Op bedekte wyse antwoord Jesus met dié gelykenis op die leiers se vraag na sy gesag. Dit gaan oor Israel se weiering deur die eeue om hulle te bekeer, en hulle vervolging van die profete wat hulle tot bekering opgeroep het. Die gelykenis sluit aan by die Here se klag oor sy wingerd in Jesaja 5:1-7. Die gelykenis word afgesluit met ’n aanhaling uit Ps 118:22 en die toepassing daarvan in vers 18 lyk na Daniël 2:35,45 se klip. Met die verwerping van die Seun van God het hulle hulle eie verwerping bewerk. Lukas maak gebruik van en verkort Markus 12:1-12.

 20:9 In Israel wat deur die Romeine beset was, was daar baie groot plase wat deur buitelanders besit is en wat huurders aangestel het om vir hulle te boer. Soos in Jesaja 5:1-7, Jer 12:10 en Ps 80:9-12 is die wingerd ’n beeld van die volk van God. So het God sy volk versorg deur priesters en konings, en in Jesus se tyd was dit juis die leiers van die volk wat die wingerd van God moes bewerk en bewaar. Lukas laat Markus se beskrywing van die deeglike voorbereiding van die wingerd uit.

 20:10-12 Lukas beperk Markus se baie slawe wat gestuur is tot drie, met ’n styging in die mishandeling deur die boere wat die grond huur. Die eerste slaaf word, voordat hy met leë hande teruggestuur word, eers afgeransel, die tweede word afgeransel en verneder, die derde word erg verwond en uit die wingerd uitgegooi. Die slawe wat deur die eienaar gestuur word is ’n beeld van die profete wat die Here deur die eeue na Israel toe gestuur het om hulle te waarsku om na die Here terug te kom en vrug te dra deur hulle gehoorsaamheid en diens aan die Here. En telkens is die profete se bekeringsboodskap verwerp en die profete mishandel, soos bv. Jeremia wat deur die priester Pahur geslaan en in die blok gesit is (Jer 20:2), deur die priesters en valse profete tot die dood veroordeel is (Jer 26:8), en deur die vorste in die modderput gegooi is (Jer 38:6). Die profeet Uria is deur koning Jojakim met die swaard doodgemaak (Jer 26:21-23); Sagaria is op bevel van koning Joas met klippe doodgegooi (2 Kron 24:19-22). Dit alles wys na die geduld wat God met Israel en hulle verwerping van die Here (Jahweh, die Ek is, die teenwoordige barmhartige God) as hulle God gehad het.

 20:13 Die lankmoedige eienaar van die wingerd vra (homself af) wat hy moet doen. Anders as Matteus en Markus noem Lukas die man wat die wingerd geplant het hier ho kurios (die woord word gebruik vir ‘n eienaar, maar ook vir die Here), en dat Hy (Homself) afvra. Dit kan dui op ’n besluit wat die Vader en die Seun en die Heilige Gees saam neem (vgl. die Hebreeuse woord sōd vir raadskamer, geheime besluit in Jer 23:18; Job 15:8: die raadskamer van die Here; Amos 3:7: die Here se geheime besluit; Joh 8:29,42; 14:10,11; 17:21). Die besluit lui: ‘Ek sal my geliefde Seun stuur…’  – in die direkte rede, anders as Matteus en Markus se indirekte rede en Matteus wat slegs van ‘my Seun’ praat. Vir ‘my geliefde Seun’ vgl. Luk 3:22; 9:35; Jes 42:1). ‘Moontlik’(isōs, ’n gebeure met ’n hoë graad van waarskynlikheid; anders as die Afr.vertalings se ‘miskien’); Matteus 21:37 en Markus 12:6 stel dit as ’n sekere verwagting, ‘hy het gesê’); hier: ‘moontlik sal hulle Hom respekteer’ (entrepomai met respek behandel op grond van sy hoë status).

 Hiermee het Jesus aangedui dat Hy met die gesag van sy Vader gekom het; dat Hy anders is as die profete en Johannes die Doper. Hulle het wel as gestuurdes met God se gesag gekom, maar Jesus is uniek. Hy is God se geliefde Seun. Die heel laaste wat God na Israel toe stuur, en die laaste vir die hele wêreld. Ná Hom is daar geen nuwe of hoër openbarings van God nie (vgl. Joh.14:10-11). So antwoord Jesus eintlik op die leiers se vraag waar sy gesag vandaan kom (Luk 20:1-2). Hy is God se geliefde Seun! Die volk en veral hulle leiers het nou hulle laaste geleentheid om God se Eienaarskap van die ganse wêreld te erken. Jesus is die koning in God se koninkryk en sy koningsheerskappy strek oor die hele wêreld, oor elke mens, soos Hy reeds aan die Fariseërs verduidelik het (Luk 17:20-21: die koninkryk van God is in julle midde).

