Is my lewe se strepie onveranderbaar deur God getrek? – Kobus Kok

Miskien is dit al hanteer, maar ek vra dit omdat dit iets is wat ‘n mens aldag hoor. Wanneer iemand tot sterwe kom, hoor ‘n mens dat mense sou sê: wel hy/haar se stepie is getrek, daar is niks wat jy daaraan kan doen nie. My vraag is dus, bepaal God dan die datum van ons sterwe? Hy behoed en bewaar ons mos? Is lewe nie maar tydelik nie en is die omstandighede waarin ons leef, aan dit waaraan ons ons blootstel ens nie maar deel van lewe en of sterwe nie? Ons leef mos nie in die paradys nie of hoe? Ons leef in ‘n sondige wêreld waarin ons deur sy krusidood alreeds begenadig is, opgeroep word om ons te bekeer sodat ons die ewige lewe kan be-erwe. Hoe sal ek mense kan antwoord op die “getrekte streep” stelling?

Antwoord

Is my lewe se strepie onveranderbaar deur God getrek?

Daar is verskillende tekste waarin die Bybelse skrywers verklaar dat God ons dae bepaal het (soos Psalm 39:6) : “Kyk, U het bepaal dat my dae min sal wees, in u oë is my lewensduur byna niks.” Dit word egter verkeerdelik geïnterpreteer as dat God op een of ander wyse op ‘n kliniese manier mens se strepie getrek het en besluit het só ver en nie verder nie. Hulle gaan selfs so ver as om te argumenteer dat God beplan hoe jy gaan doodgaan en dat ‘n mens se wyse van dood en die dag van jou dood deterministies (onveranderlik) vasgeskryf is in die boek van die lewe. Myns insiens is dit nie wat die Bybel bedoel as dit sê dat God ons dae bepaal het nie. Die Bybel gaan eerder van die standpunt uit dat God ons die lewe geskenk het en dat God die bron van lewe is. Alle mense gaan dood en moet ook doodgaan. Dit is die gang van die lewe. Soos die vraagsteller genoem het – ons is nog aan hierdie kant van die ewige lewe en nie in die hiernamaals nie. Dood en siekte is ‘n normale gang van hierdie wêreld. Tog maak die Bybel dit duidelik dat God nie net die God van die verlede en die hede is nie, maar ook die God wat die toekoms ken. Daarom kan ons sê dat God buite tyd staan en argumenteer dat God alreeds weet op watter wyse ons sal sterf en wanneer. Hierdie betekenis lê egter op ‘n heel ander vlak as om te argumenteer dat God die primêre handelende subjek is wat ons strepie trek en mense wreed laat doodgaan. Ons dood is eerder die gevolg van die realiteit van hierdie aardse dimensie. Die streepteologie werk ook net in retrospeksie. Eers nadat iemand dood is sal ons sê: “Shoe, sy/haar strepie was getrek”. Niemand weet wanneer hulle dood gaan aanbreek nie. In die Bybel het ons ook verhale van mense wie se lewe deur God verleng is. In 2 Konings 20 lees ons:

In dié tyd het Hiskia ernstig siek geword. Die profeet Jesaja seun van Amos het na hom toe gekom en gesê: “So sê die Here: Sê vir jou gesin wat jou laaste wense is, want jy gaan sterf, jy sal nie langer lewe nie.” ²Toe draai Hiskia sy gesig na die muur toe en hy bid tot die Here: ³”Ag, Here, neem tog in ag dat ek voor U in trou en met volle oorgawe geleef het en dat ek gedoen het wat reg is in u oë.” Hiskia het bitterlik gehuil. ⁴Jesaja was nog nie die binneplein van die stad oor nie toe die woord van die Here tot hom kom en sê: ⁵”Gaan terug en sê vir Hiskia, die leier van my volk: So sê die Here, die God van jou voorvader Dawid: Ek het jou gebed verhoor, Ek het jou trane gesien. Ek gaan jou gesond maak, en jy sal oormôre weer na die huis van die Here toe kan gaan. ⁶Ek sal jou lewe met vyftien jaar verleng en jou en dié stad red uit die mag van die koning van Assirië. Ek sal dié stad beskerm, om my ontwil en om my dienaar Dawid se ontwil.”

