Die Avondmaal – Francois Malan

Pieter vra:

Ek wil die betekenis weet van die Heilige Avondmaal asook van die Bord, Brood, Sap, Beker en die gekruiste hande asseblief.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Die nagmaal is ‘n maaltyd van vreugde en dankbaarheid, waar die mense wat in Jesus Christus glo met blydskap saam met Christus sit en eet. Hy is teenwoordig deur sy woord en sy Gees, die Heilige Gees, wat ons aan Hom verbind deur die geloof in Jesus as ons Verlosser in ons te werk, en ons liefde tot Hom en tot ons medegelowiges te bewerk. Die nagmaal is die waarborg: God is besig om ons, wat sy kinders geword het, te vorm om vir Hom en ons medemens al meer lief te word, om al meer soos Jesus te word (2 Kor.3:18; 1 Joh.4:7-12).

Die Bybel beskryf die instelling van die nagmaal deur Jesus in Matteus 26:26-30; Markus 14:22-25; Lukas 22:14-20 en 1 Korintiërs 11:23-26 (vgl. ook Johannes 6).

Die nagmaal is bedoel om ons geloof te versterk in Jesus as ons God en Verlosser. Daarvan is die eet van die brood en drink van die wyn tekens. Soos brood en wyn ons liggaam voed, word ons lewe gevoed deur die liggaam en bloed van Jesus wat vir ons aan die kruis gesterf het en uit die graf opgestaan het. Die Heilige Gees verbind ons aan sy liggaam en sy offerbloed – sodat ons saam met Hom kan sterwe aan ons sondige neigings en saam met Hom kan lewe vir God in alles wat ons doen en dink en sê. Dit is ons verlossing uit die sonde en die dood (Romeine 12:1 sê ek moet my self gee as ‘n lewende en heilige offer wat vir God aanneemlik is).

Jesus het gesê: gebruik dit tot my gedagtenis (Luk.22:19; 1 Kor 11:24). By die nagmaal onthou ons Jesus se sterwe en opstanding vir ons. Daardeur word Jesus self teenwoordig en openbaar Hy homself aan ons. Die gebeure van 2000 jaar gelede word iets waaraan ons nou deel kry, dat Hy ons nou vergewe en nuut maak om saam met die opgestane Here in die hemel te lewe, met sy krag en sy liefde waarin Hy my nou opneem. Ons word ingeskakel in die Christusgebeure. Christus woon met sy Gees in ons, en ons lewe in gemeenskap Hom.

Paulus sê: elke keer as julle hierdie brood eet en uit die beker drink, verkondig julle die dood van die Here totdat Hy kom (1 Kor.11:26). Jesus het gesê: Ek sal nie weer hierdie paasmaaltyd eet voordat dit in die koninkryk van God sy volle betekenis gekry het nie (Luk.22:16,18; Matt.26:29; Mark.14:25). Dit is ‘n toekomsgerigte maaltyd (vgl. Openb.19:9 geseënd is hulle wat na die bruilofsmaal van die Lam uitgenooi is). Ons is op pad na die opstanding van die liggaam om saam met Christus vir ewig te lewe. Daarvan verseker die nagmaal ons.

Die aand voor sy dood het Jesus en sy disspels saam die paasfees gevier. Met paasfees dink die Jode aan hulle verlossing uit Egipte en dat God hulle nou nog dwarsdeur hulle lewe begelei. Toe Jesus as die huisvader die brood daardie aand gebreek en vir sy dissipels gegee het, het Hy gesê: ‘dit is my liggaam, dit is vir julle’ (1 Kor 11:24). Die brood is ‘n simbool van die liggaam van Christus. Maar die gemeente wat rondom Christus sit met die nagmaal en almal wat glo dat die liggaam van Jesus vir hulle aan die kruis gebreek is, is ook die liggaam van Christus (Efesiërs 1:23). Daarom moet ons Hom en vir mekaar liefhê en dien.