 20:14 Die boere reken die wingerd sal hulle eiendom word as die seun doodgemaak word. Die Palestynse erfreg van ’n nie-Jood wat sterf sonder ’n erfgenaam, laat die huurders gewoonlik eerste aanspraak maak op die besit van die grond wat hulle reeds beset het. So reken die Joodse leiers dat as Jesus uit die weg geruim is, sal hulle wetsweg tot saligheid ongestoord voortgaan.

 20:15 Anders as Markus 12:8 waar hulle die seun in die wingerd doodgemaak en sy liggaam buite gegooi het (vir die wilde diere), sê Matteus 21:39, soos Lukas, dat hulle die seun uit die wingerd uitgegooi en doodgemaak het. Hebreërs 13:12 sê Jesus het buite die stadspoorte gely, soos die karkasse van die offerdiere buite die laer verbrand is, nadat die hoëpriester die bloed die heiligdom ingedra het. Hebr 13:13-14 sê: ‘sodat Hy die volk deur sy eie bloed kon heilig. Laat ons dan uitgaan na Hom buite die laer en sy smaad dra.’ Hiermee spel Jesus nog ’n maal uit dat Hy na Jerusalem gekom het om doodgemaak te word (vgl. Luk 9:22,44; 18:33).

 20:16 Markus en Lukas lê die oordeel oor die boere in Jesus se mond (Matteus beskryf dit as die reaksie van die mense op Jesus se vraag wat die eienaar aan die moordenaars sal doen). ‘Hy sal kom en die boere vernietig (apollumi) en die wingerd aan ander gee’ (Matteus voeg by: wat aan hom die vrugte op hulle tyd sal gee). So word Israel en veral sy leiers deur God verwerp, en behoort die nuwe Israel aan mense wat glo Jesus is God se geliefde Seun wat die sonde van die wêreld kom wegneem het, juis deur sy dood.  Dié wat dit gehoor het sê: ‘Mag dit nooit gebeur nie.’ Die reaksie kom slegs in Lukas voor. Uit die reaksie is dit duidelik dat die hoorders die betekenis van die gelykenis begryp het, dat die oordeel die hele volk gaan tref. Vir Jesus se teenstanders was dit ondenkbaar dat die voorregte van God se uitverkore volk aan heidene gegee kon word (in Matt 21:43 word die heidene pertinent genoem).

 In 70 n.C. word die tempel en die stad Jerusalem verwoes; die Sadduseërs met die priesterskap en die Selote opstandelinge teen Rome verdwyn van die toneel. ’n Paar oorblywende Fariseërs in Israel sit hulle studie van die wet voort in Jamnia, en Palestina word deur Romeinse soldate en oorlogsveterane gekoloniseer. Christene het reeds voor die besetting van Jerusalem na Pella, een van die tien Griekse stede in die Dekapolisgebied gevlug (vgl. Luk 21:20-24. Die Romeinse leërs het reeds in 66 n.C. met die oorlog teen Palestina in Galilea begin). Jamnia (Yafneh) naby die Middellandse see, tussen Joppe en Asdod, was in die gebied wat Herodes die Grote aan sy suster Salome nagelaat het. Sy het dit aan Augustus se vrou Livia bemaak. Na Livia se dood het dit keiser Tiberius se eiendom geword, en was dit waarskynlik daarna die eiendom van die keisers van Rome.

 20:17-18 Jesus kyk hulle stip aan (emblepō, soos ook vir Petrus wat Hom verloën, om hom tot bekering te roep; Lukas 22:61) en Jesus vra vir hulle wat die betekenis van Ps 118:22 is (die Psalm word juis gebruik as seëngroet wat die Paasfeesgangers by die tempel begroet). Vers 22 sê:  ‘Die klip wat die bouers afgekeur het, dit het ’n hoeksteen (kefalê gōnias die kop van die hoek) geword’ (vgl. ook Jes 28:16; Rom 9:33; 1 Petr 2:6). Markus en Matteus haal die teks meer volledig aan. Daarby voeg Jesus ’n woord wat herinner aan Daniël 2:34-35,44-45 se klip wat die groot beeld van Nebukadnesar se droom verpletter het, as beeld van God se koninkryk wat nooit vernietig sal word nie: ‘Elkeen wat op daardie klip val, sal in stukke gebreek word (sunthlasthêsomai). As dit (daardie klip) op iemand sou val, sal dit hom verpletter’ (vgl. ook Jes 8:14-15). Met die vraag oor hulle verstaan van die aanhalings uit die Skrif, wil Jesus hulle tot besinning roep en waarsku oor wat vir hulle wag. Die mens wat aan Hom aanstoot neem, of homself toesluit vir die geliefde Seun van God, bly onder die oordeel van God (Joh 3:36). Die Skrifwoord kondig ook die vernietiging aan van Jerusalem en die verwerping van Israel as die volk van die Here. Die genadetyd van God se geduld met sy volk Israel is verby, en Hy gaan nou ’n nuwe volk, ’n nuwe Israel bou (Rom 9:6; 11:26; Gal 6:16). Die hoeksteen waarop die nuwe gebou van God gebou word is die Messias/Christus wat ’n struikelblok vir Israel geword het en deur hulle verwerp is. Jesus is ook die sluitsteen van die boog oor die ingang na die gebou van God. As die steen op iemand val wat probeer om die steen uit sy plek aan die hoof van die ingang uit te ruk, word hy verpletter. Dit is metafore waarmee die oordeel van God oor Jode en nie-Jode wat nie in Christus glo nie, aangekondig word.   

