Geloofsvrae: Heiligmaking – Adrio König

Heiligmaking

Die heilsweg bestaan nie uit ‘n aantal stasies wat ‘n mens een na die ander aandoen en agterlaat nie: bv. eers weergeboorte en dan bekering en dan regverdiging, en dan geloof nie. Maar daar is ‘n sin waarin ons tog van fases kan praat. Daar is ‘n begin, en daar is ‘n voortgang. Die begin is reeds behandel. Die voortgang kom nou aan die beurt.

Ons kan heiligmaking (en nagmaal) ‘n tweede fase in ons heilsbelewing noem. Dit gaan om die voortgang van die Christelike lewe, om ons inoefening in die lewe wat Hy van ons verwag.

Daar is altyd misverstande moontlik. Die eerste is die oortuiging dat ons nou by ons deel van die saak kom. Die begin (die redding of regverdiging) is die gawe van die Here, en nou moet ons antwoord. Hy het ons ‘n aandeel in Christus se kruis en opstanding gegee sodat ons in beginsel vir die sonde dood is en deel het aan Jesus se opstandingslewe. Dit is sy gawe. Nou moet ons dié lewe leef. Dit sal selfs goed Gereformeerd klink as ons dit ons dankbaarheidslewe noem.

Dit is egter ‘n misverstand. God is nie minder by ons heiligmaking betrokke as by enige ander deel van ons lewe nie. Christus is selfs ons heiliging (1Kor 1:30). Ons is geheilig, dit beteken ons is afgesonder vir God omdat ons aan Christus behoort (1Kor 1:2 OAV).

Ons heiligmaking is inderdaad die nuwe lewe wat ons moet lei nie. Maar die probleem is dat ons glad nie meer ‘n lewe van ons eie het nie – ook nie ‘n nuwe lewe nie. Dié sou ons net so opgemors het soos die oue. Ons is saam met Christus gekruisig, en al wat ons oor het, is ons aandeel aan Jesus se opstandingslewe. Maar dit is sy lewe wat Hy deur ons lewe (Gal 2:19-20).

Dit alles beteken dat ons ook in ons heiligmaking volkome op die genade van God, die gawe van sy Seun se nuwe lewe, en die werking van sy Gees aangewese is. Dit is die fondament waarop Hy ons laat staan sodat ons ons verantwoordelikheid kan nakom.

Want ‘n verantwoordelikheid het ons. Ons leef in ‘n verbond met God, ‘n verbond waarin – óók in ons heiligmaking – Hy die inisiatief neem, maar waarin ons moet antwoord. Ons moet ‘n nuwe lewe leef, ons moet ophou met die sonde, alle sonde, en ons lewe volkome aan God wy. Ons kan, want ons het ‘n aandeel aan sy nuwe lewe, en die Gees dra sy vrug in ons. God neem die inisiatief. En tog hang alles ook van ons af. Die heiligmaking is ons verantwoordelikheid. `Moet dan nie toelaat …’  `Laat die Gees …’ (Rom 6:12ev; Gal 5:25) is opdragte aan ons.

Ons moet hierdie oproepe tot ‘n heilige lewe ernstig neem. Daar is sterk uitsprake in die Bybel dat God wil hê dat ons volkome aan Hom toegewy sal leef. God wil hê dat ons heilig, sonder smet en onberispelik sal wees, dat ons baie vrug sal dra, dat ons altyd oorvloedig in die werk van die Here sal wees (Kol 2:22; Joh 15:8; 1Kor 15:58). Ons water die volmaaktheidsuitsprake van die Bybel te maklik af. Ons voel waarskynlik bedreig omdat ons dink dis ‘n oorskatting van ons menslike moontlikhede. Ons beskuldig gewoonlik die sg. Perfeksionisme daarvan dat hulle te veel van die vroom mens dink en ‘n oppervlakkige sondebesef het. Ons kan reg wees in hierdie kritiek.

