Dit is altyd opwindend vir my om antieke tekste te bestudeer wat ‘n venster oopmaak en mens in ‘n tydmasjien terugneem na die antieke tyd. Hierdie tekste gee ons ‘n blik op die woorde en gedagtes van die vroegste Christene wat nie in die Bybel opgeneem is nie, maar wat uit die gebedskamer van daardie Christene kom wat met hulle hele lewe naby aan die hart van God wou leef. Een so ‘n teks kom uit die Odes van Salomo. Dit is waarskynlik rondom 100-200 n.C. geskryf[1][1]. Dit is met ander woorde amper so oud soos evangelies soos Johannes en boeke soos Openbaring en 2 Petrus. Die tekste is dus ‘n tydgenoot van die Bybel. Een dag het ek die Ode 6 vir die eerste keer in Siries gelees. Dit gaan oor die pragtige metafoor van die Gees van God wat soos ‘n harp wat deur die wind gespeel word, ons gees deurgrond. Terwyl ek op die teks gefokus het end it in stil gebed oor en oor bedink het, het ek op google ‘n video van ‘n harp wat deur die wind gespeel word gesoek en op die volgende video afgekom. Ek nooi jou uit om êrens op ‘n stil plek te gaan sit en op jou telefoon of mobiele surf-boek die volgende video herhaaldelik te speel en te fokus op die musiek. Dink ook aan God se Gees wat jou wil deurgrond en wat van buite af op jou inwerk. Die Bybel leer ons dat God se Gees óns aanraak. Die harp speel nie vanself nie maar word gespeel deur ‘n subjek wat ‘n aksie verrig op die harp, in die geval die wind. God se Gees is soos die wind wat ons aanraak en sy eie musiek en ritme in ons teweeg bring. Laat toe dat God jou beweeg en deurgrond. Laat Hy na jou toe kom en laat toe dat Hy jou beweeg. God se Gees praat in en deur my op baie vlakke in en deur sy liefde. In die proses vernietig hy vreemde dinge en bring Hy harmonie en wys dat Hy in beheer is, en die bron van herskeppende lewe is. Hy bring lig, lewe, restourasie, en vervul die wat dors na Hom. Indien jy die Odes van Salomo mooi lees, erken jy ook sommer vinnig gedagtes wat ons in Johannes se evangelie vind (kyk Joh 1:1, 4, 7:37-39; 8ff [lam man]; 9 blinde man]).

Luister die video hier (https://www.youtube.com/watch?v=rmP5XaNYlkI)[2][2] en lees ook die teks deeglik deur:

Die Odes, soos vertaal deur die geleerde James Charlesworth[3][3]:

1. As the wind glides through the harp and the strings speak,
2. So the Spirit of the Lord speaks through my members, and I speak through His love.
3. For He destroys whatever is alien, and everything is of the Lord.
4. For thus it was from the beginning, and will be until the end.
5. So that nothing shall be contrary, and nothing shall rise up against Him.
6. The Lord has multiplied his knowledge, and He was zealous that those things should be known which through His grace have been given to us.
7. And His praise He gave us on account of His name, our spirits praise His Holy Spirit.
8. For there went forth a stream, and it became a river great and broad; indeed it carried away everything, and it shattered and brought it to the Temple.
9. And the barriers which were built by men were not able to restrain it, nor even the arts of them who habitually restrain water.
10. For it spread over the surface of all the earth, and it filled everything.
11. Then all the thirsty upon the earth drank, and thirst was relieved and quenched;
12. For from the Most High the drink was given.
13. Blessed, therefore, are the ministers of that drink, who have been entrusted with His water.
14. They have refreshed the parched lips, and have aroused the paralyzed will.
15. Even living persons who were about to expire, they have held back from death.
16. And limbs which have collapsed, they have restored and set up.
17. They gave strength for their coming, and light for their eyes.
18. Because everyone recognized them as the Lord’s, and lived by the living water of eternity.
    Hallelujah.

[4][2] https://www.youtube.com/watch?v=rmP5XaNYlkI besoek op 23 Junie 2016.

[1][1] Almal is dit nie eens nie. Daar is mense wat meen dit is veel later geskryf. Die meeste geleerdes is van mening dat dit egter vroeg geskryf is soos aangedui.

