Wette en strawwe 2 – Jan van der Watt

Vandag onderskei ons tussen siviele en kriminele sake, met ander woorde, siviele sake waar twee individue ’n probleem het en die hof die saak vir hulle oplos en kriminele sake waar iemand teen die gemeenskap oortree het en die staat die persoon tot orde roep in die hof. In die Bybelse tyd was dit anders.

Eerstens was daar sake waar kwaadwilligheid nie ’n rol gespeel het nie, maar een persoon tog ’n ander skade berokken het, soos as ’n vuurtjie wat jy maak, het per ongeluk jou buurman se lande aan die brand steek. Die slagoffer kon dan vir kompensasie by die regter vra (byna soos ons siviele sake vandag).

Tweedens was daar persone wat bewustelik ernstige oortredings begaan het. Om dit te verstaan moet ons verstaan dat die mense destyds nie eerstens aan individue gedink het nie, maar aan groepe. Dit was groepsgeörienteerde gemeenskappe – groepe was belangriker as individue en individue het hulle identiteit by hul groepe gekry. Hulle was alleen belangrik insoverre hulle hulle groepe verteenwoordig het. Daarom is ’n oortreding wat ’n individu begaan het, ook gesien as ’n oortreding binne en van die groep of gemeenskap. As iemand byvoorbeeld God beledig, is dit nie sy sonde nie, maar die sonde van die groep. Daar kan dan verwag word dat God die groep (volk) gaan straf. Daarom moet die groep dan die persoon straf, gewoonlik deur hom/haar uit die groep te gooi deur verbanning of selfs die dood. So is die groep gesuiwer van die kwaad wat die voortbestaan van die groep verseker het. Baie van die sosiale wette (bv. van die seksuele wette in Deuteronomium of Levitikus) in die Ou Testament werk op die basis. Die strawwe (bv. die dood vir iemand wat voorhuwelikse seks beoefen) was meer gemik op die suiwering van die gemeenskap as op die proporsionele straf vir die daad wat gepleeg is. As moderne, indvidualistiese mense verstaan ons dit vandag dikwels moeilik – dit klink so liefdeloos. In die oë van die mense van destyds was dit juis liefdevol – liefdevol teenoor die gemeenskap, al moet een individu wat die onheil gebring het, gestraf word.

Derdens was daar ernstige oortredings soos moord, diefstal, of huweliksontrou. Hier het dit weer ietwat anders gewerk as vandag. Wat hierbo by punt 2 gesê is, geld ook hier – daar is ’n sonde in die gemeenskap wat reggestel moet word. Dit was dan weereens die plig van die familie of groep wat benadeel is om straf of kompensasie te soek van die een wat die onreg gepleeg het. Die hof moet dan help om te besluit wat die regmatige kompensasie is en watter vorm van wraak toegelaat word as daar nie aan die eise voldoen word nie. Dit is dus ’n vorm van ‘ in balans bring’ van wat gebeur het om sodoende ook te keer dat die gemeenskap nie in ongekontroleerde wraak opgaan nie. Iets hiervan is ook te sien in die feit dat Jesus vir ons sonde moes sterf – daar moes balans kom.

 

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Wette en strawwe 1 – Jan van der Watt

In die Bybel lees ons dikwels van vreeslike strawwe en dat die koning sommer op sy eie besluit om ‘n stad te verwoes of mense dood te maak. Dit druis vir ons in teen wat ons voel liefde is, iets wat eie is aan die boodskap van Jesus. In die volgende paar stukkies oor ‘wet en straf’ gaan ons kyk hoe wette en straf in die Bybelse tyd gewerk het. Ons moet altyd onthou dat die Bybel in ander tye en kontekste geskryf is en dat ons dit eers binne daardie kontekste moet verstaan. Dan kan ons vra hoe dit op vandag toegepas moet word (ons noem die proses hermeneutiek).

Wat was die basis van die denke oor wette in die omgewing waar die Bybel geskryf is, veral die Ou Testament? Die reg was in die hande van die koning – hy was die oppergesag. Een van sy hooftake was om te sorg vir reg en geregtigheid en daarom was hy ook die regter. God word ook dikwels die regter geteken wat op ’n troon sit, omdat Hy as Koning van sy Koninkryk regeer. Sy wil is wet, want Hy is die koning. So het God ook uitdruklik deur die Wet van Moses aangedui wat sy wil vir sy mense is.