Maar intussen bly die volmaaktheidsuitsprake aan ons deur klop sonder dat ons oopmaak, moontlik omdat ons ‘n slegte heiligmakingsleer aanhang asof dit ons lewe is wat volmaak moet word, asof dit afhang van dit waartoe ons instaat is, asof dit nie Christus se lewe is waaraan ons mag deelneeem nie, asof dit nie die Gees is wat sy vrug in ons lewe wil dra nie. As Christus nie volmaak vir God kan leef nie, is die volmaaktheidsuitsprake te hoog om by te kom. Maar as Hy kan, kan ons moed skep, ophou skerm vir ons onvermoë, en aan sy volmaakte lewe begin deelneem.

Dit is ongelukkig waar dat ons telkens weer terugval in ons eie ou verbeurde lewe, telkens weer self probeer, telkens weer maak asof ons nie deur die doop en die geloof met Christus verenig is nie. Maar God bring ons ook telkens weer terug na die waarheid: ons het deur die geloof deel aan ‘n oorwinningslewe, aan sy lewe. Christus is ons lewe (Kol 3:4).

In die mate waarin ons regtig met ons ou lewe ophou en aan Christus se lewe deelneem, sal ons volkome aan God terogewyd leef en met alle sonde ophou. Dat dit nie gebeur nie en dat ons nog weer met ons sonde voortgaan, is volkome ons eie skuld én volkome onnodig. Ons kan dit net in skaamte bely en laat staan.

Is heiligmaking ‘n proses of ‘n krisiservaring? Daar is heelwat beskouings hieroor. Sommige is elders behandel. Die probleem met die nadruk op ‘n krisiservaring is dat ons maklik by een krisis kan vashaak. Dit is altyd romanties om in een oomblik alles te kry en dan agterna net aan die een ervaring vas te hou. Dit is egter veiliger as ‘n mens aanvaar dat baie krisisse nodig is, dat ons ons telkens diep voor God sal moet verootmoedig, nuwe dieptes in ons sonde sal ontdek, nuwe oorgawes aan Hom sal moet maak, nuwe moontlikhede van diens aan Hom sal moet opneem.

Daar moet natuurlik een of ander soort ontwikkeling in ons heiligmaking wees, wat trouens ook nie krisiservarings uitsluit nie. Watter soort ontwikkeling? Die begrip `proses’ is nie gepas nie omdat dit te maklik die indruk skep dat ons heiligmaking vanselfsprekend en gelykmatig voortgaan, terwyl ons weet dat ons lewe saam met die Here groot oorwinnings én diep insinkings ken. Miskien is die begrip voortgang meer gepas. In een of ander sin moet ons tog nader aan die Here kom, Hom beter leer ken, beter verstaan wat dit beteken dat ons ou lewe beëindig is, beter daarin slaag om aan sy nuwe lewe deel te neem, dit alles nie omdat ons soveel beter word nie, maar omdat Hy die mag van die sonde in ons lewe breek. Die heilsweg is nie net vergifnis nie, maar ook verlossing, bevryding, oorwinning. Dit is ‘n langsame voortgang waarin ons tegelyk ‘n heilige én ‘n sondaar is, maar nie presies uitgeballanseerd nie. Die oorwig is aan die kant van die heiligheid. Op die ou end lyk ons tog meer soos Hy.

As niks hiervan waar is nie, moet ons ernstig ondersoek instel. Iewers skryf Paulus: `Stel julleself op die proef en ondersoek julleself of julle in die geloof lewe’ (2Kor 13:5).

