Leef uit jou Doop: 3.7 Kom ons kyk terug – Adrio König

3.7 Kom ons kyk terug

Ons sou nog die verband tussen die doop en die etiek (ons nuwe lewe) kon ondersoek, maar ons het so duidelik aandag daaraan gegee toe ons na Romeine 6 en veral Kolossense 2-4 gekyk het, dat ons maar net weer na daardie behandelings kan gaan kyk. In Kolossense bou Paulus ons hele nuwe lewe op ons doop, of liewer op ons vereniging met Christus wat God deur die doop (en die geloof) aan ons gee.

 

Dit geld nie net dele soos Kolossense waar die doop spesifiek genoem word nie. Ons het vroeër al daarop gelet dat dit soms net die geloof is wat genoem word, maar dat die doop dan veronderstel word. Dink maar net aan Efesiërs 2:4-7 waar die doop ongetwyfeld veronderstel word. Daarop is dan weer ons hele lewe gebou (2:8 tot die einde). En ook Galasiërs 2:19-20 waar ook net die geloof genoem word, maar waar ons kruisiging en opstanding saam met Christus duidelik die doop veronderstel (Rom 6; Kol 2). Dit is duidelik dat Paulus se hele argument dat ons net op Christus kan vertrou vir ons redding, ook op die doop gebou is. Omdat God ons deur die doop met Hom verenig het, hoef ons nie naas Hom ander hulp te soek nie.

 

As ons nou terugkyk na die betekenisse van die doop (hoofstuk 2) en die verskillende verbande waarin die doop voorkom (hoofstuk 3), is dit duidelik dat dit nie losstaande sake is wat geen verband met mekaar het nie. Dit is dinge wat op ’n merkwaardige manier onderling aan mekaar verbind is. Kom ons kyk eers na die verbande. Hulle vorm saam ’n geïntegreerde eenheid.

♦   Tussen die werk van Christus en die doop, die geloof en die woord is daar direkte verband.

♦   Tussen die doop en aspekte uit die Ou Testament soos die versoeningsoffers en die besnydenis is daar verbande.

♦   Tussen die doop, die woord en die geloof aan die een kant, en ons nuwe lewe aan die ander kant, is daar sterk verband.

♦   Tussen ons verbondenheid aan Christus en ons nuwe lewe is daar die allernouste verband. Hy is ons nuwe lewe!

 

Kom ons kyk ook na die betekenisse van die doop: vereniging met Christus, inlywing in sy liggaam, die gemeente, inlywing in die verbond, vergifnis en reiniging van sonde, ontvangs van die Gees en die nuwe lewe, afkondiging van die gesag van God oor ons lewe.

 

Dit is eenvoudig aspekte van een groot saak: hoe ons aan die heil deel kry. Dis interessant om van hier af nou na die Bybel as ’n geheel te kyk. Ek het onlangs ’n boek gepubliseer: Alle paaielei na Jesus (CUM, 2010). Die subtitel is: Hoe die groot temas van die Bybel op Jesus uitloop. Hier het dieselfde verskynsel na vore gekom. Die Bybel is nie ’n klomp loshangende, onsamehangende sake nie, maar die groot en belangrike sake is op merkwaardige maniere onderling aan mekaar verbind. Dit is nie waar dat ’n mens maar net alles as los eenhede bymekaar moet tel nie. Daar is samehang en geïntegreerdheid in die Bybel. Dis merkwaardig omdat die boeke oor eeue geleidelik ontstaan het, en daar nie iemand was wat aan die begin alles eers mooi beplan en in gedeel het nie. Mense het in totaal verskillende situasies geroepe gevoel om in die Naam van die Here te getuig van wat hulle ervaar het.

Maar omdat alles met dieselfde Bron verband gehou het, staan die groot temas van die Bybel onderling in bepaalde verbande, en loop op Jesus uit.

 

 

 

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

 

Skrywer: Prof Adrio König

 

Leef uit jou Doop: 3.6 Die verband tussen die besnydenis en die doop – Adrio König

3.6 Die verband tussen die besnydenis en die doop

Ons het hier met een van die mees omstrede sake te doen. Groepe wat die kinderdoop verwerp, is oortuig die besnydenis is ’n vleeslike teken. Dit sou niks meer gewees het nie as ’n teken dat iemand ’n Jood is. Dit sou deel van die ou verbond gewees het wat vervang is deur die nuwe verbond. Hulle wys ook daarop dat Paulus die besnydenis skerp afgewys het (Gal 5:3). Omdat die besnydenis volgens hulle net ’n vleeslike teken van die ou verbond was, kan dit geen sinvolle verband hê met die doop wat ’n geloofsakrament van die nuwe verbond is nie.

