Die Verbondsark (1) – Coen Slabber

[In die Hebreeus word twee verskillende woorde gebruik om na die ark van Noag en na die verbondsark te verwys.]

Die opdrag om die ark te bou kom van die Here. Net soos met die tabernakel, gee Hy duidelike voorskrifte oor hoe die ark moet wees (Eksodus 25:10 – 22. In Eksodus 37:1 – 9 lees ons hoe die voltooide ark gelyk het.). Hulle moes die ark van doringhout maak. Selfs die afmetings word voorgeskryf: een en ‘n kwart meter lank, ‘n driekwart meter breed en net so hoog. Dit moet binne en buite met suiwer goud oorgetrek word; daar moet vier goue ringe wees wat aan die vier onderste hoeke vasgesit is en waarin die draaghoute van doringhout inpas. Hierdie draaghoute mag nooit uitgehaal word nie. Die deksel bestaan uit suiwer goud. Twee gerubs van geslae goud moet op die kante van die deksel gemaak word. Hierdie gerubs se vlerke moet oor die deksel uitgesprei wees. Die gerubs kyk na mekaar en kyk af op die deksel. Besaleël het die ark gemaak: Ek het hom toegerus met my Gees sodat hy met vaardigheid, insig en verstand enige werk kan doen (Eksodus 31:3).

Hierdie is ‘n kunstenaar se voorstelling van die ark.

Wat was in die ark? In die ark moet jy die getuienis van die verbond sit wat Ek jou sal gee (Eksodus 25:16). Aäron se kierie en ‘n kruik met twee liter manna daarin is ook in die ark geplaas (Eksodus 16:33; Numeri 17:10). In 1 Konings 8:9 lees ons egter dat daar niks in die ark was nie behalwe die twee plat klippe wat Moses by Horeb daarin gesit het toe die Here by die uittog van die Israeliete uit Egipte met hulle ‘n verbond gesluit het. In Hebreërs 9:4 lees ons egter: In die ark was die goue kruik met manna, die kierie van Aäron wat gebot het, asook die plat klippe met die wet van die verbond daarop geskrywe.

Die deksel was baie belangrik. In Psalm 99:1 lees ons dat die Here bo-oor die gerubs sit. As Moses na die tabernakel gegaan het om met die Here te praat, hoor hy die stem van die Here: Die stem het van die deksel af gekom tussen die twee gerubs uit. Die Here sê self vir Moses: Daar sal Ek jou ontmoet. Ek sal met jou praat van die deksel af tussen die twee gerubs uit wat op die ark met die getuienis is. Al my bevele vir die Israeliete sal  Ek jou van daar af gee (Eksodus 25:22).

Die ark was heilig, want dit is die plek waar God teenwoordig was. Dit is ook die plek waar sy heilige wet gebêre word. Die ark het ook die Israeliete gedurig aan hulle verbond met God herinner. Daarom moes die ark met eerbied hanteer word. Toe Dawid die ark na Jerusalem gebring het, het die osse gestruikel. Ussa gryp na die ark om dit teë te hou: Hy het op die plek gesterf (2 Samuel 6:6 – 9).

Daar was ook duidelike voorskrifte oor waar die ark geplaas moes word. Daar moet ‘n voorhangsel van blou, pers en bloedrooi wolstof gemaak word. Hierdie voorhangsel skei dan die Heilige van die Allerheiligste. Die ark moet agter die voorhangsel in die Allerheiligste geplaas word (Eksodus 26:31 – 33).

Die ark het saam met die Israeliete deur die woestyn getrek. Dit was die teken van die heilige teenwoordigheid van God.  Die ark het ‘n baie belangrike rol gespeel toe die Israeliete die Jordaan oorgesteek het en Kanaän ingetrek het. Die priesters het voor geloop met die volk agterna. Toe die voete van die priesters in die water van die Jordaan kom, het die water gaan staan. Israel kon veilig deur die Jordaan trek (Josua 3). Ook met die inname van Jerigo speel die ark ‘n baie prominente rol (Josua 6). Na die land ingeneem is, vergader die volk om die ark (Josua 8:33).

In 1 Samuel 4 lees ons dat die ark buitgemaak word. Dit was nadat die volk teen die Filistyne (sonder die ark)  geveg het en moes vlug. Inderhaas laat haal hulle die ark. Die Here laat nie sulke misbruik van die ark toe nie. Die Filistyne buit die ark en neem dit na Asdod en plaas dit langs Dagon in sy tempel. Die volgende dag ontdek hulle dat Dagon vooroor geval en op die grond gelê het – voor die ark van die Here. Hulle maak weer vir Dagon staan, maar die volgende dag gebeur dieselfde ding. Hierdie keer het Dagon se kop en twee hande afgebreek. Geen wonder die Filistyne stuur later die ark terug nie. Vir twintig jaar staan die ark by Kirjat-Jearim.

Nadat Dawid vir Jerusalem verower het en dit sy hoofstad gemaak het, bring hy die ark na Jerusalem en plaas dit in die tent wat Dawid daarvoor opgeslaan het (2 Samuel 6). Later sou Salomo die ark in die tempel plaas (1 Konings 8). Kom na u rusplek toe, Here, U en die ark, die teken van u mag (Psalm 132:8).

Die ark het ‘n belangrike rol in die godsdiens en geskiedenis van Israel gespeel. Maar wat het van die ark geword? Het ons dan nie meer ‘n ark nodig nie? Daarna gaan ons in ‘n volgende artikel kyk.

Skrywer:  Dr Coen Slabber

Vloeke – Francois Malan

Martin vra:

Ons vraag handel oor bloedlyn vloeke: 1) Waar in die Bybel word daarna verwys 2) Hoe word dit verbreek en is dit Bybels 3) Het Jesus of sy dissipels bloedlyn vloeke gebreek?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Seën en vloek het altyd met God te doen. Dit is Hy wat seën en Hy wat vervloek. In Deuteronomium 27:14-26 word ‘n hele reeks oortredings genoem wat die Here se vloek op die volk sal bring. In hoofstuk 28:1-14 word ‘n lys van seëninge gegee waarmee die Here die mense sal seën wat sy wil doen, en van vers 15-68 al die strawwe waarmee die Here die mense wat nie na Hom luister nie sal straf (vgl. ook Levitikus 26). Gehoorsaamheid of ongehoorsaamheid bepaal die Here se seën of sy vloek. Die uitwerking van seën of vloek hang van God af. Spreuke 26:3 sê: ‘n vervloeking gaan by jou verby as jy dit nie verdien  nie.

Die seën van die Here beteken Hy met sy genadige en goedgunstigheid by jou teenwoordig is. In die Ou Testament sê die Here: Ek is jou God en jy is my volk vir wie Ek met my krag versterk en beskerm (vgl. sy seën op Abraham in Genesis 12:1-3). In die Nuwe Testament sê Jesus: Ek is by julle al die dae tot die voleinding van die wêreld (Matteus 28:20). Hy doen dit deur die Heilige Gees wat in ons kom woon om ons aan Hom te verbind, ons daagliks te lei en te versterk (Johannes 14:15-17; Romeine 8:8-17). En niks kan ons skei van die liefde van God wat daar in Christus Jesus is nie (Romeine 8:31-39).

Die vloek van God beteken dat Hy jou los en jou oorgee aan die krag van sy vloek wat jou ongeluk bewerk (Deuteronomium 28:20; Maleagi 2:2); dat Hy jou oorgee aan jou eie begeertes, aan die drange van jou harte, aan jou skandelike begeertes, om jouself te vernietig (Romeine 1:24-32) omdat jy Hom nie as God eer en dank nie (Romeine 1:18-23). Sy vloek beteken dat jy deur God verlaat word. Maar Paulus sê vir die Korintiërs: So was party van julle juis ook. Maar julle het julle sonde laat afwas, julle is geheilig, julle is vrygespreek in die Naam van die Here Jesus Christus en deur die Gees van God (1 Kor 6:11). Jesus was aan die kruis deur God verlaat om in ons plek die vloek van God oor ons sonde te dra (Matteus 27:46).

Bloedlyn vloeke – in Eksodus 20:5-6 eis die Here onverdeelde trou aan Hom, maar vir die kinders van die mense wat dit nie doen nie word die sondes van hulle vaders toegereken tot die derde en vierde geslag van die mense wat die Here nie heelhartig liefhet nie. Die onverskilligheid en louheid teenoor die Here is aansteeklik in ‘n familie of in ‘n gemeenskap wat die Here nie van harte liefhet nie. Die kinders volg die pad van hulle ouers, en word dikwels nog erger as hulle ouers. Maar die Here betoon sy liefde tot aan die duisendste geslag van dié wat Hom liefhet en sy gebooie onderhou. Ook die ouers se opregte toewyding aan die Here en in liefde met mekaar lewe beïnvloed die lewe van hulle kinders om die Here te dien. Die mens wat omdraai en die Here liefhet staan nie langer onder die vloek van die Here nie, maar onder sy liefde. En die Here se seën is duisend maal meer as sy vloek van die derde en vierde geslag van die mense wat nie met Hom rekening hou in hulle lewe en optrede nie.

In Galasiërs 3:8-14 verwys Paulus na God se belofte aan Abraham in Genesis 12:1-3: in jou sal al die nasies geseën word. Dit is dus dié wat in Jesus glo wat saam met die gelowige Abraham geseën word. Maar almal wat staatmaak op hulle onderhouding van die wet, val onder die vloek. Christus het ons losgekoop van die vloek wat die wet meebring deur in ons plek ‘n vervloekte te word. Daar staan geskryf: Vervloek is elkeen wat aan ‘n hout opgehang is (Deuteronomium 21:23). Daardeur kan ook hulle wat nie Jode is nie, deur Christus Jesus deel kry aan die seën wat God aan Abraham toegesê het. So het ons dan deur die geloof in Christus die Gees ontvang wat God beloof het.

Vir die Korintiërs sê Paulus: As iemand die Here nie liefhet nie – vervloek is hy! Maar die genade van die Here Jesus sal by julle wees (1 Kor. 16:22,23).

Skrywer: Prof Francois Malan

Ek hoor stemme – Kobus Kok

Amelda vra:

Ek wil baie graag weet: ek word tussen 2 en 4 in die oggend wakker maar met ‘n rustige gevoel.  Ek weet dis die Heilige Gees wat my wil laat bid en met Hom praat. Daar is nou paar keer wat ek wakker word, dit voel of iemand hard maar verseker my naam noem. AMELDA!!! Ek het nou al wakker geword en gedink my man roep my maar dan lê hy en slaap. Is dit die Here wat my roep?

Antwoord

Prof Kobus Kok antwoord:

Wat om te doen as jy stemme hoor: Is dit die Here?

Prof Kobus Kok

Positiewe kant van die saak

In die antieke tyd het mense ook stemme gehoor en dikwels getuig dat iemand hulle naam roep. Die bekendste voorbeeld is in 1 Sam 3:10 waar die Here herhaaldelik vir Samuel roep en uiteindelik nadat Samuel geantwoord het “Spreek, want u kneg luister”, het die Here met hom gepraat oor Sy plan met die volk Israel en sy rol daarin. Hierdie tipe hoor van stemme word as positief beskou aangesien mense dit interpreteer as die Here se manier om jou aandag te trek en met jou te kommunikeer. In Amelda se geval het die hoor van die stem ‘n positiewe en opbouende uitwerking. Dit veroorsaak nie angs nie, en dit lei tot n oproep om gebed, soos Amelda dit interpreteer.

Negatiewe kant van die saak

Onlangse navorsing aan die Manchester universiteit het aangetoon dat baie mense stemme hoor, maar dat dit net diegene is vir wie dit negatiewe ervarings inhou wat dit rapporteer (http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/5346930.stm). In die verlede is die hoor van stemme aan psigologiese patologie verbind. Die nuutste navorsing het aangetoon dat die hoor van stemme nie noodwendig n patologie veronderstel nie. Inteendeel, dit help baie mense om sin te maak van moeilike omstandighede en die verwerking van trauma. Indien die hoor van stemme vir jou n probleem word en met angs geassosieer word, dan moet jy eerder ‘n professionele psigoterapeut gaan sien. Uiteindelik weet mens self, en ook die mense rondom jou wanneer dit tyd is om iemand professioneel te sien.

Skrywer: Prof Kobus Kok

Verbonde in die Bybel – Coen Slabber

‘n Verbond is ‘n bindende, formele ooreenkoms tussen twee partye. Dit speel ‘n belangrike rol in die Bybel, want God is dikwels een van hierdie partye. In die Bybel lees ons basies van twee soorte verbonde.

(1) ‘n Verbond tussen mense; en

(2) ‘n Verbond tussen God en mense.

I. ‘N VERBOND TUSSEN MENSE

Daar is verskillende voorbeelde van verbonde tussen mense:

(1) ‘n Verbond van vriendskap en lojaliteit. Jonatan en Dawid het ‘n verbond gesluit omdat Jonatan hom liefgekry het soos homself (1 Samuel 18:3). In Hoofstuk 19 lees ons dat Jonatan by Saul, sy vader, pleit dat hy Dawid se lewe moet spaar. Hy waarsku vir Dawid dat Saul hom wil doodmaak.

(2) Die huwelik as verbond. Omdat die Here getuie is tussen jou en jou vrou van jou jeug aan wie jy ontrou geword het, terwyl sy tog jou metgesel is en die vrou van jou verbond (Maleagi 2:14 OAV).

(3) ‘n Verbond met jouself. Ek het ‘n verbond gemaak met my oë: hoe sou ek dan ag gegee het op ‘n jongvrou? (Job 31:1 – OAV). Die Nuwe Vertaling praat van ek het my plegtig verbind.

(4) ‘n Verbond as deel van nasionale politiek. Ons lees in 2 Samuel 5:3 dat die oudstes van Israel na Dawid in Hebron gekom het en koning Dawid het met hulle ‘n verbond gemaak in Hebron voor die aangesig van die Here, en hulle het Dawid as koning oor Israel gesalf (OAV). Die Nuwe Vertaling verwys na ‘n verdrag. Met hierdie verbond onderneem die volk om die koning se gesag te erken en die koning onderneem om volgens die wet van God te regeer.

(5) ‘n Verbond as deel van internasionale politiek. En die Here het aan Salomo wysheid gegee volgens sy belofte, en daar was vrede tussen Hiram en Salomo, en hulle twee het ‘n verbond gemaak (1 Konings 5:12 – OAV). Hiram was die koning van Tirus. Dit stem ooreen met die verdrae wat lande vandag steeds met mekaar aangaan.

‘n Verbond tussen mense is dus ‘n vertrouensraamwerk waarin die verantwoordelikhede van en voordele vir elke party beskryf word.

II. ‘N VERBOND TUSSEN GOD EN MENSE

Vir Ou Testamentiese gelowiges was godsdiens die verbond – dit gaan oor trou aan die verbondsverhouding tussen God en die mense/volk wat Hy gekies het. God is dikwels die inisieerder van hierdie verbonde en Hy bind Homself aan die verbond. Kom ons kyk na ‘n paar van hierdie verbonde.

1. Met Noag

Na die sondvloed bou Noag ‘n altaar vir die Here. Toe sê God vir Noag en sy seuns: Kyk, Ek sluit ‘n verbond met julle en julle nageslag en met al die lewende wesens by julle –  dit sluit voëls en diere in (Genesis 9). God onderneem om nooit weer die mense en diere deur vloedwaters uit te wis nie. Hy gee selfs ‘n teken om hierdie verbond te beseël – die reënboog.

1. Met Abraham

In Genesis 15 lees ons dat God ‘n verbond met Abra(ha)m sluit. God maak verskeie beloftes, onder andere, dat hy, Abram, ‘n eie nasaat sal hê, dat hy ‘n groot nageslag sal hê, dat God die land Kanaän aan hom sal gee, dat Hy die nasies deur Abraham sal seën. Hy verander sy naam van Abram na Abraham. As deel van die verbond moes elke man besny word. Ons lees van baie voorwaardes wat God vir Homself stel, maar Hy verwag nie veel van Abraham en sy nageslag nie. Paulus sou later hierdie verbond met die konsep van genade verbind.

1.  Met Moses

Toe die Israeliete by Sinaiberg aankom, het Moses teen die berg uitgeklim. God sê vir hom: As julle My gehoorsaam en julle aan my verbond hou, sal julle uit al die volke my eiendom wees (Eksodus 19:5). In hierdie verbond is daar ‘n duidelike verpligting op die volk: hulle moet die wette en voorskrifte wat ons in Eksodus, Levitikus, Numeri en Deuteronomium kry, gehoorsaam. Dit is die voorwaardes waaronder die volk in die beloofde land met God in hulle midde kon leef en sy seën ontvang. Paulus sou later hierdie verbond met die konsep van die wet verbind.

1. Met Dawid

God sê vir die profeet Natan dat hy vir Dawid moet sê dat sy seun hom sal opvolg. God gaan egter verder: Jou koningshuis en jou koningskap sal vir altyd vas staan; jou troon sal altyd voortbestaan (2 Samuel 7).

1. ‘n Nuwe verbond

Daar kom ‘n tyd, sê die Here, dat Ek met Israel en Juda ‘n nuwe verbond sal sluit (Jeremia 31). Hierdie keer skryf God nie sy woord op kliptafels nie, maar op die volk se harte. Hy sal dit ook in die volk se gedagtes vaslê. God gaan verder: Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees … Ek sal hulle oortredings vergewe en nie meer aan hulle sondes dink nie. By die instelling van die nagmaal sê Jesus: Hierdie beker is die nuwe verbond, beseël deur my bloed, wat vir julle vergiet word (Lukas 22:20). Hierdie nuwe verbond is in Jesus Christus vervul.

Die verbond speel ‘n uiters belangrike rol in die Ou Testamentiese verhaal, maar ook verbind dit Ou en Nuwe Testamente. Israel kan nie die bepalings wat ons in God se verbond met Moses kry, nakom nie. Hulle ondervind God se oordeel en word in ballingskap weggevoer.

God in sy genade bly getrou aan sy verbonde met Abraham en Dawid. Dit, ten spyte van Israel se ongehoorsaamheid, is hulle hoop vir die toekoms. Maar met die koms van Jesus word die nuwe verbond van krag: Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees … Ek sal hulle oortredings vergewe en nie meer aan hulle sondes dink nie. Hierdie verbond is beseël met die dood en opstanding van Jesus Christus. Hierdie verbond staan steeds en ons word daaraan herinner as ons die nagmaal vier.

Skrywer: Dr Coen Slabber