Die gewone wette waarvolgens mense geleef het, was meestal maar deel van die tradisie wat deur geslagte oorgelewer is. Mense het dit van hulle gemeenskappe geleer en dit so aan hulle kinders deurgegee. Soos situasies verander het, is die wette wel aangepas, maar dit was meer ’n kwessie van nuwe toepassing as aanpassing of verandering.

In sommige gevalle kon ‘n volgende koning van die reëls verander, maar dit het gewoonlik nooit regtig teen die breë gang van die wette ingedruis nie. Toe Jesus gekom het, het Hy nie die wet tot niet kom maak nie (Matt 5), maar het juis die kern van die wet, naamlik, liefde kom beklemtoon. Binne die situasie van sy liefde, het Hy die wet innoverend in ’n nuwe lig kom stel.

In gevalle soos die Tien Gebooie is daar ’n standaard groep wette gegee waarvolgens die gemeenskap moes leef. In die geval van die Tien Gebooie moes die wette in verskillende situasies toegepas word, wat beteken het dat die priesters en later die wetsgeleerdes reëls moes maak oor hoe die wette verstaan moes word. Byvoorbeeld, as daar staan dat jy die Sabbat moet heilig, wat beteken dit? Dit moes met lyste van reëls verduidelik word. So sal mense byvoorbeeld vir die lam man wat gesond geword het, sê hy mag nie sy bed op die Sabbat dra nie of vir Jesus dat Hy nie mense op die Sabbat mag gesond maak nie (Joh 5). Dit was alles reëls wat gemaak is om te help om die Sabbatswet beter te verstaan.

Toe die Romeine natuurlik Judea ingeneem het, was daar ’n botsing van wette. Die Romeine het ’n sterk stelsel van wette gehad wat hulle oral toegepas het (ons gebruik vandag nog Romeins-Hollandse wetsisteme in Suid-Afrika). Dit het in botsing gekom met van die lokale wette. Daarom het die Romeine besluit om van die lokale wette toe te laat, mits dit nie met die Romeinse wette bots nie. Die Joodse Raad (Sanhedrin) het so beperkte wettiese mag gehad (lees gerus Joh 18, veral verse 28-31).

 

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Waarsêery – Francois Malan

Jan Smith vra:

Ek weet nie of daar al iets geskryf is oor waarsêery nie. Saul roei diesulkes uit maar in sy nood besoek hy die Heks van Endor en versoek dat Samuel vir hom moet verskyn. Sommige kenners sê dit was ‘n demoon ander reken dat God dit uitsonderlik toegelaat het om vir Saul te wys dat Hy klaar is met hom. Soms lyk die demoonstorie vir my reg maar dan profeteer “Samuel” dat Saul en sy twee seuns die volgende dag by Hom sal wees. Saul en sy seuns sterf inderdaad en dit bevestig die tweede siening waarna ek hierbo verwys. Wil u dalk help met ‘n verduideliking, Asb

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord: 

Waarsêery was bekend in die Midde-Ooste en is ook beoefen deur Israeliete wat nie op die Here vertrou het nie, ten spyte van die Here se uitdruklike afwysing daarvan.

Eksodus 22:18 ‘Jy mag nie ‘n towenares laat lewe nie.’ Met ‘towenares’ word verwys na iemand wat haar met okkulte sake inlaat, verborge, geheime, bonatuurlike sake.

Deuteronomium 18:9-14: ‘Wanneer jy in die land kom wat die Here jou God aan jou sal gee,

moet jy nie die afskuwelike praktyke van daardie nasies aanleer nie…Daar mag nie ‘n besweerder by jou wees nie en ook nie ‘n towenaar of iemand wat voortekens lees, of ‘n goëlaar of ‘n slangbesweerder, of iemand wat geeste om inligting vra en dooies raadpleeg nie. Die Here het ‘n afsku van elkeen wat hierdie soort ding doen. Trouens dit is juis oor dié afskuwelike praktyke van die Kanaäniete dat die Here jou God hulle in jou belang gaan verdryf. Jy moet opreg wees voor die Here jou God. Hierdie nasies wat jy gaan verdryf, luister na towenaars en besweerders. Maar die Here jou God verbied jou om dit te doen.’