Kom ons kyk na hierdie standpunt. Ons kan dit net doen deur die betekenis van die besnydenis in die Ou Testament én in die Nuwe te ondersoek. Ons het reeds gekyk na die ryk betekenisse van die doop (hoofstuk 2). Ons sal dan die twee met mekaar kan vergelyk.

 

Ou Testament

Die besnydenis in die Ou Testament is ’n voluit geestelike saak. Israel is besny nie omdat hulle Israel, nog ’n volk was nie, maar omdat hulle die volk van God was. Hy het nie vir Abraham gekies en geroep om maar net nóg ’n volk te maak nie, maar om sy volk te wees. Daarom het die besnydenis ’n duidelik geestelike betekenis. Die Ou Testament is vol daarvan. Ons lees in die 1953-vertaling van onbesnede ore, lippe en harte, en Israel word dikwels vermaan om hulle harte te besny (Lev 26:41;

Deut 10:16; 30:6; Jer 4:4; 9:25-26; Eseg 44:7, 9). Die nuwere vertalings vertaal

♦   ’n “onbesnede” hart met geestelike begrippe: ongehoorsaamheid, hardkoppigheid, ontrou;

♦   en ’n “besnede hart” met ’n “toegewyde hart”.

In Jeremia 9:25-26 het ons ’n uiters belangrike uitspraak. Daar was in Israel se omgewing ook ander volke wat die besnydenis beoefen het. Maar net vir Israel was dit ’n verbondsteken. Nou word hierdie volke hier in ’n ry genoem, almal volke wat besny is. Maar hier staan hulle is onbesnede al is hulle besny. Eintlik staan hier letterlik hulle is net aan die voorhuid besny, nie in die hart nie. Daarom

word God se oordeel oor hulle aangekondig. Maar tussen hierdie ry heidense volke staan dan ook Juda! Skielik bevind die Godsvolk hom tussen die heidene, op dieselfde vlak. Waarom? Presies om dieselfde rede: Ook hulle is net aan die voorhuid besny, nie aan die hart nie. Daarom word hulle saam met die heidene geoordeel.

Die letterlike besnydenis het dus geen betekenis as dit nie in die hart en lewe ingaan nie. In twee gevalle kom die letterlike besnydenis en die geestelike besnydenis in een sin langs mekaar voor. Daar

word van dieselfde mense geskryf hulle is “onbesnedenes van hart en onbesnedenes van vlees” (Eseg 44:7, 9). Dit beteken nog ’n keer dat die letterlike, “vleeslike” besnydenis ’n geestelike betekenis gehad het.

Wanneer ’n mens hierdie uitsprake nagaan, is dit duidelik dat besnydenis in verband staan met bekering, geloof, liefde vir God, gehoorsaamheid aan Hom, ’n nuwe lewe tot sy eer.

 

Die Nuwe Testament

Natuurlik moet ons ook kyk na die betekenis wat in die Nuwe Testament aan die besnydenis gegee word. Veral Paulus verwys dikwels na die besnydenis. En dis maklik om sy verwysings in drie verskillende groepe in te deel: neutraal, negatief, positief.

♦   Neutraal Paulus verwys soms saaklik-neutraal na die besnydenis, sonder enige voor- of afkeur. Hy praat van besnedenes (Jode) en onbesnedenes (heidene) bloot as groepe (Gal 2:6-9; Ef 2:11; Kol 3:11; Tit 1:10). Dikwels is die besnydenis ook totaal onbelangrik (Rom 3:30; 1 Kor 7:18, 19; Gal 5:6; 6:15; Kol 3:11).

♦   Positief Hy kan egter ook groot waardering vir die besnydenis uitspreek en veral die geestelike betekenis van die besnydenis vir die Jode beklemtoon (Rom 2:25-29; 3:1-3; 4:11-12). Hy sien sy eie besnydenis as deel van die erfenis waarop hy sou kon roem (Fil 3:3- 5). Hy is ook bereid om vir Timoteus te laat besny – al is dit waarskynlik meer om strategiese redes as om geestelike redes (Hand 16:3).

♦   Negatief Maar hy kan ook sterk negatief oor die besnydenis oordeel en dit selfs veroordeel (Gal 2:12; 5:2- 4, 6, 11; 6:12-13; Fil 3:2. Kyk ook na Hand 15:1, 5, 24).