Hierdie verhaal gaan duidelik teen die streepteologie in omdat God volgens hierdie tekste iemand se strepiesdag kan uitstel. Die punt is dat niemand weet wanneer hulle strepie getrek is nie. Al wat ons weet is dat God ‘n God van liefde is wat ons die lewe geskenk het. In die Bybel is die boodskap duidelik, naamlik dat God in beheer is van ons lewe – dat God betrokke is by alles (Kyk Openbaring 4:1-11). In die NT is die angel van die dood uitgehaal. Die dood is nie iets om te vrees nie, maar iets om na uit te sien, omdat ons vir ewig in vrede by Hom sal wees en God se herskeppende teenwoordigheid sal beleef. As jy die dood nie vrees nie, word die lewe ‘n fees!

Skrywer: Dr Kobus Kok

Was Paulus meer konserwatief as Petrus? ‘n Uitleg van 1 Timoteus 2:8 – Kobus Kok

1 Timoteus 2:11 en 12: Ek vra interessantheidshalwe: Het Paulus nie hier teenstrydig met die genade wat hy so baie verkondig het,opgetree nie? Is sy standpunt nie hier “wetties” nie? Dan ook nog: Hoekom het hy nog altyd net “Die Broers aangespreek? Dis vir my vreemd dat hy Petrus aanspreek oor sy Optrede oor die ou tradisie maar hy doen dit ook? Ek is ‘n ywerige Bybelleser en waarlik gelowig [70jr oud.} Sou graag u opinie wou hoor? Sterkte en seen.

Antwoord:

Was Paulus meer konserwatief as Petrus? ‘n Uitleg van 1 Tim 2:8

Op sommige plekke wil dit voorkom of Paulus meer konserwatief was as Petrus! Dieselfde Petrus teen wie Paulus homself teen ongeveer 48 n.C. openlik verset het omdat Petrus homself onttrek het van die heiden Christene in Antiogië toe lede van die moederkerk in Jerusalem wat nog streng aan die Joodse gebruike vasgehou het, daar aangekom het (lees Galasiërs 2:11-14). In die vroeë geskrifte van Paulus, te wete Galasiërs 3:28 en 1 Korintiërs 12:13, en latere geskrifte soos Kolossense 3:11 lees ons hoe Paulus dit duidelik maak dat daar nie onderskeid gemaak word tussen mense nie. Of jy nou ‘n Griek of Heiden, slaaf of vry, man of vrou is maak nie saak nie omdat almal in Christus gelyk is. Dit was die revolusionêre boodskap wat saam met die evangelie verkondig is wat Paulus van Christus ontvang het (Galasiërs 1:11). In Galasiërs 3:28 lees ons: ²⁸Dit maak nie saak of iemand Jood of Griek, slaaf of vry, man of vrou is nie: in Christus Jesus is julle almal één”. In die antieke tyd was mans baas. Dit was grootliks ‘n paternalistiese sisteem waarin mense hulle plek geken het. Vrouens se plek was by die huis en het in ‘n ondergeskikte posisie teenoor die man verkeer. Slawe en eienaars het ook nie met mekaar op sosiale vlak verkeer nie. Daar was streng onderskeid tussen verskillende groepe en eervolle mense het nie die grense oortree nie. Die boodskap van die evangelie was revolusionêr van aard en het teen die grein van die wêreld se manier van doen ingegaan. Aanvanklik was dit vir die eerste Christene baie bevrydend dat man en vrou, slaaf en vry, heiden en Jood as een voor God kon verskyn.

