Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Woonplekke(1) – Hennie Stander

Die huise in die Heilige Land word vandag deur veral twee prominente eienskappe gekenmerk. In die eerste plek het die huise almal baie dieselfde styl en voorkoms. Hulle neig almal om redelik vierkantig te wees, met ‘n plat dak en met trappe aan die buitekant en is oor die algemeen van wit kalksteenblokke gebou. Hierdie boustyl het ontstaan as gevolg van die heersende klimaat, die beskikbaarheid van boumateriaal en ‘n oorspronklike behoefte om so te bou dat plek bespaar word. Die tweede tipiese kenmerk van die woonplekke in Israel van vandag is dat baie ou huise nog steeds bewaar word tussen die redelike nuwe huise met die gevolg dat besoekers vandag nog, direk langs moderne huise, voorbeelde kan sien van wonings wat sekerlik nie veel verskil van dit wat in Bybelse tye bewoon is nie

Verdeling van die land

Die Israeliete het hul grondgebied deur verowering verkry en elke stam en familie het hulle eiendom as komende uit die hand van God beskou. Die wyse waarop die land verdeel is, word vir ons in die tweede helfte van die boek Josua beskryf. Die area is met ‘n tou of maatlyn verdeel en dit is daarna deur die lot toegeken (Amos 7:17; Psalm 78:55; vgl. ook Sagaria 2:1-2). ‘n Lot was amper iets soos ons hedendaagse dobbelsteentjie. Dit het waarskynlik bestaan uit ‘n klippie of ‘n stukkie erdewerk of selfs ‘n stokkie wat spesiaal gemerk is. Daar is nogtans geglo dat dit  volkome onder die beheer van God was wanneer dit gewerp is. Die outeur van die boek Spreuke bevestig dit met die woorde “In die skoot word die lot gewerp, maar elke beslissing daarvan kom van die Here” (Spreuke 16:33). Wanneer Dawid sê: “Die meetsnoere het vir my in lieflike plekke geval, ja, my erfenis is vir my mooi” (Psalm-16:6) verwys hy na die maatlyn waarmee grondgebied verdeel is. Hy gebruik dit egter as ‘n beeld waarmee hy God dank vir Sy Voorsienigheid en Dawid sien in sy_, materiële voorspoed die goedheid van .God raak.

Nadat die grond toegeken is, is dit met een of ander baken afgemerk,soos ^‘n hoop klippe, ‘n natuurlike landmerk of_. ‘n dubbele voor van geploegde land. Niemand mag so ‘n. landmerk verskuif het nie omdat die grond ^‘n geskenk van God was en omdat die verskuiwing van ‘n landmerk reëlreg ingegaan het teen Sy opdrag (Deuteronomium 19:14; 27:17). Om hierdie selfde rede was dit ook oneervol om so ‘n gebied wat jy as erfenis ontvang het, te verkoop. Juis om hierdie rede het Nabot geweier om sy wingerdaan Koning Agab te verkoop en laasgenoemde kon horn ook nie verplig om dit te doen nie (1 Konings 21).

Hebron – soos dit vandag lyk. Die huise en die ongeordende uitleg van strate van vandag lyk nie veel anders as wat dit in die Bybelse tye gelyk het nie.

Die oasisdorp van Al Ula Hedjaz, Arabië (die BybelseDedan). Hierdie huisies, elk met sy binnehof, stem baie ooreen met die huise van die Ou Testamentiese tye.

Skrywer:  Prof Hennie Stander

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Kleredrag(5) – Hennie Stander

Vandag kyk ons na sekere interessante Bybelgedeeltes ten opsigte van kleredrag

Mansklere en Vroueklere Deuteronomium 22:5. Alhoewel die klere van die antieke mens bale basies was, was daar nogtans verskille tussen die klere wat mans gedra het, en die klere wat vrouens gedra het. So byvoorbeeld was die klere van vrouens dikwels langer (enkellengte) as dié van mans (knielengte). Die verbod teen die dra van klere van die teenoorgestelde geslag, soos dit in Deuteronomium 22:5 uitgespel word, was egter eintlik ‘n uitspraak teen homoseksualisme. Voorts slaan dit ook op goddelose en kultiese praktyke.

Josef se kleed Genesis 37:3.