Jesus het ook gesê: ‘hierdie beker is die nuwe verbond in my bloed’ (1 Kor.11:25). God het met ons ‘n nuwe ooreenkoms aangegaan. Omdat Hy die wêreld liefhet (Joh. 3:16), het sy Seun met sy bloed die nuwe verbond met ons gemaak. Die ou verbond het begin met die bloed van ‘n dier wat Moses op die volk gesprinkel het as teken van die verbond (Eksodus 24:8) en daarna telkens deur die priesters op die altaar gesprinkel is om versoening te doen vir die volk se sonde. Maar na al die jare van Israel se verbreking van die verbond het die Here ‘n nuwe verbond belowe, dat Hy ons God sal wees en ons sy volk, waar almal Hom sal dien, en Hy ons sondes vergewe en nooit weer daaraan dink nie (Jeremia 31:31-34). Van hierdie nuwe verbond van God se vergifnis van ons sondes is Jesus se bloed die offer.

Die gekruiste hande waarvan die vraesteller praat het ek nog nooit gesien nie, en weet ek niks van nie, want dit staan nie in die Bybel nie, ook nie die bord of die sap nie.

Skrywer: Prof Francois Malan

Bid in Tale – Francois Malan

Gerda vra:

Ek wil graag weet wat die verskil is tussen ‘n “gewone gebed” en om in tale te bid?

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

Om te bid is om met God te praat of om versoeke tot God te rig.

Spreek, bid en sing in tale word deur Paulus in 1 Korintiërs 12-14 behandel. Dit moet gesien word teen die heidense agtergrond en omgewing van die gemeente in Korinte. Van die ou tyd af het geesdrywery en opsweping van die gees onder die Grieke voorgekom, veral by sekere godsdienstige feeste (12:2). Die gemeente wat uit hierdie heidense tradisie gestam het, het vanselfsprekend ‘n hoë waarde geheg aan besondere uitings van die Gees. Die gevaar het egter ontstaan dat hulle nie goed onderskei het tussen heidense geesdrywery en die werkinge van die Heilige Gees nie. Dit het veral voorgekom dat hulle die spreek in tale hoogskat as ‘n bewys van die werking van die Gees. Die gevolg was dat wanordelikhede by die erediens voorgekom het. Nou wil Paulus dat hulle ingelig moet wees om te kan onderskei tussen die geeste van die afgode wat nog in hulle ou gewoontes deurwerk, en die Heilige Gees wat in hulle werk (12:1).

Die eerste toets is Jesus en die Naam van Jesus. Dié wat Jesus verwerp as die Seun van God wat vir ons sondes gesterf het en uitroep ‘Jesus is ‘n vervloeking’ staan nog onder invloed van die afgode en hulle ou gewoontes. Dié wat gelowig bely ‘Jesus is die Here’ en hulle aan Hom en sy woord onderwerp doen dit onder die leiding van die Heilige Gees (12:3).

Die tweede maatstaf vir onderskeiding is dit wat nuttig is vir die opbou van die gemeente van Christus. Die een wat ongewone tale of klanke gebruik, bou net homself op, maar die een wat God se boodskap verkondig bou die gemeente op (14:4). Daarom vermaan hy hulle om te streef na die gawes wat tot opbou van die gemeente dien (14:12). As ek ongewone tale of klanke gebruik wanneer ek bid, dan bid my gees, maar my verstand is nie daarby betrokke nie. Dit is ‘n baie private persoonlike kontak met God alleen, wat nie vir ander mense bedoel is nie (14:4). Paulus sê hy bid met sy gees en met sy verstand, sodat ander mense, selfs buitestanders of ongelowiges, maar veral die mede-gelowiges in die gemeente daardeur opgebou kan word (14:15-17; 23-25). Paulus sê dat ‘n paar woorde wat ander mense kan verstaan en daaruit kan leer baie meer waarde het as ‘n stortvloed van onverstaanbare tale (14:18-19).

Tussen hoofstukke 12 en 14 plaas Paulus die hoogste toets en die belangrikste gawe, nl. hoofstuk 13 oor die liefde, dat ons mekaar moet liefhê soos wat Jesus ons liefgehad het om in ons plek te sterwe vir ons sonde, want ons God en Vader is liefde, en in sy gesin lewe ons in liefde wat die Heilige Gees in ons bewerk (vgl. 1 Johannes 4:7-21; en Romeine 8:9-17).

