DIE VLEUELS VAN GEBED (19)

DIE VLEUELS VAN GEBED (19) Jan van der Watt

Here, ek wil U iets VIR ANDER MENSE vra.

Die oomblik dat jy ‘n gelowige word, word jy deel van ‘God se span’, sy familie. En die oomblik dat jy deel van sy familie word, word jy opgeneem in die netwerk van sy belange. Dit impliseer voorbidding vir mekaar. Voorbidding is in die eerste plek dus vir mede-gelowiges.

Die hemelse posdiens is tot jou beskikking!

Die hart van voorbidding lê dus daarin dat ons aan Jesus behoort. Ons is almal deel van sy koninkryk op aarde. Daarmee saam is ons van mekaar afhanklik soos soldate in ‘n oorlog van mekaar afhanklik is, of die lede van ‘n rugbyspan op mekaar peil trek. Nou het die Here dit vir ons deur gebed moontlik gemaak om mekaar te ondersteun en aan mekaar goddelike ‘geskenke’ te stuur. Kyk hoe stel Paulus dit:

Dit is God wat ons uit groot doodsgevaar gered het en ons weer sal red…

Daartoe werk julle mee deur vir ons te bid.

So sal die gebede van baie ‘n seën van God vir ons bring,

en dan sal baie Hom vir ons dank.

(2 Kor 1:10-11)

Hoewel Paulus en die Korintiërs ver van mekaar af was, was dit gebed wat die onsigbare brug tussen hulle gebou het. Deur gebed kon hulle die seënryk gawes van God aan Paulus laat aflewer (vgl. ook Rom 15:30; Ef 6:18-19; Kol 4:3-4). Dit is dus nie net asof hulle maar net gebid het nie. Nee, daar het iets gebeur. Hulle gebed in Korinte het vir Paulus, sê in Efese, die sluise van seën laat oopgaan. ‘n Mens sou kon sê dat God die hemelse posdiens tot ons beskikking stel om gawes aan mekaar te stuur; dit maak nie hoe ver ons van mekaar af is nie!

Wat ‘n wonderlike gawe is dit nie wat God aan ons gegee het nie! Jou kind of ma kan ver van jou af wees, maar nooit te ver om deur die seën van gebed te bereik nie! Of jou kind wat in die teater alleen tussen al die pype en dokters lê… gebed bind jou hart daar aan hom of haar vas.

Gebed vir andere en tot hulle voordeel is nie alleen ‘n wonderlike voorreg nie, maar ook ‘n verantwoordelikheid. God wil ons saam gebruik om sy koninkryk te laat kom. ‘n Belangrike deel van ons wapentuig om dit reg te kry is juis gebed. Daarom lees ons so baie in die Nuwe Testament dat gelowiges vir mekaar bid, soos die profete in die Ou Testament vir die gelowiges gebid het (Num 11:2, 21:7; Fil 1:4; Kol 1:3,9, 4:12; 1 Tes 1:2; File 4). Daarmee erken ons ons betrokkenheid by God en God se betrokkenheid by ons. God staan in die sentrum. By Hom moet ons gaan rapporteer, maar moet ons ook voorrade vir ons almal gaan aanvra vir ons stryd in die wêreld. Vir onsself moet ons so bid, maar ook vir ander. Uit die verse wat hierbo genoem is, sien ons telkens hoe gelowiges vir ander gelowiges se geestelike welsyn bid.

In Jak 5:14 kry ons waarskynlik een van die konkreetste oproepe om vir mekaar te bid. Hier kan ons reeds sien watter belangrike rol voorbidding in die vroeë kerk gespeel het. Oor alledaagse sake soos siekte moes gelowiges saam bid. Maar dit was nie al nie. Johannes vra die gemeente om te bid as een van hulle iets verkeerd doen. Hulle moet bid vir daardie persoon se redding (1 Joh 5:16). So naby aan mekaar moet gebed gelowiges bring.

Maak gebruik van die hemelse posdiens. Jou gebede kan ‘n verskil vir ander maak.

Die son van jou gebede moet ook oor jou vyande skyn!