 

Negatief

Kom ons kyk eers na die negatiewe betekenis wat hy aan die besnydenis heg. Dit is opvallend dat dit in elke geval gaan om Jode of Joodse Christene wat eis dat gelowiges uit die heidene besny moet word. Dit is deur en deur die situasie in Galasië. Dit is trouens die hoofrede waarom hierdie brief geskryf is, en daarom kom omtrent al die negatiewe verwysings na die besnydenis hier voor. In Filippense gaan dit oor dieselfde saak.

Waarom is Paulus so skerp negatief? Omdat die Jode en sommige Joodse Christene geëis het dat die bekeerlinge uit die heidendom die wet moes hou anders kon hulle nie gered word nie. Vir Paulus het dit beteken dat Jesus dan nie genoeg was nie, dat daar by sy kruis en opstanding iets moes bykom, en wat dit nog erger maak, dat die mens dit wat dan sou kortkom, deur wetsonderhouding moes

by sit. Dit was vir hom sonder meer die vernietiging van die evangelie, en daarom dreig hy ook: As hierdie heidene hulle laat besny, sal hulle die band met Christus verbreek en die genade van God verbeur (Gal 5:4).

Dit gaan in Paulus se veroordeling van die besnydenis dus glad nie om die betekenis van die besnydenis in die Ou Testament of oor die betekenis vir die Joodse gelowiges nie. Dit gaan om die gelowiges uit die heidene, en sy argument is dat Jesus genoeg gedoen het, dat ons nie iets hoef by te dra deur die wet te hou nie. Dit was tog ook die besluit van die kerkvergadering in Jerusalem (Hand 15).

Dis skynbaar eintlik omdat die Judaïste vereis het dat die wet gehou moet word, en toe die besnydenis as deel van die wet voorgehou het, dat Paulus so skerp teen die besnydenis was. Ons sal sien dat sy positiewe waardering van die besnydenis in ’n ander verband voorkom waar die wet nie ’n rol gespeel het nie. Dit is die situasie waarin hy die besnydenis op sigself beoordeel, en nie as deel van die wet nie. Kom ons kyk daarna.

 

Positief

Wanneer ons kom by Paulus se positiewe waardering van die besnydenis, verander die prentjie radikaal. Ons kyk hier na twee dele uit Romeine, 2:17-29 en 4:11-12.

Romeine 2:17-29

In twee parallelle gedeeltes behandel Paulus eers die wet (17-24) en dan die besnydenis (25-29). In beide gevalle gebruik hy dieselfde onderskeiding: uiterlik-innerlik of letterlik-werklik.

♦   Dit help nie om die wet uiterlik, letterlik te besit, maar dit nie te hou, nie werklik daarvolgens te leef nie.

♦   Dit help nie om uiterlik, vleeslik, letterlik besny te wees, maar jou hart is nie deur die Gees besny nie.

Dit beteken Paulus handhaaf volledig die geestelike betekenis van die besnydenis wat ons in die Ou Testament gekry het. En hy verbind dit selfs met die werk van die Gees. Dan kan daar geen sprake daarvan wees dat die besnydenis maar net ’n vleeslike teken was dat iemand ’n Jood is nie. Hy noem hier selfs die moontlikheid dat iemand wat nie letterlik besny is nie, tog werklik die geestelike besnydenis kan hê (v 26). Dié moontlikheid het ons nie eens in die Ou Testament gekry nie. Let daarop hoe ontspanne Paulus hier oor die besnydenis oordeel wanneer dit nie, soos in Galasië, vereis word as ons bydrae by die verlossing in Jesus om gered te word nie.

Romeine 4:11-12

Hier ontwikkel Paulus die betekenis van die besnydenis soos ons dit by Abraham gekry het. En hier het ons inderdaad sy heel belangrikste uitsprake oor die geestelike betekenis van die besnydenis.

Net soos in Galasiërs gaan dit in Romeine 4 oor die regverdiging (redding) net deur die geloof. Hy gebruik Abraham as dié voorbeeld. Abraham het nog nie die wet gehad nie. Die wet is eers eeue later tydens die uittog aan Israel gegee. Maar Abraham is dus geregverdig sonder die wet, maar óók voordat hy besny is (4:9-10). Ook die besnydenis kon dus nie sy “bydrae” tot sy redding wees nie. Die

Here het hom dus net deur sy geloof gered (4:3; vgl Gen 15:6).