Jesus het ons in die Bergrede geleer hoe om met God te praat (Matteus 6:5-15): nie om deur mense gesien te word nie, maar om deur God gehoor te word; nie met ‘n stortvloed van leë woorde nie, want ons Vader weet wat ons nodig het nog voordat ons Hom vra; nie as ons nie bereid is om ander mense hulle oortredings te vergewe nie, want dan sal God ons nie ons oortredings vergewe nie. Hy gee ‘n voorbeeld in die Ons Vader-gebed.

Die gebed begin met ons Vader, want sy Seun Jesus het ons met God versoen deur sy lewe vir ons te gee, en ons word aan Hom verbind deur die Heilige Gees wat die geloof in Christus in ons werk. So word ons God se kinders. So aanbid ons God as ons Vader. Maar ek bid nie selfsugtig vir myself nie, want Hy is die Vader van ons, van alle gelowiges.

Dié gebed begin met drie ‘U’ gebede en sluit met drie ‘ons’ gebede. Eers vir ons Vader se Naam om ons Vader te verheerlik met ons optrede en die optrede van die hele wêreld; dan vir sy Koninkryk waarin Hy regeer as Koning oor my lewe en oor die van die hele wêreld; deurdat ons en allle mense en engele sy wil doen soos Jesus ons geleer het om mekaar lief te hê.

Daarna bid ons vir ons daaglikse behoeftes, dit sluit ons arm broers en susters in, en daarmee saam ons verantwoordelikheid vir mekaar; dan vra ons vergifnis vir ons oortredings van God se wil en wet van die liefde, en daarmee saam ons bereidheid om mekaar te vergewe; en dan vir God se bewaring van ons teen die bose, versoekings en verleidings van die wêreld en van ons eie bose begeertes.

Skrywer: Prof Francois Malan

Kan ek iemand hof toe vat? – Francois Malan

‘n Leser vra:

Help asb. Waar in die Bybel staan dit dat jy iemand mag hof toe vat? En is dit die regte ding om te doen?

Hy gee verdere agtergrondinligting:

Buitestanders verstaan nie altyd waaroor dit gaan nie en vorm baie gou hulle eie opinies en gevolgtrekkings wanneer hulle na ander se moeilikheid/situasies luister.

Dit is met kommentaar wat aan my gelewer is dat ek navraag gedoen het. Die stelling wat aan my gestel was,  is:  ” Daar staan nêrens in die Bybel dat jy ‘n man moet hof toe neem nie!”

Nou-ja hiermee so vinnige agtergrond net ter inligting.

Ek is ‘n minderheidsaandeelhouer in ‘n Christelike Spysenieringsmaatskappy waar die meerderheids- aandeelhouers geld uit en deur die besigheid vir hulle eie gewin gebruik…

Ek het nog geen dividende in 11 jaar ontvang nie en kon geen positiewe reaksie uit hulle kry rondom dit nie…hulle weier om nou enigsins om met my te kommunikeer en het my salaris sowel as voordele stop gesit Ek het nou twee sake aanhangig gemaak nl. 1 . CCMA wat ek op 10 Feb bywoon en dan 2. Hofsaak waar ek nou ‘n hofbevel aansoek loods.

Kan jy dit glo na 18jaar saam met hulle. Ek weet hulle speel vir tyd sodat ‘n mens belangstelling verloor en ook nie meer geld het om hulle aan te vat nie, so dus korrespondeer hulle glad nie met my of my prokureurs nie.

Ek hoop dat dit vir julle van insig kan wees, want ek glo nie enigiemand kan God se naam vir sy eie gewin gebruik en daarmee wegkom nie.

Antwoord 

Prof Francois Malan antwoord:

Waar in die Bybel staan dit dat jy iemand mag hof toe vat? Ek is bevrees dit staan nie in die Bybel nie.

In 1 Kor.6:1-11 behandel Paulus die geval in die gemeente van Korinte waar een gelowige ‘n ander gelowige hof toe vat om voor heidense regters sy reg te gaan soek. Paulus verwys die gelowiges na die gemeente om ‘n verstandige mens onder hulle te laat reg spreek tussen die gelowiges wat geskille het oor alledaagse dinge (die dinge van hierdie lewe, in die lig van die toekomstige hemelse dinge), om so tot versoening te kom.