Die Hebreeus van hierdie vers wat handel oor die kleed wat Jakob vir Josef laat maak het, kan op een van twee maniere vertaal word: Dit kan vertaal word met of “‘n kleed met lang stroke tot by die hande” (m.a.w. ‘n kleed met lang moue) Of met “‘n kleed wat uit verskillende stroke weefsels bestaan het” (m.a.w. ‘n bont kleed). ‘n Baie ou Latynse en Griekse vertaling van die Ou Testament vertaal dit albei met “‘n bont kleed” terwyl die nuwe Afrikaanse vertaling weer vir “‘n kleed met lang moue” kies. Hoe dit ook al sy, ons kan aanneem dat hierdie kleed wat Jakob vir sy jongste seun last maak het, ‘n baie spesiale kleed was.

Die bokleed en die onderkleed Matteus 5:40; Lukas 6:29. In

Matteus 5:40 gaan dit om iemand wat jou onderkleed eis, terwyl dit in Lukas 6:29 gaan oor iemand wat jou bokleed neem. Jesus het dit egter nie hier verkeerd om gehad nie en ook het Hy nie Homself in hierdie twee verse weerspreek nie. In die eerste geval gaan dit oor ‘n regsgeding en dit was nie toelaatbaar vir ‘n persoon om beslag te lê op iemand anders se bokleed nie omdat dit dikwels sy enigste beskutting was (Eksodus 22:26-27; Deuteronomium 24:12-13). In die tweede geval gaan dit om die wederregtelike berowing van iemand en in sodanige geval sou die bokleed meer aanloklik wees aangesien dit kosbaarder was.

Oor die hoofbedekking van vrouens 1 Korintiers 11:6-15.

Betaamlike vrouens het altyd gesluierd en met ‘n hoofbedekking in die openbaar verskyn. Net straatvrouens het dit nie gedoen nie, want hulle wou natuurlik hul gelaatstrekke ten toon stel om die aandag van mans op hulself te vestig. Paulus ag dit dus nodig om Christenvroue te vermaan om nie hul nuutgevonde vryheid in Christus te ver te voer deur met onbedekte hoofde in die eredienste te bid nie. Dit sou na alle waarskynlikheid net skinderpraatjies in die hand werk aangesien dit deur die gemeenskap verkeerd vertolk kon word.

Die priesters se klere

Eksodus 28. Priesters het ‘n linneskouerkleed bo-oor die bokleed gedra. Dit is ‘n efod genoem. Ook Samuel het so ‘n skouerkleed gedra (1 Samuel 2:18-19). Die hoëpriester het spesiale klere gehad maar dit het nogtans aan die basiese patroon voldoen behalwe dat dit ryklik geborduur was en met allerhande tooisels versier is.

Skrywer:  Prof Hennie Stander

Veroordeel en nie veroordeel nie – Francois Malan

Francois vra:

Veroordeel of Nie Veroordeel nie wanneer jy sterf. Johannes 3:18 in besonder verwys. Vir my lyk dit of Johannes 3:36, 5:24, 6:40, 6:47 en Heb 10:26 in ooreenstemming met Joh 3:18 is. Vraag a. Verstaan ek dit reg: volgens hierdie vers is mense wat nie glo nie reeds veroordeel wanneer hulle sterf, en word hulle nie eers veroordeel op die oordeelsdag nie? Vraag b: Volgens Johannes 12:48 en Romeine 2:5 is daar wel ‘n oordeel op die laaste dag (neem aan dit is die oordeelsdag). In vergelyking met vraag a, hoe moet dit verstaan word?

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

Vraag a. Verstaan ek dit reg: volgens hierdie vers is mense wat nie glo nie reeds veroordeel wanneer hule sterf, en word hulle nie eers veroordeel op die oordeelsdag nie?

Joh 3:18 ‘…wie aan die Seun ongehoorsaam is, sal die lewe nie sien nie; inteendeel, die toorn van God bly op hom.’

            Dit gaan nie slegs om ‘n verklaring dat jy nie in die Seun glo nie, of weiering om te glo in die Seun nie, maar of jy gehoorsaam glo dat Hy die Here van jou lewe is, en jy sy gebooie begin volg (vgl. sy nuwe gebod aan sy dissipels in 13:34 en 15:12 Julle moet mekaar liefhê. Net soos Ek julle liefgehad het, moet julle ook mekaar liefhê).

‘…sal die lewe nie sien nie…’ verwys na die ewige lewe by God, maar die ewige lewe begin nou reeds vir die wat in Jesus glo deurdat God die Heilige Gees in ons kom woon (14:16) en in 14:23 sê Jesus: As iemand My liefhet, sal hy ter harte neem wat Ek sê, en my Vader sal hom liefhê en Ons sal na hom toe kom en by hom woon. Hy woon reeds in die lewe van die gelowige, al het Hy in 14:2-3 gesê: In die huis van my Vader is daar baie woonplek…en as Ek gegaan en vir julle plek voorberei het, kom Ek weer en sal julle na My toe neem, sodat julle ook kan wees waar Ek is. Hy/Hulle is nou reeds by ons, maar na hierdie lewe van aangesig tot aangesig.