Volgens navorsing wil dit egter voorkom of dit soms probleme veroorsaak het. Sommige vroue het hulle grense so oortree dat dit eintlik skande gebring het oor die vroeë Christene. In die antieke tyd moes vroue hoofbedekkings dra. Vroue wat in die publiek sonder ‘n hoofbedekking verskyn het was meestal prostitute. In die konteks van die huis kon die vrou egter haar hoofbedekking afhaal. Die vroeë Christene het in huise bymekaar gekom. Tegnies was dit dus private ruimte en vroue kon hulle hoofbedekkings afhaal. Met tyd het die huiskerke nie meer net private ruimte gebly nie en eintlik die karakter van ‘n publieke ruimte gekry. Nou het dit ‘n etiese vraag geword. Moet vroue hoofbedekkings dra of nie? Indien mense van buite die kerklike gemeenskap dit sien kan hulle vinnig verkeerde afleidings maak en dink dat die Christene die grense van moraliteit en etiek verbreek. Paulus was ook sensitief daarvoor. Die laaste ding wat hy wou doen was dat Christene deur hulle lewenswyse aanstoot moes gee aan mense. Daarom het hulle op ‘n stadium besluit dat vroue eerder maar hoofbedekkings in die huiskerk moet dra omdat die huiskerke publieke ruimte geword het. In 1 Korintiërs 11:5 sien ons duidelik hoe die kwessie van eer en skaamte ter sprake kom: “⁵Maar elke vrou wat bid of profeteer sonder iets op haar kop, doen haar hoof, haar man, oneer aan, want dan is sy net soos ‘n vrou wie se hare afgeskeer is”. Paulus moedig hier sy gemeentelede aan om sensitief te wees vir die kulturele waardes van hulle tyd, eerder as om aanstoot te gee en oneer oor hulle te bring. In 1 Timoteus 2:8, wat ons die pastorale briewe noem en waarskynlik laat in die geskiedenis van die vroegste kerk van die eerste eeu geskryf is, sien ons dat daar nog steeds ‘n oproep gemaak word vir kulturele sensitiwiteit: ” ⁹Van die vroue wil ek hê dat hulle ook in hulle kleredrag waardig, beskeie en ingetoë moet wees. Hulle versiering moenie haarkapsels en goud of pêrels of duur klere wees nie, ¹⁰maar goeie werke, soos dit vroue betaam wat openlik bely dat hulle God dien. ¹¹’n Vrou moet in die erediens stil en onderdanig wees en haar laat leer. ¹²Ek laat haar nie toe om daar onderrig te gee of oor die man gesag uit te oefen nie; sy moet stil wees. ¹³Adam is immers eerste gemaak, Eva daarna. ¹⁴Dit is ook nie Adam wat verlei is nie, dit is die vrou wat haar laat verlei het en die gebod oortree het. ¹⁵Maar sy sal haar redding vind in moederskap, as sy maar volhard in geloof, liefde en ‘n heilige lewe, en daarby beskeie bly.”

In die antieke tyd is geglo dat ‘n eervolle vrou beskeie en ingetoë moet wees. Aggressiewe vroue was met agterdog bejeën en het grense oortree. Dit mag dalk gebeur het dat sommige vroue die nuwe vryheid wat hulle in Christus beleef het volgens sommige te ver gevat het. Sulke vrouens het dan oneer oor hulle mans en oor die vroeë Christene as groep gebring. Daarteen het die vroeë Christene, en veral Paulus, gewaak.

Die implikasie daarvan is dat ons vandag ook sensitief moet wees vir ons eie kulturele konteks. Indien mens vandag sendingwerk in Mosambiek gaan doen, moet mens byvoorbeeld in gedagte hou dat eervolle vrouens in daardie land altyd rokke dra. Indien ons wat uit Suid Afrika kom daar sendingwerk doen, sal ons vroue natuurlikerwyse dikwels kort broeke of langbroeke dra. Vir die mense van Mosambiek is dit oneervol en hulle sal nie met die Christene wil assosieer nie. Die evangelie kan alleen met integriteit daar gebring word indien mens in daardie kultuur met sensitiwiteit en integriteit optree. Net so het dit in Paulus se tyd gebeur. Paulus was nie konserwatief nie, net sensitief.

Skrywer: Dr. Kobus Kok

Die Groot Geloofswoordeboek: Heilsweg (5)

• Redding

As ‘n mens gered moet word, veronderstel dit jy is in ‘n groot ge­vaar. Waar kom die gevaar dan vandaan?