 20:19 Die skrifkenners en die leierpriesters begryp dadelik dat Jesus met hierdie gelykenis hulle aanspreek en op hulle toepas. Daarom brand hulle van begeerte om in dieselfde uur ‘hulle hande op Hom te lê,’ ’n spreekwoord wat sê ‘hulle wou Hom op die daad arresteer,’ (soos Matteus en Markus). Dit was om sy mond te snoer en Hom uit die samelewing te verwyder, so kwaad was hulle vir Hom wat dit durf waag om dié Skrifwoorde op hulle toe te pas.

 Uit vrees vir die volk wat aan Jesus se lippe hang (vgl. Luk 19:47-48) moes die leiers hulleself vir eers bedwing en probeer hulle Hom met ’n politieke vraag uitvang in die volgende gedeelte.    

 Die verhaal van die huurders se optrede teenoor die eienaar van die wingerd verkondig die onontkombare erns van die evangelie, die goeie boodskap, van die Koninkryk van God aan alle mense. Wie die Seun verwerp en die verlossing wat Hy bewerk, word deur God verwerp.

Jurgens vra:

Martin Luther het gesê ons is terselfdertyd regverdige en sondaar. Die praktyk bewys dit tog duidelik. Wat is die oorsprong van sonde ná regverdigmaking? Pelagius het geglo die mens sondig sommer net uit navolging of gewoontes. Wat is die bewys dat ons steeds sondig ná regverdigmaking uit ons sondige natuur? Met verwysing na 2 Petrus 1:4 wat leer ons het die verdorwenheid ontvlug en nou ook deelgenote geword van die Goddelike natuur.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Ons vraagsteller stel ‘n baie interessante en belangrike saak aan die orde, wat op die volgende neerkom: Wat is die status van ons lewe nadat ons deur God regverdig verklaar is? Bly ons (ou) natuur presies dieselfde of verander dit? Indien dit verander, hoekom lyk dit of ons ou sondes steeds ongebreideld voortwoeker? Om hierdie vrae na behore te antwoord, wil ek begin by die sogenaamde heilsorde of heilsweg.

Regverdigmaking maak deel uit van die heilsorde of heilsweg. Ander sake wat gewoonlik ook hier ter sprake kom, is uitverkiesing, wedergeboorte, roeping, bekering, geloof, verlossing/redding en heiligmaking. Hierdie begrippe beskryf almal die manier waarop ons deel kry aan die heil wat God ons in Christus skenk. Van nature is ons slawe van die sonde, maar op bogenoemde maniere skenk God aan ons sy genesing of heil. Soms word dit so voorgestel dat hierdie begrippe ‘n bepaalde volgorde van gebeure voorstel, byvoorbeeld ons word eers uitverkies, dan wedergebore, dan geroep, ensovoorts (vandaar die term heils-orde), maar dit is eerder so dat elkeen van hierdie begrippe die hele heil beskryf, hoewel elke keer net vanuit ‘n ander perspektief of hoek. Dis soos ‘n diamant met verskillende vlakke – elke vlak laat ons die hele diamant waardeer, maar telkens vanuit ‘n ander hoek.

Wat wil regverdiging ons dan laat sien van God se heil? Regverdiging beskryf die gebeure waar God ons vryspreek, of onskuldig of regverdig verklaar, op grond van Christus se verdienste. In onsself is ons sondaars, ons het geen gronde om aan God te bied waarom Hy ons moet vryspreek nie. Maar nou het Hy in genade self Iemand voorsien wat nie net in ons plek vir ons sonde gestraf is nie, maar wat ook in alle opsigte sonder sonde was. En wanneer ons volledig afstand doen van ons eie floue poginkies tot selfregverdiging en onsself werp op Christus se verdienste, dan verklaar God ons regverdig om Christus wil; dan beskou Hy ons asof ons geen sonde meer het nie. Regverdiging beteken dus die vryspreek van sondaars op grond van Christus se verdienste. My status voor God is dan dié van regverdige, van sondelose. (Lees veral Rom 3:21-31; 4:5; 2 Kor 5:21 en Gal 2:15-21 hieroor.)