Wat was dan die betekenis van die besnydenis? “Hy het die besnydenis as ’n teken ontvang. Dit is ’n seël wat bewys dat God hom vrygespreek het omdat hy geglo het toe hy nog onbesnede was” (4:11).

Dit kan geen twyfel lei dat Paulus hier die geestelike betekenis van die besnydenis voluit erken nie. Hy bring dit direk met die geloof en die redding (regverdiging) in verband.

 

Besnydenis-doop

Watter verband is daar nou tussen die besnydenis en die doop? Ons kan na twee kante kyk.

♦   Daar is duidelik ’n sterk verband.

♦   Maar die doop het ’n baie ryker betekenis as die besnydenis.

Dit het uit sowel die Ou Testament as die Nuwe duidelik geword dat die besnydenis van die begin af ’n ryk geestelike betekenis gehad het. In die Ou Testament is Israel keer op keer aangespreek oor hulle onbesnede van hart, ore, lippe is, dit beteken dat hulle ontrou, ongehoorsaam aan God, sonder liefde vir Hom was. En net so is verwys na die geestelike betekenis as die besnydenis van hart, lippe, ore. Dit het gedui op geloof, gehoorsaamheid, liefde vir God, op toewyding en ’n nuwe lewe tot sy eer. Israel is gewaarsku dat die letterlike besnydenis nie genoeg is nie, dat iemand wat net letterlik besny is, eintlik nog onbesnede is. Ons het gekyk na die ontstellende gelykstelling van Juda aan

die heidene omdat ook Juda net “aan die voorhuid besny” is (Jer 9:25, 26). Dit beteken tog eintlik dat ’n Jood wat net besny is, maar nie glo nie, nie regtig deel van die volk van God is nie. En dit is tog presies die teenoorgestelde van die gedagte dat die besnydenis ’n nasionale teken was wat net van mense Jode gemaak het.

Dit is tog duidelik dat daar ’n opvallende ooreenkoms is met die betekenisse van die doop. Ook in die doop gaan dit om ’n letterlike saak met ’n geestelike betekenis. En ook hier het die betekenis alles te doen met gehoorsaamheid en liefde vir God, met ’n toegewyde lewe. Maar die belangrikste ooreenkoms is dat God deur beide besnydenis en doop mense in die verbond met Abraham opneem.

Dis verder interessant dat ook Christene vermaan word dat hulle nie die betekenis van die doop verstaan nie (Rom 6:1-3). Ook Simon kan gedoop wees sonder dat dit uitwerk in sy lewe (Hand 8:14-23) – presies wat met die ongehoorsame Israel gebeur het. ’n Mens sou van Simon kon sê dat hy ’n “ongedoopte” hart, ore, lippe gehad het. Die ooreenkoms met Israel en die besnydenis is so

duidelik dat dit nie intensief beredeneer hoef te word nie.

Maar alhoewel daar dus ’n opvallende ooreenkoms is tussen die besnydenis en die doop, is dit net so waar dat die betekenis van die doop baie ryker is as dié van die besnydenis.

♦   Eerstens is die heilservaring waaraan God ons deur die doop deel gee, baie ryker uitgewerk in die Nuwe Testament. Heelwat van die Nuwe Testament se heilsbegrippe kom nog nie in die Ou Testament voor nie, soos die wedergeboorte. Maar in beginsel gaan dit in beide Testamente oor die verhouding met God en die nuwe lewe.

♦   Verder kon sekere van die doop se betekenisse eers ná die dood en opstanding van Jesus na vore kom. Ons het dit al vroeër gesien toe ons gekyk het na die verskille tussen die doop van Johannes en die Christelike doop. Johannes se doop kon mense nog nie met Christus se dood en opstanding verenig nie. Dit geld net so vir die besnydenis. Maar ons moet terselfdertyd onthou dit alles is net ’n verryking en verfyning van die heil, terwyl dit nog altyd om dieselfde saak gaan: ’n nuwe lewe van liefde en gehoorsaamheid aan God.

♦   Die doop gaan nie net terug op die besnydenis as inlywing in die verbond nie, maar miskien nog sterker op die Groot Versoendag (Lev 16) waar die jaarlikse offer vir die sonde gebring is, en ook op die algemene offerdiens (Heb). Daarom het die vroegste verwysings na die doop met sondevergifnis en reiniging verband (Hand 3:38; 22:16). As ons kyk na die ontwikkeling in die Nuwe Testament, is dit dus waarskynlik dat die doop aanvanklik eerder by die offers van die Ou Testament aangesluit het, en later eers die inlywende betekenis van die besnydenis gekry het. Alles was nie in die tyd van die Nuwe Testament van die begin af duidelik nie. Die doop is aan die begin baie sterker betrek op vergifnis van sonde, terwyl die inlywing in die verbond eers later kom (Gal 3:29). Die Joodse gelowiges het nog taamlik lank die besnydenis beoefen (Hand 21:21) wat beteken dat hulle nog nie behoefte gehad het aan die doop as inlywing in die verbond nie.

♦   Die belangrikste verskil is egter waarskynlik dat God ons baie duideliker deur die doop as deur die besnydenis in staat stel om die nuwe lewe te lei. Die besnydenis was in ’n sin net ’n appèl om aan die Here gehoorsaam te wees, terwyl die doop ’n appèl én ’n bemagtiging is. Deur die doop lyf Hy ons nie net in die Abrahamverbond in nie, maar verenig Hy ons met Christus sodat ons ’n aandeel kry in sy opstandingslewe. Juis dit stel ons natuurlik op ’n buitengewone manier in staat om die nuwe lewe te lei. Ons hoef net aan sy lewe deel te neem. Miskien kry ons alreeds by die profete iets hiervan. Hulle het in die toekoms gesien dat God Israel op ’n nuwe manier in staat gaan stel om aan Hom gehoorsaam te wees. Esegiël skryf van ’n nuwe hart en ’n nuwe gees wat ’n gawe van God gaan wees,  iets wat nog nie regtig by die besnydenis ter sprake was nie (Eseg 36:24-27). Ook Jeremia praat daarvan dat God sy woord op Israel se harte sal skryf (31:33).

In die lig van hierdie bespreking is dit dus nie verantwoord om die besnydenis selfs ’n vleeslike, nasionale te ken te noem dat iemand ’n Jood was nie. Dis verre daar vandaan! Die besnydenis het van die begin af ’n sterk geestelike betekenis gehad sodat die volk aanhoudend vermaan kon

word om die betekenis van die besnydenis in hulle lewe in te dra. En die besondere betekenis wat Paulus aan die besnydenis gee (Rom 4), span die kroon. Dit word direk met die regverdiging in verband gebring; dus met die feit dat God Abraham as sy kind aangeneem het. Dit is dus nie vreemd dat Paulus uiteindelik ’n direkte verband lê tussen die betekenis van die besnydenis en die doop nie (Kol 2).

 

 

 

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

 

 

Skrywer: Prof Adrio König

 

Die antichris – Francois Malan

‘n Leser vra:

Ek verneem graag,as die antichris eendag kom, in watter taal gaan hy met ons kommunikeer. Daar is baie verskillende volke en nasies, dialekte. Hoe gaan hy met almal kommunikeer? Is daar iewers in die Bybel enige bewyse in watter taal gaan hy met ons kommunikeer?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

In die Bybel word geen taal genoem vir die antichris nie.

Die woord of naam ‘antichris’ beteken ‘teenstander van Christus’ of  ‘in die plek van Christus’. Die woord kom slegs vier maal in die Nuwe Testament voor, naamlik in 1 Johannes 2:18,22; 4:3; en in 2 Johannes 7. Die woord word ook nie in die Griekse literatuur voor die koms van Christus gebruik nie. Dit lyk asof Johannes self die woord geskep het. Die ander Bybelskrywers ken ook nie die woord nie.

Die gedagte van ‘n stryd van die wêreldmagte teen God en sy volk kom reeds in die Ou Testament voor, vgl. Eseg.38:2-3 se Gog en Magog; Dan.9:26,27; 11:31; 12:11 die ander regeerder wat ‘op die een hoek van die tempel ‘n ding sit wat ‘n gruwel is vir God en wat verwoesting aanrig’ – wat waarskynlik verwys na Antiogus Epifanes wat in 168 v.C. ‘n altaar vir die Griekse hoofgod Zeus op die tempelterrien opgerig het. Jesus verwys daarna in Mark.13:14, vgl.Matt.24:15, as ‘n tipe van die weerstand wat teen Jesus en sy volgelinge gevoer sal word.

Die idee van ‘antichris’ verskyn ook in Paulus se beskrywing van ‘die wettelose mens’ in 2 Tes 2:1-12. In Openbaring word van beeldspaak gebruik gemaak waar verwys word na die draak (Openb 12), die dier wat uit die see opkom (Open.13) en die dier wat uit die aarde opkom, wie se  getal 666 is (Openb 13:18).