In Nahum 3:4 word verwys na Nineve met haar towerkunste wat nasies met haar towerkunste

vernietig.

Eksodus 7:11 verwys na die Farao se reaksie op Moses se wondertekens, wat die Here aan

hom gegee het. Die Farao se goëlaars, die Egiptiese towenaars, doen toe met hulle towerkunste

presies dieselfde as Moses, hoewel Moses se slang daarna al hulle slange ingesluk het.

Maleagi 3:5 ‘Dan sal Ek na julle toe kom as regter. Ek sal sonder versuim regspreek teen dié wat

hulle met towery ophou….teen dié wat nie vir My eerbied het nie, sê die Here die Almagtige.’

Behalwe in gevalle van Israel se dekadensie, wanneer hulle die gebruike van die heidense volke

begin aanneem (2 Kon 17:17; 21:6), word slegs van towenaars gepraat in verband met vreemde

volke. So roep Nebukadnesar sy towenaars, die voorspellers, die goëlaars, en die sterrekykers om

sy droom vir hom uit te lê (Daniël 2:2), en die Filistyne hulle waarsêers om raad te gee

(1 Sam.6:2).

Die beoefening van okkultisme is vir die Here ‘n gruwel. Om die Here se guns te wen het Saul  die ‘dodebesweerders’ en waarsêers uit die land verban na Samuel se dood (1 Sam 28:3).

Dodebesweerders – letterlik: voorvaderaanbidders, wat die geeste van die gestorwenes

 oproep – die Griekse vertaling daarvan reeds in die 3e eeu v.C., is ‘buiksprekers’. Die 

vroue towenaresse het gewoonlik daarvan gebruik gemaak om die dooies se stemme na te 

maak.

 

Waarsêers – die beskouing was dat die dooies dinge geweet het wat op die aarde aangaan 

 en sal gebeur, en het dit deur die waarsegster te kenne gegee.

 

Maar toe Saul so iemand nodig gehad het, het sy amptenare goed geweet waar hy ‘n dodebesweerster in Israel se gebied kon kry. Saul vra haar om vir hom ‘n gees van ‘n gestorwene op te roep, en toe hy sê dit moes Samuel wees, besef sy dit is Saul wat met die versoek gekom het, 1 Sm 28:7,11. Saul sien self nie die ‘wese uit ‘n ander wêreld’ nie (letterlik: ‘n god of ‘n geestelike wese), maar die vrou vertel wat sy sou gesien het. Die gesprek wat volg tussen Samuel en Saul is ‘n herhaling van woorde wat Samuel in die verlede vir Saul gesê het en waaroor Saul tob en worstel (vgl. 1 Sm 15:14-30).

Saul kla dat God hom verlaat het. God antwoord hom nie meer nie, en die Filistyne veg teen hom (1 Sm 28:15). Nou wil Saul vir God dwing om met hom te praat deur ‘n waarsegster. Saul wou nie na die Here luister nie, en het selfs die priesters van Nob laat doodmaak, wat vir hom die woord van die Here kon gee (1 Sm 22:6-18). Eintlik hoop Saul die afgode van die heidene sal vir hom leiding te gee, omdat hy die Here en die pad van die Here verlaat het. Die verhaal word hier ingevoeg om te wys hoe vér Israel van die Here af weggedwaal het onder hulle koning wat hulle so graag wou hê, ‘soos dit by al die nasies is’ (1 Sam 8:5), dat hulle die gebruike van die nasies volg teen die wil van die Here in.

Al is daar in die okkulte van die nasies baie dinge en kragte wat ons nie verstaan nie, en waaroor mense hulle verwonder en laat lei, is dit in wese wantroue in die Here. Wat volgens 1 Samuel 28 presies gebeur het, weet ons nie. Maar dat waarsêery deur die Here veroordeel word, is duidelik.

Galasiërs 5:20 stel afgodery en towery onder die praktyke van die sondige natuur. Vgl Paulus se optrede teenoor die waarsegster in Hand 16:16-18 wat hulle in die openbaar as dienaars van God, die Allerhoogste aangekondig het, en Jesus se optrede teen die twee mense wat in die mag van die duiwels was en Hom as die Seun van God aangespreek het (Matteus 8:28-34).

