Die Eerste Brief van Johannes (2)

Die Eerste Brief van Johannes (2) – Jan van der Watt

Ons begin nou in alle erns met ons studie van 1 Johannes.

Deel 1: Uit god se hart van liefde—’n kerk gebore

Hoofstuk 1: Pasop vir dodelike dwalings

Wie is die antichris? En wie is die ware Christen? Die onderskeid raak ons elkeen op die een of ander manier. Selfs baie mense wat vir Jesus aanhang, is antichriste.

Om ’n reis na die gemeente aan te pak aan wie Johannes sy eerste brief geskryf het, is ’n avontuur. Dit is byna asof ’n mens in ’n tydmasjien klim en twee duisend jaar in die geskiedenis teruggaan.

 

Daar in Efese—waar die gemeente waarskynlik gewoon het—vind jy mense wat anders gelewe en gedink het as wat ons dit vandag doen. Die mense het dinge geglo wat vir ons snaaks mag klink.

Tog, as ons so tussen 90 en 100 n.C. in Efese uit die tydmasjien klim, is daar soveel dinge wat vir ons so bekend lyk. Oor twee duisend jaar het die mens maar baie dieselfde gebly. Ons, vandag, trek wel anders aan as in daardie tyd, ry vinnige motors, praat met telefone en kyk televisie, maar as mense is ons steeds baie dieselfde.

Die avontuur wat vir ons voorlê wanneer ons 1 Johannes lees, is om uit te vind hoe God deur sy boodskap aan daardie mense ook direk met ons praat.

 1.   Ons toer deur die gemeente

Die gemeente wat ons in Efese teëkom, is baie interessant. ’n Groot makrogemeente is dit beslis nie. Hulle is maar ’n handjie vol wat gereeld in verskillende huise deur die stad bymekaarkom. As hulle in die oggend markplein toe gaan, word hulle verswelg tussen die massa mense voor die groot standbeeld van die keiser.

“Ons is baie spesiaal!” vertel die gemeente

Die massa mense van Efese glo die keiser is bomenslik. Hy is magtig en doen immers vir hulle soveel. Hy beskerm hulle en maak dit moontlik dat hulle in vrede in die stad kan bly. Daarbenewens is hier ook ’n menigte ander gode wat op allerhande maniere by die stad betrokke is. So glo hulle.

Die Christene sê egter hulle het iets wat hulle tussen die groot skare heidene met al hulle gode spesiaal maak: húlle ken die ware Seun van God.

Hulle weet ook Hy gee nie net vir hulle gewone aardse dinge nie! Nee, Hy sorg baie beter vir hulle as wat die keiser ooit kan doen.

Dit is Hy wat vir hulle die weg kom oopmaak het na die lewende God.

Deur Hom kan hulle die krag en vrede van die ewige lewe deur hulle voel vloei.

Kyk wat sê Johannes in 1 Joh. 5:11–13 oor die ewige lewe en die Seun van God. Lyk dit of hy vreeslik ruimte laat vir ander godsdienste? Verduidelik waarom jy so sê. (Skryf die redes in jou boek.)

Hierdie wete dat hulle baie spesiaal is, maak hulle baie geheg aan mekaar. Dit is soos ’n onsigbare, maar onbreekbare band wat hulle tussen die groot skare heidene saambind.

Maar, het alles so goed gegaan?


Ons eerste besoek

Ons is skaars uit die tydmasjien en hier sluit ons by ’n groepie “Christene” aan! Dit is met ’n gevoel van opgewondenheid dat ons die deur sien opgaan en ons ingenooi word.

In die huisie sit ’n groepie mans en vroue rondom ’n vuurtjie bymekaar. Hulle is druk in gesprek.

Hulle praat veral oor Jesus, wie Hy was. Die voorganger vertel uitvoerig hoe Jesus uit die hemel afgekom het, hoe Hy alles voor die tyd geweet het, hoe Hy aan die kruis verheerlik is. Kopskuddend maak een van hulle elke nou en dan ’n opmerking oor wat hulle daaruit vir hulle eie lewe kan leer!

Af en toe haal die voorganger ’n boekrol uit wat mooi in ’n doek toegewikkel was en lees ’n stuk daaruit voor. Aan die gedeeltes wat gelees word, herken ons duidelik die Johannes-evangelie.

Hulle verduidelik aan ons dat hulle lankal by Johannes die evangelie gehoor het. Die Johannes-evangelie—en hulle wys na die boekrol in die doek—is hulle bron (“Bybel”) as hulle oor iets onseker is of nie weet wat om te doen nie.

Toe hulle die boodskap oor Jesus aangeneem het, is hulle ook deur die Heilige Gees gesalf, soos hulle dit stel. “Soos die Evangelie sê: ‘Die Gees lei ons in die waarheid,’” voeg een van hulle by.


Twee dinge staan uit

Ons kom eers laat die aand daar weg. Twee dinge is vir ons duidelik:

Jesus, asook sy invloed op hulle optrede, is vir hulle baie belangrik.

Die Johannes-evangelie is hulle “bron van openbaring” waarin hulle voel die Heilige Gees hulle aktief lei.


Ons tweede besoek!

Na ons gisteraand by die groep Christene was van wie ons nou net vertel het, hoor ons dat hierdie nie die enigste gemeente in die stad is nie.

Dit word aand en ons kom by ’n huisie om die hoek van waar ons gisteraand was.

Die deur swaai oop en byna dieselfde toneel as die vorige aand begroet ons. Eenkant lê ’n boekrol met ’n doek oor op ’n lae tafeltjie. Selfs die temas van bespreking is dieselfde. Ook hulle gesels oor Jesus; en gebruik die Evangelie as “Bybel”.

Die voorganger is juis besig om die verhaal van die Samaritaanse vrou uit die Evangelie te vertel (Joh. 4). Die voorganger was blykbaar al self by die put van Sigar, want hy skets Jesus so lewensgetrou en menslik by die put. Hy vertel hoe warm die son daar kan wees en hoe moeg en honger Jesus op die betrokke dag moes wees. Ten spyte van sy eie menslike behoeftes was dit vir Jesus belangriker om aan die vrou die ewige lewe aan te bied.

Aan die einde van die gesprek vra hy drie jongerige seuns uit oor wat dit vir hulle alledaagse lewe beteken. Dit is opvallend hoe hulle beklemtoon dat hulle soos Jesus moet optree (1 Joh. 2:6). Hier in Efese is hulle Jesus se gestuurdes om die evangelie te verkondig (Joh. 20:21).

“Hoe?” wil die voorganger meer by hulle weet.

“Ons ken mos die waarheid, want ons is deur die Gees gesalf ,” antwoord hulle dadelik. Hulle is duidelik bewus van die teenwoordigheid van die Gees wat in hulle werk. Hulle is ook sterk daarvan oortuig dat hulle die waarheid van God self het.


Het julle die regte waarheid beet?

Die temas waaroor hulle gesels en die manier waarop hulle daaroor praat, stem merkwaardig ooreen met wat ons gisteraand gehoor het.

Een van ons vra hulle hoe hulle so seker kan wees dat hulle die “waarheid” het. “Johannes, die oudste en ons vader in die geloof, het aan ons ’n brief geskryf waarin hy ons weer daarvan verseker het!”

As ons reg onthou, was dit dieselfde Johannes wat Jesus se geliefde apostel was. Hy het ook agter die skryf van die Evangelie gestaan. Die mense vertel ook dat hierdie Johannes ’n interessante boek, Openbaring, geskryf het.

Die ware Christen is die een wat die evangelie glo soos dit

oorgelewer is. Hy glo in Jesus as die Messias, die Christus wat mens

geword het en ons verlos het.

Hulle haal onder die doek nog ’n boekrolletjie uit wat heelwat kleiner as die Evangelie is. Versigtig word dit oopgerol. Ons herken dit as die brief 1 Johannes wat ons in ons Bybel het. “Hier,” sê een, “hier staan dit: ‘Julle ken die waarheid’” (1 Joh. 2:21).

Hulle is duidelik trots op die brief en rol dit weer versigtig toe. “Hierdie brief het die oudste Johannes aan ons gestuur nadat ons en daardie ‘antichriste,’ wat hulleself kamma Christene noem, hewig gebots het. Hulle het gesê ons is op die verkeerde pad en toe was dit al die tyd hulle wat met ’n dwaalleer besig was! Ons het immers dadelik vir Johannes ’n boodskap gestuur en hom gevra wat die waarheid is. Ja, ons het hom in soveel woorde gevra wie en wat ’n ware Christen is. Hier, in hierdie brief, het hy ons reguit geantwoord.

“Daardie ander groep wil dit nie aanvaar dat hulle verkeerd is nie. Hulle hou vol met hulle dwaalleer. Nou groet ons hulle nie eens meer op die markplein nie en maak nie eers die deur van die huis vir hulle oop nie. Ons beskou hulle nie meer as Christene nie,” vertel die voorganger.

“Is dit nie ’n bietjie onvriendelik nie?” wil ons weet.

“Nee, Johannes self het gesê ons moet dit doen. As hulle hier inkom, moet ons saam met hulle eet en gesels. En dan lyk dit of ons al die dwaallerings goedkeur! En dit kan tog nie. Daarvoor is die waarheid tog te kosbaar.”

Vir interessantheid, slaan 1 Joh. 2:18–19 en 2 Joh. :10–11 na en kyk hoe skerp Johannes oor sulke dwaalleraars praat. Hoe sou jy sy reaksie teen die dwaalleraars opsom? (Nog iets vir jou boekie.)

“Wie is hierdie ‘antichriste’?” vra ons taktvol, onbewus dat die grootste skok nog op ons wag.

“Hulle bly hier om die hoek,” kom die antwoord.

Dit is sowaar die groep by wie ons die gisteraand gaan kuier het! Kon dit waar wees? Waarom noem een groep Christene ’n ander groep Christene ‘antichriste’?


 2.   Deur ’n raaisel na ’n antwoord

Ons ervaring met die twee groepe Christene laat ons oorbluf. Waar lê die verskil, wonder ons! Wat hulle gesê het, het immers so dieselfde geklink. Watter verskille kan so groot en belangrik wees dat dit die kerk, die gesin van God, so uitmekaar kan ruk?


Ons raaisel

Hoe kan die Christene toelaat—juis terwyl hulle in Efese so in die minderheid is—dat hulle in twee skeur?

  Immers, beide groepe gebruik die Evangelie as bron vir wat hulle sê.

  Daarmee saam is hulle nie skaam om te sê dat hulle deur die Heilige Gees gesalf is nie.

  Beide groepe praat oor Jesus en oor wat hy vir hulle alledaagse lewe beteken.


Alles begin in die bad!

Hoewel daar oënskynlik ooreenkomste is, blyk dit duidelik dat daar ook verskille is. Ingrypende verskille, soos ons uit 1 Johannes kan aflei.

Om die verskille tussen die twee groepe presies te verstaan en in te sien waarom dit so ingrypend is, is die volgende agtergrondinligting handig.

Daar was ’n beweging wat in die eerste eeu nog in sy kinderskoene was—ons noem die beweging die gnostiek. Later sou hierdie beweging vir die kerk in die algemeen probleme verskaf en sou die kerk hom ook formeel van hierdie beweging distansieër. Dit is ’n denkrigting wat na alle waarskynlikheid verantwoordelik was vir die probleme waaroor dit in 1 Johannes gaan.

 

Dit is bekend dat daar in Efese ’n belangrike geleerde, Serintus, was wat gnosties verwante leerstellings verkondig het.

 

Die interessante verhaal word vertel van Johannes wat juis eendag in Efese op pad was na die publieke bad. Iemand sê toe vir hom dat Serintus ook in die bad is. Hy vlieg toe om en sê dat hy vir die duiwel vlug.

 

In daardie tyd het elke huis nie ’n eie bad gehad nie. Daar was groot komplekse deur die Romeine opgerig wat eintlik ’n groot ontspanningsoord vir die mense was. Daar was verskillende baddens wat van koue tot heel warm water gehad het. Die mense kon byvoorbeeld ook op die terrasse ontspan. Dit was ’n groot samekomsplek in die ou tyd en natuurlik ook die groot geselsplek.

Hierdie agtergrond is nuttig om 1 Johannes beter te verstaan. As ’n mens jou verbeelding so ’n bietjie kan gebruik, is dit maklik om te verklaar hoe ’n deel van die gemeente onder die invloed van Serintus se gnostiek kon gekom het.

Kom ons stel ons voor dat die gemeentelede van tyd tot tyd in die bad gesit het terwyl Serintus ook daar was.

Dit kon seker ook op die markplein gewees het. Daar was ook baie kontak met mekaar, waar godsdienstige en filosofiese sake dikwels bespreek is.

Serintus is ’n dinamiese persoon wat sy woord goed kan doen. Wat hy gesê het, het vir die gelowiges so naby geklink aan wat hulle van Johannes gehoor het, dat hulle gevoel het hulle kan dit maar glo. En dit het sommige inderwaarheid gedoen.

Die werklike angels in die argumente van Serintus het hulle egter nie raakgesien nie. Dit het hulle die afgrond in gehelp.

As ’n mens onthou dat die gemeentes nie dominees gehad het wat opgelei was nie, kan ’n mens makliker verstaan waarom gemeentelede so maklik mislei kon word. Af en toe het ’n apostel of iemand uit Jerusalem, wat iets meer geweet het, by hulle ’n draai gemaak. Intussen moes hulle maar self sien en kom klaar met die kennis wat hulle tot hulle beskikking gehad het.


Wat is sleg, en wat is goed?

Wat presies het Serintus vir hulle in die bad vertel wat hulle so op die verkeerde spoor gesit het?

Voor ons verder na Serintus se verdigsels luister, kyk ons eers na die vertrekpunt van die gnostiek:

Die gnostiek is op ’n ou mitologiese skeppingsverhaal gebaseer. Die basiese vertrekpunt was dat alle materie sleg was. Met ander woorde, alles waaraan jy kon vat, was sleg. Daarteenoor was die gees weer goed.

Op die een of ander manier het die materie in ’n stadium ’n stuk gees, bekend as “wysheid,” in die hande gekry en dit in stukkies verdeel. Die stukkies “gees” is toe in die “materie”—oftewel die menslike liggaam—as gevange opgesluit.

Die gees sit dus soos ’n gevange in ’n tronk binne-in die liggaam.

Die gees in die mens het natuurlik in die omstandighede begin traag en bedwelmd word en aan die slaap geraak. Die gees moet wakker geskud word deur die hoor van ’n boodskap of die verkryging van kennis wat van God gestuur word. Met die krag van die openbaring van bo moet die gees dan uit die gevangeskap van die vlees geruk word. So vind redding plaas.

Nou klink dit met die eerste hoor nie so vreemd nie. ’n Mens kan jou goed voorstel hoe ’n Christen saam met Serintus in die bad kon sê: “Ja, die vlees is mos sondig en sleg.” “Ja, my ‘siel’ moet gered word.” “Ja, ons het ’n Boodskapper van God nodig om ons te kom leer.” So het wat Serintus gesê het al meer aantreklik geword.

Maar, was dit nou ’n rede vir die Johannese gemeente in Efese om uitmekaar te skeur en mekaar soos vyande te behandel?


’n Klein botteltjie gif met vernietigende gevolge

Waar lê die werklike “gif” in Serintus se siening?

Die werklike probleem, soos dit ook uit 1 Johannes blyk (in 2 Johannes tree dit nog duideliker na vore), gaan oor twee sake:

Die Christologie (= die leer oor Christus), en

Die etiek (= die leer oor wat reg en verkeerd in ’n mens se optrede en gedrag is).

Dit is ook die twee sake waaroor altwee huise wat ons besoek het, gesels het. En dit is in hierdie twee sake—hulle siening van Christus, en hulle siening van wat die regte optrede vir ons mense is—waar die verskil tussen hulle lê.

Laat ons weer mooi luister na wat elkeen van die huise gesê het.


Is Jesus ’n mens of nie?

Serintus het gesê dat alle materie sleg is. Wat beteken dit ten opsigte van Jesus Christus se liggaam?

As alle materie sleg is, beteken dit eenvoudig dat Jesus Christus—wat ten volle goed was—nie werklik mens kon gewees het nie. Hy kon nie ’n menslike, slegte materie-liggaam hê nie. Dit wil sê: Christus was net skynmens; dit het net gelyk of Hy ’n mens was, maar Hy was dit nie regtig nie.

Daar is gesê dat Jesus Christus eintlik in “twee gedeel” moes word, naamlik in die mens Jesus en die Gees Christus. Soos ’n motor ’n bestuurder nodig het om iewers te kom en omgekeerd, so het die “Gees” Christus die “liggaam” Jesus nodig gehad om sy aardse bediening uit te voer. Jesus was dus nie Christus nie, maar net die manier waarop of die “voertuig” waarmee Christus op aarde rondbeweeg het.

’n Mens kan vra hoe op aarde hulle uit die Johannes-evangelie kon aflei dat Jesus en Christus nie een was nie. Hulle het dit nogal vernuftig gedoen. Kom ons kyk wat dalk gebeur het:

Hulle het naamlik gesê dat Jesus geen wonders gedoen of gepreek het vir die eerste sowat dertig jaar van sy lewe nie. Na sy doop begin Hy skielik wonders doen.

Wat het by die doop gebeur? Lees maar Joh. 1:32–34: Die Heilige Gees het op Jesus neergedaal. Nou skielik begin Jesus wonders doen en preek! Die liggaam Jesus is dus by die doop met die Gees Christus verenig.

So beweeg die Gees, Christus, dan met die liggaam, Jesus, deur Galilea en Judea.

As Jesus egter gekruisig word, staan daar in Joh. 19:30 dat Hy sê: “Dit is volbring”. Daarna laat Hy sy kop vooroor sak en dan staan daar in die Grieks: “Hy gee die G(g)ees”. Daar verlaat die Gees “Christus” duidelik weer die liggaam “Jesus”.

Jesus was dus nooit Christus nie en Christus was nooit ’n mens nie, aldus Serintus. Dit is die implikasie van Serintus se bewering dat alle materie sleg is!

Inderdaad ’n klein stelling met groot betekenis.

Kan ’n mens maar so ’n leer oor Jesus Christus aanvaar? Of anders gestel, is dit so verkeerd om so oor Jesus te dink?

Vir Johannes raak dit die wese van die Godsdiens. In sy brief (1 Joh. 4:2–3) stel hy dit so reguit as wat dit maar kan kom: “Elkeen wat bely dat Jesus werklik die Christus is wat mens geword het, het die Gees wat van God afkomstig is. En elkeen wat dit nie van Jesus bely nie, het nie die Gees wat van God afkomstig is nie” (vgl. ook 1 Joh. 2:22; 2 Joh.:7).

Johannes verdedig die leer van Jesus op die skerpste manier moontlik. Jesus is God (1 Joh. 5:20) én mens; Hy is God wat mens geword het. Om Hom in die een of ander nie-menslike wese te verander, beteken om ’n ander Jesus Christus te aanbid.

Dit beteken om die adres van die weg na die hemel te verander!

Dit beteken ook dat Jesus nie regtig vir ons versoening met God kon bewerk nie, want Hy is nie ’n werklike mens wat as ons plaasvervanger vir ons sondes aan die kruis kon sterf nie.

So draai die mens wat hierdie leer glo in werklikheid teen die ware Jesus Christus; so word hy ’n antichris (“anti” = “teen” in Grieks).

Die felheid waarmee Johannes hier die korrekte belydenis oor Jesus verdedig, moet ons as gelowiges op ons hoede stel om nie sommer enigiets oor Jesus te glo of te sê nie. Ons moet nie ’n ander leer aanhang as die leer wat aan ons in die Skrif oorgelewer is nie (2 Joh.: 9). Mense wat dus op allerlei maniere die Jesusbelydenis verdraai, moet vermy word.

As ons nou weer na ons verhaal van die twee huise teruggaan, blyk dit dat die eerste “huisgemeente” wel oor die heerlikheid van Jesus gepraat het, maar volgens 1 Johannes het hulle die mensheid van Jesus ontken. Hulle was nie vyandig teenoor Jesus nie, maar het doodgewoon die korrekte leer oor Jesus verdraai. Johannes se oordeel is vernietigend: “Hulle is antichriste.”


Gelowige sondigheid met oorgawe

Ook wat die gedrag van mense betref, het die klein stelling van Serintus—dat materie sleg is en die gees goed—groot gevolge gehad. Ons kyk na twee implikasies.

Die eerste duidelike gevolg van die gnostiese stelling is die praktyk om die liggaam te verwaarloos:

As die liggaam van die mens (materie) sleg is, sal ’n mens mos nie veel moeite doen om die liggaam vreeslik te versorg nie, veral nie as dit die liggaam van iemand anders is nie. Waarom moet jy ’n liggaam wat buitendien sleg is, versorg?

In dié verband kry ons ’n interessante uitspraak in 1 Joh. 3:17 waar Johannes sê: “Wie aardse besittings het en sy broer sien gebrek ly, maar geen gevoel vir hom het nie—hoe kan die liefde van God in hom wees?” ’n Mens moet jouself hier afvra hoe dit moontlik is dat Johannes so iets aan ’n gemeente skryf, veral as die gemeente maar uit ’n handjie vol mense bestaan.

Dit kan eintlik maar net beteken dat daar mense was wat hulle broers sien honger ly en koud kry het. Hulle het eenvoudig—sonder om deur die ander se nood aangespreek te voel—verby daardie mense geleef sonder om te help.

Die rede kan waarskynlik daarin lê dat hulle gedink het dit is nie nodig om die liggaam van ’n ander te versorg nie. En ’n mens hoef nie ’n groot geleerde te wees om te weet dat dit absoluut die teenoorgestelde van liefde is nie (vgl. ook Jak. 2:14–17). Daarom sê Johannes dat die liefde van God nie in iemand kan wees wat so optree nie.

  • Waarom dan nog die slegte liggaam versorg?

Daar was ook skynbaar mense wat beweer het dat hulle wonderlike Christene is, dat hulle aan God deel het, maar dan soos heidene geleef het (1 Joh. 1:6). Hulle sou dan ook nog, ten spyte van hulle verkeerde optrede, beweer dat hulle nie sonde het nie (1 Joh. 1:8 en 10). Hoe is so iets moontlik?

Volgens die gnostiese leer moet die mens se “gees” uit sy gevangenskap binne-in die mens se liggaam deur ’n woord van God “verlos” word. As die “gees” dan van die liggaam verlos is en weer met God verenig is, beteken dit dat die liggaam niks meer aan die gees se saligheid kan verander nie. Die liggaam kan dan maar onsedelik wees, baklei, dronk word en so aan. Dit beïnvloed nie die “gees” wat veilig by God is nie. Alleen die liggaam—wat buitendien sleg is—word geaffekteer. En as ’n appel nou heeltemal vrot is, kan hy nie vrotter nie. Die sondes wat die liggaam doen, “tel” eintlik nie.

Die mens wat in Jesus, die Christus glo, besef hy moet as gees en

liggaam saam in liefde teenoor sy hemelse Vader, maar ook teenoor

sy naaste lewe.

Daarom kan die mense sê dat hulle (hulle gees) nie “sonde” het nie. Net so kan hulle sonder om te blik of te bloos sê dat hulle in noue verbondenheid met God leef (hulle “gees” is mos by Hom) terwyl hulle liggaam nog in die duisternis wandel!

Vir hierdie soort gedagtes is Johannes ewe-eens nie te vind nie. Mense wat so dink, maak God tot ’n leuenaar en die waarheid is nie in hulle nie (1 Joh. 1:6, 8 en 10).

Jy kan nie die mens in twee deel nie. Die mens is ’n eenheid, liggaam en gees, en tree as eenheid op. Om te sê die liggaam tree so op, maar dit het niks met die gees te doen nie, berus op ’n leuen en is ’n leuen.


Johannes se brief eien die ware Christen

Dat die mense uit die eerste huis, met klein veranderings wat hulle aan die evangelieboodskap gemaak het, eintlik op die verkeerde pad beland het, is duidelik.

Gelukkig het ons vandag nog die brief wat Johannes aan sy gemeente geskryf het om hulle en ons vandag van sulke soort dwalings te bewaar.

Kortom, as ons vra: “Wie is ’n ware Christen?” sou Johannes antwoord: “Die ware Christen is die een wat die evangelie glo soos dit oorgelewer is. Hy glo in Jesus as die Messias, die Christus wat mens geword het en ons verlos het.

“Die mens wat in Jesus, die Christus glo, besef hy moet as gees en liggaam saam in liefde teenoor sy hemelse Vader, maar ook teenoor sy naaste lewe.”

In die volgende hoofstukke gaan ons verder saam ondersoek instel na en dink oor wat Johannes alles in sy brief aan die groep gelowiges in Efese oor ’n ware Christen gesê het.


Moenie dat die waarheid oor Jesus Christus wat God aan ons geopenbaar en aan ons laat oorlewer het, by jou verbygaan sonder dat dit jou opnuut aangegryp het nie.

Dink oor hoe belangrik studie en kennis is van die Woord en waarheid wat God aan ons bekend gemaak het.

Sê vir God dankie vir die waarheid oor Jesus Christus wat Hy aan ons geopenbaar het. Vra Jesus dat Hy jou deur sy Heilige Gees sal bewaar van dwaalweë, en dat jy elke dag al duideliker volgens die waarheid in sy Woord sal leef.

 

Skrywer: Prof Jan Van der Watt




Die Eerste Brief van Johannes (1)

Die Eerste Brief van Johannes (1) – Jan van der Watt

Hierdie is ’n Bybelstudie oor 1 Johannes deur Prof Jan van der Watt. Dit het oorspronklik by Bybelkor, ’n divisie van Bybel-Media, verskyn. Dit is aangepas om te voldoen aan die behoeftes van die webblad.

Hierdie brief skrywe ek vir julle, sodat julle

kan weet dat julle die ewige lewe het, julle

wat in die Seun van God glo…

Waar liefde is, is daar geen vrees nie, maar

volmaakte liefde verdryf vrees.

1 Joh. 5:13 en 4:18

Wat gaan ons hanteer in hierdie Bybelstudie? In die Bybelstudie hanteer ons belangrike onderwerpe in 1 Johannes; daarom gaan ons die brief nie vers vir vers deurwerk nie. Die tema vir hierdie Bybelstudie is: Ek wil leef en liefhê, Here.

Die studie word in in vier dele verdeel en elke deel word verder onderverdeel in vier hoofstukke. Ons gaan drie maal per week ‘n hoofstuk publiseer. Ons behoort dus binne ses weke klaar te wees met hierdie brief.

 

INHOUDSOPGAWE

Hoe om hierdie Bybelstudie te gebruik

Deel 1:    Uit God se hart van liefde—’n kerk gebore

1.    Pasop vir dodelike dwalings

2.    Waar op aarde loop ek God raak?

3.    Gebore in ’n nuwe gesin

4.    Nuwe mense, ’n nuwe gesin

Deel 2:    ’n Geesvervulde lewe—in die gesin van God

5.   ’n Vader duisend? Duisend maal meer!

6.   Daar is God!… maar dis dan Jesus!

7 .   Vervulling met die Gees

8.   ’n Lewe … as kind van God

Deel 3:    Die ratte loop op liefde—maar steek ook vas

9.   Wêreldliefde … selfliefde

10.   Liefde wat iets kos

11.   Gesinsrebellie, oftewel, sonde

12.   Ek bly maar sondig … wat ’n gemors

 Deel 4:    Al die verskil—in wat die gemeente doen

13.   Pasop vir die duiwel—hy is slinks

14.   Vra en…?!

15.   Liefde oorwin en bring die Lewe

16.   Christenskap ontplof in liefde!

 

HOE OM HIERDIE STUDIEGIDS TE GEBRUIK

Om die meeste waarde uit hierdie Bybelstudies vir jou dag te haal, kan jy so te werk gaan:

Vra die Here om jou gedagtes en hart voor te berei vir wat Hy vir jou wil sê.

Hoofstuk 1 lei met ’n lewendige voorstelling die studie van 1 Johannes in. Lees dit rustig deur. Dit bring jou in voeling met die mense in die brief en gee belangrike agtergrond en grondbeginsels vir die volgende hoofstukke.

Lees die Bybelgedeeltes wat in die loop van elke hoofstuk gegee word.

Beantwoord die vrae getrou.

Jy hoef nie elke keer ’n hele hoofstuk af te handel nie. Jy kan ’n onderafdeling doen en die volgende dag hervat waar jy opgehou het. Dit is beter as jy nie te lang tussenposes toelaat wanneer jy ’n hoofstuk onderbreek nie, aangesien jy die draad van die redenasie kan verloor.

As jy ’n hoofstuk oor twee of meer geleenthede afhandel, haal ’n gedagte uit die gedeelte wat jy deurgewerk het wat jou die meeste getref het. Maak dit jou gedagte vir die dag. Vra die Here om jou te help om die boodskap ’n werklikheid in jou lewe te maak.

Kry ‘n boekie waarin jy notas kan maak en ook die vrae kan beantwoord.

 

Groepstudie

Hierdie Bybelstudiegids kan ook vir groepstudie benut word.

Elkeen sou die betrokke hoofstuk voor die tyd kon voorberei, of julle kan dit daar-en-dan doen sonder voorbereiding.

Oordeel self watter vrae meer persoonlik is, wat nie bespreek moet word nie, maar wat elkeen in stilte vir hom- of haarself moet beantwoord.

Wenk: Jy sal die meeste uit jou Bybelstudie uit 1 Johannes put as jy elke dag gaan doen waarvan die Here jou oortuig het. Neem vir jou een gedagte saam en gaan oefen dit in as deel van jou lewe.

Geniet jou studie oor 1 Johannes, en vertrou Jesus om jou waarlik te laat leef en liefhê.

 

Skrywer: Prof Jan van der Watt




Geestelike Hoogmoed

Geestelike Hoogmoed – Jan van der Watt

’n Leser vra:

Ek lees vandag se Vers ’n Dag en die 1ste skrifgedeelte van Hennie Symington (1 Kor 1 21-22 

Dit was die bedoeling van God in sy wysheid dat die wêreld nie deur geleerdheid tot kennis van God sou kom nie. Daarom het God in sy goedheid besluit om deur die prediking wat vir die wêreld onsin is, dié te red wat glo.) bring onmiddellik by my vrae op rondom kennis en geleerdheid as dit by Bybel (of dan eerder “geestelike” aangeleenthede) kom. Ek praat nie nou van slegs die basiese onderskeiding tussen reg en verkeerd, goed en sleg of die uitleef en toepas van die 10 gebooie en dit wat Jesus in sy bediening ons geleer het nie.

Ek wil graag eerlik wees en die stelling maak dat ek keelvol is vir mense wat dink dat hulle ons Hemelse Vader se uitverkorenes is. Ek probeer nie hier die kwessie rondom uitverkiesing al dan nie aanraak nie. Ons word elke dag gebombardeer deur mense wat drome droom, visioene het, as profete gekies is en die boodskap moet bring. Die “witbroodjie” met wie God daardie belangrike stukkie inligting in ‘n droom gedeel het van wanneer kom Jesus weer (of die wegraping). Of hierdie persoon moet gesalf/gedoop word want oor ‘n jaar gaan hy daardie belangrike pos beklee. Of nog erger, die drome oor die mense wat “bad news” is. Nooit kan daardie persoon weer iets reg doen nie, want God het dan nou vir hierdie persoon in n droom dit duidelik gestel dat sy/hy skelm/oneerlik of wat ookal is. Ag die voorbeelde is oneindig.

Hierdie persone haal dan gewoonlik verse soos hieronder, of Hand 2:17 (“Só sal dit in die laaste dae wees, sê God: Ek sal my Gees uitstort op alle mense: julle seuns en julle dogters sal as profete optree; julle jongmense sal gesigte sien; julle oumense sal drome droom. ) aan om watter bewering hulle ook maak te regverdig.

Dis nie dat ek wil beweer dat ons Hemelse Vader nie Sy wil aan sy kinders bekend maak nie. Die Gees in MY maak my egter wonder hoe mens hierdie mense en situasies moet hanteer. So gereeld soos klokslag beleef ek die seerkry van Christene wat deur hierdie self aangestelde profete te na gekom word, en die ergste van alles is, dit word gewoonlik in die Naam van ons Hemelse Vader gedoen. Ek het hom in my lewe leer ken as ‘n God van liefde en iewers maak iets nie sin nie. Ek verstaan die belangrikheid van profete voor die Heilige Gees aan ons gegee is, maar ons leer tog dat almal wat Jesus as Verlosser erken en bely, die Gees het. Het ons dan nou nog “profete” nodig om aan ons die boodskap te bring? Hierdie mense is deur die bank passievol in hul bediening en ken die Bybel soos die palm van hul hand. Ek dink dikwels dat wat hul al vergeet het, moet ek nog leer, en ek respekteer hul daarvoor. Hul sê natuurlik ook dat mens nie hoef te gaan “swot” om die Bybel te kan verstaan nie. Dat weinig predikante en teoloë al die Bybel deurgelees het, maar Sondae op ‘n preekstoel staan en preek asof hulle die Bybel ken. Daarmee saam kom die aanval op die kerke. Gewoonlik is dit die Susterkerke wat te dogmaties is, of die AGS is nie Charismaties genoeg…

Ek wil graag binne God se wil leef, en ek leer dat mens nie mag oordeel. Maar ek (ons) voel magteloos om situasies wat deur hierdie selfaangestelde profete onder ons geskep word, reg te hanteer. Help asb!

Reaksie

Prof Jan van der Watt reageer soos volg:

Hierdie is ’n baie eerlike brief wat heelparty probleme aanraak. Die vernaamste is die probleem van mense wat beweer dat hulle direk van die Gees boodskappe ontvang oor ander. Die Bybel hoef dan nie bestudeer te word nie, want die Gees maak dit immers vir jou duidelik. Waar kan jy ’n beter leermeester hê?

Eerstens, die kwessie van die Gees en die inspraak van die Gees in mense se lewens. Natuurlik woon die Gees in elke gelowige (1 Kor 3:16 – sien verskeie artikels op Bybelkennis.co.za hieroor). Natuurlik beloof Jesus dat die Gees ons sal lei en leer in wat Hy gesê het (Joh 14:26). Dit sou niemand werklik kan ontken nie. Die vraag is hoe die Gees in ons werk. ’n Mens kan en mag nie die maniere waarop die Gees in jou werk beperk nie – dit kan deur ander mense wees, of deur jou gewete, of in gebed of deur sy Woord, ens. Die probleem wat egter in die vraag aangespreek word, gaan oor iets meer as dit. Dit gaan oor mense wat hoogmoedig raak en uitsprake oor ander maak. Hulle beroep hulle dan op die gesag van God.

Sulke mense was daar van die begin af. Ons lees van hulle al in 1 Joh 4:1-2. Daar waarsku Johannes dat mense kan beweer dat die Here hulle gelei het om dit of dat te sê, maar dat dit valse geeste kan wees. Dit beteken nie dat ons alles as verkeerd moet sien nie. Die Gees kan ’n mens werklik lei. Daarom gee Johannes ook in die verse duidelike riglyne vir wanneer daar deur die Gees gelei word – die leiding sal in ooreenstemming wees met die evangelie oor Jesus as die Messias. Daarmee word gesê dat ’n mens die leiding van die Gees sal kan herken aan die waardes wat Jesus vir ons geleer het. Die Gees sal ons nie anders lei as wat Jesus ons gelei het nie. Daarom kan jy die woorde of gedagtes wat jy dink van die Gees af kom aan die evangelie van Jesus toets. As dit daarmee in lyn is, kan jy daaraan aandag gee. Maar daar kom iets by. As iemand byvoorbeeld na jou toe kom en vir jou sê die Gees het dit of dat van jou gesê en jy moet nou dit of dat doen, moet jy dit ook toets. Die Gees sal so iets ook in jou bevestig. Jy het ook mos die Gees. Wag op sy leiding en as Hy dit nie in en vir jou bevestig nie, hoef jy jou nie daaraan te steur nie. Die Gees gee nie halwe boodskappe nie.

Dit sal jou ook help om te keer dat mense jou manipuleer deur hulle godsdiens. Dikwels gebruik die ‘profete’ sulke ‘profesieë’ om hulle idees en mag af te dwing. Dit gee vir hulle die gevoel van belangrikheid omdat hulle ‘met die gesag van die Gees’ praat, en wie kan nou daarmee meeding of daarteen stry. Jy is dus soort van uitgelewer aan die persoon as hy sulke profesieë oor jou uitspreek. Maak dus seker en toets die profesieë eers, want daar is ’n kans dat dit dalk verkeerd kan wees, al glo die ander persoon vas daaraan. Jy kry profetiese manipuleerders by wie dit op die einde meer oor hulle as oor die Gees gaan. Hou dus die gedrag en die aard van die uitsprake van sulke persone goed dop. Daaruit sal jy ook heelwat kan leer.

Wat die bestudering van die Woord betref. Die Gees verlig wel ons verstand wanneer ons die Bybel lees. Daar was egter van die vroegste tye af spesifieke maniere waarop die Bybel gelees is. Die rede waarom daar in die hoofstroomkerke gevoel word dat ekstra kennis wel nodig is, is omdat die Bybel God se boodskap is wat hy aan ons kommunikeer. Hy het dit egter deur mense soos profete (Jesaja of Jeremia), konings (David en Salomo), apostels (Matteus of Paulus), sieners (Johannes) aan ons oorgedra. Deur sy Gees het Hy hierdie mense geïnspireer. Maar hierdie mense het vir die mense in hulle tyd (3000 tot 2000 jaar gelede), in hulle situasies (ballingskap, vervolging) en in hulle taal (Grieks of Hebreeus) geskryf. As twee mense met mekaar praat wat uit verskillende kulture en wêrelde kom, en hulle praat verskillende tale, is dit nodig dat iemand vir julle sal help om die taal te verstaan. Hulle het ‘n tolk nodig. As die een oor dinge praat wat die ander een nie ken nie, moet iemand vir die persoon verduidelik wat dit is, anders sal die persoon hom nie verstaan nie. Die Bybel is 3000-2000 jaar gelede in ’n vreemde wêreld (die Ooste) vir mense geskryf wat nog eintlik primitief was. Om dus God se boodskap, wat aan hulle geskryf is in hulle taal en kultuur, te verstaan moet ons leer hoe hulle gedink het en hoe hulle dinge gedoen het. As ons dus kan agterkom hoe hulle die boodskap gehoor het, kan ons dit op ons vandag toepas. Die kennis kan jy nie uit jou duim suig nie; dit vra studie.

 

Skrywer: Prof Jan van der Watt




Die Groot Geloofswoordeboek: Woord as titel vir Jesus

Die Groot Geloofswoordeboek: Woord as titel vir Jesus

Woord as titel vir Jesus

Daar word ses keer na Jesus as “die Woord” verwys, almal in Jo­hannes se geskrifte (Joh 1:1, 34; 1 Joh 1:1; Op 19:13). Veral die ver­wysings in Johannes 1 herinner sterk aan die betekenis van “die woord” of “die woorde” van God, en ook aan die gebruik van die begrip “die wysheid” in die Ou Testament.

God se woorde of bevele doen iets in die Ou Testament (Ps 107:20; Jes 55:11; Jer 23:29). Hy sê of beveel dat daar lig moet wees, en dan is daar lig (Gen 1:3). (*Skepping) Trouens, Johannes 1 is duide­lik ’n verwysing na Genesis 1. Terwyl God in Genesis 1 die lig deur sy woord skep, is alles volgens Johannes deur “die Woord” ge­skep. Jesus word dus direk met die skepping in verband gebring. Ons glo dat Hy voor sy geboorte uit Maria al­reeds bestaan het as die ewige Seun van God en as sodanig by die skeppingswerk van God betrokke was. Trouens, Hebreërs 1:2 praat direk daarvan dat Hy “die Seun” is deur wie God alles geskep het. Ook Paulus meld dat alles deur Hom geskep is (Kol 1:16).

Skeppingsmiddelaar

Daar is ’n wydverspreide gedag­te dat Jesus net die Skep­pings­middelaar is, en nie regtig self die Skepper net soos en saam met die Vader nie. Dit is so ’n sterk oortuiging dat vertalers dit selfs in die Bybel indra waar dit nie staan nie. In Kolossense 1:16 lees die 1983-vertaling: “God het deur Hom (Christus) alles geskep,” maar die Grieks lui: “Alles is deur Hom geskape.” Die Grieks is die pas­siewe vorm van die aktief: “Hy (Christus) het alles geskape,” nie: “God het deur Hom alles geskape” nie. Trouens, daar was geen rede om die Griekse passief in ’n aktief te verander nie, behalwe die vertalers se oortuiging dat Jesus nie regtig Skepper was nie, maar net Skep­pingsmiddelaar.

Die Nuwe Testament het ’n paar duidelike uitsprake oor Je­sus as die Skepper, net soos en op dieselfde vlak as die Vader. Jo­hannes herhaal dit selfs om dit te beklemtoon.

1. Alles het deur Hom tot stand gekom
2. nie ’n enkele ding wat bestaan, het sonder Hom tot stand ge­kom nie (Joh 1:3).

En Kolossense 1:16 lees in werklikheid: “Alles is deur Hom geskep,” en ook in hierdie geval herhaal Paulus dit in dieselfde vers: “Alles is deur Hom geskep” (1:16). Net in Hebreërs 1:3 het ons ’n uit­spraak oor Christus as Skeppingsmiddelaar, maar dit bots nie met die nadruk op Christus as self ook Skepper nie. Dit bevestig eer­der die ingewikkelde verhouding tussen Vader en Seun wat ons ook in Johannes 1:1-2 kry.

Terwyl Jesus dus as die ewige Seun van God self Skepper is, is dit des te merkwaardiger dat Hy self ’n skepsel geword het om sy skepsels te verlos. Dit is daarom nie vreemd nie dat die hele skepping ook deur Hom in stand gehou word, op Hom gerig is en onder Hom as Hoof verenig sal word (Kol 1:16-17; Ef 1:10). Dit is die kulminasie van die feit dat God se woord in die Ou Testament ’n bepaalde selfstandigheid ontwikkel. Ons lees nie net dat God deur sy woord bepaalde dinge doen nie, maar dat sy woord dinge doen (Jes 55:11; Jer 23:29). Uiteindelik is sy Woord ’n bepaalde Goddelike Persoon naas die Vader.

Dit beteken verder dat daar ’n unieke verhouding moet wees tussen Jesus as die Woord en God self. Johannes bring Hom in die allernouste verband met God. Maar Johannes doen dit op ’n besondere manier (1:1-2). Hy stel Hom so na moontlik aan God sonder om Hom totaal in God te laat opgaan of God in Hom asof daar in God niks meer as net Hy is nie.

1. Hy was by God

2. Hy was God

3. Hy was by God

Let op die herhaling in 1 en 3. In 2 word Hy totaal met God geïdentifiseer, maar in 1 en 3 is daar weer differensiasie tussen Hom en God. Hy is God, maar daar is meer in God as net Hy. Dit is die agtergrond vir die *Drie-eenheidsleer wat soms hoogs ­omstrede is en moeilik verstaanbaar, maar waarsonder ons tog moeilik sal kan klaarkom, al sou die verhouding tussen die Vader en die Seun en die Gees sekerlik ook anders omskryf kon word.

Jesus as die Wysheid

Daar is ook interessante oor­eenkomste of minstens raak­punte tus­sen Jesus as die Woord en die wysheidsfiguur in die Ou Tes­tament. Hierdie wysheids­figuur was nie die wysheidsleraars van die Ou Testament nie. Van vroeg af was daar al wysheidsle­raars, mense wat allerlei interessante wyshede kwytgeraak het en ander baie laat dink het. Die skrywer van Spreuke was so ’n wysheidsleraar. Hy het wyse dinge gesê oor die konkrete lewe, oor ’n rein lewe, deugde, geluk, geld, die opvoeding van kin­ders en baie meer. Jesus was self so ’n wysheidsleraar, al was Hy na­tuurlik ook baie meer. Die hele bergrede is ’n versameling spreu­ke oor hoe ons moet leef.

Maar die figuur wat self “Wysheid” en “Insig” genoem word, was iemand anders as net ’n wysheidsleraar. Sy word as ’n vrou voorgestel (Spr 8:1), en veral in Spreuke 8:22-36 word haar ver­hou­ding met God bespreek.

Wat nou merkwaardig is, is die ooreenkoms tussen haar ver­houding met God en Jesus s’n. Na elk van die volgende stellings oor haar verhouding met God volg direk ’n stelling oor Jesus s’n.

1.   Sy het in ’n unieke verhouding met God gestaan, Jesus ook.

2.   Sy was die eerste skepsel, Jesus nie

3.  Sy was al by God voor die aarde geskape is, Jesus ook

4.  Sy was van die begin af die vreugde van God, wat seker ook van Jesus geld

5.  Wie haar vind, vind die lewe. Jesus word self die lewe ge­noem.

Die vroeë Christene het meer boeke in hul Ou Testament ge­had as ons. (*Bybel, *Septuagint) In twee van daardie boeke het nog meer oor die vroulike figuur “wysheid” gestaan (Die Wysheid van Salomo 7:26; 8:3-4; 9:1-18; en Jesus Sirag 24:3, 6, 23).

6. Sy is vereenselwig met die skeppingswoorde van God. Jesus ook.

7. Sy is die wet van God, iets wat nie van Jesus gesê word nie.

8. Sy regeer net soos God oor alle dinge, wat ook van Jesus geld.

9. Sy is die beeld van God se goedheid; Jesus is die beeld van God.

10. Sy maak alles nuut, wat nie direk van Jesus gesê word nie, maar netsowel waar kan wees.

11. Sy besluit vir God wat Hy moet doen, wat nie van Jesus gesê word nie.

12. Sy beskerm en onderhou die mense, wat ook van Jesus geld.

13. Sy sit langs God op sy troon, wat ook van Jesus geld.

14. Sy deel God se lewe met Hom, wat ook van Jesus geld.

In meer as die helfte van die gevalle word van Wysheid en van Jesus dieselfde gesê. Maar dit is nie al nie. In die Nuwe Tes­tament word Jesus ’n hele paar keer direk met haar verbind. Paulus noem Jesus twee keer “die wysheid van God” (1 Kor 1:24, 30). Matteus lê ’n uitspraak in Jesus se mond wat volgens Lukas deur “die wysheid van God” gesê is (Matt 23:34; Luk 11:49). En dan is daar die besonder interessante uitspraak (Matt 11:19; Luk 7:35) waarin Jesus Hom direk vereenselwig met die vroulike wys­heid van Spreuke. Ongelukkig het die 1983-vertaling dit heeltemal verknoei. Dit behoort te lees: “Maar die wysheid is ge­regverdig deur haar werke,” en die verband wys dat dit op Jesus self betrekking het.

’n Vroulike Jesus?

Hierdie kwessie sluit direk aan by die vraag of Jesus noodwen­dig manlik moes gewees het om God te open­baar en om ons te verlos. (*Feminisme) Daar is groe­pe wat oortuig is daarvan. Die *Katolieke Kerk voel so sterk daar­oor dat ’n vrou nie eens ’n priester mag word nie. Hulle is oor­tuig dat priesters God op aarde moet ver­teen­woordig, en omdat God dan manlik sou wees, kan ’n vrou Hom nie verteenwoordig nie en dus nie ’n priester word nie. Ander groepe is oortuig dat dit nie maar net deel van die kultuur van daardie tyd was dat God in die Bybel manlik voor­gestel word nie, maar deel van die openbaring. Net so is dit deel van die openbaring dat Jesus juis ’n man moes wees om God te openbaar.

Die feit dat Jesus in die allernouste verband gestel word met die vroulike wysheidsfiguur laat ’n mens egter hieroor wonder. Wat God betref, is dit inderdaad korrek dat Hy meestal manlik voorge­stel word in die Bybel. (*Manlikheid van God) Maar daar word ook sulke sterk vroulike beelde van Hom gebruik dat sy man­likheid nie regtig ernstig bedoel kan word nie. God word dikwels vergelyk met ’n ma in haar verhouding met haar kind, en ook met die sorg van ’n vrou vir haar gesin (Num 11:12; Deut 32:18; Jes 49:15; 66:13; Hos 11:3).

Dit kan dus beswaarlik waar wees dat die Bybelskrywers ern­stig bedoel het dat God van die manlike geslag is. Hulle skryf ook niks aan Hom toe wat met geslagtelikheid te doen het nie. Terwyl die volke rondom Israel manlike en vroulike gode ge­had het en hierdie gode allerlei geoorloofde én ongeoorloofde verhoudings met mekaar aangegaan het, kom niks daarvan in die Bybel na vore nie. Terwyl manlike gode kinders verwek en vroulike gode aan hulle geboorte gegee het, is dit vreemd aan die Bybel. Selfs vir die skepping van die mens word geen beelde van geboorte uit God gebruik nie, iets wat rondom Israel algemeen was. Dit beteken eenvoudig dat die manlikheid van God ’n kultuurverskynsel is wat ook ruimte laat vir die moontlikheid om God vroulik voor te stel.

In hierdie lig is dit nie aanvaarbaar om te meen dat Jesus juis ’n man moes gewees het om God te openbaar nie. Dit wat God God maak, soos sy liefde, genade, geregtigheid, heiligheid, oordeel, kan netsowel deur ’n vrou openbaar word.

En wat Jesus as ons Verlosser betref, daar is nooit enige verband in die Bybel tussen sy manlikheid en sy verlossingswerk nie.

 

Skrywer: Prof Adrio König