Die Groot Geloofswoordeboek: Die Eindtyd (1)

Berekenings

Die eindtyd is die tyd van die wederkoms van Christus. Daar is verskillende oortuigings onder Christene oor die eindtyd. Hulle verskil veral oor wanneer dit sal wees. Deur die eeue is daar telkens berekenings gemaak. Teen die jaar 70 nC was baie Christene oortuig dat dit die tyd vir sy koms is, en weer teen die jaar 100, 150, 350, 380, 500, 530, 1000, 1290, en talle datums daarna, tot onlangs in die jaar 2000. Daar is in hierdie verband ‘n opvallende verskynsel. Christene wat só bereken, bereken altyd dat Hy juis in hulle tyd sal kom. Daar was nie Christene wat in die jaar 100 bereken het dat Hy in 500 sal kom, of in die jaar 1000 dat Hy teen 2000 sal kom nie. Elke geslag soek getalle iewers in die Bybel wat op hulle tyd dui. Dit gee ‘n ongeloofwaardige trek aan hierdie berekenings. Getalle word taamlik willekeurig iewers in die Bybel gekry en “bewerk” tot dit juis op hulle tyd dui.

Dit is ook nie vreemd dat die berekenings nie werk nie. Op net twee bladsye in Matteus staan vyf keer dat ons nie sal weet nie wanneer Hy weer sal kom (Matt 24:36, 42, 44, 50; 25:13).

Daar is ‘n tweede rede waarom berekenings nie werk nie. Wag ons nog op die eindtyd, of leef ons lankal in die eindtyd? Het die apostels al in die eindtyd geleef?

• Die laaste dae/Die eindtyd

Daar is ‘n aantal uitdrukkings wat in die Bybel in verband met die eindtyd gebruik word: die laaste dae, die einde, die voleinding, die laaste uur. Gewoonlik dink mense die tyd waarna hierdie uitdrukkings verwys, het in die tyd van die apostels nog ver in die toekoms gelê en dat ons maar nou eers hierdie tyd ingaan. Maar hierdie uitdrukkings het direk op die tyd van die Nuwe Testament betrekking.

“Die laaste dae” word nooit in die Nuwe Testament gebruik vir ‘n toekomstige tyd nie. In Hebreërs 1:2 lees ons dat God “in hierdie laaste dae met ons gepraat het deur die Seun” en dit verwys na die aardse optrede van Jesus. Volgens Petrus is die Heilige Gees in “die laaste dae” uitgestort (Hand 2:17). Jakobus noem die tyd waarin hy leef “die laaste dae” (5:3). Johannes noem sy tyd selfs “die laaste uur” (1 Joh 2:18). In dieselfde terme praat Paulus oor sy tyd as “die einde van die tye” (1 Kor 10:11) en die skrywer aan die Hebreërs verwys na Jesus se eerste koms as “die voleinding van die tye” (9:26). Vir baie lesers sal dit na ‘n vreemde siening lyk. Maar is dit nie wat duidelik in die Bybel staan nie?

Daar is ‘n paar verwysings wat wel geïnterpreteer kan word asof dit op die toekoms slaan. 2 Timoteus 3:1 lui: “In die laaste dae sal daar swaar tye kom.” Dui dit op die verre toekoms? Skynbaar tog nie. Die skrywer vervolg dat daar slegte mense sal kom, en eindig: “Bly weg van sulke mense af” (3:5). Die bedoeling is dus dat Timo-teus nog self hierdie slegte mense gaan beleef. “Die laaste dae” is dus die tyd waarin hulle geleef het. Dieselfde geld van 2 Petrus 3:3.

Daar is ook ander uitdrukkings wat daarop dui dat die laaste dae of die einde van die tye alreeds met Jesus se eerste koms aangebreek het. Hy kom om die *koninkryk van God te bring, en as Hy ‘n bose gees uit iemand uitdryf, verklaar Hy: “Aangesien Ek deur die Gees van God die duiwels uitdryf, het die koninkryk van God inderdaad tot by julle gekom” (Matt 12:28).

Beteken dit dat Jesus se eerste koms regtig die laaste dae of eindtyd ingelui het? Dan kon daardie tyd mos nie vir die skrywers van die Nuwe Testament in die (verre) toekoms gelê het sodat ons nou eers die laaste dae ingaan nie.