Dit is baie sleg om eensydig nadruk te lê op die liefde en genade van God. Ons aanvaar dit later as vanselfsprekend. En dan is dit lankal nie meer goeie nuus wat ons in beweging bring nie. Iemand het gevra: “What is so amazing about grace?” na aanleiding van die lied “Amazing Grace”. *Genade het goedkoop geword. Son­der die donker agtergrond van die *toorn en die *oordeel van God oor ons *sonde, word sy liefde en genade vaal.

Daar is in die Nuwe Testament baie ernstige waarskuwings teen die *hel. Maar ek het in 30 jaar nooit ‘n preek gehoor waarin hier­die waarskuwings ernstig oorweeg word nie. Intussen stroom die versekerings van God se liefde erediens na erediens oor ons. Is dit regtig nog goeie nuus wat ons opgewonde maak?

God is heilig. Hy haat die sonde. Hy wil dit met die dood straf.

Ons is sondaars. Ons staan onder die oordeel van God. Wat gaan van ons word?

Trouens, ons kry eers ‘n redelike idee van hoe erg God oor die sonde dink as ons na Jesus se vernedering en kruisdood kyk. Dis wat dit die Vader en die Seun kos om ons van die verderf te red. Eers in hierdie lig begin ons besef: genade is duur. Dis nie vanself­spre­kend nie. Dis peperduur. Maar God het besluit om die prys self te betaal. Dis dus genade dat Hy genadig is. Juig! Dis goeie nuus!

Die begrip “redding” bied dus ‘n besondere perspektief op die heilsweg. Dit herinner ons daaraan dat ons in groot gevaar is son­der die genade van God, en dat ons met albei hande sy aan­bod moet aanvaar. Die begrip “redding” kom minstens 25 keer by Paulus voor in die sin van verlossing met die oog op die ewige lewe. Dit is in­teressant dat dit net soveel keer in die Evan­gelies en Handelinge gebruik word vir *genesing. Die implikasie daarvan kan wees dat genesing ‘n wesenlike deel is van die heil wat Christus gebring het. (*Heil)

Net Lukas gebruik dit (in Handelinge) vir beide verlossing en genesing (4:10, 12).

Nogeens is dit duidelik dat redding dus nie een stasie op ‘n lang pad is nie, maar eerder een perspektief op die manier waarop ons aan die heil, dit is die gemeenskap met die Here, deel kry. Redding sê ons word uit groot moeilikheid verlos.

• Vergifnis

Vergifnis veronderstel skuld. Maar in hierdie geval is dit skuld wat te groot is om te betaal. Dit bring weer iets na vore van *redding uit verlorenheid, uit ‘n groot gevaar.

Daar is heelwat van die begrippe wat ons vir die heilsweg ge­bruik wat so ‘n radikale betekenis het. Redding veronderstel verloren­heid, wedergeboorte veronderstel dat ons misluk het (ons moet oor ge­bore word), bekering veronderstel ons loop op die ver­keerde pad in die verkeerde rigting, iets van: “Ons het almal gedwaal soos skape, ons het elkeen sy eie pad geloop”(Jes 53:6). En vergifnis impliseer dat ons nie ons eie verantwoordelikheid kan aanvaar en uitvoer nie. Iemand moet vir ons instaan.

Is dit nie vernederend nie? Ja, dit is. ‘n Mens wil graag jou eie ding doen, self jou verantwoordelikheid nakom. Maar skynbaar kan ons nie. Daar is ‘n ou leerstuk wat lui dat ons totaal verdorwe is. (*Totale verdorwenheid, corruptio totalis) Dit beteken nie dat ‘n mens wat nie die Here ken nie, niks goeds kan doen nie. Natuurlik doen baie ongelowiges wonderlike dinge. Maar nie hulle of ons kan enigiets doen om ons saligheid by God te verdien nie.

Natuurlik is dit vernederend. Dit beteken ons moet van *ge­nade leef, van iemand anders se goedheid. Maar die werklike oorsaak van ons vernedering is nie dat ons van genade moet leef nie, maar dat ons sondaars is. Sonde verneder ‘n mens. Dis sommer in die gewone lewe sigbaar. Kyk hoe lyk mense wat hulle lewe aan die duiwel wy. Jy sien dit later sommer op hulle gesigte.