Ongetwyfeld lê die klem in die Nuwe Testament op voorbidding vir mede-gelowiges. Maar dit beteken nie dat ons net voorbidding vir mede-gelowiges mag doen nie! Ook vir ons vyande moet ons bid! Daarbenewens moet ons ook ‘n spesiale woord vir die mense wat ‘regeer’ doen, dit is nou almal van die dorpsraad tot by die president. In gebed maak dit nie soveel saak of hulle vir of teen ons is nie. Daarom skryf Paulus:

Ek dring daarop aan dat daar in die eerste plek

met smeking, voorbidding en danksegging gebid moet word vir alle mense,

vir dié wat regeer en vir almal wat gesag uitoefen,

sodat ons ‘n rustige en stil lewe kan lei

in volkome toewyding aan God in alle eerbaarheid.

(1 Tim 2:1-2)

Uiteindelik sê Paulus in 1 Tim 2:3-7 dat die Here tog wil hê dat almal gered moet word. Daarvoor moet daar ook gebid word. Die gelowige moet dus nie in haat en afkeuring teenoor die ongelowiges staan nie! Vir hom of haar is en bly die ongelowige ‘n potensiële gelowige. So moet die gelowige ook die ongelowige in gebed aan die Here opdra. Per slot van sake is dit die Here wat die son oor die goeie en die slegte laat opkom. Hy gee vir hulle lewensruimte. Daarom is dit nie te veel gevra vir die gelowige om ook die son van sy gebed oor die ongelowige te laat skyn nie (Mat 5:44-45; vgl. ook Luk 23:34).

As jy bid, bíd dan regtig!

Dit is goed en wel om met die Here oor dinge te praat. Wat ‘n mens egter moet besef , is dat gebede verantwoordelikhede bring. Jy kan nie vir die Here vra om jou buurman te red as jy voortgaan om in kwaai vriendskap met hom te leef nie. Jy is immers die een deur wie God aan jou buurman wil ‘verskyn’. Onthou, jou saak is God se saak en God se saak is jou saak. By wyse van spreke kan jy nie maar alles vir God los nie. As jy vir God vra dat sy koninkryk moet kom, vra jy eintlik ook dat dit deur jóú kom. Sy wil wat moet geskied moet deur jou geskied. Net so kan jy nie vir vrede bid, as jy nie ‘n vredemaker is nie.

As jy bid dat die Here jou huwelik moet beter maak, moet jy bereid wees om aan daardie huwelik te werk. Dit beteken dikwels, ja gewoonlik, dat jy die minste moet wees. Jy kan nie bid dat God jou probleme by die werk moet oplos as jy oneerlik bly of nie bereid is om aan ‘n oplossing te werk nie. As jy bid, moet jy regtig bid. Dit beteken dat jy voortdurend sal bid, met ander woorde, dat jy met jou hele lewe jou gebede aan God waar sal wil maak.

Nou kan ons van die Here vra wat ons wil!

Kom ons raak prakties. Kom ons vra nou van die Here…

Soos met al die voorafgaande elemente van gebed is dit hier net so belangrik eers na te dink. Dink na oor wat presies in jou gemoed aangaan. Wat wil jy met die Here bespreek? Wat pla jou? Wat wil jy vir Hom vertel? Onthou jy, toe ons met gebed begin het, het ons net doodstil gesit en dink. Toe het daar verskillende dinge in ons gedagtes opgekom. Hierdie dinge wat so spontaan in ons gedagtes opgekom het, is sekerlik belangrik om met die Here te bespreek.

* Maak nou ‘n lysie van dinge wat jy met God sal wil bespreek. Dit kan dinge wees

wat jou pla, sake waaroor jy raad wil vra, iets wat jy met God

wil bespreek…………………… ……………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………..

* Praat nou met God oor elkeen van hierdie sake. Verduidelik aan Hom hoe jy

daaroor voel, hoe jy oplossings vir die probleme sien, wat jy nie verstaan nie en

so aan. Beplan ook aktief saam met God jou lewe, met ander woorde wat jy gaan

doen en hoe jy dit gaan doen…………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………..

* Dink ook veral aan mense wat jou voorbidding nodig het. Skryf hulle behoeftes

neer en bespreek dit met jou hemelse Vader. Vra Hom ook hoe jy daarby

betrokke kan wees om sy koninkryk vir daardie mense te laat kom…………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………..

* Kyk ook sommer watter gebede van gister en eergister God verhoor het…………….

…………………………………………………………………………………………………………………..

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Die Seder (3)

Die Seder (3) – Coen Slabber

Nou kom ons by twee belangrike simbole: die vier bekers wyn en die Sederbord.