1 Joh 2:18 praat ook van baie antichriste wat nou reeds daar is. Dit is die bewys dat ons reeds in die laaste dae leef, tussen die eerste en tweede koms van Christus.

Volgens 1 Joh 4:3 is elkeen wat nie bely dat Jesus die verwagte Christus (in Grieks), Messias (in Hebreeus), Gesalfde van God is nie, het nie die Gees wat van God afkomstig is nie (m.a.w. die Heilige Gees wat in ons kom woon – vgl. 2:20-21 gesalf met die Heilige Gees). So ‘n lidmaat wat nie meer kan bely dat Jesus waarlik mens is en ook waarlik God is nie, het die gees van die antichris – staan buite Christus en is eintlik teen Christus.          

2 Joh 7 verwys juis na sulke lidmate: Daar het baie misleiers te voorskyn gekom in die wêreld (letterlik: wat uitgegaan het in die wêreld in). Hulle erken nie dat Jesus die Christus is wat mens geword het nie. Dit is wat ek met ‘die misleier, die antichris, bedoel. 

So sê 1 Joh 2:22 ook: Wie is die leuenaar anders as hy wat nie wil erken dat Jesus werklik die Christus is nie? Hý is die antichris, hy wat nie die Vader en die Seun wil erken nie. Wie nie die Seun erken nie, verwerp ook die Vader; wie die Seun erken, erken ook die Vader – met ander woorde, iemand wat Jesus nie erken nie, erken nie dat Jesus God is nie.

Almal wat nie glo dat Jesus ware mens en ware God is nie, is ‘n antichris. Sulke mense kom in al die dele van die wêreld en onder alle tale van die wêreld voor, ook onder mense van jou eie taal. 1&2 Johannes is nie so bekommerd oor ‘n antichris wat voor die wederkoms van Christus sal verskyn nie, as wat Johannes bekommerd is oor lidmate wat nou reeds óf Christus se mensheid óf sy godheid verwerp.

 

Skrywer: Prof Francois Malan

 

Siel – Francois Malan

Jan vra:

Gen 2: 7 sê: En die Here God het die mens geformeer uit die stof van die aarde en in sy neus die asem van die lewe geblaas. So het die mens ‘n lewende SIEL geword. Mens saamgestel uit gees, siel en liggaam. Wanneer die wedergebore mens sterf gaan sy gees na God toe en sy liggaam word stof waaruit dit geneem is. Sy siel behels die mens se wil, intellek en emosies. Wat word van die siel by sodanige afsterwe. Die algemene uitdrukking ” Die Here het my siel gered” het vermoedelik betrekking op ‘n skrif soos 1 Petrus 1: 9: “en die einddoel van julle geloof, die saligheid van julle siele..”. Hoe steek die drie dimensie inmekaar, asb.

 Antwoord 

Prof Francois Malan antwoord:

Die Hebreeuse woord nefesj (siel) kom 755 maal in die Ou Testament voor. Die woord beteken eerstens ‘keel’ (soos in Jes 5:14: die doderyk maak sy ‘keel’ wyd oop) en dan ‘asem’ wat deur die keel kom (soos in Job 41:12 vir die krokodil, letterlik: Leviatan, se asem wat vure aansteek).  Daarnaas dui die woord ook ‘lewe’ aan in Gen 9:4,5; dat die lewe (nefesj) van die dier in sy bloed gesetel is, wat die Here gegee het om vir julle lewens (nefesj) versoening te doen (Lev 17:11).

Soos asem ‘n teken van lewe is, beteken nefesj (siel) ook lewe of lewensgees. In Gen 1:30 word gesê dat die Here aan al die diere, ‘aan alles wat leef (Letterlik: alles wat ‘n ‘lewende siel’ het) die groen plante gee as kos. Job 12:10 se digterlike taal gebruik siel en gees as sinonieme om lewe uit te druk: Hy het al wat lewe (letterlik: die siel van elke lewende ding) in sy mag, die asem (ruach gees) van elke mens. Vgl. Openb 8:9: ‘n derde van alles wat in die see lewe (letterlik: wat in die see siele het). Solank die mens lewe is die lewe (siel) nog in hom: Saul sê in 2 Sam 1:9 ‘…want ek leef wel nog…’ (letterlik: my siel is nog in my). In Hand 20:10 sê Paulus van Eutiges wat by die derde verdieping af geval het: Hy lewe! (letterlik: sy siel is in hom). By die dood verlaat die ‘siel’ die mens, soos Ragel wat sterf volgens Gen 35:18: Maar Ragel was aan die sterf, en terwyl sy haar laaste asem uitblaas… (letterlik: toe haar siel besig was om te vertrek, want sy het gesterf,… 

 Daarom vertaal die 1983-vertaling Gen 2:7 met: ‘Die Here God het toe die mens gevorm uit die stof van die aarde en lewensasem in sy neus geblaas, sodat die mens  ‘n lewende ‘wese’ (nefesj) geword het.’