[2][2] https://www.youtube.com/watch?v=rmP5XaNYlkI besoek op 23 Junie 2016.

[3][3] http://www.earlychristianwritings.com/text/odes.html besoek op 23 Junie 2016.

Skrywer: Prof Kobus Kok

Francois vra:

In ons groepie is `n stelling gemaak dat volgens die Bybel niemand vertrou kan/moet word nie. God vertrou nie eers die engele nie en Jesus het nie sy dissipels vertrou nie.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Sonder onderlinge vertroue kan ons nie lewe nie – ek vertrou die kos wat ek eet is nie vergiftig nie, anders sal ek nooit eet nie (maar dit kan gebeur); ek vertrou die kar wat aankom gaan by die rooilig stop, anders kan ek nie ry nie (maar soms gebeur dit wel). As mense my nie vertrou nie, sal ek nooit ’n werk kan kry nie, en geen vriende kan hê nie. Maar die aanleiding tot die vraag gaan eintlik oor wat die Bybel sê oor vertroue in mense, engele, ens.

Die Bybel praat baie oor God wat ons absoluut kan vertrou, nie om óns wil uit te voer nie, maar om sy wil met ons deur te voer (wat soms met my wil kan ooreenstem, maar dikwels nie, en dan het die Here iets beters vir my in gedagte).

Eers wat die Bybel sê dat jy nie ’n mens kan vertrou nie:

Ps 62:13 sê: Ek het by God hoor sê: dat net God mag het en ’n mens net op U, Here, kan vertrou, en dat U met elkeen handel volgens sy verdienste.

Spreuke 28:26 Wie op homself vertrou, is ’n dwaas. Wie hom deur wysheid laat lei, is veilig.

Miga 7:5 Moenie ’n maat vertrou nie, moenie op ’n vriend staatmaak nie, pasop wat jy sê vir die vrou langs wie jy lê.

Dat die Here nie op engele kan vertrou nie:

Job 4:18 Elifas sê vir Job: In sy hemelse dienaars stel Hy geen vertroue nie. Voor Hom is selfs sy engele vol gebreke

Job 15:15 Elifas sê vir Job: As God nie eers die hemelwesens vertrou nie  en selfs die hemel nie rein is voor sy oë nie, hoeveel minder ’n onein verdorwe mens wat boosheid indrink soos water?

Maar deur die Here kan ons vertrou hê in mense:

2 Tess 3:3-4 Die Here is getrou. Hy sal julle versterk en julle van die Bose bewaar. Deur die Here het ons vertroue in julle dat julle doen en sal doen wat ons julle voorhou.

Eks 19:9 Toe het die Here vir Moses gesê: Ek sal na jou toe kom in ’n donderwolk. Die volk sal My kan hoor wanner Ek met jou praat en dan sal hulle altyd vertroue in jou hê.

Ons vertroue is eintlik op die Here wat in ons kom woon het met sy Heilige Gees om ons te lei en te bewaar. Ons lewe is in sy hand, ook wanneer ons eet of op pad is of tussen mense lewe en werk. Hy lei ons ook in die vertroue wat ons in mense kan stel. 2 Kronieke 16:9 Die Here het sy oë oral op die aarde, sodat Hy dié kan help wat met hulle hele hart op Hom vertrou.

En dan die baie tekse in die Bybel oor vertroue in die Here:

Ps 84:13 bely: Here, Almagtige, dit gaan goed met die mens wat op U vertrou.

Ps 112:7: die regverdige…is gerus, hy vertrou op die Here.

Ps 115:11 Julle wat die Here dien, vertrou op die Here, Hy help en beskerm julle.

Spreuke 3:5 Vertrou volkome op die Here, en moenie op jou eie insigte staatmaak nie. Ken Hom in alles wat jy doen, en Hy sal jou die regte pad laat loop.

Spreuke 16:20  wie op die Here vertrou, met hom gaan dit goed; een wat op die Here vertrou is voorspoedig

Jesaja 28:16 Ook wanneer U straf, Here, vertrou ons op U.

Volgens die Bybel moet ons, en kan ons, op God vertrou. Hier is ’n paar tekse daaroor:

Ps 4:6; 9:11; 25:2,3,21; 26:1; 27:14; 28:7; 31:15; 32:10;  33:20; 37:3,7,34; 38:16; 46:6,12;  43:5; 55:24; 56:4; 62:2; 71:5; 78:22; 91:2;

Spr 20:22; Jes 12:2; 25:9; Jer 14:22; Dan 3:28; 6:24;

Mat 27:43; Hand 27:45; 2 Kor 1:9; 3:4; Hebr 2:13.