Die vier bekers wyn

Tydens die Seder moet vier bekers wyn gedrink word. Elkeen word op ’n spesifieke tyd gedrink. Hoekom nou juis vier bekers? Dit verwys na die vier seëninge wat in Eksodus 6:6 – 7 beloof word:

Ek neem julle aan as my volk en Ek sal julle God wees.
Dan sal julle besef dat Ek, die Here, julle God is wat julle van die dwangarbeid van Egipte bevry.
Ek sal julle bring na die land wat Ek met ’n eed aan Abraham, Isak en Jakob belowe het.
Ek sal dit julle eiendom maak.

Die Seder-bord

Die Tradisionele Sederbord

Hierdie is ’n spesiale bord wat ses simboliese kossoorte bevat – elkeen het ’n spesiale betekenis in die vertelling van die Eksodus-verhaal. Die sewende simboliese item – drie matzah – word op sy eie bord geplaas. Hierdie ses items is:

Maror en Chazeret – twee soorte bitter kruie wat herinner aan die bitter en swaarkry van slawerny in Egipte. Vir maror word vars peperwortel gebruik. Chazeret is tipies bindslaai (romaine lettuce). Die wortels van hierdie slaai is bitter. Die deelnemers aan die Seder moet letterlik die bitterheid van slawerny proe.
Charoset – ’n soet bruin pasta van vrugte en neute. Die deelnemers moet letterlik die ondervinding van slawerny inneem.
Karpas – ‘n groente soos pietersielie of seldery. Hierdie groente word in die soutwater gedoop. Die groente is simbool van lente en hernuwing; die soutwater is ’n simbool van die trane van die Hebreeuse slawe.
Zeroa – gebraaide lamskenkel simbool van die Paasfeesoffer. Dit was ’n lam wat in die tempel in Jerusalem geoffer is. Dit word nou tuis voorberei.
Beitzah – ’n gebraaide eier wat deel was van die feesoffer in die tempel. Dit is ook ’n simbool van die heelheid en voortsetting van lewe.

[1 het twee items gehad.]

Fokus op die kinders

Die oorvertel van die Eksodus-gebeure aan jou kinders is die doelwit van die Seder. Daarom word moeite gedoen om die belangstelling en nuuskierigheid van die kinders te prikkel – en om hulle wakker te hou. Daarom is vrae en antwoorde deel van die ritueel. Kinders word aangemoedig om vrae te vra.

Die belangrikste vraag is: “Hoekom verskil hierdie nag van alle ander nagte?” Nou volg ’n geskiedkundige hersiening van die Eksodus-verhaal. Gedurende die Seder sal die leier die matzah bedek en die beker wyn oplig. Dit word gedoen om vrae te stimuleer. Dan is daar die sogenaamde afikoman wat weggesteek word. Die kinders moet dit soek.

Volgende keer kyk ons na die tradisionele maaltyd – die volgorde waarin dit gebeur

Skrywer: Dr Coen Slabber

Die Seder (2)

Die Seder (2) – Coen Slabber

Die volk het toe hulle brooddeeg, sonder suurdeeg, in skottels gesit, dit in hulle klere toegedraai en dit op hulle skouers gedra … Met die deeg wat hulle uit Egipte saamgebring het, het hulle ongesuurde roosterkoeke gebak: dit was sonder suurdeeg omdat hulle uit Egipte gejaag is en nie kans gehad het om eers vir hulle padkos klaar te maak nie (Eksodus 12:34, 39).

Tydens die agt dae wat die Paasfees gevier word, eet die Jode net ongesuurde brood – die plat, ongesuurde brood wat die pas bevryde slawe geëet het (matzah of matzo of matzoh). Geen suurdeeg – enigiets wat rys as dit gebak word – mag geëet word nie. Die kombuisgereedskap wat normaalweg gebruik word, moet verplaas word met gereedskap wat gebêre word spesifiek vir gebruik tydens die Paasfees. Die huis moet deeglik skoongemaak word en alle suurdeeg moet verwyder word – selfs die krummels wat die kinders gemors het.

