Alle Paaie lei na Jesus:Genesis 1 (2) – Adrio König

4.3 Genesis 1

Ons het in die vorige artikel na die struktuur van Genesis 1 gekyk. Nou gaan ons na die inhoud van Genesis 1 kyk.

 

Die inhoud van Genesis 1

Maar hierdie agt keer herhaalde gediggie is ook nie alles nie. Dit is net die “geraamte” of raamwerk waarin daar baie stof opgeneem is wat uit ’n interessante verskeidenheid bestaan. Kom ons kyk daarna.

 

Skepping deur die woord én daadskepping Ons het vroeër verwys na die baie algemene oortuiging onder Christene dat God alles net deur die woord (bevele) geskep het. Dit word gewoonlik veral uit Genesis 1 afgelei. Die gedagte is dan dat God net elke keer gesê het ’n sekere ding moet bestaan, en dan het dit bestaan. Die skeppingsvoorstelling van die lig is ’n duidelike voorbeeld: “Toe het God gesê: Laat daar lig wees. En daar was lig” (1:3). Maar dis net die skepping van die eerste ding. As ’n mens verder lees, kom jy gou agter dit werk nie presies só met die skepping van die ander dinge nie.

• As God die gewelf maak, sê Hy wel daar moet ’n gewelf wees, maar dan maak Hy ook die gewelf (1:6, 7). En dit geld ook van die twee ligte (1:14, 16), die waterdiere (1:20, 21), die wilde diere (1:24,  25). Hier is dus nie net ’n bevel en dan is dit daar nie. Hier is beveel en doen.
• En as Hy die plante maak, beveel Hy die aarde om plante voort te bring, en dan bring die aarde die plante voort (1:11, 12). Hy beveel nie net daar moet plante wees en dan is hulle daar nie. En Hy maak ook nie self die plante nie. Die aarde bring hulle voort.
• En wanneer God die diere maak, beveel Hy dat die aarde diere moet voortbring, maar, anders as in die geval van die plante, doen die aarde dit dan nie. Hy maak dan self die diere (1:24, 25). Nog ’n keer beveel Hy nie net en dan is dit daar nie.

 

Teen hierdie tyd besef ons al klaar dat dit ’n uitsondering was dat God net beveel het daar moet lig wees en toe was dit daar. Elke skeppingswerk verloop op sy eie manier. God doen dit op verskillende maniere. En wat belangrik is, dit is nie waar dat Hy elke keer net beveel en dan is dit daar nie. Verder is dit ook belangrik dat van heelwat dinge ’n dubbele voorstelling gegee word: Hy beveel dat dit moet bestaan én Hy maak dit. 

 

Dit is dus nie so dat God alles net deur die woord (bevele) geskep het nie.

• Soms beveel Hy net en dit is daar;
• soms beveel Hy en dan maak Hy dit ook;
• soms beveel Hy iets om iets anders voort te bring, en dan gebeur dit;
• en soms beveel Hy iets om iets anders voort te bring, maar dan doen Hy dit tog self.

 

Skepping deur skeiding: En intussen het ons nog nie eens gekyk na skepping deur skeiding nie.

• God skei die duisternis van die lig (1:4).
• God skei die waters bo die gewelf van die waters onder die gewelf (1:7).
• God skei die waters op die aarde van die droë grond (1:9).
• God skei die nag van die dag deur die twee ligte (1:14, 18).

 

Behalwe beveel en maak, is daar dus ’n derde manier van skep: skei. Dit is trouens interessant watter dinge van mekaar geskei is:

• Die duisternis is afgeskei van die lig.
• Die water bo die gewelf is afgeskei van die water onder.
• Die see is afgeskei van die land.
• Die nag is afgeskei van die dag.

 

Waarom hierdie skeiding? Uit die res van die Ou Testament weet ons die duisternis, die water daarbo, die see en die nag is bedreigende elemente. Die duisternis en die nag is simbole van die sonde en die dood, en die lig is ’n simbool van God en van heiligheid. Johannes skryf: “God is lig, en daar is geen duisternis in Hom nie. As ons beweer dat ons aan Hom deel het, en ons lewe in die duisternis, lieg ons … Maar as ons in die lig lewe soos Hy in die lig is, het ons met mekaar deel aan dieselfde gemeenskap en reinig die bloed van Jesus … ons van elke sonde” (1 Joh 1:5-7). En ons hoor Jesus sê: “Ek is die lig vir die wêreld. Wie My volg, sal nooit in die duisternis lewe nie, maar sal die lig hê wat lewe gee” (Joh 8:12).

 

Net so is die water in die lug en die see bedreigende elemente in die Bybel. Ons weet almal van die bedreiging van die see. Die see was een van die grootste gevare vir Israel. Ons lees telkens dat God grense vir die see gestel het (Job 38:8-11; Ps 104:6-9). Die chaosmonsters was almal seemonsters: Behemot, Rahab, Leviatan. Die golwe van die see was vir Israel die aanslae van hierdie monsters op hulle lewe. Hulle het geglo God het hierdie seemonsters verpletter (Ps 74:13-14). Maar die see het ’n bedreiging gebly. Selfs in die tyd van die groot koning Dawid, het Israel nooit ’n vloot of ’n seemag gehad nie. Dit is ook opvallend dat Jesus die onstuimige see bestraf, ’n woord wat Hy soms ook vir demone gebruik (Mark 4:39; 9:25; Matt 17:18).

 

Die “water bo die aarde” vra ’n bietjie meer verduideliking. Ons lees in Genesis 1:6 ev dat God ’n gewelf bo die aarde gemaak het, en die water bo die gewelf van die water onder op die aarde geskei het. Hulle het gemeen die blou lug bo ons is ’n ondeurdringbare koepel met vensters/luike in. Die koepel hou die massa water daarbo, en as dit reën, maak God sommige van die vensters oop sodat die water kan deurval (Mal 3:10). Tydens die sondvloed het God al die vensters gelyk oopgemaak sodat al die water daarbo op die aarde geval het. Dit is dus duidelik dat ook hierdie water vir Israel groot bedreiging ingehou het. En al weet ons vandag reën werk nie so nie, weet ons ook dat die massa waterdamp in die lug inderdaad groot verwoesting op aarde kan aanrig as dit te veel reën.

En soos ons gesien het, het God by die skepping juis hierdie gevaarlike elemente afgeskei: die nag en duisternis van die dag en lig, die water bo én dié in die see van die land as ons blyplek. Die skeidingsmotief beteken dus skynbaar dat God van die begin af sy skepping teen bedreigings beskerm. Dit kon ’n wonderlike troos gewees het vir mense wat destyds in nood was, en dit kan dit vandag nog wees.

 

Daar is nog ’n paar sake in Genesis 1 wat ’n mens se aandag trek. In die volgende artikel gaan ons na Skepper of skepping kyk.

 

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

 

 

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus:Genesis 1 (1) – Adrio König

4.3 Genesis 1

Daar is baie mense wat by uitstek juis Genesis 1 sien as die “Bybelse leer” oor die skepping. Hieroor twee opmerkings.

 

Eerstens vergeet hulle soms dat daar ook baie ander dele oor die skepping in die Bybel is. Dink maar net aan Genesis 2, Job 38, Psalm 104, en dan het ons nog nie eens begin by die talle en talle korter verwysings nie.

Tweedens het baie van ons in elk geval selfs van Genesis 1 ’n oorvereenvoudigde siening. Mense som maklik in een kort sinnetjie op wat hulle oor die skepping glo: God het in ses dae alles wat bestaan, net deur die woord uit niks geskep. Soms voeg hulle ook nog by: omtrent 6 000 jaar gelede.

 

Kom ons toets hierdie kort belydenis eers aan Genesis 1, en daarna aan Genesis 2 en ander dele in die Bybel.

Die struktuur van Genesis 1

Wanneer ons later Genesis 1 en Genesis 2 vergelyk, sal ons sien dat Genesis 1 besonder netjies gestruktureer is teenoor Genesis 2 wat ’n vrye verhaal is. Daar is vier kort sinnetjies wat die vorm / struktuur van die hele Genesis 1 bepaal.

Genesis 1:3 – 5:

1 Toe het God gesê: Laat daar lig wees!

2 En daar was lig.

3 God het gesien die lig is goed.

4 Dit het aand geword, en dit het môre geword.

Dit was die eerste dag.

 

Genesis 6 – 8:

1 Toe het God gesê: Laat …

2 So het dit gebeur.

3 Dit het aand geword, en dit het môre geword.

Dit was die tweede dag.

 

Genesis 1: 9 – 10:

1 Toe het God gesê: Laat …

2 So het dit gebeur.

3 En God het gesien dit is goed.

Ons kry dieselfde vir verse 11 – 13, 14 – 19, 20 – 23, 24 – 25 en 26 – 31.

 

Opmerkings

Ons het hier ’n vorm/struktuur van vier kort reëltjies wat agt keer herhaal word. Elke keer word dit gebruik om een skeppingsdaad te beskryf. Daar was dus agt skeppingsdade. Maar daar was net ses skeppingsdae. Op die derde dag en op die sesde dag is elk twee skeppingsdade gedoen. Dit beteken dat reël vier twee keer weggelaat is, by die derde en by die sewende skeppingsdade.

 

Ons het dus hier ’n vaste, simmetriese struktuur, glad nie die soort vrye verhaal van Genesis 2 nie. Hier sit beplanning agter hierdie merkwaardige gedig. Maar hier is selfs meer as wat ons tot dusver gesien het. In werklikheid is die week van ses werksdae in twee gelyke helftes verdeel. In die eerste drie dae word vier dinge geskep, en net so in die volgende drie dae. Maar hierdie twee stelle van vier dinge hou direk verband met mekaar.

 

Tabel 2: Die twee helftes van die week

1e dag: lig; 4e dag son en maan

2e dag: gewelf wat skeiding maak tussen a water bo in die lug, b en water op die aarde; 5e dag

a voëls in lug daarbo b visse in water op die aarde

3e dag: a droë grond b plante; 6e dag a diere op die droë grond – met plante as voedsel b mense op die droë grond – met plante as voedsel

 

Die direkte verband tussen die twee helftes van die week is opvallend.

• Op die eerste dag van die eerste helfte van die week word die lig gemaak, en op die eerste dag van die tweede helfte (die vierde dag) word die son en die maan gemaak om die lig te beheer.
• Op die tweede dag van die eerste helfte word die water bo in die lug geskei van die water op die aarde, en op die tweede dag van die tweede helfte word die lug daarbo “bevolk” met voëls, en die water hieronder met visse.
• Op die laaste dag van die eerste helfte word die droë grond afgeskei van die water op die aarde, en die plante geskep, en op die laaste dag van die tweede helfte word die droë grond bevolk met diere en mense, en word die plante gegee as voedsel van diere en mense.

 

Die tweede helfte van die skeppingsweek is dus ’n direkte aansluiting by die eerste helfte, ’n soort aanvulling of voltooiing van die eerste helfte.

 

Nou het ons na die vorm of struktuur van Genesis 1 gekyk. Dit is baie netjies saamgestel en uitgewerk. Daar lê beplanning, skema en orde in.

 

In die volgende artikel gaan ons na die inhoud van Genesis 1 kyk.

 

 

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

 

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

 

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

 

 

 

Skrywer: Prof Adrio König

 

Alle Paaie lei na Jesus: Skeppingsverhale en skeppingsvoorstelle (3) – Adrio König

Skeppingsverhale en skeppingsvoorstelle

Presies hoe het God geskep?

Uit dit alles kan ons interessante gevolgtrekkings maak. Enersyds weet ons nou dat Israel sonder huiwering die meeste voorstellings gebruik wat ook in ander godsdienste voorkom. Dit beteken dat hulle nie ’n eie, unieke beskouing gehad het hoe alles geskape is nie. Trouens hulle kon van dieselfde ding sê dat dit op meer as een manier geskape is. Kom ons kyk na ’n paar voorbeelde.

 

• Deur die woord van die Here is die hemele gemaak, deur sy bevel al die hemelliggame.
• In die voortyd al het U die aarde gevestig, en die hemele met u eie hande gemaak.

Van die hemele word dus woordskepping én daadskepping bely.

• Met my eie hand het Ek die aarde se fondamente gelê, deur my mag (Hebreeus: my regterhand) het Ek die hemelkoepel oop gesprei. Ek het hulle te voorskyn geroep en hulle het tot stand gekom.

 

Dus nog ’n keer, hierdie keer in dieselfde sin, kry ons twee voorstellings: Die Here het die aarde en die hemelkoepel met sy hande gemaak, én Hy het dit met ’n bevel geskep (dus daadskepping én woordskepping tegelyk).

 

Ons het nou twee belangrike sake. Die Bybelskrywers is bereid om die gewone voorstellings te gebruik wat die omringende volke gebruik het. En verder het hulle van dieselfde ding bely dat dit op twee verskillende maniere geskep is. Hierdie laaste verskynsel sal ons oor en oor in Genesis 1 kry. Die Here beveel dat daar moet ligte wees (1:14), maar dan maak Hy ook die ligte (1:16). Dit geld ook van die “gewelf” en die seediere (1:6-7, 20-21). Skynbaar moet ons hieruit aflei dat die Bybelskrywers nie regtig probeer sê het presies hoe alles geskep is nie, maar eerder dat God, dit is Israel se God, alles geskep het – hoe dit dan ook al tot stand gekom het. Dit is ’n insig wat belangrik is as ons dink aan die oortuigings van natuurwetenskaplikes oor hoe alles ontstaan het.

 

Dit beteken ook dat ons nie moet probeer om vas te stel wanneer alles geskep is nie. Ons moet onthou die Bybelskrywers se voorstelling van tyd en ruimte was baie beperk. Wat ruimte betref, was hulle oortuig die wêreld en die heelal is maar taamlik klein. Hulle het gemeen die sterre is klein liggies wat nie alte hoog in die lug nie aan die vaste blou koepel hang. Ons gaan dit tog nie meer vir ons kinders in die wetenskapklas leer as die waarheid nie. En hulle voorstelling van tyd was net so beperk. Hulle het inderdaad gemeen alles is maar net ’n paar duisend jaar gelede geskep. Maar ons het vandag genoeg getuienis om te aanvaar dit is oneindig veel langer gelede. En ons voel ook nie dat ons daarmee die boodskap van die Bybel aantas nie omdat dit uit ons behandeling van Genesis 1-11, en uit ons behandeling van Genesis 1 wat nou volg, duidelik is dat die ouderdom van die aarde nie deel van die Bybel se boodskap is nie.

 

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

 

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Skeppingsverhale en skeppingsvoorstelle (2) – Adrio König

Skeppingsverhale en skeppingsvoorstelle

Het ons hierdie voorstellings van skepping deur stryd ook in die Bybel? ’n Mens sou dalk kon dink dit kan nie, want daar is volgens die Bybel net een ware God. Maar dan vergeet ons daar is eintlik baie gode, maar net een is die ware God, die God van Israel (Eks 20:2-3). Maar in werklikheid kry ons stryd by die skepping in ’n ander vorm in die Bybel as in die ander godsdienste. Dis nie gode wat teen mekaar veg nie, dis God wat die chaosmonsters verslaan. 

Ons lees onder andere van Leviatan, Behemot, Rahab. Hulle was seemonsters. Daarom word hulle altyd in verband met die onstuimigheid van die see genoem. Die see was vir Israel ’n geweldige bedreiging, ’n simbool van opstand teen God en aanslae op sy skepping. Daarom lees ons dat daar nie meer ’n see op die nuwe aarde sal wees nie (Op 21:1). Dit is figuurlik bedoel. Lees gerus die volgende oor die opstandige see en die chaosmonsters van die see (Ps 74:12-14; 89:10-11; 104:6-9; Job 38:8-11; Jes 51:9; Jer 5:22). Die meeste van hierdie dele verwys duidelik na die skepping. God se stryd teen hulle en sy oorwinning oor hulle getuig van die mag waarmee Hy sy skepping beskerm. Ons lees telkens dat Hy die seemonsters verslaan het en die see “agter slot en grendel” ingehok het.

 

Hierdie voorstelling van stryd om die skepping te beskerm herinner sterk aan die skeidingsmotief waarna ons so pas gekyk het en waar die see ook afgeskei is van die land om die land te beskerm. Die land is die woonplek van die mense. Die see en die monsters is gesien as aanslae om die mense en hulle woonplek, die land, te vernietig. Beide die strydvoorstelling en die skeidingsvoorstelling getuig dus van die trou van God wat sy skepping beskerm, en daarom ook sy volk sal beskerm.

 

Dis interessant om in hierdie verband te onthou dat Israel nooit ’n seemag opgebou het nie, selfs nie in die tyd van die magtige koning Dawid nie. Die see was vir hulle ’n skrikwekkende bedreiging. Die een Jood wat dit by wyse van spreke ’n keer op die see gewaag het, het ook sleg daarvan afgekom (Jona). Ook Jesus en sy dissipels word deur die golwe bedreig, maar ook in hierdie geval toon Jesus sy oormag oor die dreigende see. Hy spreek die golwe aan asof hulle demone is, en oorwin hulle (Mark 4:39).

 

Geboorte: Skepping deur geboorte is taamlik algemeen in die ou Nabye Ooste. Geslagsregisters speel hierin ’n belangrike rol. So ’n register oor die eerste mense begin dan gewoonlik met die naam van ’n god wat die stamvader van die mense is. Hierdie god het dan die eerste mense verwek by ’n vroulike god. Dis interessant dat geslagsregisters natuurlik ook in die Bybel se skeppingsverhale ’n belangrike rol speel (Gen 5), maar God is altyd die Skepper, nooit die stamvader of voorvader van die mens soos in ander godsdienste nie. In Genesis 5 is God die Skepper (5:1) en Adam die stamvader (5:3). Die voorstelling dat God die mense verwek het, of dat mense uit God gebore is, kom glad nie in die Bybel voor nie.

 

Kom ons kyk nou terug. Die meeste van die skeppingsvoorstellings word in die Bybel op dieselfde manier gebruik as in die ander godsdienste. Maar met twee is daar verskille. Die strydvoorstelling word anders gebruik, en die geboortevoorstelling glad nie. Wat beteken dit? In die Bybel kon ook sprake gewees het van ’n stryd tussen God en ander gode. Ons lees selfs dat God in die vergadering van die gode opstaan en ’n oordeel oor die gode uitspreek (Ps 82:1- 2, 1953-vertaling). Maar Israel pas die strydvoorstelling eerder toe op een van die grootste bedreigings wat hulle ken, die see. Dit maak die oorwinning van God oor die chaosmagte vir hulle baie aktueel. Veral as ’n mens aanneem dat hierdie voorstelling waarskynlik in Babilon na vore gekom het, was dit ’n wonderlike troosboodskap dat God ook in die ballingskapnood van sy volk kan ingryp en hulle beskerm.

 

Die feit dat die geboortevoorstelling skynbaar glad nie in die Bybel gebruik word nie, is net so interessant. In werklikheid lê hierdie voorstelling tog nog verskuil op ’n paar plekke in die Ou

Testament. “Voordat die berge gebore is, voordat U die wêreld voortgebring het … ” (Ps 90:2). “Wie het die see met deure afgesluit toe dit uit die moederskoot voortgekom het?” (Job 38:8, 1953-vertaling)  (Nuwere Afrikaanse vertalings laat nie die Hebreeus tot sy reg kom nie.) “Toe daar nog geen wêreldvloede was nie, is ek gebore” (Spr 8:24, 1953-vertaling). (Ook hier sê die nuwere Afrikaanse vertalings te min.)

 

Maar hierdie geboortevoorstelling lê net implisiet hier. Nêrens word dit doelbewus gebruik nie. En die Bybelskrywers kon ook nie. Hulle siening van God bots vierkantig daarteen. Ons sal uit Genesis 1 sien dat hulle ’n skerp onderskeid gemaak het tussen God en sy skepping. Net God self is goddelik. Die skepping lê op heeltemal ’n ander vlak. Daarom kon niks in die skepping uit God voortgekom het of uit Hom gebore wees en dus self goddelik wees nie. Ander godsdienste aanvaar dat daar sekere dinge is wat goddelik is, soos die son en die maan, of sekere diere of natuurverskynsels. Maar dit kom nie in die Bybel voor nie. Daar  is ’n grens tussen God en sy skepping. Daarom het hulle geen

ruimte gehad vir die gedagte dat enige skepsel uit God gebore is of voortgekom het nie.

 

 

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

 

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

 

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

 

 

Skrywer: Prof Adrio König