Die woord van die Here deur Samuel aan Saul was: ‘…weerspannigheid is net so erg as die sonde van waarsêery; eiesinnigheid net so erg as die bedrog van afgodery. Omdat jy die woord van die Here verwerp het, het Hy jou as koning verwerp (1 Sam 15:23).

Vir sy dissipels het Jesus gesê: Hy stuur vir hulle die Heilige Gees (Jn 16:7). Wanneer Hy kom, die Gees van die waarheid, sal Hy julle in die hele waarheid lei. Wat Hy sal sê, sal nie van Homself kom nie: Hy sal net sê wat Hy hoor, en Hy sal die dinge wat gaan gebeur, aan julle verkondig.’ (Jn 16:13). Hy is die bron van ons kennis van die waarheid, en Hy gebruik daarvoor die woord van die Here om ons te oortuig van die waarheid..

 

Skrywer: Prof Francois Malan

Ou en Nuwe Apostels – Francois Malan

Vraag

Theo vra:

Is daar ‘n wesenlike verskil in die leringe van die Ou en die Nuwe Apostel kerke ? Of is dit maar basies dieselfde?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Die vraag gaan nie oor Bybelkennis nie, en daarom is ek nie bevoeg om die regte antwoord te gee nie. Uit die Internet blyk dit dat hulle leringe basies dieselfde is, maar dat daar tog ‘n klemverskil is.

The Old Apostolic Church do not believe in the literal interpretation of the Bible and that the natural needs to be considered to understand the spiritual. The Bible should be interpreted spiritually or allegorical. The Bible is understood in a Natural and Spiritual way and Spiritual interpretation is preferred. The stories in the Bible are historical events, but are lessons that have to be interpreted in the same way as the parables in the Gospels.

The Bible is not the only source of authority (Sola Scriptura), it must go hand in hand with the Holy Spirit to interpret the text. The Bible cannot give salvation but can lead the way to salvation which is by the Grace of God. According to OAC beliefs no more texts can be added to the Bible. Focus is placed on the fact that the Bible states that it is the prophecy of the book to which nothing can be added or removed rather than the more commonly followed view that it is the changing of the written text itself. The importance being mostly on the fact that it is the prophecy of the book that is of highest importance.

Salvation is by the Grace of God, which is according to the OAC is in Jesus Christ, and not in the Bible, though the Bible is used in teachings and testimonies. The church is not founded on the Bible, but on Jesus Christ, and the scriptures testify of Jesus Christ.

 

Maar die rol van die apostel word feitlik bo die Bybel se gesag geplaas:

Question 37 of the catechism asks, “Can we receive salvation and everlasting life through the scriptures?” Answer: “No…” The apostles have been set “to be a light of the Gentiles, that they should be for salvation unto the ends of the earth” (Catechism Question 11b). Question 35 asks, “Who has been sent to preach the Gospel?” Answer: “The apostles, as clearly shown in 1 Thess 2:13…”

Salvation is possible only through the apostle; for those who believe in Christ through the apostles (Catechism Question 36 & 49). To the apostles only has been given knowledge of the mysteries of the Kingdom of heaven (Catechism Question 5 & 50, e & f). People can only come to faith through the words spoken by an apostle: without the apostles no-one can become a believer. The church interprets Mt 10:40 to mean that no-one can see the Father or Christ if they do not accept the apostle, for, “Whoever welcomes you, welcomes me; and whoever welcomes me, welcomes the one who sent me.” The apostles are the only people with whom God speaks directly (Catechism Question 25), who understand the Scriptures (Catechism Question 38), who know God (Catechism Question 24), who speak the wisdom of God (Catechism Question 50c), are able to forgive sins (Catechism Question 47), and who are going to judge the earth (Catechism Question 41). 

The spiritual leaders of the New Apostolic Church are called Apostles. They are considered to be indispensable to preparing their members for the goal of faith. This goal is to be led into eternal community with God at the Second Coming of Christ. It takes center stage of a New Apostolic Christian’s faith.

The Apostles of the New Apostolic Church consider themselves as successors of the first Apostles during Early Christianity, who had been sent by Jesus Christ. In their tradition, they act as missionaries, who go to all men to preach the Gospel of Jesus Christ, and to prepare them for the Second Coming of Christ and eternal life. According to the NAC, the apostles are the only ones on earth who have the mission to forgive sins and baptise with the Holy Spirit. It is also a duty of the apostles, and all the ministers of the NAC, to affirm corporate feeling within the church and to support the members with pastoral care.

The New Apostolic Church teaches that Apostles are necessary for salvation. That means that God has re-established the apostle ministry in order to collect all the Christians for the Second Coming of Christ. Therefore, the expression “necessary for salvation” indicates the plan of God that the apostle ministry must act on earth until His son returns. The question, Who will attend the Second Coming of Christ? is not answered with it. Because the Holy Spirit acts in other churches as well, God alone forgives sins, and may find His “Children” without Holy Sealing. The NAC considers the affiliation of non-members to the Second Coming of Christ to be possible.

The NAC also claims they would not contradict other churches who teach that final salvation is granted on day of Last Judgement. The NAC sees the period of activity of the apostles to reach to the Second Coming of Christ, but no further. By Last Judgement, there will be no visible church, but the faith in Christ will be the sole element. Thus the NAC denies any claim of absoluteness or religious totalitarianism

 

Apostolic Creed circa 2010

Article

• “I believe in God the Father, the Almighty, maker of heaven and earth”.
• “I believe in Jesus Christ, the only begotten Son of God, our Lord, who was conceived by the Holy Spirit, born of the Virgin Mary, suffered under Pontius Pilate, was crucified, died, and was buried, entered the realm of the dead, rose again from the dead on the third day, and ascended into heaven. He is seated at the right hand of God, the Father Almighty, from where He will return”.
• “I believe in the Holy Spirit, the one, holy, universal, and apostolic church, the community of the saints, the forgiveness of sins, the resurrection of the dead, and life everlasting”.
• “I believe that the Lord Jesus rules His Church and thereto sent His Apostles, and until His return, still sends them with the commission to teach, to forgive sins in His name and to baptise with water and Holy Spirit”.
• “I believe that those designated by God for a ministry are ordained only by Apostles, and that authority, blessing, and sanctification for their ministration come forth out of the apostle ministry”.
• “I believe that the Holy Baptism with water is the first step to a renewal of a human being in the Holy Spirit, and that the person baptised is adopted into the fellowship of those who believe in Jesus Christ and profess Him as their Lord”.
• “I believe that Holy Communion was instituted by the Lord Himself in memory of the once brought, fully valid sacrifice, and bitter suffering and death of Christ. The worthy partaking of Holy Communion establishes our fellowship with Jesus Christ, our Lord. It is celebrated with unleavened bread and wine; both must be consecrated and dispensed by a minister authorised by an Apostle”.
• “I believe that those baptised with water must, through an Apostle, receive the gift of the Holy Spirit to attain the childhood in God and thereby the prerequisite for becoming a firstling”.
• “I believe that the Lord Jesus will return as surely as He ascended into heaven and that He will take to Himself the firstfruits of the dead and living who have hoped for and were prepared for His coming; that after the marriage in heaven
• He will return to earth with them, to establish His kingdom of peace and that they will reign with Him as a royal priesthood. After the conclusion of the kingdom of peace, He will hold the Last Judgment. Then God will create a new heaven and a new earth and dwell with His people”.
• “I believe that I am obliged to obey the worldly authorities provided no godly laws are thereby transgressed”.

 

Die Kerkhervorming van die sestiende eeu het die rol en die gesag van ‘n apostel weer beperk tot wat dit aan die begin was: die apostels wat Jesus self gekies en aangestel het, wat ooggetuies was van Jesus se opstanding, en vir Jesus self gesien het (Hand.1:21-22; 1 Kor 9:1; 15:5,8-10). Hierdie apostels se geskrifte is deur die vroeë kerk aanvaar as die woord van God wat in die Bybel opgeneem is. In die tweede eeu na Christus het die gedagte in die kerk opgekom dat die biskoppe die apostels opgevolg het. Mettertyd het die biskop van Rome die leiding in die Westerse kerk oorgeneem en is hy as die enigste apostel en vader van die kerk (papa – pous) beskou. Die Ou en Nuwe Apostoliese kerke stam uit die Katolieke Apostoliese Kerk wat in 1832 in Engeland gestig is met die herinstelling van die apostelamp as die rots waarop die kerk gebou is. Later is 12 stamapostels aangewys, wat selfs gesag het oor die Bybel en sy uitleg.

 

Skrywer: Prof Francois Malan