Maar nou die vraag van ons vraagsteller: Waar kom die sonde dan vandaan ná ons regverdiging? Is ons dan nie hiervan vrygespreek nie? Het ons dan nie van status verwissel in die oë van God – van sondaar na regverdige nie? Op grond van baie Skrifuitsprake moet ons sê dat ons status voor God inderdaad verander het. So moet die gemeente in Korinte van Paulus hoor dat God hulle “geroep het om aan Hom te behoort”. Letterlik staan daar dat die gemeente “geroepe heiliges” is (1 Kor 1:2). Juis hierdie gemeente waar daar soveel probleme en sonde voorgekom het, se status voor God is dié van heiliges. En so verklaar Paulus dit ook van die gelowiges in Rome (Rom 1:7), van al die gelowiges in Agaje (2 Kor 1:1), van die Efesiërs (Ef 1:1), ensovoorts. Heiliges – dít is wie hulle is in Christus; dis hulle status. Maar hierdie status moet nou verwerklik en uitgeleef word; hulle moet as ‘t ware ingroei in hulle status. Gelowiges moet nou word wat hulle reeds is kragtens hulle geloof in Christus. En dit gebeur nie eensklaps nie; dit vat ‘n leeftyd om aan hierdie status gestalte te gee. En selfs dan gebeur dit nie volkome nie. Daarom dat 1 Kor 15:42-44 sê dat hierdie verganklike bestaan van ons op aarde uiteindelik met onverganklikheid vervang moet word, hierdie geringe gestalte na heerlikheid omgeskakel moet word, ‘n natuurlike liggaam met ‘n geestelike liggaam vervang moet word. En dit gebeur in die opstanding. Dan word dit duidelik wie ons eintlik is: geheiligdes in Christus.

As ons die situasie soos hierbo geskets in ietwat geleerder, teologiese spraakgebruik moet verduidelik, kan ons sê dat ons status as regverdiges en heiliges in Christus ‘n forensiese en etiese werklikheid is. Dit beteken dat ons kragtens God se hoë reg vrygespreek is van alle skuld voor God (forensies, soos in ‘n hof deur ‘n regter). Ons status is nou dié van ‘n vrygespreekte. Maar terselfdertyd word ons opgeroep om volgens hierdie nuwe status te lewe (eties). Ons lewenswyse moet pas by ons nuwe status; ons moet soos ‘n vrygespreekte leef. Dis soos toe Jesus vir die vrou wat in owerspel betrap is, gesê het: “Ek veroordeel jou ook nie. Gaan maar en moet van nou af nie meer sonde doen nie” (Joh 8:11). Die “gaan maar” is die vryspraak of regverdigverklaring (forensiese handeling), en die “moet van nou af nie meer sonde doen nie” is die etiese; sy moet nou haar status as vrygespreekte gaan uitleef. Verder, teoloë is baie huiwerig om te sê dat hierdie forensiese uitspraak ook inhou dat ons natuur (wese, syn) verander het. (Dis ‘n lang debat waarop ek nie nou kan ingaan nie.) Die relatiewe konsensus onder ten minste Protestantse teoloë is om te sê dat regverdiging wel ons forensiese status voor God verander, maar nie ons ontologiese status (syns- of wesenstatus) nie. Dit beteken ons is nog steeds mense met ‘n brose natuur wat tot sonde geneig is. Ons wesensaard is nie eensklaps vergoddelik nie; ons aard het nie so verander dat ons soos God geen sonde het en tot geen sonde verlei kan word nie (Jak 1:13). Regverdiging beteken eerder dat ons nou in ‘n nuwe personele verhouding tot God staan. As persone is ons steeds sondaars, maar as persone staan ons nou met ons volle sondige menswees ook in ‘n nuwe verhouding tot God. En God kom ons tot hulp in hierdie nuwe verhouding deurdat Hy deur die inwoning van sy Gees ons ‘n nuwe geneigdheid, koers en rigting in ons lewe gee, en ons ook in staat stel om dit uit te lewe.

Vanuit bogenoemde moet ons dus sê dat dit in hierdie lewe ‘n voortdurende stryd is om aan die suigkrag van ons ou natuur te ontkom en Christus toe te laat om in ons gestalte te kry. Daarom dat Paulus so sterk daarop staan dat ons vanuit ons status sal leef. In Rom 6 sê hy dat ons saam met Christus gesterf het vir die sonde; ons is dood vir die sonde; dit het nie meer ‘n houvas op ons nie. Terselfdertyd het ons reeds saam met Hom opgestaan uit die dood om vir Hom die nuwe lewe te leef. Hy moedig die Romeinse gelowiges dus aan om nie toe te laat dat die sonde langer oor hulle heerskappy voer nie, en om hulle sigbare lewens in diens van God te stel. Geen wonder nie dat Luther sy uitspraak van simul justus et peccator – tegelyk regverdige en sondaar – gemunt het om uitdrukking te gee aan hierdie bestaan van die gelowige op aarde. Ons is op weg na volkome heerlikheid, maar hier aan die duskant van die graf is ons nog besig met die stryd teen ons ou natuur, om te wees wat ons reeds in Christus is: heiliges, regverdiges.