Skrywer: Prof Adrio König

Ouderdom van die aarde – Francois Malan

Jan vra:

My vraag: Volgens Die Bybel se datums en inligting, is Adam deur God geskape 4004 jaar voor Christus, maar Die Bybel in Praktyk (CUM) noem in hul kronologiese geskiedenisbeeld dat Jerigo reeds 6000 vC bewoon was? Albei kan tog nie waar wees nie?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:
Die Bybel gee nie datums oor die hele geskiedenis van Israel en die voorgeskiedenis voor Abraham aan nie, maar jaartalle van persone se lewe om daarmee ‘n boodskap oor God se bemoeienis met elkeen van hulle oor te dra. Nêrens word gesê dat Adam 4004 v.C. geskape is nie. Die Bybelskrywers uit die tyd van Salomo, en later tydens die ballingskap in Babilon en daarna het gebruik gemaak van mondelinge oorlewerings, ou geskrifte, geslagslyste, ens. om God se handelinge met Israel te boek te stel.

Die Bybel is nie bedoel as ‘n handboek vir die wetenskap nie, ook nie vir die geskiedeniswetenskap nie; maar om ons van God te leer, hoe Hy met sy skepping en sy mense deur die eeue gewerk het, hoe hulle daarop gereageer het, en hoe Hy hulle na Hom toe teruggebring het, en nog steeds terugbring, om Hom te ken, om saam met Hom en vir Hom te lewe in die wêreld wat Hy vir ons geskep het, soos Hy ons bedoel het.

Wie egter uit die Bybel bv. ‘n volledige geskiedenis van Israel, of ‘n biografie van Jesus wil aflei, en daaruit ‘n datum van Adam tot Christus wil bereken, word telkens teleurgestel. Daar is leemtes wat nie met gissings aangevul kan word nie, daar is teenstrydighede wat nie opgelos kan word nie. Die Ou Testament is nie ‘n bron waaruit die geskiedenis van Israel as volk en van hulle godsdiens beskryf kan word volgens die vereistes van geskiedskrywing nie, maar is die bron vir die geskiedenis van God se openbaring van sy pad met sy volk Israel. Die Evangelies is ook nie ‘n bron vir ‘n lewensbeskrywing van Jesus nie, maar ‘n getuienis oor sy persoon en werk, wat in die res van die Nuwe Testament toegepas word op die lewe van sy nuwe volk, naamlik sy kerk. Baronius het lank gelede al gesê: die Skrif sê nie hoe dit in die hemel gaan nie, maar hoe ons na die hemel toe gaan. Die Bybel is nie ‘n handboek vir die wetenskap nie, maar vir die wetenskaplikes van hoe om God te dien in die beoefening van hulle wetenskap. Dit gaan in die Skrif wel oor historiese gebeure in die geskiedenis van mense en nasies, maar die fokus is op hulle gehoorsaamheid en ongehoorsaamheid aan God.

Die wetenskap is egter deel van God se opdrag aan ons, dat ons sy skepping sal navors (ook die mens as deel van die skepping, en die geskiedenis van die mensheid en sy kultuur) en daaruit die grootsheid van God en sy werke beter leer ken, hoe die wêreld wat God geskep het lyk en werk, en hoe Hy die wêreld onderhou en daaroor regeer; en om die kennis aan te wend om God en mekaar te dien (vgl. Romeine 1:20 ‘van die skepping van die wêreld af kan ‘n mens uit die werke van God duidelik aflei dat sy krag ewigdurend is en dat Hy waarlik God is, hoewel dit dinge is wat ‘n mens nie met die oog kan sien nie.’). Daarom is die opdrag in Genesis 1:28 ‘bewoon en bewerk die aarde’, Genesis 2:15 sê: ‘Die Here God het die mens in die tuin laat woon om dit te bewerk en op te pas’, Genesis 2:19-20 vertel dat die mens name gee aan die skepsels as middel om die veelheid van verskynsels te leer ken en te beheers (1:28). Jesus sê die grootste gebod in die wet is: ‘Jy moet die Here jou God liefhê…ook met jou hele verstand’ wat jy moet inspan om God daarmee te dien, en om ‘jou naaste lief te hê soos jouself’ (Matteus 22:37b; 39b).