Skrywer:  Prof Francois Malan

Annelize vra:

Waar staan die volgende in die Bybel asb?

Hierdie is nie julle oorlog nie maar Myne

Antwoord

Prof Francois Malan atwoord

In 2 Kronieke 20: 15 staan: ‘So sê die Here vir julle (mense van Juda en inwoners van Jerusalem): Moenie vrees nie, moenie bang wees vir hierdie groot menigte nie (Moabiete, Ammoniete, Meüniete van Edom af), want hierdie oorlog is nie ’n saak vir julle nie, maar vir God.’

Toe Josafat die berig kry van die groot menigte het hy in die hele Juda ’n vasdag uitgeroep om die hulp van die Here te vra, vgl. die gebed van Josafat in die tempel (2 Kron 20:5-12). Toe kom die Gees van die Here daar in die midde van die gemeente op die Levitiese sanger Jagasiël en hy kondig die woorde van die teks hierbo aan.

Daarna het Josafat en al die mense van Juda en Jerusalem voor die Here neergeval en Hom eer betoon en die Leviete-kore het die Here met hulle sang geprys.  Die res van hoofstuk 20 vertel dan hoe die Here hulle verlos het en hoe hulle die Here daarna weer geloof het.

Vergelyk ook 2 Kron 32:20-21 se kort opsomming van 2 Konings 18-19  se verhaal van Hiskia en die bedreiging van die Assiriërs en die Here se ingryping na Hiskia se gebed (2 Kon 19:35); en die Here se uitredding van Moses en Israel uit die hand van die Egiptenaars in Eks 14 (14:13-14).

In die Nuwe Testament word die groter ingryping van God besing dat Jesus, die Seun van God, self God, uit sy groot genade vir al die sonde van die wêreld kom sterf het om ons van die mag van die sonde en die dood, en die magte van die bose te kom verlos, wat ons bloot ontvang deur in Jesus te glo en Hom te volg.

Skrywer:  Prof Francois Malan

Die eerste deel van Jesaja (hoofstukke 1-39) sluit in hierdie hoofstuk af met Hiskia se tyd (714-686 v.C.). Die nuwe wêreldmag word ook bekendgestel, Babilon, wat onder Nebukadneser (605-562 v.C.) vir Juda 105 jaar ná die tien stamme se ballingskap in 702 v.C., in ballingskap begin neem in 597 v.C. en nog tien jaar later Jerusalem in 587 v.C. verwoes. Die hoofstuk haal, met enkele wysigings, 2 Kon 20:12-19 aan (vgl. ook 2 Kron 32:25-31).

39:1 Merodak-Baladan  was ‘n slim leier van die Yakin-stam wat Babilon regeer het van 722-711 v.C. en weer van 705-703 v.C. Hy was die leier van die volke wat in die Ooste teen Assirië in opstand gekom het. Dit plaas hierdie gebeure nog voor Sanherib se wegtrek van Jerusalem af in 701 v.C. toe Hiskia en Merodak-Baladan moontlik nog saam planne gesmee het teen Assirië. Dit plaas ook Hiskia se siekte en herstel nog voor die beleg van Jerusalem as ‘n simbool van die benoudheid en die verlossing van Jerusalem, wat die stad se ondergang en sekere dood met rouklere aan betreur het, en wonderbaarlik deur die Here verlos is, soos Hiskia se dood wat uitgestel is.

Die Babiloniërs bring briewe en geskenke ná Hiskia se herstel. Die briewe/dokumente? kon oor hulle gesamentlike teenstand teen Assirië gegaan het. Die geskenke kon tekens van vriendskap of verbondenheid wees, ‘n goeie diplomatieke gebaar.

39:2 Die verhaal gebruik die woord ‘huis’ 3x in vers 2 (bajit – skathuis, wapenhuis, sy huis – kan ook na sy familie verwys), 2x in v4, 1x in vs 6; en ‘jou vaders’ v6; ‘jou seuns’ in v7. (Babel se koning bly in ‘n paleis – heekal). Hiskia sal nie in ballingskap gaan nie, maar sy kinders en familie en sy koninkryk sal.