Mens sou hierdie aard van die Christelike lewe op aarde ook kon beskryf as ‘n beweeg tussen twee pole: tussen die alreeds en die nog nie. Ons het in Christus alreeds volledig deel aan die nuwe lewe wat God gee, maar hierdie nuwe lewe het nog nie volkome in gelowiges gerealiseer nie. Dit sal eers gebeur by die wederkoms van Christus, wanneer Hy sy koninkryk aan die Vader sal gee en God alles sal wees vir alles (1 Kor 15:28).

Nou kan ons ook aandag gee aan die teks waarna ons vraagsteller verwys (2 Pet 1:4). Dis baie relevant vir hierdie gesprek. Tradisioneel was dit ‘n teks wat veral deur Rooms-Katolieke teoloë gebruik is om daarop te wys dat gelowiges deel kry aan die natuur van God via die genade wat ingestort word in die gelowige se natuur, amper asof daar ‘n uitruil van wese en eienskappe van God plaasvind sodat die gelowige nou op fisiese manier dieselfde natuur as God het, maar sonder dat die mens sy menslike natuur verloor. Wat dan sou beteken dat omdat ons menslike natuur substansieel vergoddelik is, ons eintlik nie meer kan sondig nie.

Hierdie verstaan van 2 Pet 1:4 gaan egter mank aan ‘n paar besware. Eerstens, “deel kry” aan die Goddelike natuur het in die Nuwe Testament altyd ‘n interpersoonlike betekenis; dit hef nooit die menslike aard en natuur op nie; dit is altyd die mens as mens wat persoonlik verbind is en gemeenskap hou met God. Dit gaan dus altyd oor ‘n persoonlike verhouding, nooit om ‘n fisiese deelname aan God se natuur nie. God bly God en ons bly mens. Tweedens, die deel kry aan die Goddelike natuur is nog iets toekomstig, dis nie iets wat nou gebeur nie. As mens hierdie vers meer letterlik vertaal, sal die toekomstige karakter van hierdie deelname aan die Goddelike natuur duideliker word. ‘n Letterlike vertaling van 2 Pet 1:3-4 sou kon lui: “³Sy Goddelike krag het ons alles tot lewe en godsvrug geskenk … ⁴waardeur Hy die kosbare en grootste beloftes aan ons gegee het sodat julle daardeur deelgenote aan die Goddelike natuur kan word, nadat julle die verdorwenheid wat deur die begeerlikheid in die wêreld is, ontvlug het.” Dit gaan dus hier oor die belofte van deelname aan die Goddelike natuur. Derdens, selfs wanneer hierdie deelname aan die Goddelike natuur in die toekoms plaasvind (in die opstanding), beteken dit ook nie dat ons dan letterlik vergoddelik sal word nie. Ons bly mense – weliswaar verheerlikte mense – en as mense sal ons in ‘n nuwe verhouding tot God staan soos wat tans op aarde nie moontlik is nie. Hierdie verhouding sal so nuut en anders wees as waaraan ons tans gewoond is dat die skrywer van 2 Petrus dit in terme van die konsepte van die antieke tyd ‘n “deelname aan die Goddelike natuur” noem, ‘n deelname waar daar geen oorblyfsels van die sonde en die gebrokenheid van hierdie bedeling meer sal wees nie. Maar die gegewens wat ons in die Bybel het oor die aard en toekoms van die mens, gee ons nie die reg om van ‘n totale vergoddeliking van die mens te praat nie, nie nou nie, ook nie in die toekoms nie.

Ons slotsom is dus dat die aard van die regverdiging van die mens, soos hierbo geskets, sowel as die betekenis van 2 Pet 1:4, ons nie ‘n opening gee om van die sondeloosheid van die mens te praat ná regverdiging nie. Dis eerder so dat ons ‘n statusverandering ondergaan in die oë van God – nie speel-speel nie maar werklik – en dat ons deur die inwonende Gees van God nou in staat gestel word om te stry teen ons ou natuur én oorwinning te behaal. Hierdie stryd duur voort tot ons die dag ons kop neerlê. Daarom geld die spreuk van Martin Luther nog steeds: ons is tegelyk regverdige en sondaar.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

20:1 Jesus gee daagliks onderrig aan die volk oor die koninkryk van God, met die goeie nuus (evangelie) van God se vergifnis van sonde (Luk 5:20; 9:6).  

20:2 Die godsdienstige en volksleiers staan voor ’n groot probleem. Hulle wil Jesus uit die weg ruim (vgl. Luk 19:47). Die getal van die volk wat elke dag na Jesus se goeie boodskap (evangelie) kom luister, is te groot vir ’n openlike konfrontasie as hulle Jesus laat arresteer. Daarom probeer die leiers om Hom in diskrediet by die volk te bring met hulle vraag na sy gesag. Waar kry Hy die gesag om die tempel te reinig van die priesters se onverdiende inkomste en van hulle roeping om vir die volk se sonde versoening te doen? Waar kom sy gesag vandaan om soos die skrifgeleerdes die volk te onderrig in die woord van God al is Hy nie as rabbi opgelei nie, en dan bring Hy ’n uitleg van die Skrif wat van hulle verskil? Wie gee Hom die reg  om die familiehoofde se leiding by die regspraak oor die volk by hulle oor te neem? Hulle aanvaar dat niemand gesag kan uitoefen sonder dat hy deur die regte kanale daarvoor opdrag gekry het nie. Hulle meen as Hy sou aandui dat Hy die verwagte Messias-Verlosser van sy volk is, kan die Romeine Hom kom gryp en doodmaak as ’n rebel en opstoker van rewolusie. Indien Hy egter sy Messiasskap sou ontken sal sy populariteit by die volk verdwyn.

20:3-4 Jesus trap egter nie in hulle strikvraag nie, maar stel ’n wedervraag aan hulle om hulle tot ’n persoonlike stellingname oor Hom te dwing; ‘Ek sal ook aan julle ’n vraag vra; sê julle vir My, was die doop van Johannes van die hemel of van mense?’ Iemand kan nie ’n opinie oor Jesus vorm sonder ‘n idee oor Johannes die Doper se bediening nie. Hulle twee se volmag kom uit dieselfde bron. Wie Johannes se boodskap geglo het, sal ook in Jesus glo, want Johannes het Jesus aangekondig as die verwagte Messias wat hulle met die Heilige Gees en met vuur gaan doop. Johannes het met die goeie boodskap die mense voorberei vir die koms van die Christus. Daarvoor het hy die volk tot bekering opgeroep (metanoia om jou hele lewenswyse te verander as gevolg van ’n totale verandering van gedagte en houding teenoor sonde en geregtigheid) en hy het hulle gedoop met die oog op die versoening van hulle sonde wat deur Jesus bewerk sou word (Luk 3:3-6,16,18). Was Johannes se boodskap en doop slegs uit menslike oorwegings, of was dit volgens die wil van God en op God se gesag? Volgens Luk 7:29-30 het die hele volk na Johannes geluister, saamgestem dat God reg gehandel het en hulle deur Johannes laat doop. Maar die leiers het die verlossingsplan van God vir hulle verwerp. Nou word die leiers uitgedaag om voor die volk te verklaar waar hulle staan ten opsigte van Johannes se gesag. Johannes was die stem wat in die woestyn roep om die pad vir die Here se koms gereed te maak, sodat die ganse mensdom sal sien hoe God verlossing bring (3:4-6). En soos Jesus se voorloper moes sterwe oor sy boodskap, moet Jesus ook sterf om God se verlossing vir die ganse mensdom te bewerk (Joh 1:29).

20:5-6 Die leiers hou eers ’n samespreking oor die voor- en nadele van hulle antwoord. Hulle is duidelik nie bekommerd oor die waarheid nie, maar konsentreer op die gevolge wat hulle antwoord kan inhou. Al drie die sinoptiese Evangelies vertel van hulle vrees. Lukas voeg ’n rede vir hulle vrees by, dat hulle gestenig kan word. Al drie sê dat die hele volk Johannes die Doper as ’n profeet van God se woord beskou, met ander woorde dat hy met goddelike gesag oor Jesus gepraat het. En as hulle uit vrees vir die volk sou erken dat Johannes met die gesag van God gepraat het, sou Jesus met reg kon vra waarom hulle Johannes dan nie geglo het en vir Jesus aanvaar het nie. Hulle besef hulle strikvraag aan Jesus het geboemerang.

 20:7 Hulle kan nie uit oortuiging die waarheid praat nie, en sê daarom hulle weet nie waar Johannes se gesag vandaan kom nie. Daarmee erken hulle voor die volk dat hulle nie bekwame geestelike leiers is in die lewensbelangrike geloofsvraag nie. Daarmee het hulle ook hulle reg verloor om Jesus uit te vra oor waar sy gesag vandaan kom. 

 20:8 Hulle weiering om ’n uitspraak te maak impliseer dat Hy hulle tog geantwoord het, en dat Hy oortuig is dat Hy en Johannes met goddelike gesag optree. En omdat hulle dit nie gewaag het om ’n geloofsuitspraak oor Hom en Johannes die Doper te maak nie, bly die geheim van Jesus se gesag vir hulle verborge met al die gevolge daarvan vir hulle en vir die volk. Deur hulle weiering om ’n uitspraak te maak, laat dit Jesus nie sonder magtiging vir sy optrede nie, maar het hulle hulleself blootgestel as onbekwaam om die geestelike lewe van die volk te lei.

Hiervandaan volg Lukas oorwegend Markus as sy bron. Hy gebruik die vierde blok in Markus 11:1-13:37. Hier en daar word ander oorlewerings ingevleg. Hier is drie afdelings: gebeurtenisse wat met die intog saamhang, gesprekke en verduidelikings, en die toekomsrede.

 Die intog in Jerusalem (Luk 19:28-40)

19:28 Na Jesus se optrede in Jerigo en sy gelykenis oor sy wederkoms, is Jesus weer op die pad waar hy vir Saggeus in die boom sien sit het. Hy loop doelgerig voor die skare die 28 kilometer oor die berge en deur die dale na Jerusalem om deur die Jode verwerp te word, te ly, te sterf en op te staan (vgl. sy drie groot aankondigings daaroor in Lukas 9:22, 44; 18:31-33). Daar staan ‘Hy het opgegaan na Jerusalem,’ 800 meter bo seespieël in die Noord-Suid bergreeks, vanaf Jerigo 213 meter onder seespieël in die Jordaanvallei, dit wil sê 1013 meter hoër as Jerigo. Maar daar sal Hy ook aan die kruis verhoog word om almal na Hom toe te trek (vgl. Joh 12:32-33).

 19:29-30 Van Jerigo af kom hulle eers by Betanië aan die oostekant van die Olyfberg, daarna by Betfage aan die westekant van die Olyfberg (Lukas volg Markus 11:1 se onduidelike volgorde van eers Betfage en dan Betanië; vanuit Jerusalem sien ‘n mens eers Betfage en dan Betanië). Van Betfage stuur Jesus twee van sy dissipels om die vul te gaan haal (volgens Mark 11:2 ’n donkievul). Sagaria 9:9 lui: ‘Jubel, Sion! Juig, Jerusalem! Jou koning sal na jou toe kom. Hy is regverdig en hy is ’n oorwinnaar (Die Griekse vertaling, die Septuaginta: ‘verlosser’), hy is nederig en hy ry op ’n donkie, op die hingsvul van ’n donkie.’ Jesus kom om dié profetewoord te vervul. Hy is die koning, met die Heilige Gees gesalfde (Messias/Christus; Luk 3:22), die regverdige (1 Joh 2:1; vgl. Matt 27:19; Luk 23:47); oorwinnaar/verlosser wat die sonde oorwin en ons daarvan verlos (Luk 2:11), nederig (Matt 11:29).  Niemand het nog ooit op die donkievul gesit nie, ongeskonde rein vir gebruik deur die Here, soos die paaslam sonder liggaamsgebrek (Eks 12:5), soos Moses se rooi koei vir die sondeoffer (Num 19:2) en die Filistyne se melkkoeie wat die ark moes terugbring  (1 Sam 6:7). Jesus kom uit die nageslag van Juda vir wie Jakob geseën het as die oorwinnaar met ’n donkie as rydier (Gen 49:10-11). Teenoor die trotse perd as oorlogsdier, is die nederige donkie teken van sy koms in vrede.

 19:31 As iemand daaroor navraag doen moet hulle sê: ‘Die Here (ho kurios) het hom nodig.’ Jesus het konstant van Homself gepraat as ‘Die Seun van die Mens,’ ’n ware mens, maar verwys nou na Homself as ‘Die Here.’ So gaan Hy Jerusalem in, om as ware mens en ware God vir die sonde van die mensdom te sterf.

 19:32-34 Hierdie Here beskik oor al die diere op duisende heuwels (Ps 50:10) en die eienaars van die donkievul aanvaar sy seggenskap (die eienaars, hoi kurioi; die woord word gebruik vir eienaars, here, konings en vir die Here; Lukas speel hier met die twee woorde om Jesus se goddelikheid te beklemtoon teenoor die ander eienaars. Die ander Evangelies praat nie van ‘die eienaars’ nie). Jesus is die eintlike Eienaar van alles. Dat Hy die Here is word deur Lukas beklemtoon. Markus 11:3 het nog ’n belofte dat die donkie dadelik teruggestuur sal word. Matteus praat van ’n donkie en ’n vul, en dat die eienaar die twee dadelik vir die Here sal stuur (Matt 21:2-3). Johannes 12:14-15 het net die verwysing na Sagaria 9:9.

 19:35-36 Jesus ry teen die Olyfberg af deur die Kedronspruit Jerusalem binne onder die mense se verering. Hulle sprei hulle klere op die donkie en op die pad, om ’n erepad vir Hom te maak, soos met Jehu se kroning (2 Kon 9:11-13). Markus 11:8 en Matt 21:8 het ook nog takke met blare op die pad (vgl. Ps 118:27); Johannes 12:13 praat van palmtakke waarmee hulle Jesus tegemoetgegaan het. Hulle laat Jesus op die donkie klim – epibibazō laat klim/ry op; dieselfde woord word in die Griekse vertaling van 1 Kon 1:33 gebruik. Jesus, Seun van Dawid (Luk 1:32), ry Jerusalem binne soos Dawid se seun Salomo op Dawid se muil Jerusalem binne gery het na sy salwing by die Gihonfontein in die Kedrondal. Daarmee is die belofte van die Here aan Dawid vervul: ‘Jou koningshuis en jou koningskap sal vir altyd voortbestaan’ (2 Sam 7:16; vgl. Amos 9:11 dat die Here die vervalle hut van Dawid weer gaan opbou). In die nuwe bedeling word die vervalle hut van Dawid die koninkryk van God, met Jesus as die gesalfde nederige Koning.

 19:37-38 Die skare wat saam met Hom teen die steil afdraande van die Olyfberg af beweeg sien Jerusalem en die tempel oorkant die Kedrondal voor hulle lê. Hulle roep entoesiasties die woorde van Ps 118:26 uit ‘Geseënd is Hy (die Koning – wat ook in Joh 12:13 bygevoeg is by Ps 118:26), wat kom in die Naam van die Here.’ Lukas voeg hier die woord koning in om geen twyfel te laat dat dit ’n kroningsprosessie is nie (Luk 13:35 het nie die byvoeging nie).

Ps 118:26 is die seëngroet waarmee die priester gewoonlik die pelgrims by die paasfees begroet. Daarby roep die skare: ‘Vrede in die hemel en heerlikheid in die hoogste.’ Jesus gaan met ’n groot skare vreugdevolle juigende aanhangers die stad binne. Hulle vreugde besing die Naam van die Here – sy genadige persoonlikheid (vgl. 18:43). Die rede vir hulle vreugdesange is die wonders wat Jesus al gedoen het, en waarvan hulle getuies is. Dit is voortekens van die komende koningskap van God wat hulle in Jerusalem verwag (o.a. op grond van Sagaria 14:4). Lukas voeg by: ‘vrede in die hemel,’ terwyl die engele ‘vrede op aarde’ gesing het (Luk 2:14) – vrede in die hemel verwys daarna dat God versoen is met die mensdom. Die skare verwag dat God se koningskap, wat in die hemel herstel is, deur Jesus vanuit Sion op die aarde kom aanvaar en bewerk. Ps 118:25 bid om verlossing. Jesaja 9:5 het Hom die Vredevors genoem. Lukas vervang die Hebreeuse woord ‘Hosanna’ in die ander Evangelies, met  die Griekse word doksa (heerlike verstommende mag, verskyning in heerlikheid, eer, grootheid) ‘heerlikheid in die hoogste’ – met verwysing na God. Die atmosfeer is gelaai met die verwagting van die Messias en die entoesiasme van die skare ken geen perke nie.           

 19:39  Die Fariseërs in die skare, wat waarskynlik saam met die skare uit Galilea gekom het, was die leiers in die sinagoges in die dorpe. Hulle beskou Jesus as ’n leermeester (didaskalos) – nie as die verwagte Messias, die nuwe koning van Israel nie. Daarom sê hulle Hy moet sy leerlinge (mathêtai volgelinge, leerlinge, dissipels) bestraf (epitimaō bestraf, gedrag afkeur, dreig). Hulle moet ophou met die valse verering van hulle leermeester as die verwagte Messias. Daarby het Goewerneur Pilatus vanuit Sesarea gekom om vanuit die Burg Antonia ’n ogie te hou oor die fees, en sy soldate kan onder die volk inspring om ‘n oploop met geweld te onderdruk. Markus het nie hierdie reaksie van die Fariseërs nie, vgl. egter Matt 21:15-16 na die reaksie van die Sadduseër leierpriesters toe Jesus op die tempelterrein kom. Die priesters het die offers by die tempel in Jerusalem gebring; die Fariseër skrifkenners het die volk onderrig. Beide groepe was deel van die Joodse Raad van 70, die Sanhedrin; Johannes 2:19 vertel net van die Fariseërs wat moedeloos vir mekaar sê dat die hele wêreld agter Jesus aan loop.   

19:40 In sy antwoord verwerp Jesus die Fariseërs se waarskuwing en bevestig Hy sy koningskap. As Jesus se koningskap verwerp word, sal dit deur die klippe se uitroepe gevolg word. Dit is ’n spreekwoord uit Habakuk 2:11 wat die Here se straf op die Galdeërs van Babel aankondig omdat hulle baie volke uitgeroei het: ‘Selfs die klippe in die mure skreeu oor wat jy gedoen het.’ Deur Jerusalem se verwerping van die proklamasie van Jesus se koningskap bring hulle die oordeel oor hulleself, wat op die vernietiging van hulle en hulle stad en sy mure gaan uitloop (vgl. Luk 13:35; 21:5-6). In 70 n.C. word die stad deur die Romeine ingeneem en verwoes. Dit word in die volgende verse uitgespel.