Daarteenoor is vergifnis en genade verheffend. Dit gee ‘n mens weer waarde. Dit verseker jou: God gee soveel vir my om dat Hy selfs sy Seun gegee het.

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Heilsweg (4)

• Geloofsekerheid

Veral onder Evangeliese Christene is ge­loof­sekerheid ‘n baie po­pulêre woord. Dit lei ook geen twyfel dat dit ‘n sterk Bybelse basis het nie. Veral Johannes maak baie daarvan dat ons moet weet dat ons die ewige lewe het (Joh 3:36; 1 Joh 3:1; 5:10-12). Hierdie sekerheid word gewoonlik gestel teenoor die gedagte dat ‘n mens maar net jou bes kan doen of vir die beste hoop of “darem nie so ‘n groot sondaar is nie”. Wie op Jesus Christus vertrou, is verlos. Dit hang nie van ons probeer of hoop af nie.

En tog is die woord “geloofsekerheid” nie sonder sy eie pro­bleme nie. Dit gaan na alles nie om die sekerheid van my verlossing nie, maar om my verlossing. In ‘n liefdesverhouding is daar klaar ‘n skroef los as die een huweliksmaat soek na sekerheid van die ander een se liefde. Die vraag behoort eintlik nie te wees: “Is jy seker van jou verlossing?” nie, maar: “Is jy verlos?” En ‘n mens is verlos as jy Jesus as Verlosser ken.

• Regverdiging (Vryspraak)

Regverdiging is ‘n woord wat die meeste van ons baie selde ge­bruik. Dis half ‘n vreemde woord. En tog is dit die sentrale woord by Paulus, en ook by die ou Kerkhervormers. By hulle hoor ons oor en oor dat ons nie deur ons eie bydrae/*goeie werke ge­regverdig/vrygespreek word nie, maar net deur die geloof, dit beteken net uit genade, dit beteken net op grond van Christus se verdienste. Hulle het dié bood­skap by uitstek in Romeine en Galasiërs gekry (Rom 3:21-31; Gal 2:15 ev; 3:1-9).

‘n Mens kan onderskei tussen regverdiging en reg­ver­dig­making, net soos tussen heiliging en *heiligmaking. Regverdiging beteken dat God my uit genade regverdig verklaar terwyl ek nog ‘n sondaar is. Regverdigmaking beteken dat Hy my lewe verander sodat ek ook in myself regverdig word. Maar dis eint­lik deel van *heiligmaking. Dit gaan in regverdiging oor die vraag hoe ‘n sondaar gered word terwyl jy nog ‘n sondaar is, en in heiligmaking of regverdigmaking oor die vraag hoe Hy dan jou lewe verander om by Hom te pas.

Reg-verdiging hou net soos “*ge-reg-tigheid” verband met die woord “reg”. God se geregtigheid beteken dat Hy reg doen, en as God ons regverdig, bring Hy ons in die reg-te verhouding tot Hom. Die feit dat God ons moet regverdig, veronderstel dus dat ons nie in die reg-te verhouding met Hom is nie. Deur ons sonde is ons onder sy oordeel. Ons verdien sy straf. En juis omdat ons sondaars is, is daar niks wat ons kan doen wat ons straf kan wegneem en ons saak by Hom kan reg-maak nie.

Maar God het sy Seun gegee om in ons plek iets te doen. Hy het die offer gebring wat ons met God versoen. (*Versoening) Wanneer ons nou op Christus vertrou, bring God ons in die regte verhouding met Hom deur ons sonde te vergeef. Hy doen dit op grond van Christus se kruisdood.

Die wonder van wat hier gebeur, is dat alles buite ons plaas­vind. Christus het die offer vir ons gebring, in ons plek, sonder ons betrokkenheid, lank voor ons nog gebore is. Dat God ons regverdig, hang dus nie van ons af nie. God ondersoek ons nie eers om seker te maak dat ons goed genoeg is nie. Die geregtigheid wat ons nodig het, bring Hy van buite ons na ons toe. Dit beteken dat dit nie saak maak hoe ons lyk nie. Paulus skryf uitdruklik dat God die goddelose mense vryspreek/regverdig (Rom 4:5). Hy doen dit omdat Iemand anders voorsien het wat ons nie in onsself het nie. Dit maak dus nie saak hoe my verlede of my hede is nie. Ek kan selfs die swartskaap van die familie wees. My regverdigheid kom van buite my. God neem my aan omdat Jesus gedoen het wat reg is, omdat Hy die pad na Hom oopgemaak het. Hy reken my Christus se geregtigheid toe.

