Is Kersfees van heidense oorsprong? – Kobus Kok

Vraag:

Matthys vra:

Kersfees – Wêrelds- of Christelike gebeurtenis – wat is die ware betekenis van 24 Desember…?? EK en my aanstaande verloofde is beide belydende Christene… Maar, ons sienings oor ‘n paar fundamentele Christelike rituele verskil. Hoe nou gemaak?? Ek is ‘n belydende Christene met ‘n sterk NG-kerk agtergrond, en my aanstaande verloofde is ‘n pragtige jong vrou, definitiewe belydende Christen, met ‘n …kerk agtergrond. Ons stem beide saam dat Jesus nie op 25Desember gebore is nie , maar ons stem nie saam oor hoe “Kersfees” / Jesus se geboorte dag gevier moet word nie. Die vrae wat ek graag ge-antwoord wil hê is: 1) Ons stem beide saam dat Jesus nie op 25 Desember gebore is nie – ek voel dat ons wel een dag van die jaar Jesus se geboortedag moet vier deur byeen te kom met familie/vriende, om die goeie nuus van Jesus se geboorte te verkondig en bly wees. Sy is grootgemaak met die idee dat die wêreld Kersfees ingestel het as ‘n heidense feesdag waar daar eer gegee word aan Mammon ens.? Wat is die “Christelike” opvatting van Kersfees. 2) Hoe nou gemaak ? Ons is beide baie lief vir mekaar, en het ‘n paar klein anderse opvattings oor ons basiese Christelike opvattings wat verskil – nie een van ons twee voel dat dit in die weg van ons liefde gaan staan nie – hoe sal die beste manier wees vir ons twee om ‘n middeweg te vind om verder voort te beweeg en as twee persone nader aan God, en nader aan mekaar te beweeg??

Antwoord:

Dr. Kobus Kok antwoord:

Is Kersfees van heidense oorsprong?

Dr. Kobus Kok

Die Christendom het ontstaan in ‘n heidense wêreld wat vol tempels en afgode en allerlei rituele, feeste en simbole was. Die eerste Christene het onder vervolging deurgeloop en die Christelike geloof was ‘n onwettige geloof. Aangesien die Christene net in een God geglo het en afgode verwerp het, het die antieke mense die Christene as Ateïste beskou.

In die vierde eeu n.C. het die Romeinse Keiser Konstantyn tot bekering gekom en kort voor lank sou die Christelike geloof die amptelike geloof van die Romeinse ryk word. Die groot vraag was toe wat met al die tempels moes gebeur? Wel, die latere keisers sou uiteindelik heidense afgodsdiens onwettig verklaar en verbied. Die tempels is dadelik omskep in Christelike kerke. Mens sien dit vandag nog in Griekeland. Vroeër die maand was ek daar en het in Athene gesien hoe die Parthenon op die Akropolis omskep was in ‘n kerk. Al wat hulle gedoen het was om ‘n kerk binne die groot heidense tempel te bou.  Dit was nie net in Griekeland op Europese bodem die geval nie, maar selfs ook in Klein-Asië. Hier onder is ‘n foto wat ek geneem het in Efese, waar die tempel van Artemis, die vrugbaarheidsgodin was. Hierdie tempel was een van die sewe wonders van die antieke tyd. Daar is vandag nie veel daarvan oor nie. Baie van die pilare staan vandag in die Hagia Sofia katedraal in Istanbul. Daardie einste pilare wat vir eeue in ‘n heidense tempel gestaan het, staan al vir meer as ‘n duisend jaar in ‘n Christelike kerk. U sal ook kan sien dat binne-in die Artemis tempel in Efese daar ‘n kerkie gebou is.   Dit was al van die vroegste tye die geval dat die Christene die heidense plekke (tempels) en gebruike omskep het en totaal nuwe betekenis kom gee het. Ons God is die Lig en die Lig verdryf alle duisternis omdat daar geen duisternis in Hom is nie (1 Joh 1:5).

Daar is baie wat beklemtoon dat Kersfees eintlik ‘n heidense fees was, maar die Christene het dit hulle feestyd gemaak en dit met ganse nuwe betekenis, simbole en inhoud gevul. Dit is waar die krag van die Christendom lê.

In enige verhouding verskil mens oor sekere dinge in die geloof. Dit is baie belangrik om mekaar te respekteer. Indien ‘n geliefde nie nou gemaklik is om Kersfees te vier nie, omdat hulle voel dat dit van heidense oorsprong is, dan moet mens daarvoor sensitief wees. Met tyd kan enige een van ons se perspektiewe verander soos wat ons groei en nuwe perspektiewe vir ons oopbreek. Die belangrikste is om mens se navorsing te doen en om gereeld saam te bid en saam te groei. Soos twee growwe klippe in ‘n rivier vir jare teen mekaar skuur en gly en uiteindelik twee gladde, ronde klippe word, so moet julle in Hom gevorm word in die beeld wat Hy vir julle huwelik beplan het. Die geheim is respek vir mekaar, geduld vir mekaar en die vermoë om ‘n gesonde balans te vind.