Hiskia se vreugde en die vertoon van al sy vermoëns kan ‘n aanduiding wees van sy vroeëre hoop om saam met Babel teen Assirië op te staan (ná sy boete wat Sanherib hom opgelê het, 2 Kon 18:14-15, kon hy nie veel oor gehad het om nog oor te spog nie). Daarby is daar ook ‘n stukkie grootheidswaan en spog met alles wat hy toe nog gehad het, en waarop hy kon vertrou. Dit stel egter die Babiloniers in staat om die sterkte van Juda haarfyn te bepaal, en dit is daarom ‘n dwase optrede en ‘n gebrek aan vertroue op die Here (vgl. Jeremia 9:23-24 se verklaring net voordat Juda na Babel toe weggevoer is). Soos sy pa Agas ’n flater begaan het om Assirië as bondgenoot te kies en later deur hulle oorstroom is, begaan Hiskia die flater om Babel as sy bondgenoot te kies, wat later vir Juda en Jerusalem inneem.

39:3-4 Die koms van die profeet Jesaja wys dat die doel van die optekening van die gebeurtenis nie is om die koningskap van Hiskia te beskryf nie, maar om die woord van die Here en sy beoordeling van Hiskia se optrede  weer te gee. Jesaja is hier op ‘n feite-ondersoek met drie vrae oor die besoekers se rede vir hulle koms,  hulle herkoms, en wat hulle in sy huis gesien het. Hiskia antwoord openlik en skynbaar onskuldig oor sy huis en alles wat hulle gesien het, die mense wat van ‘n vér land gekom het – en kan daarom seker geen begreiging wees nie? Hoewel die ‘huise’ na koninklike geboue verwys, verwys sy huis en sy heerskappy/koninkryk ook na sy gesin as afstammelinge van Dawid aan wie die Here beloof het dat sy huis en sy heerskappy/koninkryk vir altyd sal vasstaan (2 Sam 7:16).

39:5-7 Jesaja se tweede woord kondig die Here se oordeel oor Hiskia se optrede aan. Die straf pas by die oortreding: alles wat Hiskia aan die Babiloniërs gewys het, sal na Babel geneem word – Hiskia se ‘alles in my huis,’ en ‘niks van my skatte wat hulle nie gesien het nie’ vers 4, word ‘alles wat in jou huis is,’ ‘al die skatte,’ en ‘daar sal niks oorbly nie’). Sy seuns sal hofslawe word in die paleis van die koning van Babel – vgl. Hiskia se nakomeling Jojagin se wegvoering in 2 Kon 25:12-16; 2 Kron 36:6 sê Jojagin is in bronskettings Babel toe (vgl. Jer 22:26-27).

39:8 Hiskia berus in die woord van die Here: ‘dit is goed.’ Hy aanvaar dat Juda na Babel weggevoer sal word ná sy tyd. Maar sy byvoeging is misplaas: ‘As daar maar net in my tyd vrede (sjalom toestand van volkome geluk) en ‘vastigheid’ bestendigheid is. Twee jaar later was die Assiriese leër egter rondom Jerusalem en sy hoop op vrede en bestendigheid daarmee heen, totdat die Here ingegryp het. ‘n 115 jaar later in 586 v.C. is Jerusalem totaal verwoes deur die Babiloniërs.

Hierdie laaste hoofstuk van die eerste deel van Jesaja plaas die Babiloniese bedreiging, wat die politieke mag van Jerusalem sal beïndig, op die voorgrond. Die hoofstuk kyk terug om die waarskuwings van die profeet Jesaja as woord van die Here te bewys, en kyk vorentoe na die stryd in en tydens Juda se ballingskap. Daar is egter ‘n groot breuk in die boek tussen hoofstukke 1-39 wat die waarskuwings en bedreigings bevat en hoofstukke 40-66 wat oor die uitkoms en terugkeer na Jerusalem handel. Die geskiedenis van die 70 jaar ballingskap word nie vertel nie. Die breuk raak ook aan dat die Here Israel se  koningskap, tempel, stad en volk laat vaar,  om ‘n nuwe volk te skep met die oorblyfsel wat aan Hom, deur die loutering van die ballingskap, toegewy is.

Skrywer:  Prof Francois Malan