 Toe die Griekse vertaling van die Ou Testament in ongeveer 250 voor Christus begin, het hulle die Griekse woord psuche gebruik om die Hebreeuse woord nefesj te vertaal in 600 van die 755 gevalle. Die Griekse woord psuche beteken ‘lewe’ en word ook gebruik om ‘persoon’ uit te druk, en dan verskeie aspekte van die mens, as die sentrum van emosies, begeertes en gevoelens, word ook gebruik vir die gees van die heelal en van die mens. Maar die Griekse woord het ook die betekenis van die onsterflike siel binne die sterflike liggaam gehad, wat die Hebreeuse psuche nie het nie. Die algemene uitdrukking: die Here het jou siel gered, met die konnotasie wat ons aan die siel begin heg het as die onsterflike siel in onderskeiding van die sterflike liggaam, is eintlik nie ‘n Bybelse gedagte nie, maar kom uit die Griekse filosofie. Daarom is die  straf op die sonde van die mens volgens Genesis 3:19: Stof is jy en tot stof sal jy terugkeer. Sonder om bewuste onsterflikheid aan die mens toe te ken. Prediker 12:7 voeg daarby: ‘Die tyd wanneer die stof tot die aarde terugkeer soos dit was, en die gees (ruach, lewensasem) na God terugkeer wat dit gegee het.’ Dit was eers Jesus se opstanding uit die dood wat vir ons bewys het dat daar plek is vir die mens in die ewigheid. Die Psalms is vol klagte by die Here dat die dooies nie meer die Here kan prys nie, en in die vergetelheid versink. 

 Die Bybel sien die mens as ‘n lewende eenheid. In die Ou Testament sterf die mens se gees en liggaam. Enkele ligpuntjies oor ‘n lewe na die dood blyk uit die profete en veral by Daniël (vgl. 12:2,3). Maar in die Nuwe Testament verander die uitsig op die lewe na die dood. Jesus het nie net die siel kom red nie, maar ook die siek liggame van mense kom genees. Hy het nie slegs met sy gees of siel opgestaan uit die dood nie, maar ook met sy liggaam, wat verander het in ‘n verheerlikte liggaam. So verwag ons ook ‘n verheerlikte liggaam met die opstanding wanneer Jesus weer kom (vgl. 1 Kor 15:20-28 en veral 15:35-57; vgl. ook die ewige heerlikheid wat o.a. in Mat 25:34 geteken word, en die ewige straf in Mat 25:41; Rom. 8:18; Kol.3:4, ens.). 

 

Die Griekse woord psuche (siel) verwys in die Nuwe Testament na die lewe van die mens as denke, wil, en gevoel – jou innerlike self, denke, gedagtes, gevoelens (begeertes), jou hart, jou wese.

                In Flp 1:27 vat die 1983-vertaling ‘een gees, een siel’ saam as sinonieme vir versterking:

                                volkome eensgesindheid, waar dit gaan om die een doel of begeerte in die

 geestelike stryd om die geloof.

                In Mat 26:38 word ‘my siel’ vertaal met ‘Ek’ is doodsbenoud.

                In Hebr.12:3 word ‘in julle siele’ met ‘geestelik’ moeg vertaal.

                In Efes. 6:6 word ‘uit die siel’ vertaal met ‘van harte’ die wil van God doen.

                In Hand 2:27 word ‘my siel’, soos aangehaal uit Ps 16:10, vertaal met ‘my’: U sal ‘my’

                                nie aan die doderyk oorlaat nie.

Die woord ‘siel’ word in hierdie onderskeie verbande figuurlik gebruik as aanduiding van die persoon.

 

In die Nuwe Testament word die woord psuche konkreetgebruik vir lewe (Mat 10:39), ook vir ‘ek’ as persoon (Mat 10:28) vir wie God met siel en liggaam in die hel kan werp. In Hand 2:41 word ‘siele’ gebruik vir die 3,000 mense wat tot bekering gekom het.