Twee ander sake kan ons help om ‘n antwoord te probeer kry: Die nabyheid van die wederkoms en die tekens van die tye.

• Die nabyheid van die wederkoms

Daar is min sake wat so algemeen deur so baie skrywers van die Nuwe Testament be­nadruk word soos die nabyheid van Christus se koms. Baie van ons ken hierdie uitdrukkings uit ons kop: dit is nie meer lank nie, die regter staan al voor die deur (Jak 5:8-9); die tyd is min, dit is die einde van die tye (1 Kor 7:29; 10:11); die tyd is naby, voor die deur (Matt 24:33; Mark 13:29); die nag is byna verby, dit is amper dag (Rom 13:12); dit is die laaste uur (1 Joh 2:18). Dit is almal uitsprake oor die wederkoms van Christus. Die Nuwe Testament is vol daarvan (Matt 24:33; Luk 21:28, 30; Mark 13:29; Rom 13:12; 16:20; 1 Kor 7:29; Fil 4:5; 1 Tess 4:17; Heb 10:37; Jak 5:8-9; 1 Pet 4:7; Op 1:1, 3; 3:11; 22:7, 12, 20).

Wat ons partykeer vergeet, is dat dit nie in die eerste plek vir ons tyd bedoel is nie, maar vir hulle tyd, die tyd van die eerste Christene. Die boodskap wat ons in die Nuwe Testament kry, is nie dat die einde teen die jaar 1000 of 2000 naby sal wees nie, maar dat dit teen die jaar 50 en 70 nC naby was. Jesus sê nie vir sy dissipels dat die mense wat in die verre toekoms leef, eendag sekere dinge sal beleef en dat hulle dan moet weet dat die einde naby is nie. Hy kyk sy dissipels in die oë met die woorde: “Julle sal hoor van … Hulle sal julle oorlewer … Wanneer julle sien … As iemand vir julle sê … So moet julle weet … ” (Matt 24:6, 9, 15, 23, 33). Die wederkoms was in daardie tyd naby.

Terloops, omdat die Here nog nie weer gekom het nie, glo ons vandag nog dat sy koms naby is. Ons sal later in hierdie bespreking aandag gee aan die vraag hoe om dit na soveel eeue te hanteer. (*Vertraging van die wederkoms)

Bring nou hierdie twee sake met mekaar in verband: die eind­tyd en die nabye wederkoms. Jesus se geboorte en die koms van die Gees was in die laaste dae. Trouens, die *opstanding van Jesus was die begin van die algemene opstanding. En die vroeë Christene glo die wederkoms is naby. Die twee pas presies byme­kaar. Hulle verwagting dat die wederkoms van Christus naby is, was volko­me logies. As Jesus in die laaste dae gekom het, moes sy weder­koms naby wees. En omdat hulle swaar gekry het en baie van hulle vervolg is, was dit ‘n brandende verlange dat die Here gou moet kom. Daarom lees ons in byna elke boek in die Nuwe Testament van die nabye wederkoms.

Ons kan dus nie daaraan twyfel nie: die vroeë Christene was oortuig dat hulle in die eindtyd geleef het en die Here enige oom­blik weer kon kom.

Dit bring egter dadelik die vraag na die tekens van die tye na vore, die tekens van die nabye wederkoms van Christus. Hoe kon die koms van Christus toe al naby gewees het as die tekens toe nog nie vervul is nie?

Outeur: Prof Adrio König

Salf met Olie – Jan van der Watt

ʼn Leser vra:

Prof Jan As iemand siek is, moet Ouderlinge vir hom bid en salf met olie. Wat beteken die salf met olie? As ons mos bid, kan God genees, hy het mos nie olie nodig nie.

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Dit is ‘n vraag waarmee bybeluitleggers sukkel. Daar kan twee redes wees: a) dat dit as medisyne gebruik word, wat wel algemeen in daardie tyd was. Die probleem is dat olie nie vir alle siektes gebruik is nie en dat as dit as medisyne gebruik is, moes almal dit opsmeer en nie net die ouderlinge nie. Dit maak die tweede moontlikheid die mees aanvaarbare b) dat dit simbolies is. Deur die olie op te sit word daar op ‘n simboliese wyse aangedui dat die persoon vir God afgesonder word om te genees.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Jesus in die Graf – Jan van der Watt

Kan u dalk verduidelik hoe Jesus 3 nagte en 3 dae in die graf was as Hy Vrydag teen 3 uur gesterf het en Sondag opgestaan het, asseblief?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die Joodse dae is getel van die aand as die son sak tot die volgende dag as die son opkom. Interessant, hulle ure en dae was dus nie ewe lank in die winter en somer nie. Nou word gesê dat Jesus drie dae in die graf was, maar die tye is soos die vraer dit hierbo noem. Die Vrydag was dit so drie uur die middag toe Hy dood is – Hy was dus maar drie uur lank in die graf op Vrydag. Sondagoggend baie vroeg was Hy reeds uit die graf, wat beteken dat Hy Sondagoggend maar bitter kort in die graf was. In totaal, as jy die ure tel, was dit maar ‘n dag en ‘n paar uur, nie drie volle dae nie. Dit gaan egter nie om ure tel nie, maar oor dae. Dit is soos as ek gistermiddag by ‘n plek aangekom het en iemand vra my wanneer ek gekom het, sê ek: ”n dag gelede’. Met die tel van die dae by Jesus se graf is dit dieselfde: Vrydag, Saterdag en Sondag word elkeen as ‘n afsonderlike dag genoem, al sluit dit nie drie maal 24 uur in nie. Dit gaan dus oor die manier waarop daar getel word.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Die Groot Geloofswoordeboek: Kenmerke van die ware kerk

Die Christelike kerk het vier besondere eienskappe: algemeen­heid, Christelikheid of apostolisiteit, heiligheid en eenheid. Maar hierdie eienskappe is tegelyk ook vermanings en uitdagings waarna ons met aandag moet luister. Die vraag sal elke keer wees of die kerk, en dan spesifiek die kerkgenootskap waaraan ons be­hoort, regtig hierdie kenmerk duidelik vertoon, en of ons nie baie ernstig daaraan moet werk om duideliker te wees wat ons veronderstel is om te wees nie.

• Algemeenheid

Die kerk is algemeen. Hiervoor word ook die woord “katoliek” gebruik. Dit beteken dat die kerk gedurende alle eeue die hele wêreld met die hele evangelie moet bereik. Eer­stens mag die kerk in die algemene sin van die woord hom nooit tot ‘n deel van die mensdom beperk, byvoorbeeld net die Weste, of net ‘n bepaalde volk of kul­tuur nie. Omdat God deur Christus die wêreld met Homself versoen het (2 Kor 5:18 ev), moet die hele wêreld bereik word (Matt 28:19). Maar tweedens moet die wêreld met die hele evangelie bereik word. Die kerk mag hom nooit beperk tot net ‘n deel van die evangelie nie, soos net die “redding van siele”, of net die algemene heerskappy van Christus oor die samelewing om ‘n sogenaamde Christelike samelewing te vorm nie. Vandag word ons al meer bewus daarvan dat die Bybel ook ‘n boodskap bevat oor die besker­ming van die aarde of die natuur teen die aggressiewe aan­slag van ons kultuur op die hulpbronne sodat ons ons lewe al gemakliker en veiliger kan maak. (*Heil) ‘n Paar dekades gelede het ons bewus geword van die nadruk van veral die Ou Testament op ‘n regverdige samele­wing waarin daar nie teen sekere men­se of groepe mense gediskri­mi­neer word nie (swart mense – én wit­ mense, vrouens, bejaardes, gestremdes). Daar kom dus telkens nuwe in­sigte na vore wat ons help om die volle evangelie in sy ryk om­vang te verkondig. En derdens moet die kerk in alle tye die hele evangelie bring. Daar sal geen tyd in die geskiedenis van hierdie wêreld kom waarin die wêreld nie meer behoefte aan die evangelie sal hê nie.

Soos al die ander kenmerke is die algemeenheid van die kerk ‘n vermaning en ‘n uitdaging aan ons. Is ons regtig daarby be­trokke dat die volle waarheid van die evangelie deur alle tye heen aan die hele wêreld verkondig word? Of hou ons self­sugtig die waarheid van die verlossing vir onsself en gee net hier en daar ‘n krummeltjie weg wat van ons oorbelaaide tafel afval?

• Christelikheid of apostolisiteit

In die Apostoliese Geloofsbelydenis bely ons dat die kerk “Chris­telik” is, en in die Geloofsbelydenis van Nicea dat die kerk “apo­stolies” is. Dat die kerk Christelik is, be­teken dat dit van Christus af kom. Dit word op baie maniere in die Nuwe Testament verdui-­de­lik. Die woord “Christelik” kom direk van “Chris­tus” af. Verder is daar die allernouste band tussen Christus en die kerk. Christus word die hoof van die kerk genoem, en die kerk sy liggaam (Ef 1:22-23). Hy is die hoeksteen op wie die kerk gebou is (Ef 2:20). Deur die doop word ons in Christus ingelyf om deel te hê aan sy kruisiging, dood, begrafnis, opstanding en hemelvaart (Rom 6:4-6; Ef 2:6; Kol 2:12-13, 20; 3:1). Christus word selfs ons lewe genoem (Kol 3:4). Die kerk, dit beteken die totale geloofsgemeenskap, is dus sonder meer Christus se kerk, en dit is wat “Christelike kerk” beteken.

Dit beteken natuurlik nie dat die kerk nie aan die Vader of aan die Gees verbonde is nie. Christus is die Seun van God, en die Gees is die Gees van Christus. Daarom is daar eweneens die aller­nouste verband tussen die kerk en die Vader en die Gees. Die kerk is die volk van God en die tempel van die Gees (1 Pet 2:9-10; 1 Kor 3:16-17; 6:19; 2 Kor 6:16).

Dit alles beteken dat die kerk direk onder die gesag van Christus (én die Vader én die Gees) leef. Aan sy woorde moet ons ons hele lewe meet. Sonder oorgawe en verbondenheid aan Hom kan ons nie kerk wees nie, en kan niemand ‘n Christen wees nie.

Maar waar kry ons sy woorde? Natuurlik in die Bybel. Die Bybel kry ons van die apostels. Hulle, of mense na aan hulle, het die boeke van die Nuwe Testament geskryf. En hulle het in hul geskrifte vir ons geleer dat die Ou Testament ook vir hulle die Woord van God is. Ons het geen ander toegang as die geskrif­te van die apostels om te weet wie Jesus was en wat Hy gesê en gedoen het nie.

Uit hulle geskrifte leer ons dat Jesus hulle spesiaal afgerig en voorberei het om die evangelie verder te dra. Daarom kan ons glo wat hulle oor Hom vir ons nagelaat het, en Hom in hulle voetspore volg. Die apostels word dan ook saam met die profete die fonda­ment van die kerk genoem (Ef 2:20). In hierdie sin is “Christelik” en “apostolies” beide kenmerke van die kerk: ons ken Christus deur die getuienis en die apostels wat Hy self vir hierdie taak voorberei het. Hulle geskrifte bevat die waarheid oor Hom. Daarom is die Bybel die maatstaf waaraan ons die lewe van die kerk in die algemeen en ons eie lewe in die besonder moet meet.

Ook hierdie kenmerk van die kerk is ‘n vermaning en ‘n uit­da­ging aan ons. Is ons denominasie regtig onvoorwaardelik gehoorsaam aan Jesus Christus? Is die geskrifte van die apostels ons rigsnoer? Volg ons hulle na soos hulle Christus nagevolg het? (1 Kor 11:1) Of is daar ander tradisies en mensgemaakte reëls wat vir ons swaarder weeg as hulle woorde oor Hom?