Hy doen dit wanneer ek glo. Dit beteken nie dat ek met my *ge­loof tog iets moet bydra nie. Ek glo juis dat ek niks het nie, maar dat Jesus genoeg gedoen het in my plek. Die feit dat ek glo, beteken juis dat ek niks het om aan te bied nie. My geloof beteken dat ek op Iemand Anders vertrou wat my saak by God reggemaak het.

Maar ek moet glo. Ek is nie vanself gered of geregverdig om­dat Jesus die offer gebring het nie. As ek nie op Hom vertrou nie, word ek nie gered nie, want dan kan ek net met my eie on-geregtigheid voor God staan. Ek het niks in myself op grond waarvan God my regverdig kan verklaar nie.

Analitiese regverdiging, Sintetiese regverdiging

As ons ‘n bietjie geleerd wil klink, onderskei ons tussen analitiese reg­ver­diging en sintetiese regverdiging. Analitiese regverdiging be­te­ken dat God ons as’t ware analiseer of ontleed en dan in ons ge­noeg goed vind omdat Hy ons eers regverdig gemaak het. Ons is dus in onsself reeds regverdig, goed genoeg, voordat Hy ons reg­verdig verklaar. Hy maak ons eers regverdig en dan verklaar Hy ons regverdig op grond van ons eie toestand.

Die Protestante het altyd die Katolieke beskuldig dat dit is wat hulle glo. Die probleem daarmee is dat Hy my dan regverdig op grond van my eie toestand, maar ek kan nooit seker wees of ek regtig in myself volkome regverdig is nie. Al is dit God wat my eers regverdig maak, kan ek nog altyd alles wat God in my doen deur my ongehoorsaamheid vertroebel. Dit gaan beteken dat ek onseker bly of ek regtig geregverdig of gered is.

Daarteenoor het die Protestante altyd geleer dat God die god­delose regverdig of vryspreek soos dit uitdruklik in Romeine 4:5 staan. Hy maak nie eers die goddelose regverdig in hulleself en spreek hulle dan vry omdat hulle regverdig is nie. Hy spreek die goddelose vry terwyl hulle nog goddeloos is. Hy spreek my vry op grond van vreemde geregtigheid, geregtigheid wat nie binne-in my is nie, geregtigheid wat aan my toegereken word, Christus se ge­regtigheid. Ek moet my saligheid buite myself in Jesus soek. En dit is wat onder sintetiese regverdiging verstaan word. Christus se geregtigheid moet by my nie-regverdigheid bygevoeg word (met my “gesintetiseer” word) sodat ek op grond daarvan vrygespreek kan word.

As dit die geval is, kan ek seker wees van my redding, want dan maak dit nie saak hoe ek in myself lyk, en wat ek al weer verkeerd gedoen het nie. Dan lê die grond vir my regverdiging/redding buite myself, vasgeanker in Jesus self.

Dit beteken natuurlik nie dat dit nie saak maak hoe my lewe lyk nie. Onder *heiligmaking kyk ons daarna. Natuurlik moet ek aan die Here gehoorsaam wees. Natuurlik gaan Hy my lewe verander. Natuurlik moet ons nie soos ongelowiges lyk nie (Ef 4:17 ev). Maar dit beteken nie dat Hy my op grond van hierdie veranderde lewe van my regverdig nie. Dan sou ek nooit seker kon wees of ek al aan sy standaard voldoen het nie. Daarom aanvaar ek dankbaar dat ek nie op grond van my eie toestand gered word nie. Christus is my sekerheid.

Maar as jy nou moeg gedink is, vergeet dit alles en vertrou net op Jesus. Dan is alles reg.

Skrywer: