Lukas plaas die gedeelte weer by ’n feesmaal (vgl. 5:29 saam met die tollenaarvriende van Levi; 7:36 by ’n Fariseër; 10:38 by Martha en Maria), hier vir die tweede maal by ’n Fariseër. Tydens die tafelgesprek spreek Jesus drie ‘wee julle’ (ouai) uit oor die Fariseërs se lewenswyse en drie ‘wee julle’ oor die wetskenners, om sy intense smart oor hulle dwalings en die vreeslike gevolge daarvan vir hulle, uit te druk. Die gedeelte sluit af met die reaksie van die Fariseërs en wetskenners op Jesus se vermanings. Die Fariseërs se reinheid is bedekte onreinheid, en die rabbi’s se kennis verhinder ware kennis van God. Die godsdienstige leiers van die volk se leiding verskil radikaal van Jesus se lering om  die volk na sy Vader toe te lei. Met sy direkte aanslag wil Jesus hulle tot besinning en tot bekering lei.

11:37 Terwyl Jesus praat oor die teken van Jona en die oog as die lig van die liggaam, nooi ’n Fariseër Hom vir ’n ete, waarskynlik die kleiner middagete (ariston teenoor deipnon die groter aandete). Hy was blykbaar beïndruk deur Jesus se opmerkings, en wou meer daaroor hoor.

11:38 Die Fariseër was verbaas dat Jesus nie voor die maal gewas het nie (baptizo was, of in water insteek om ritueel rein te word, word ook vir doop as inlywing gebruik). Om met ongewaste hande of liggaam die gawe van die Here, voedsel, te ontvang was nie eerbiedig nie. Dit gaan nie om higiëne nie, maar om ritueel rein te wees. Dat Jesus as ’n leraar van die volk dit nie doen nie, verbaas die Fariseër.

11:39 Die Fariseërs se godsdiens het gedraai om gehoorsaamheid aan die wet en aan die baie gebruike wat die tradisie van die rabbi’s voorskryf. Maar ’n wet kan slegs reël wat ’n mens moet doen, nie wat hy is nie. In enige wettiese godsdiens word gewoonlik gekonsentreer op dié aspekte van optrede wat maklik in ’n gedragskode opgesom kan word, altyd op die mees oppervlakkige aspekte daarvan, soos om jou hande te was voor jy kos, wat God voorsien, eet.  Jesus sê dit is soos om ‘die buitekant van die beker en skottel skoon te maak, maar van binne is julle vol gewelddadige inhaligheid (harpagê) en ’n bose natuur (ponêria moreel korrup en boos).’  Vir God gaan dit om die hele mens, veral oor ’n rein hart, die bron waaruit ’n mens optree (vgl. Luk 11:35 ‘Pas op dat die lig in jou nie duisternis is nie;’ Gen 6:5; 8:21).

11:40 Jesus noem hulle soort godsdiens ‘n dwaasheid, en openbaar hulle as dwase (afrones mense wat nie hulle verstand gebruik nie). God het die buitenste en die binneste as een geheel geskep. Jesus redeneer met hulle vanuit ’n mensbeeld wat die mens se binneste en sy liggaam as ’n eenheid beskou, waarby die binneste die leidende deel van jou persoon is. Om jou binneste, jou denke, gevoel en wil, buite rekening te laat, is dwaasheid (vgl. Matt 15:16-20).

11:41 ‘Gee liewer die inhoud (van die beker en die skottel) as aalmoes, dan sal alles vir julle skoon wees’ (vgl. Titus 1:15). Nie die weg van hebsug nie, maar die weg van oorgawe aan God en vrygewigheid lei daartoe dat alles vir die mens rein word.

11:42  Die eerste bedroefde ‘wee julle’ uitspraak oor die Fariseërs, gaan oor hulle skynvroomheid: Wettiese godsdiens konsentreer daarop dat jy nie iets verkeerds moet doen nie, in plaas van op aktiewe en positiewe goedheid, met vrees vir die slegte in plaas van met liefde vir die goeie. Die nougesetheid met die tiendes van alles wat hulle gee, maar verwaarlosing van die reg teenoor alle mense en die liefde vir God, kan slegs floreer waar mense hulle sin vir proporsie verloor het, van wat belangrik is en wat minder belangrik. Dit wys ook na ’n godsdiens waar die mens sy saligheid moet verdien met sy goeie werke, en nie uit liefde vir God en sy medemens lewe nie. Dit is ’n vertoon van hulle sogenaamde vroomheid met die tel van hulle plantjies in die tuin om hulle nougesette gawe aan God af te meet, maar getuig nie van hulle liefdesoorgawe aan God nie. Jesus wys nie die gee van tiendes af nie, maar in hulle ywer vir kleinigheidjies verwaarloos hulle die belangrike reg teenoor mense en liefde tot God.

11:43 Die tweede ‘wee julle’ gaan om die eersug van die leiers. Om op die groot morele verpligtinge te konsentreer, waaroor niemand kan spog dat hy dit vervul het nie, lei tot nederigheid. Maar om op ’n lys klein verpligtinkies te konsentreer, wat binne die vermoë van die entoesiaste val, lei tot selfbevrediging, verwaandheid en die verwagting van erkenning. Die Fariseër is geneig om hom opvallend te maak, om so wetsgetrou te wees dat almal dit kan sien. Hy wil eerbiedwaardig wees en verlustig hom as dit gebeur. Hulle hou van die ereplek in die sinagoge en begroetings op die markte. So straal hulle as leiers nie die lig van die evangelie uit nie (Luk 11:36; vgl. Joh 5:44).

11:44 Kontak met ’n lyk of ’n graf maak dat jy vir sewe dae seremonieel onrein is (Num 19:16). Grafte is daarom dikwels wit geverf om mense teen onreinheid te waarsku. Jesus huil oor die Fariseërs as leiers van die volk en die ellende wat vir hulle wag. Hulle is soos ongemerkte grafte waaroor mense loop sonder om dit te besef. Hulle lering en lewenswyse mislei die hele niksvermoedende volk met hulle valse leer oor God. Hulle reputasie van heiligheid verberg vir die gewone mense die verraderlike kwaliteit van hulle invloed.

11:45 Die wetskenners (nomikoi) is juis die mense wat die Skrif bestudeer en vir die volk die woord van die Here moet uitlê, en het meestal uit die kring van die Fariseërs gekom. Jesus se radikale afwysing van die Fariseërs se leer en wandel raak die wetskenners direk en hulle beskou die opmerking oor die ongemerkte grafte as ’n belediging na hulle kant toe ook. Die wetskenner spreek Jesus wel aan as ‘Leermeester’ (didaskalos) omdat hy Hom as ’n rabbi erken, maar oor wat Jesus leer oor die verhouding tussen God en mens is daar skynbaar geen plek in hulle opvattings en leringe nie. Lukas beskou die Fariseërs as die leiers ten opsigte van mense se gedrag, en die wetskenners as die leiers in die onderrig van die mense.

11:46 Die groot omvang van die wetgewing en die tradisie wat die wetskenners bygevoeg het by die wet van God, wat hulle alles beskou het as bindend op elke Israeliet, het ’n las geword wat niemand kon dra nie (Hand 15:10), en self raak die wetskenners nie met ’n vinger aan die laste nie. Die woord vir ‘aanraak’ (prospsao) kan beteken om self iets aan ’n saak te doen of om iets te doen om ander te help. Die wetskenners voer die wette self nie uit nie, hulle konsentreer net op die kennis van die wette en die redenasies daaroor, sonder om dit toe te pas omdat dit vir hulle ook te swaar is, of hulle lê diie wet so uit dat hulle dit nie hoef te doen nie (vgl. Mark 7:8-13), of hulle help nie die mense om die laste te dra nie. Hulle moes die wet van God so verklaar dat dit mense gehelp en geïnspireer het. Jesus huil ook oor hulle: ‘wee julle’ want daar wag ellende ook op julle. ’n Sisteem wat van godsdiens ’n las maak, is duidelik ’n wanvoorstelling van die Vader se wil vir sy kinders.

11:47-51 Die mense wat glo dat God alles wat Hy wou sê in die wet laat opteken het, luister nie maklik na ’n nuwe openbaring uit die mond van ’n lewende profeet nie (vgl. Luk 4:24). Wettiese mense is baie bereid om monumente vir gestorwe profete te bou, maar hulle verering van die tradisie gaan gewoonlik hand aan hand met dieselfde gees van onverdraagsaamheid wat tot die profete se dood gelei het.

Die finale krisis in die geskiedenis van Israel het met die koms van Jesus aangebreek. Sedert Jesus se tyd moet Israel met hulle geskiedenis breek deur ’n radikale bekering, of boet vir die opgehoopte skuld van vorige geslagte. Dieselfde wetskenners gaan deel wees van die veroordeling tot die dood van Jesus. Ten spyte van hulle vroom redenasies en verering van die ou profete deur vir hulle monumente te bou, is hulle vervul met dieselfde haat teen die boodskappers van God  en veral teen Christus oor wie die profete juis geprofeteer het.

Abel was die eerste martelaar (Gen 4:8) en Sagaria die laaste in die Hebreeuse Ou Testament  (2 Kron 24:17-22).

In 11:49 word óf aangehaal uit ’n onbekende geskrif ‘die Wysheid van God,’ óf dit verwys na die wysheid van die woord van God wat Jesus in die naam van sy Vader spreek: ‘Ek sal profete en apostels na hulle stuur, maar hulle sal sommige doodmaak en vervolg’ (vgl. Jesus se gelykenis van die huurders in Luk 20:9-19). Tydens die Joods-Romeinse oorlog van 66-70 n.C. is meeste van die leiers van die Jode doodgemaak en het die hele volk gely.

11:52 Die derde ‘wee julle’  oor die wetskenners gaan oor die sleutel van kennis wat aan hulle toevertrou is. Die funksie van die wetskenners was om die Skrifte vir die mense te ontsluit om daarin kennis van God te vind. Maar in plaas daarvan het hulle gekonsentreer op sekondêre sake en op sake aan die rand van die boodskap. Daarom het hulle die boek vir die mense gesluit  en die sleutel weggegooi deur dit te weier vir diegene wat daar wou ingaan. Self het hulle ook nie met die sleutel in die woord van God ingegaan nie. Omdat hulle self nie die God van die Bybel leer ken het nie, kon hulle Hom ook nie aan ander bekendstel nie. Die metode waarvolgens hulle die Skrif uitgelê het,  het dit vir die volk onmoontlik gemaak om Jesus se verkondiging van die genadetyd van God wat aangebreek het, te herken.

11:53 Die godsdienstige leiers wou nie Jesus se bekeringswoord aanvaar sonder om hulle aansien onder die volk te verloor nie. Hulle wou nie hulle aansien verloor nie en kon nie daarsonder klaarkom nie. Daarom het daar ’n haat teen Jesus in hulle ontbrand. ‘Toe Hy van hulle weggegaan het, het die skrifkenners (grammatoi, ’n ander naam vir die wetskenners)  en die Fariseërs hewig (deinõs) vyandig teenoor Hom begin word.’  Daarom het hulle Hom fyn begin dophou om te sien of daar nie iets is waaroor hulle Hom kon vastrek nie (thêreuo letterlik: jag maak op, ’n valstrik stel). Die leiers wat die volk na God toe moet lei, grawe ’n vanggat vir die Seun van God wat die koningskap van God na hulle toe gebring het. Hy ís die sleutel tot die kennis van God, wat hulle van die volk weggeneem het (Luk 11:52).

11:33 Hierdie spreuk van Jesus is reeds in Luk 8:16 in ’n ander verband gebruik, ná die verduideliking van die saad wat op goeie grond gesaai is. Daar gaan dit oor die lig wat verborge dinge lig te maak. Soos in Markus 4:21-25 is dit  ’n waarskuwing dat niks verborge bly nie; In Matteus 5:14-15 word dit gebruik as ’n metafoor vir die volgelinge van Jesus wat hulle lig moet laat skyn in die wêreld.

Hier gaan dit oor die lig wat deur ’n gesonde oog raakgesien word, terwyl ’n siek oog blind bly vir die lig. Die spreuk word gebruik as ’n inleiding tot ’n paar segginge oor lig wat in die wêreld skyn sodat mense die lig kan sien. Dit volg op Lukas 11:29-32 waar die Seun van die Mens, wat ’n teken is van God se teenwoordigheid, baie meer is as Jona of Salomo. As die teken van God se teenwoordigheid, is Jesus die Lig vir die mensdom. Hy kan nie in ’n versteekte hoekie geplaas word nie, maar is bestem om die mense wat in die huis inkom met sy glans te verlig. Israel was geroep om God se lig te wees wat die wêreld moes verlig (vgl. die Here se woord aan Abraham in Gen 12:3: In jou sal al die volke van die aarde geseën wees; Jes 60:1-3 nasies kom na jou lig toe). Maar in plaas daarvan om hulle lamp te laat skyn, het hulle die lig toegemaak sodat die vlammetjie nie kan doodwaai nie. En nou het hulle by die punt gekom waar hulle vergeet het hoe God se lig lyk. Hulle het geword soos iemand wat nie bewus is dat sy sig belemmer is nie en vrolik in ‘n ramp in loop onder die indruk dat hy kan sien waar hy loop (vgl. Joh 9:40-41).

11:34 Die tweede spreuk is ’n wysheidswoord en sluit aan by die Joodse opvatting dat een lid die hele liggaam verteenwoordig. As jou oog gesond is (haplous gesond, suiwer, vrygewig) naamlik om reg te kyk, is die hele liggaam verlig. As jou oog boos is en verkeerd kyk, is jou hele liggaam in die duister. Hier gaan dit veral oor wat die mense in Jesus sien. Die mense wat Hom as die Lig van die wêreld sien (Joh 1:4-5), se hele lewe word verlig, en so word Jesus se volgelinge die lig vir die wêreld (Hand 13:47; Matt 5:14). As die lamp op ’n staander gesit word, beteken dit nog nie dat alle mense dit raaksien nie. Dié wat blind is kom nie agter dat daar ’n lamp skyn nie. So het meeste van die Jode in Jesus se tyd nie agtergekom dat die Lig van God, sy Seun, by hulle is nie, omdat hulle oë boos is.

11:35 Daarom word die mense wat na Jesus luister, aangesê om te sorg dat niks in hulle die lig verdonker nie. Hulle word tot selfondersoek geroep om deur Jesus verlig te word, om tot die Vader te bid om aan hulle die Heilige Gees te gee om hulle te verlig (Luk 11:13), die Gees van wysheid en openbaring, wat die mens se ‘oë van die hart’ verlig (Ef 1:17-18). Hoe is dit moontlik dat die heidene van Nineve die woord van God in die eenvoudige oordeelsboodskap van Jona gehoor het, en die heidense koningin van Skeba die lig van God in Salomo gesien het, maar dat mense die Seun van die Mens, wat deur God aangestel is om vir ewig te regeer oor al die nasies, volke en taalgroepe (Dan 7:14), nie raaksien vir wie Hy is nie? Hulle sien Hom sonder dat hulle die Lig van God in Hom ontdek.

11:36 Wanner die Lig van Jesus, die Seun van God,  ’n mens bereik, word hy heeltemal verlig om kind van God te wees (vgl. Luk 10:23). Die mense wat die lig van God in hulle lewe toelaat word God se ligdraer wat die duisternis in ander mense verdryf. Jesus bemoedig die mense: As jou liggaam/persoon heeltemal verlig is, met geen deel aan die duisternis nie, sal dit heeltemal helder wees, soos wanneer ’n lamp jou verlig met sy strale. Die Seun van God sal dan die lamp wees wat jou lewe heeltemal verlig met sy woord en sy Gees, wat die Vader in jou laat woon. Daarom moet die gelowige daagliks bid dat die Here sy hele persoon verlig, sy begeertes, verstand, gevoel en wil, en dat hy deur die Here Jesus met sy liefde beheer sal word.

Leser vra:

Ek is 63 jaar oud en die afgelope plus minus vier jaar jaag ‘n belofte my wat ek aan Jesus gemaak het toe ek omtrent 34 jaar oud was, en nie nagekom het nie. My vraag: Kan so iets vergewe word? Indien wel, hoe kry ek vergifnis? Want ek kan myself nie vergewe nie.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Ek gee eers algemene agtergrond oor geloftes in die Bybel voor ek spesifiek by die vraagsteller se probleem uitkom.

Geloftes, waar mense sekere dinge aan die Here belowe, word dikwels in die Bybel vermeld (hoofsaaklik in die Ou Testament). Trouens, dit was nie net in Israel ‘n bekende praktyk nie, maar ook onder ander antieke volke. Omdat die praktyk so wyd voorgekom het, was daar voorskrifte hieroor. In die Bybel vind ons dit in Numeri 30 en Deuteronomium 23:21-23. Veral belangrik hier is dat geloftes nie ‘n geringe saak is nie en dat dit konsekwensies het, soos dat dit uitgevoer moet word. Bekend is byvoorbeeld die spreuk dat mens liewer nie moet belowe nie as om te belowe en nie te betaal nie (Pred 5:3-6; vgl Ps 22:26; 50:14; 56:13; 61:9; 66:13-14; 116:14,18; Jona 2:9). Ons ken ook die spreuk uit ons eie tyd: Belofte maak skuld. ‘n Besondere gelofte in die Bybel was die nasireërgelofte van toewyding aan God (Num 6:1-21). Bekende voorbeelde van persone wat geloftes aan God maak, is die volgende: Jakob wat aan God ‘n belofte maak dat as God hom beskerm, sal hy van al sy besittings ‘n tiende aan God afstaan (Gen 28:20-22); Israel wat as volk ‘n gelofte aan die Here doen dat as Hy die Kaänaniete in hulle hand gee, dan sal hulle die land as brandoffer aan die Here gee (Num 20:2); Jefta, die rigter, wat aan God belowe dat as God die Ammoniete in sy (Jefta se) mag gee, sal hy die eerste een wat hom op pad huis toe tegemoet kom, as brandoffer aan die Here offer (Rig 11:30-40); die kinderlose Hanna wat aan God belowe dat as Hy vir haar ‘n kind gee, sy hom aan die Here sal wy solank hy lewe (1 Sam 1:11); en – die enigste duidelike voorbeelde in die Nuwe Testament – Paulus, en later ‘n paar ander manne, wat waarskynlik ‘n soort nasireërgelofte aan die Here gedoen en vervul het (Hand 18:18; 21:23-26).

Uit hierdie voorbeelde, asook uit die voorskrifte rakende geloftes aan God, is die volgende duidelik:

• ‘n Gelofte spruit voort uit ‘n lewende verhouding met God. Geloftes funksioneer binne die konteks van mense wat hulle lewe in afhanklikheid stel van God. ‘n Gelofte is dan juis ‘n manier om die lewe saam met God te bekragtig en uit te bou;
• Dit spreek daarom vanself dat geloftes nie ligtelik gemaak mag word nie. Dit is slegs na deeglike besinning en gebed dat daartoe oorgegaan mag word;
• Daar is gewoonlik besondere omstandighede, soos lewensgevaar (bv oorlog, vyande; ander bedreigings) of lewensnood (bv kinderloosheid) wat ‘n gelofte aan die Here ontlok;
• Die Here neem ons geloftes ernstig op; Hy hou ons aan ons woord. Dit hang saam met die feit dat God heilig is en ons respek verdien. Hy is nie net nog ‘n mens met wie allerlei magspeletjies gespeel kan word nie. Ons moenie dink dat ons Hom vir ons eie kleinlike voordele kan uitbuit, manipuleer of vir die gek hou nie. Mense wat probeer voordeel trek uit ‘n vinnige belofte, net om agterna gerieflik daarvan te vergeet, speel met vuur.

Hierdie gedagte dat die verhouding met God opregtheid en integriteit van ons vra, ontvang in die Ou Testament reeds groot klem, maar word in die Nuwe Testament nog sterker beklemtoon. Jesus benadruk dit byvoorbeeld dat mens nie jou woorde en jou lewe met allerlei uiterlike rituele, eedswerings en geloftes as geloofwaardig moet probeer voorstel terwyl jou hart ver van Hom af is nie. Laat jou woorde min, maar opreg wees, is Jesus se opdrag. Dit geld jou omgang met ander mense (jou “ja” moet “ja” en jou “nee” “nee” wees; Matt 5:33-37; vgl Jak 5:12), maar ook wanneer jy met God te doen het; byvoorbeeld, ons hoef Hom nie met ‘n stortvloed van woorde te probeer beïndruk wanneer ons bid nie (Matt 6:7-8). Dít is waarskynlik ook die rede waarom daar nie baie voorbeelde van geloftes of enige voorskrifte oor geloftes in die Nuwe Testament voorkom nie. Die verhouding met God word nie soseer by wyse van allerlei voorskrifte gereguleer as wat dit op ‘n innige verhouding met God berus nie. Dit gaan daaroor dat ons verenig met Christus sal lewe, soos die wingerdloot in die wingerdstok is (Joh 15:1-8); dan alleen dra ons veel vrug. God se wette is nie meer op kliptafels geskryf nie, maar in ons harte; dít is die kenmerk van die nuwe verbond wat God in Christus met ons gemaak het (Heb 8:10). Ons word dus nie net meer deur uiterlike wette gelei nie, maar deur die Gees van God wat in ons woon (Rom 8:4-17). Vanuit Nuwe-Testamentiese perspektief word die verhouding met God dus nie meer gedryf deur allerlei uiterlike tekens en manifestasies dat God dit goed bedoel met ons, dat Hy mét ons is in alle nood tot by die voltooiing van die wêreld nie (Matt 28:20). Ons hoef nie meer tekens en bewyse uit die hemel te ontvang dat Hy by ons is nie. Hy het dit reeds bewys toe Hy sy Seun na die wêreld gestuur het. Aan God se teenwoordigheid, nabyheid en redding mag ons nooit meer twyfel nie, maak nie saak wat die omstandighede is nie.

Dis vanuit hierdie manifestasie van God se nabyheid in Christus dat die behoefte aan tekens van God se kant, en geloftes van ons kant om God se nabyheid te verseker, in die Nuwe Testament op die agtergrond tree. Dit plaas egter nie ‘n absolute verbod op geloftes nie. Bepaalde omstandighede mag hulle steeds voordoen waar ‘n gelowige oor tyd heen tog daartoe gelei word om ‘n gelofte aan God te doen, nie noodwendig om iets van God te verkry of oor iets verseker te word nie, maar as uitdrukking van sy of haar toewyding aan God. Nie net individue nie, maar ook groepe gelowiges kan tot so ‘n oortuiging kom. Solank dit nie oorhaastig, ligtelik, om God se “arm te draai” of as “eksperiment” gedoen word nie, maar as uitdrukking van ‘n ernstige oortuiging, kan daar sekerlik nie fout gevind word daarmee nie. Maar myns insiens moet mens beklemtoon dat, vanweë die gewigtigheid van ‘n gelofte en gegewe die aard van die verhouding met God soos hierbo verduidelik, dit nie as “normale” geloofspraktyk beoefen behoort te word nie. Dis slegs by hoë uitsondering, na grondige konsultasie met ander gelowiges en na persoonlike gebedsworsteling dat tot so ‘n stap oorgegaan behoort te word. Die voorbeeld van die oorhaastige Jefta uit Rigters 11 waarsku ons teen geloftes wat op die ingewing van die oomblik gemaak word. En die uitvoerige voorskrifte oor die implikasies van ‘n gelofte (Num 30), asook die herhaaldelike vermanings in die Psalms dat geloftes aan die Here betáál moet word, waarsku teen ‘n onnadenkende en ligtelike omgaan met geloftes aan die Here. Ons kennis van God, maar ook ons selfkennis – gedagtig daaraan dat ons broos en sondig is – maak dat ons nie oorhaastig dinge aan God behoort te belowe nie.

In die lig van bostaande uiteensetting is dit verstaanbaar dat ons vraagsteller bekommerd is oor die belofte aan die Here wat hy verbreek het. Dit knaag aan hom; hy is teleurgesteld in homself en voel dat hy homself nie kan vergewe nie, amper asof hy die “onvergeeflike sonde” begaan het.

Maar ons kan die broer onomwonde verseker dat die genade van God in Christus ook hierdie verbreekte belofte bedek en vergewe. Hy is in elk geval in goeie geselskap. Ons weet ten minste van een ander “geloofsheld” wat ook ‘n belofte verbreek het en tog herstel is in sy posisie as volgeling van Jesus, en dit is Petrus. In sy voortvarendheid het hy plegtig voor al die dissipels belowe dat al sou die ander vir Jesus in die steek laat, hý beslis nie sal nie (Matt 26:33); net om enkele ure daarna vir Jesus drie maal te verloën (Matt 26:69-75). Uiteindelik het Petrus weer drie keer bely dat hy die Here liefhet (Joh 21:15-19), en so is hy in ere herstel.

Die punt is: God weet van watter stoffasie ons is, dat ons soms oorhaastig, voorbarig en oormoedig optree (soos Petrus), maar ook dat ons broos, weifelend en sondig is (soos Petrus). Daarom vergewe hy ook ons verbreekte beloftes wat soms in oormoed gedoen is. ‘n Verbreekte belofte is nie ‘n erger sonde as ander nie; dis ook nie die onvergeeflike sonde nie. Daar is net een sonde wat onvergeeflik is, en dit is wanneer ons nie vergewe wíl word nie. Daarom kan ons vraagsteller met groot vrymoedigheid ook hierdie oortreding van hom aan die Here bely, die Here se vergifnis aanvaar en voortgaan om Hom voluit te dien. Hy hoef hom nie verder daaroor te kasty nie. Hy is miskien teleurgesteld in homself, dat hy die Here nie genoeg liefgehad het om sy belofte te hou nie. Maar hy kan dit weet: Werklike liefde is nie die liefde wat ons vir God het nie (daarin is ons altyd teleurgesteld), maar die liefde wat God aan ons bewys het deur sy Seun te stuur as versoening vir ons sondes (1 Joh 4:10). Ons word nie gered op grond van hoe getrou ons óns beloftes nakom nie, maar op grond van hoe getrou God aan sý beloftes is. En dié verbreek Hy nie; sy Woord is ewig (Jes 40:8). Dís die evangelie, die goeie nuus. Daarin kan ons rus. As dit nie so was nie, het nie een van ons ‘n kans gestaan by God nie. Ons redding is nie afhanklik van die verbond wat ons met Hom aangaan nie, maar van die verbond wat Hy in Christus met ons tot stand gebring het (Heb 9:23-28; 10:11-18).

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

Die gedeelte oor die vrou wat Jesus se moeder seën kom slegs in Lukas voor, wat in sy Evangelie veral aandag gee aan vroue. Die seënwoord van Jesus in Matteus 12:49 kom na aanleiding van sy moeder en sy broers wat met Hom wou praat, (wat reeds in Luk 8:18-21 gestel is). In Matteus volg dit op die gelykenis van die bose geeste wat terugkom in die leë huis.

11:27 ’n Vrou in die skare, wat diep beïndruk is deur Jesus se optrede en die krag van sy woord, roep uit en besing sy moeder as ’n geseënde van die Here, in tipiese Oosterse oordrewe styl, om uitdrukking te gee aan haar adorasie van Jesus. Daarmee word Jesus se Messiasskap ook erken en is dit deel van haar bewondering van Maria se Seun.

11:28 Jesus se saligspreking gaan bo die bloedverwantskap uit. Dit is nie omdat Maria sy moeder is nie, maar omdat sy die woord van God bewaar het. Om God se woord te hoor en te bewaar is die hulp teen die terugval in die heerskappy van die demone; dit is die manier om die gemeenskap met God te onderhou teen die demoniese heerskappy. Wie by Jesus wil wees (Luk 11:23) en by Hom bly, ken die egte saligheid, word deel van die gesin van sy Vader as sy kinders. Die mense wat in Jesus se persoon, sy optrede en verkondiging die woord van God hoor en dit bewaar, is deel van die gesin van God. Die ‘bewaar’  van sy woord beteken om in Jesus te glo en volgens sy woord te lewe.

Die teken van Jona (Luk 11:29-32)

Die verwagting oor ’n teken uit die hemel (11:16), die vrou se luide seënwoord oor Jesus se moeder en Jesus se antwoord oor wie werklik deur God geseënd is (Luk 11:27-28) laat die skare om Jesus aangroei (epathroizomai). Die skare hoor dat hulle ’n ‘slegte geslag’ is (Matteus 12:39 ’n ‘bose en owerspelige geslag,’ soos in Hosea 3:1, ’n teks wat Lukas se lesers nie ken nie). Die skare volgelinge se boosheid bestaan daarin dat hulle nie na Jesus se woorde luister nie, en net na wondertekens soek (vgl. 1 Kor 1:22). Ten spyte van al hulle godsdiens en godsdienstigheid het hulle nie die woord van God herken toe Hy self na hulle gekom het nie. Jesus sal egter vir hulle die teken van Jona gee.

11:29 Jesus antwoord op die versoek om ’n teken uit die hemel (11:16). Die teks stem grootliks met Matteus 12:38-42 ooreen. Matteus 12:40 se verklaring vir die teken van Jona verskil egter deels van Lukas se verklaring daarvan. Matteus sien Jona se drie dae in die vis as die drie dae van Jesus in die graf, en verwys na Nineve se bekering op sy prediking. Lukas sien die bekering van die groot stad Nineve op die prediking van die profeet Jona, as die teken van die Seun van die Mens se teenwoordigheid en prediking in die stede van Palestina.

11:30  Vir die mense van Nineve was Jona die teken van God. Hulle het sy oproep tot bekering aanvaar as die boodskap van God. As ‘die seun van die mens’ van Daniël 7:13-14 is Jesus die verteenwoordiger van God by die mense. Maar hulle het sy woorde nie as die woorde van God aanvaar nie, daarom sal geen teken hulle oortuig dat Hy God is nie.

11:31 Die koningin van Skeba en de stad Nineve met hulle koning het positief gereageer op die beste openbaring van God in hulle tyd: Jona en Salomo. (Jona 3:5; 1 Kon 13:8-10). Die profeet Jona het na Nineve gegaan om ’n enkele kort boodskap af te lewer (Jona 3:4). Die koningin uit die Suide het uit haar eie groot moeite gedoen om by Salomo en sy wysheid uit te kom. Jesus het na sy eie mense toe gekom en Homself as die Seun van die Mens bekend gestel, van wie Daniël gesê het dat Hy vir ewig sal regeer. Hy is meer as Jona en Salomo wat self geen tekens gedoen het nie. Maar op al Jesus se wonders en prediking het die meerderheid van Israel en hulle leiers nie ag geslaan nie. So stel die Here die hardheid van Israel se harte teenoor die ontvanklikheid van die heidene van Nineve en van die heidense vrou uit Skeba.

11:32 Hierdie heidene sal op die oordeelsdag beter vertoon as die Here se uitverkore volk wat hulle rug gedraai het op die grootste van alle geleenthede. Nie die geneesde stomme nie, maar Jesus self is die grootste teken wat aan Israel gegee is, sy hele Persoon, met alles wat Hy gedoen en gesê het. Simeon het Hom genoem: ’n teken wat betwis sal word’ (Luk 2:34). Die oordeelsdag sal dit alles openbaar.                                                     `

Die Kerkhervorming wat in 1517 deur Martin Luther ingelei is, het later met vier Latynse slagspreuke die weg van saligheid opgesom: sola gratia, sola fide, sola Scriptura, solus Christus – ‘alleen deur genade,’ ‘alleen deur geloof,’ ‘alleen deur die Skrif,’ ‘alleen deur Christus.’ Later is ’n vyfde slagspreuk bygevoeg: soli Deo gloria ‘aan God alleen die eer.’

Die hele Lukas en hierdie gedeelte in die besonder, sê ‘deur Christus alleen’ en ‘deur genade alleen’ vgl. 10:22: ‘niemand ken die Vader nie behalwe die Seun en elkeen aan wie die Seun Hom wil bekendmaak.’ Ook ‘deur geloof alleen’ spreek uit hierdie vers met Nineve wat die prediking van Jona geglo en hulle bekeer het en ‘hier is meer as Jona.’ Vir ‘deur die Skrif alleen’ vgl. 11:28: ‘geseënd is hulle wat die woord van God hoor en dit onderhou.’  In 2:14 het die engele al gesing: ‘ Eer aan God in die hoogste hemel.‘