Matzah – Ongesuurde Brood

Hierdie verbod op suurdeeg is so streng dat sekere rituele ingestel is om te verseker dat alle suurdeeg verwyder word. Die aand voor die Paasfees is daar ’n seremoniële soektog vir suurdeeg – ’n simboliese laaste geleentheid om enige suurdeeg wat dalk nie raakgesien is nie, te verwyder. Gewoonlik word ’n kers gebruik. ’n Veer word gebruik om die oorblywende “suurdeeg” in ’n houtlepel te vee. Die oggend van Paasfees word al die suurdeeg wat verkry is, verbrand.

Geen suurdeeg mag na 10:00 die oggend van Paasfees geëet word nie. Ons moet onthou die Joodse dag begin met sononder. Alle eersgebore Joodse mans vas die dag.

Nou kom ons by die Seder self. Die tafel word met die beste silwerware gedek. Familielede kom met gewone klere, maar die persoon wat die leiding gaan neem, kom in ’n wit kleed. By die kop van die tafel is die Sederbord met ’n verskeidenheid simboliese kossoorte wat tydens die Seder geëet sal word. Ook byderhand is ’n bord met drie matzah en skottels met soutwater.

Elke deelnemer kry ’n afskrif van die Haggada. Mans en vroue neem deel aan die fees. Belangrike gedeeltes uit die Haggada word in die oorspronklike Hebreeus en Aramees gelees. Gewoonlik word dit in die moedertaal herhaal, sodat almal dit kan verstaan. Die leier sal dikwels die voorlesing onderbreek om die betekenis en interpretasie vir die kinders te verduidelik.

Temas van die Seder

Die rituele en simboliese kosse beklemtoon twee temas: slawerny en vryheid. Sonsondergang was die Jode slawe van die farao. Om middernag volg die tiende plaag – die dood van al die eersgeborenes van Egipte – selfs die eerstelinge van die diere (Eksodus 12:29). Nog daardie selfde nag beveel die farao vir Moses en Aäron om pad te gee. Die deelnemers aan die Seder dink aan die eerste deel van die nag aan slawerny deur matzah (die arm man se brood – ongesuurde brood), bitter kruie (simbool van die bitterheid van slawerny) en Charoset (’n soet pasta wat die messelklei wat die Joodse slawe gebruik het, simboliseer) te eet.

Dit was die nag waarin die Here oor hulle gewaak het en hulle uit Egipte bevry het. Daarom behoort dié nag aan die Here en moet alle Israeliete en hulle nageslag dié nag wakker bly (Eksodus 12:42).

In die volgende artikel gaan ons kyk na twee belangrike simbole van die paasmaaltyd – die wyn en ongesuurde brood.

Skrywer: Dr Coen Slabber

Onesimus

Onesimus – Coen Slabber

Johan vra:

Ek het vandag `n pasiënt in die hospitaal ontmoet. Sy naam is Onesimus en hy het gesê hy sou graag wou weet wat sy naam beteken. Kan iemand dalk help? Hy is sewe keer in die rug geskiet tydens `n gepoogde motorkaping. Hy kry gereelde terugflitse van die gebeure en die navraag het ten doel om, indien die betekenis van sy naam bekend is, as `n bietjie belangstelling en bemoediging te dien.

Antwoord:

Coen Slabber antwoord:

Onesimus was die slaaf in belang van wie Paulus die brief aan Filemon geskryf het: Ek doen ’n beroep op jou in belang van my kind Onesimus. (vers 10). Onesimus was ’n slaaf van Filemon. Hy het waarskynlik vir Filemon beroof en toe weggehardloop.

Paulus het hom in die gevangenis leer ken en daar sy geestelike vader geword. Paulus stuur vir Onesimus terug na Filemon – Onesimus was immers Filemon eiendom – maar hy sou hom graag saam met hom in die gevangenis wou hou. Hoekom? Maar nou is hy baie bruikbaar sowel vir jou as vir my. Onesimus in Grieks beteken “bruikbaar.” Paulus is oortuig dat Filemon vir Onesimus sal ontvang nie langer net as ‘’n slaaf nie, maar meer as ’n slaaf: as ’n geliefde broer.

Ons lees ook van hom in Kolossense 4:9: Onesimus, die getroue medegelowige wat ek baie liefhet en wat een van julle is, gaan saam met hom. Onesimus het saam met Tigikus die Brief aan die Kolossense afgelewer. Omdat Paulus daarna verwys dat hy een van julle is, kom hy waarskynlik van daardie gebied.

Onesimus beteken bruikbaar. Dit behoort enigeen met hierdie naam te bemoedig.

Skrywer: Dr Coen Slabber