In 1952-58 het ‘n span van die Britse Skool van Argeologie onder leiding van Kathleen Kenyon die 65 voet hoë heuwel, Tell es-Sultan, buite die huidige Jerigo opgegrawe tot op die rotsbodem. Aan die voet van die heuwel is ‘n fontein, die huidige oase Eriha, wat afloop na die Jordaanrivier toe. Die fontein het die eerste bewoners van Jerigo rondom die jare 8,000 v.C hierheen gelok. Verbrande hout van ‘n soort tempeltjie wat op die rotsbedding gebou is het ‘n koolstof-14 datum van ongeveer 7,800 v.C getoets.  Halfmaanvormige vuurklip gereedskap en been harpoene verbind hulle aan die gereedskap wat ook uit die ongeveer 8,000 v.C. in 1924-1934 opgegrawe is in die grotte langs die rivierloop Wadi el-Natuf naby berg Karmel.

Teen 7,000 v.C. is hier ‘n groot stad van 7.8 akker gebou met ‘n muur wat in een seksie tans nog tot 17 voet hoog staan rondom die stad met ronde huise. Aan die westekant was ‘n toring, wat 25 voet in deursnee is en tans nog 23 voet hoog staan, met trappe wat van die stad af na die toring toe lei. Houtskool planke van ‘n huis in hierdie stad het ‘n koolstof-14 datum van ongeveer 6,850 v.C. getoets.

Die koolstof-14 toets werk so: alle lewende organismes neem deurentyd koolstof uit die atmosfeer op, gelyke dele gewone koolstof met 12 atoom protons en radio-aktiewe koolstof met 14 protons. Wanneer die organisme sterf word geen verdere koolstof opgeneem nie en die radio-aktiewe koolstof-14 in die organisme neem geleidelik af. Na 5,600 jaar is die helfte daarvan oor, na nog 5,600 jaar die helfte van die helfte, ens. So kan bv. die ouderdom van hout of bene bepaal word deur die verhouding tussen die C-12 en C14 in monster van die hout of houtskool of bene wat opgegrawe word te bepaal.

Skrywer: Prof Francois Malan

Geloofsvrae: Begrippe vir die heilsweg: Weergeboorte – Adrio König

Weergeboorte

Die begrip weergeboorte kom as sodanig nie dikwels in die NT voor nie (Joh 3:3-7 as `opnuut gebore word,’ Tit 3:5 waar dit aan die doop verbind word, en Mat 19:28 waarvolgens die hele skepping `nuut gemaak word’). In hierdie lig is dit nogal vreemd dat dit onder sommige groepe so ‘n sentrale begrip is.

Aan die ander kant sluit die betekenis daarvan mooi aan by ons vereniging met Christus sodat ons aan sy nuwe lewe deel het. Die begrip weergeboorte veronderstel dat ons saak hopeloos was. God kon nie maar net so hier en daar ietsie regmaak soos ‘n paneelklopper ‘n paar stampies aan die motor se deur en modderskerm nie. Hy kon by wyse van spreke nie eens die deur en die modderskerm vervang nie. Hy moes die motor opsmelt en heeltemal oor vorm.

Weergeboorte beteken dat Hy ons moes oormaak, voor met ons begin, ons ‘n nuwe, ander lewe moes gee, ons in Christus se opstandingslewe moes inlyf. Dit beteken dat die sonde diep in ons lewe ingedring en groot skade aangerig het. Ons kan in die lig van die weergeboorte praat van die mens se totale verdorwenheid. Dit verklaar waarom God sulke ingrypende maatreëls moes tref om die saak te hanteer.