Hy betreur dat dat daar nog hofsake tussen gelowiges is, en wys die gemeente op ‘n ander manier van lewe:

Vir die mense wat hulle mede-gelowiges aankla vra hy waarom hulle nie liewer onreg ly en hulle tekort laat doen nie (letterlik: hulle laat berowe of bedrieg nie).

Vir die mense wat hulle mede-gelowiges onreg aandoen en beroof/bedrieg waarsku hy dat die wat onreg doen geen deel sal kry aan die koninkryk van God nie.

In Romeine 12:9-21 beskryf Paulus hoe gelowiges uit liefde moet lewe, o.a. om nie kwaad met kwaad te vergeld nie, maar die kwaad te oorwin deur die goeie; om nie self wraak te neem nie, maar die oordeel aan God oor te laat, Hy sal vergeld.

Die pad wat Jesus in Matteus 18:15-35 voorgehou het vir die gelowiges is ook nie om hof toe te gaan nie. Hy sê: As jou broer verkeerd opgetree het teen jou (letterlik: teen jou gesondig het, dit wil sê: opgetree het teen die wil en wet van God, wat o.a. sê: jy mag nie steel nie), gaan wys hom tereg waar julle eenkant alleen is. As hy na jou luister, het jy broer teruggewen. Maar as hy nie luister nie, neem nog een of twee met jou saam, sodat alles wat gesê word, deur die woord van twee of drie getuies bevestig kan word. En as hy na hulle nie luister nie, sê dit vir die gemeente. As hy ook na die gemeente nie luister nie, moet jy hom as ‘n heiden en ‘n tollenaar behandel. Dit kan beteken dat hy uit die hemel uitgesluit word. Maar ons word geroep om mekaar van harte te vergewe in die lig van die groot vergifnis wat Christus vir ons berei het aan die kruis en waarin ons lewe.

Ek is bevrees ons ekonomiese lewe volg nie die pad van die Bybel nie; nie met die wyse waarop broers ‘n mede-broer kul en selfs sy salaris ontneem nie; nie met die wyse waarop ons die probleme hof toe vat om mekaar daar by te kom nie.

Skrywer: Prof Francois Malan

Johannes die Doper – Coen Slabber

Die evangelie volgens Lukas is ons enigste bron oor die geboorte en kinderjare van Johannes. Hy is gebore in die bergstreek van Juda (Lukas 1:39). Sy vader was ‘n priester (Sagaria) en sy moeder was Elisabet, ‘n afstammeling van Aäron. Beide ouers was getrou aan die wet van God en het onberispelik al die gebooie en voorskrifte van die Here onderhou (1:6). Sy geboorte word deur ‘n engel in die tempel aan Sagaria aangekondig. Vir Elisabet, wat onvrugbaar was, was dit die antwoord op haar gebede. Die engel sê ook vir Sagaria dat hy die seuntjie Johannes moes noem.  Reeds voor sy geboorte kondig die engel aan dat hy ‘n volk vir die Here sal voorberei (1:17). Elisabet word as ‘n bloedverwant van Maria beskryf (1:36).

Van Johannes se kinderjare weet ons baie min. Die kindjie het opgegroei en sterk geword deur die Gees en het in die woestyn gebly tot op die dag van sy openbare verskyning in Israel (1:80). Die Evangelie volgens Markus begin nie met die geboorteverhaal van Jesus nie. Dit begin met die optrede van Johannes die Doper – die man wat die pad vir die Here gereed moes maak (Markus 1:3). Markus sê dat hy in die woestyn opgetree het en ongewone klere gedra het.

Jesus verwys na hom as Elia wat reeds gekom het (Markus 9:11 – 13). Hierdie verwagting kry ons reeds in Maleagi 4:5 – 6: Ek gaan vir julle die profeet Elia stuur voordat die dag van die Here kom, die groot, die verskriklike dag. Elia sal vaders en kinders met mekaar versoen sodat Ek nie hoef te kom en die land heeltemal vernietig nie. Jesus ben Sirag, ‘n wysgeer, getuig ook van hierdie verwagting: Die Ou Testament sê die Here het ‘n tyd bepaal wanneer jy (Elia) weer die mense sal kom waarsku en jy sal die Here se woede en straf kom keer. Jy sal ouers en kinders versoen en die stamme van Jakob weer herstel (48:10).

Johannes trek ook aan op ‘n manier wat aan Elia herinner: klere van kameelhaar met ‘n leerband om sy heupe, en hy het van sprinkane en veldheuning gelewe (Markus 1:6). Net soos Elia moeilikheid met die koning se vrou (Isebel) gehad het, het Johannes ook moeilikheid met Herodes se vrou – Herodias.

Maar wie het Johannes gedink  is hy? Ek is nie die Christus nie (Johannes 1:20). Toe hulle aandring om te weet wie hy is, sê hy: Ek is die een wat in die woestyn roep: Maak die pad vir die Here reguit. Dit is soos die profeet Jesaja gesê het.

Die openbare bediening van Jesus en dié van Johannes die Doper verloop naby mekaar in die evangelies. Van Johannes se volgelinge het nie besef dat hy die “voorloper” van Jesus was nie. In Handelinge 19:1 – 5 kom Paulus op ‘n groepie gelowiges af. Hy wil by hulle weet of hulle al die Heilige Gees ontvang het. Toe hulle ontkennend geantwoord het, vra hy vir hulle watter soort doop hulle ontvang het. Hulle antwoord hom: Die doop van Johannes.

Wat was die betekenis van Johannes se bediening? Johannes het die mense in die Jordaanrivier gedoop. Reiniging deur water was ‘n belangrike deel van die alledaagse lewe van die Jode. In baie huise was daar ‘n mikveh – ‘n klein klipbad uitgekap in die grond. Mense het in die poel geklim, is ondergedompel in die water en as hulle uitkom, was hulle rein. Ook op die tempelterrein was daar poele vir die reiniging van diegene wat die heilige plekke moes binnegaan.

‘n Mens kan Johannes se doop sien as ‘n rituele voorbereiding vir die verskyning van die Here. Saam met die belydenis van hulle sonde en bekering, is Johannes se doop gesien as voorbereiding vir die Een wat na my kom … my meerdere. [‘n Volgende artikel gaan meer volledig na Johannes se doop kyk.]

In die Christelike tradisie word Johannes  as ‘n voorganger gesien – die boodskapper wat vooruit gestuur is en wat die pad vir die Here gereed en reguit maak. Lukas (3:1 – 17) brei verder uit op Johannes se bediening. Die boodskap wat Johannes verkondig het, het uit drie elemente bestaan:

(1) ‘n Waarskuwing van ‘n naderende  oordeel deur die Een wat kom.

(2) Bekeer julle en laat julle doop en God sal julle sondes vergewe.

(3) ‘n Oproep dat hulle hulle bekering in ‘n konkrete etiese manier moet uitleef – hulle moes met mekaar deel.

Markus beskryf die dood van Johannes in besonderhede (6:17 – 29). Herodes neem Johannes gevangene op aandrang van sy vrou, Herodias. Dit was omdat Johannes Herodes berispe het omdat hy met haar getrou het: U mag nie u broer se vrou vat nie. Een aand, tydens ‘n feesmaal, dans die dogter van Herodias vir Herodes en sy gaste. Herodes sê vir haar: ”Vra my net wat jy wil hê, en ek sal dit vir jou gee. Hy beloof dit onder eed. Haar versoek: Die kop van Johannes die Doper. Johannes is onthoof.

In Markus 3:6 lees ons dat die Fariseërs en Herodiane ‘n komplot teen Jesus gesmee het om Hom om die lewe te bring. Herodes was baie onseker oor wie hierdie Jesus was: Johannes is uit die dood opgewek, is een van die moontlikhede (Lukas 9:7). Dit lyk asof die lot van die voorganger ‘n voorafskaduwing van die bestemming van Jesus was.

In ‘n volgende artikel gaan ons na die doop van Johannes die Doper kyk.

Skrywer: Dr Coen Slabber