• Eenheid

Die eenheid van die kerk is in die Nuwe Testament vanselfspre­kend. Dink maar net aan die beelde wat by die Chris­telikheid van die kerk gebruik is: Ons is die liggaam van Christus, die volk van God, die tempel van die Gees. Wat is vanselfsprekender as dat God net een volk het, dat Christus net een liggaam het en dat daar net een tem­pel is? Paulus gebruik dit inderdaad as argument teen verdeeldheid in die gemeente van Korinte: “Is Christus dan in stukke ver­deel?” (1 Kor 1:13). Hy noem die eenheid tussen al die kinders van God selfs ‘n vrug van die kruisdood van Jesus (Ef 2:15-16). Hy kan nie ophou om die dinge in te ryg wat almal een is in die kerk nie: één liggaam, één Gees, één hoop, één Here, één geloof, één doop, één God en Vader (Ef 4:4-6). Omdat die eenheid so belangrik is, roep hy ons op om hierdie eenheid te bewaar deur in vrede met me­kaar te leef (Ef 4:3). Die eenheid van God se kinders sal die wêreld oortuig om in Hom te glo (Joh 17:21).

Ons het waarskynlik in hierdie kenmerk van die kerk die op­vallendste anomalie tussen die norm van die Nuwe Testament en dit wat duidelik sigbaar is: die verskeurdheid van die kerk van die Here. Hierdie verdeeldheid is nie net sigbaar in die talle de­nominasies oraloor nie, maar in die opvallende spanning en selfs vyandskap tussen baie denominasies. Ons probeer mekaar vlieë afvang, en bewys dat ons die suiwerste is. Ons word uit­mekaar gehou deur allerlei redes wat niks met die evangelie te doen het nie.

Die vermaning en die uitdaging wat hierdie kenmerk van die kerk aan ons stel, is om die Here te vertrou, oor denominasione­le grense heen hande te vat en saam die evangelie na die wêreld te neem. Nêrens in die Bybel word dit as ‘n vereiste gestel dat ons eers oor alles moet saamstem voor ons hande vat nie. Alle denomina­sies behoort eers saam ‘n verenigde front te vorm en dan na hul ver­skil­le te begin kyk. Dit is slegs die uiterste af­wy­king van die hart van die evangelie wat afstand tussen deno­minasies kan regverdig.

• Heiligheid

Die heiligheid van die kerk het verskillende as­pekte. Om heilig te wees vir die Here beteken eerstens om an­ders te wees, afgeson­­-derd, opsy gesit vir Hom. Dit is nie iets waarna die gelowiges moet streef nie, hulle is dit. Die gemeente word herhaaldelik in die brie­we in die Nuwe Testament “heiliges” genoem. Dit geld selfs ge­meen­tes waar daar skokkende sondes voorgekom het (1 Kor 5:1 ev). Die nuwer vertalings omskryf “heilig” gewoonlik as “mense wat aan God behoort” – wat ‘n mooi betekenis vir heilig is, maar die oor­spronklike taal lees letterlik “heiliges” (Rom 1:7; 1 Kor 1:2; 2 Kor 1:1; Ef 1:1). Hulle is heilig, ondanks hulle sonde. Dis ‘n gawe van God.

In een sin noem Paulus Christus ons verlossing en ons heili­ging (1 Kor 1:30). En ons weet dat Hy ons verlossing as ‘n geskenk aan ons gee. Net so ons heiliging. Ons ontvang dit as ‘n gawe uit sy hand.

Maar dan moet ons dit in werking stel en daarvolgens lewe. Dit is die tweede aspek van heiligheid: om nie aan hierdie son­dige wêreld gelyk te wees nie, maar deur God verander te word (Rom 12:2), anders te leef as die ongelowiges. Om heilig te wees beteken om ‘n heilige lewe te leef wat aan Hom gewy is. Omdat Hy die sonde haat (Ps 5:4-7), moet sy kinders wegvlug vir die sonde. “Aardjie na sy vaartjie” beteken dat kinders soos hulle vader is; dus is ons soos ons Vader. Christus se liggaam moet tog by Hom as die hoof (die kop) pas. Christus moet in ons gestalte kry (Gal 4:19). ‘n Moderne Duit­se vertaling lees: Die mense moet aan julle kan sien wie Christus is. Daarom is die briewe in die Nuwe Tes­tament vol vermanings om met die sonde op te hou en ons lewe onvoorwaardelik aan God te wy. Ons moet in die praktyk word wat ons in Christus is. Dit geld elke ge­lowige, en ook die kerk as geheel. By *heiligmaking word die saak breedvoeriger behandel. Ook by *Beeld van God.

Outeur: Prof Adrio König