Hier is ‘n artikel wat ek opgespoor het wat die heidense aspekte van Kersfees beklemtoon: http://www.goodnewsaboutgod.com/studies/holidays2.htm

Julle kan ook die boek van Barna en Viola lees met die titel Pagan Christianity waarin hulle aantoon hoeveel van die heidense gebruike in die Christendom opgeneem is. http://paganchristianity.org/reviews.htm

Skrywer: Dr Kobus Kok

Die Groot Geloofswoordeboek: Die Onsterflike Siel

Onsterflike siel

(*Siel, *Mens, *Tussentoestand, *Opstanding)

Dit is ‘n baie bekende uitdrukking wat vir sommige Christene ‘n besondere betekenis het. Hulle sien die taak van die kerk as “die redding van onsterflike siele”. Dit beteken dat mense tot bekering moet kom. En dit is inderdaad ‘n baie belangrike deel van die roeping van alle Christene en die kerk as geheel om mense na die Here toe te roep en te lei.

Die uitdrukking self, “onsterflike siel”, kom egter nie in die By­bel voor nie. Trouens, daar lees ons dat net God onsterflikheid be­sit (1 Tim 6:16). Ons lees wel dat ons by die opstanding on­sterflik sal word (1 Kor 15:53-54), maar dit beteken juis dat ons nog nie on­­sterflik is nie.

Mense kan daarvan verskil. Hulle kan daarop wys dat Pau­lus skryf dat die sterflike liggaam met onsterflikheid beklee sal word. Dit sou volgens hulle beteken dat net ons liggaam nog nie onsterflik is nie, maar ons siel natuurlik wel onsterflik is. Die moeilikheid hier­mee is dat Paulus anders daaroor dink (1 Tim 6:16). Verder is elders daarop gewys dat dit ‘n misverstand is om te meen dat Paulus in 1 Korintiërs 15 met “liggaam” net ‘n deel van die mens bedoel en die siel uitsluit. (*Opstandingsliggaam) “Liggaam” be­teken hier “die mens” sonder meer. Paulus skryf dus hier dat die mens onsterflik sal word by die wederkoms van Christus. By die bespreking van *mens is daarop gewys dat die mens ‘n een­heid is en nie uit twee of meer “onderdele” bestaan nie.

En tog moet ons volle respek hê vir mense wat met soveel nadruk praat van “onsterflike siele”. Wat hulle waarskynlik eint­lik bedoel, is dat elke mens ‘n ewige bestemming het, en dat ons ons lewe vir die Here moet gee sodat ons die *ewige lewe kan beërf.

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Onafhanklike Kerke in Afrika

Onafhanklike kerke in Afrika

• Separatistekerke
• Sionistekerke
• Zion Christian Church

Die onafhanklike kerke in Afrika is ‘n groot groep kerke onder swart mense wat ook soms separatistekerke of inheemse kerke ge­noem word. In Engels word die term African Initiated Churches dees­­­dae verkies omdat hierdie kerke deur swart Afrikane gestig is en gelei word, en nie onder leiding van wit, Westerse sen­ding­ini­sia­tiewe ontstaan het nie. Daar is honderde sulke kerke, waarvan die bekendste die ZCC is, die Zion Christian Church met die ster-em­­bleem, waarvan Lekgenyani die leier is. Meer as 10% van die bevolking van Suid-Afrika behoort aan dié kerk. Hulle het jaarliks ty­dens die Paasnaweek hulle groot byeenkoms buite Po­lokwane in Lim­popoprovinsie waar ‘n paar miljoen mense byme­kaarkom.

Byna die helfte van alle swart mense in Suid-Afrika behoort aan hierdie onafhanklike kerke. Hulle word onderskei van die so­ge­naamde sendingkerke (mission churches) wat deur wit sen­ding­inisiatiewe tot stand gekom het.

Die onafhanklike kerke is die kerke wat die vinnigste groei. Hulle trek veral lidmate van die sendingkerke. Hulle slaag daar­in om te reageer op die basiese nood en behoeftes van ver­al ongeskoolde arbeiders en hul gesinne. Die boodskap en praktyk van genesing is in die meeste gevalle die kern van hulle bedie­ning, maar hulle gee ook baie aandag aan die vrese van mense vir bonatuurlike magte. Dit plaas *eksorsisme ook hoog op hulle agenda.

Hulle leiers word gewoonlik biskoppe genoem en het meestal geen teologiese opleiding gehad nie. Daar is baie huiwering on­der die historiese kerke oor die suiwerheid van hulle leer, maar dit lei min twyfel dat hulle tog verband hou met die ba­sie­se oortuigings van Christene, soos verlossing en genesing. Daar is bepaalde kerke waarin die biskop dreig om die plek van Chris­tus in te neem, maar in ander bly Hy die sentrale figuur van verlossing en genesing. Hulle slaag meestal daarin om by die tradisies van Afrika aan te sluit, al sou hierdie tradisies miskien soms die evangelie bedreig.