Dit is opvallend dat die begrip weergeboorte ook vir die hele skepping gebruik word. Dit herinner ons opnuut daaraan dat dit in die heil en die heilsweg nie net om individue en selfs om die hele mensdom gaan nie, maar om die hele skepping. God het hierdie aarde gemaak as die plek waar Hy in gemeenskap met ons wil lewe. Ons sonde het op een of ander manier ook die skepping verwring sodat die verlossing ook die skepping moet insluit. Daarom lees ons dikwels allesinsluitende uitsprake oor Christus se werk (2Kor 5:17; Ef 1:10; Kol 1:20; Open 21:5).

Skrywer: Prof Adrio König

Geloofsvrae: Begrippe vir die heilsweg: Geloofsekerheid – Adrio König

Geloofsekerheid 

Onder geloofsekerheid (of heilsekerheid of sekerheid van saligheid) word verstaan dat ‘n mens nie in twyfel hoef te leef oor jou verhouding met die Here nie. ‘n Mens hoef nie maar net jou bes te doen en dan vir die beste te hoop nie. ‘n Mens kan `weet dat jy die ewige lewe het’ (1Joh 5:12,13). Dit is ‘n baie belangrike saak omdat dit gelowiges sterk motiveer. Daar kom ‘n vastigheid en geborgenheid in ‘n mens se lewe wat jou inspireer in jou diens aan die Here. Wie leef uit die genade, uit die oortuiging dat God die goddelose regverdig, kan net weens ‘n misverstand huiwer oor die vraag of jy persoonlik in die heil deel.

In noue verband met geloofsekerheid kom die getuienis van die Heilige Gees ter sprake. Hiervoor kan ‘n mens jou beroep op o.a. Rom 8:16. Daar is ook ander uitsprake wat hiermee in verband gebring word (soos Joh 17:7; 1Joh 5:10). Die getuienis van die Gees is natuurlik allereers sy getuienis deur die evangelie wat ons hoor en lees. ‘n Mens sou dit sy uitwendige getuienis kon noem. Maar daar is skynbaar ook van ‘n inwendige getuienis sprake: `Hierdie Gees getuig saam met ons gees dat ons kinders van God is,’ `Wie in die Seun van God glo, besit die getuienis in sy hart.’

Daar is uiteraard verskillende interpretasies hiervan (‘n intuïtiewe sekerheid, ‘n stemmetjie), en dit bly ‘n uiters moeilike saak om in woorde te beskryf. Dit is egter duidelik dat gelowiges wat bewustelik in gemeenskap met die Here en met ander kinders van God leef, ‘n oortuiging oor hulle verlossing ontwikkel wat nie aan voortdurende twyfel onderworpe is nie – al sal krisiservaringe nie noodwendig ‘n persoonlike worsteling uitsluit nie. Die belewing en omskrywing van hierdie `inwendige sekerheid’ is egter baie sterk gekoppel aan die besondere spiritualitiet van verskillende groepe.

Dit is egter ‘n vraag of die nadruk moet lê op heilssekerheid of op verlossing. Wanneer ‘n mens iemand vertrou, soek jy nie sekerheid oor jou verhouding met so ‘n persoon nie. ‘n Man wat sekerheid soek oor sy vrou se verhouding met hom, doen dit net omdat Hy klaar ‘n probleem het. Wat hy moet soek, is nie sekerheid nie, maar ‘n gesonde verhouding. Die vraag is nie of ons seker is van ons verlossing nie, maar of ons verlos is. ‘n Mens is verlos as jy die evangelie glo, as jy glo wat God in Jesus vir jou gedoen het.

Hierdie nadruk is nodig omdat `die soeke na sekerheid’ op allerlei uiterstes kan uitloop van (oor-)emosionele innerlike worstelinge wat nie net totaal onnodig is nie (glo liewer eenvoudig net die evangelie!) maar baie ontwrigtend kan wees. ‘n Mens kry nie sekerheid van jou verhouding met die Here in jou binneste nie, maar in die evangelie wat jy hoor of lees, en dan glo. God is betroubaar. Ons hoef nie naas sy Woord nog ekstras te soek nie.

Skrywer: Prof Adrio König