Waar die vier woorde hart (kardia), siel (psuche), verstand (dianoia) en krag (ischus) saam gebruik word in Markus 12:28 (vgl. Mat 22:37; Lk 10:27; soos aangehaal uit Deutr.6:5 se ‘hart, siel en krag’) kan ‘siel’ goedskiks met ‘lewe’ vertaal word, jou lewensbeginsel.

So ook met 1 Tes 5:23 se ‘gees (pneuma), siel (psuche) en liggaam (sooma)’ waar Paulus die sinonieme ‘gees’ en ‘siel’ gebruik om soveel moontlik klem te lê op ‘die hele mens’, dat God julle so sal bewaar dat julle onberispelik sal wees wanneer ons Here Jesus Christus weer kom. (let wel: die liggaam word ingesluit vir bewaring deur God tot by die wederkoms).

Ook die woord ‘gees’ (pneuma) kan die innerlike van die mens aandui, sy persoon (vgl. Hand.17:16 waar ‘sy gees’ vertaal word as: ‘hy’ het verontwaardig geword; Gal 1:18 ‘met julle gees’ wat goedskiks  ‘met julle’ kan vertaal word, soos in Flp 4:23 se ‘met julle gees’ wat as ‘by julle’ vertaal is, so ook Flm 1:25. 

So kan ‘gees, siel en liggaam’ in die drie woorde van 1 Tes 5:23 onderskeidelik die persoon (gees, pneuma) aandui,  na sy innerlike persoon (siel) en die uiterlike (liggaam) van die persoon, om daarmee die hele persoon te beklemtoon.

[Gees kan ook verwys na die ingesteldheid of denkwyse van die mens, soos in Gal 6:1 met ‘n gees’ van sagmoedigheid, wat bloot as ‘doen dit in sagmoedigheid’ vertaal kan word.]

1 Petrus 1:9 sê: Deur in Hom (Jesus Christus) te glo, al sien julle Hom nou nie, het ‘julle’ (nefesj) reeds deel aan die saligheid.

Jou opmerking: En die Here God het die mens geformeer uit die stof van die aarde en in sy neus die asem van die lewe geblaas. So het die mens ‘n lewende SIEL geword. Mens saamgestel uit gees, siel en liggaam – is nie korrek nie. Die mens is nie saamgestel uit gees, siel en liggaam nie. Dit is woorde waarmee die mens van verskillende kante af beskryf word – van sy uiterlike liggaam, sy innerlike (Jou opmerking: Sy siel behels die mens se wil, intellek en emosies), wat as gees of siel of albei as sinonieme gebruik kan word. 

Wat word van die siel by sodanige afsterwe – siel, as sinoniem vir gees word bv. in Openb 20:4 gebruik vir die gelowiges wat aan Christus getrou gebly het en solank op trone gaan sit het om as regters op te tree.

Hoe steek die drie dimensie inmekaar, asb. –

Die gees (pneuma) is die mens se nie-materiële vermoë, wat sensitief kan wees vir God en op God kan reageer in teenstelling met die sarks vleis, liggaam, swak of sondige van die mens, vgl. Hand 17:16 Paulus word verontwaardig (letterlik: sy gees in hom het ontsteld geword) oor die baie afgodsbeelde in Atene; 1 Kor 2:11 watter mens ken die verborge dinge van ‘n mens behalwe die gees van die mens wat in hom is?

Die siel verwys na die mens se lewe, sy innerlike, gevoel, wil, verstand, emosies as sy persoon. Dit is aspekte van sy gees (pneuma), van die persoon, die ‘ek’, wat ook ‘n sinoniem van ‘gees’ kan wees.

Die liggaam verwys na die mens se uiterlike verskyning, wat nie sonder sy gees /siel gedink kan word nie, en sy gees/siel kan ook nie sonder sy liggaam gedink word nie. Met die liggaam pleeg ons gees/siel sonde, vgl. Rom 6:13a Julle moet geen deel van julle liggame in diens van die sonde stel as ‘n werktuig om goddeloosheid te bedryf nie. Met die liggaam van ons gees/siel dien ons die Here, Rom 6:13b En stel elke deel van julle liggame in diens van God as werktuig om te doen wat God wil.. In Rom 12:1 doen Paulus ‘n beroep op die gelowiges om hulleself (letterlik: julle liggame) aan God te gee as lewende en heilige offers wat vir Hom aanneemlik is. Dit is die wesenlike (Ou vertaling: julle redelike godsdiens) van die godsdiens wat julle moet beoefen.

 

Skrywer: Prof Francois Malan