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Nuwe Hervorming

“Nuwe Hervorming” • Jesusseminaar

Daar is ‘n groep teoloë in ons land wat hulleself die “Nuwe Her­vormers” noem. Hulle wil daarmee aandui hoe belangrik hul­le werk is, so belangrik soos dié van die Kerkhervormers in die sestiende eeu. Dink maar net aan Luther en Calvyn. Watter ge­wel­dige werk het hulle nie gedoen om sekere aspekte van die evan­gelie weer na vore te bring nie. (*Hervorming)

Die “Nuwe Hervormers” het skerp kritiek op die Bybel. Dit maak die naam “Hervormers” bietjie onvanpas. Die ware Her­vor­mers het die Bybel weer op tafel gesit en die kerk opgeroep om net die Bybel as maatstaf van ons geloof en lewe te aanvaar.

Die kritiek van hierdie teoloë is hoofsaaklik gemik teen twee fa­sette van die Bybel: die verskille wat daar in die Bybel is, veral tus­sen die Evangelies, en die bonatuurlike dinge in die Bybel. (*Be­troubaarheid van die Bybel, *Apokaliptiek, *Opstanding, *Kruis)

Wat die verskille tussen die Evangelies betref, is hulle oortuig dat dit so groot en ingrypend is dat ‘n mens eenvoudig moet aan­vaar dat elke Evangelis sy eie storie opgemaak het. (*Sinoptiese probleem) Hulle praat dan ook van Jesus en die dissipels as “ver­haal­karakters”. ‘n Evangelis het ‘n verhaal geskryf, en hy het Je­sus en die dissipels laat sê en doen wat in sy verhaal pas, ongeag wat hulle ooit regtig gesê en gedoen het. Hulle bedoel die woord “ver­haalkarakter” waarskynlik nie heeltemal letterlik soos Wolf en Jak­kals en Rooikappie nie, want volgens hulle eweknieë in die VSA, die Jesusseminaar, is darem omtrent 20% van die woorde en dade wat aan Jesus toegeskryf word wel histories betroubaar.

Daar is volgens hulle ‘n ander dokument wat ook ‘n Evangelie genoem word, die *Evangelie van Tomas, wat hulle baie meer help as die Evangelies in die Bybel om Jesus te verstaan.

Uit die bespreking van hierdie dokument (Evangelie van To­mas) word dit egter duidelik dat die Tomasevangelie geen “le­we” het nie. Dis ‘n dooie, starre dokument met geen historiese kon­teks of gedagte-ontwikkeling nie, net 114 uitsprake sonder enige verband, waarvan baie ook nog totaal onverstaanbaar is.

Waarom dan die entoesiasme oor die Evangelie van Tomas in die kringe van die Jesusseminaar en die “Nuwe Hervormers”? Die “Nuwe Hervormers” is nie entoesiasties oor wat in hierdie Evangelie staan nie (trouens, hulle gee ook nie in hul publikasies baie aandag daaraan nie), maar juis oor wat nie hierin staan nie: geen maagdeli­ke geboorte, wonderwerke, duiweluitdrywing, kruis, opstanding, hemelvaart, wederkoms van Jesus nie. Niks “bonatuurliks” nie. En dit is presies wat die “Nuwe Hervormers” wil hê.

Hulle is oortuig dat ons nie vandag meer in sulke bonatuur­li­ke dinge kan glo nie. Dis natuurlik ‘n ou gedagte. Sestig jaar gelede het Rudolf Bultmann al gesê ‘n mens kan nie elektriese lig en pe­ni­sil­lien gebruik (dit was toe die nuwe dinge) en nog glo in mites soos Jesus se opstanding nie. Jy moet die betekenis daarin soek en dan die mite los. Die betekenis van Jesus se opstanding is dat Hy in ons harte wil “opstaan”, dat Hy ons wil inspireer om ‘n nuwe lewe te lei. Die betekenis van sy kruis is iets soos dat dit wys hoe on­reg­verdig die samelewing is en hoe boos mense is, en ook dat die kruis ons oproep om simpatie te hê met mense wat ly. Die betekenis van Jesus se maagdelike geboorte is dat Hy ‘n besondere persoon is, maar nie een van hierdie mites is letterlik waar nie.

In hierdie lig is dit vreemd dat hierdie mense hulleself die “Nu­we Hervormers” noem. Hulle doen presies die teenoorgestel­de as die Hervormers wat juis die Bybel weer tot sy reg wou laat kom, wat vir die Katolieke Kerk wou sê die Bybel is belangri­ker as die tradisies wat hulle so aanhang. Die een motto van die Hervormers was: Net die Bybel. Die motto van die “Nuwe Hervormers” is iets soos: Nie die Bybel nie.

Miskien is die selfbesef effens oordrewe. Dit is niks meer as ‘n baie laat oplewing van die radikaal kritiese Duitse soektogte na die *historiese Jesus nie. Nie een van die soektogte het nog veel op­gelewer nie, maar wel baie af­ge­breek. Dit maak hulle die teendeel van die groot Kerk­her­vorming. (*Hervorming)

Skrywer: Prof Adrio König