Die ongelowige ongehoorsames sal die soort lewe saam met God, nou reeds en in die hiernamaals, nie sien nie; inteendeel, die toorn van God bly op hulle, nou reeds, al besef en verstaan hulle dit nie, of hulle wil dit nie weet nie. In Romeine 1:18-32 verduidelik Paulus hoe die toorn van God werk: vers18 sê die troon van God word nou reeds geopenbaar; 19-23 gee die redes aan vir God se toorn dat mense Hom nie as God dien nie, maar hulle dien mense en dinge wat Hy geskep het; 24 en 26 sê waarin die toorn van bestaan: Hy gee mense oor aan hulle self, aan hulle eie begeertes, aan hulle skandelike drange; 25,27-32 skilder die prentjie van mense wat aan hulle eie oorgelaat word, sonder die remminge van God. En daarvan sal hulle rekenskap moet gee op die dag van oordeel. Vergelyk Mt 25:31-46: Jesus se gelykenis van die skeiding tussen die skape en die bokke op die oordeelsdag met sy wederkoms: v34,46 sy uitspraak oor die geseëndes deur sy Vader; 35-40 die beskrywing van hulle lewe in sy liefde; 41,46 sy uitspraak oor die vervloektes om saam met die duiwel en sy engele deur God vir ewig gestraf te word; 42-45 die beskrywing van hulle lewe sonder liefde vir Jesus.

Vraag b: Volgens Johannes 12:48 en Romeine 2:5 is daar wel ‘n oordeel op die laaste dag (neem aan dit is die oordeelsdag). In vergelyking met vraag a, hoe moet dit verstaan word?

Ook die gelowiges word op die laaste dag geoordeel soos die ongelowiges, soos Romeine 2:6-11 dit uitspel; vgl. ook Mt 25 se gelykenis sê. Dit is ‘n openlike verklaring van wat lankal aan die gang is, van ‘n hele lewe saam met of sonder Jesus. Openbaring 20:12 se beeld daaroor is dat die boekrolle oopgemaak sal word – die boeke waarin ons self ons lewensgeskiedenis skryf deur elke gedagte, besluit, woord en daad wat ons doen. Maar indien iemand in die ander boekrol is, die boek van die lewe, wat deur God geskryf word oor húlle wat aan sy Seun verbind is deur geloof, waartoe die Heilige Gees hom/haar oortuig het, word hy/sy deel van die nuwe hemel en die nuwe aarde van hoofstuk 21; – 21:7 sê dit is hulle wat oorwin het. As gevind is dat iemand nie in die boekrol van die lewe opgeteken is nie, is hy in die vuurpoel gewerp, dit is die tweede dood(20:15). Johannes 12:47-48 praat van veroordeel; wie Jesus verwerp en sy woorde nie aanneem nie, sal deur die woord wat Jesus gespreek het veroordeel word – omdat hy/sy nie daarvolgens gelewe het nie.

Ons lewe nou nog in die tyd van genade, ook vir die goddeloses om tot bekering te kom as hulle besef waarmee hulle besig is sonder God,vgl. 2 Petrus 3:9 ‘…die Here is geduldig met julle, omdat Hy nie wil hê sommige mense moet verlore gaan nie, maar dat almal tot bekering moet kom.’   

Waar dit nie altyd vir die gelowiges duidelik is dat hulle reeds die ewige lewe het nie, veral as hulle deur baie swaar beproewings gaan, saam met Jesus ly soos Hy gely het, sal ons daardie dag saam met Hom verheerlik word  (Romeine 8:17). Waar die lewe van die goddeloses dikwels lyk of dit baie goed met hulle gaan, en hulle tevrede is met ‘n lewe sonder God en sy Verlosser, sal dit daardie dag duidelik word dat hulle selfsugtige en selftevrede lewe tydelik is, en dat hulle hulle rug gedraai het op God se liefde en genade.

Skrywer:  Prof Francois Malan

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Kleredrag(4) – Hennie Stander

Kledingstuk name en interessante uitbeeldings

Die klere en die kosmotiek van ‘n Romeinse vrou word op die hierdie paneel uitgebeeld wat deur vroulike amptenare van ‘n godsdienstige kultus toegewys is.

Romeinse Ivoorkam, met die naam van die eienares (Modestina) daarop uitgekerf