy met die mense (letterlik: die mensewêreld) in die openbaar en met vrymoedigheid gepraat het, nie om mense te verlei om ander gode te volg  nie. Reeds in 7:12,47 het van die Jode gesê Hy verlei die mense.   

18:25-26 Terwyl Jesus geboeid maar vreesloos voor die hoëpriester vir die reg opkom, maak Petrus sy hande warm by die vuur van die diensknegte van die hoëpriester. Soos met die slavinnetjie het hulle vraag ook die opening vir Petrus gelaat: Jy is tog nie een van hierdie man se dissipels nie? Die vraag suggereer ook ‘n negatiewe antwoord. Petrus se tweede verloëning van sy dissipelskap, en daardeur vir Jesus, is weer: Ek is nie.

Skrywer: Prof Francois Malan