Bybelvertalings Opsomming – Jan van der Watt

Hier onder is a tabel met ‘n kort opsomming van elke vertaling. Dokument formaat is in PDF formaat as gevolg van die kompleksiteit van die dokument. Kliek op die onderstaande skakel om die tabel oop te maak.

Bybelvertaling




Die Biddende Hande – Hermie van Zyl

Susan vra:

Kan julle asb aan my inligting verskaf of die biddende hande ’n “curse” is wat ons aanbid? Mag ek die biddende hande in my huis hê as simbool van God se liefde vir my in gebed?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Met “biddende hande” verwys ons vraagsteller waarskynlik na die bekende penskets deur Albrecht Dürer van die gevoude biddende hande waarvan daar afdrukke in baie huise hang. Die oorspronklike is ongeveer in 1508 geskets en hang tans in die Albertina-museum in Wene, Oostenryk. Oorspronklik was dit deel van ’n groter skets van ’n apostel besig om te bid. Die hande het toe later losgeraak van die groter eenheid en as ’n selfstandige skets voortbestaan. Daar word gespekuleer dat Dürer sy eie hande gebruik het as “model” vir die skets. Die punt is egter: die hande is die uitbeelding van ’n innige gebedshouding, en juis om daardie rede het dit so bekend en gewild geraak as simbool van ’n lewenshouding van opregte Godsvertroue.

Nou is daar egter sommige Christene wat allerlei sinistere betekenisse in die biddende hande probeer vind. Hulle sien dit as bedelaarshande met ’n heidens-Oosterse agtergrond, spesifiek in die Hindoeïsme of Boeddhisme, en merk dit selfs as Satanisties aan. Dit word verder ook so voorgehou dat as jy dié hande in jou huis het jy (onwetend) gekontamineer raak met heidense invloede en jy so ’n vloek oor jou huis bring. Allerlei anekdotiese verhale word dan ook vertel oor hoe sleg dit met mense gegaan het met dié hande in die huis, en die oomblik toe dit verwyder is, het dit beter met hulle begin gaan. Daar is spesifiek ook ’n finansiële konnotasie: die gevoude hande sou dan bedelaarshande voorstel wat eintlik niks van God verwag nie; daarom gaan dit finansieel sleg met mense wat dié hande in die huis het. Daarteenoor word dan die ware Bybelse gebedshouding gestel – die oopgespreide, opgehefde hande tot God (bv Ps 28:2; 134:2; 1 Tim 2:8). Slegs so – met die regte gebedshouding – kan dan ook finansiële voorspoed verwag word.

Hoe moet ons oor hierdie siening oordeel? Die volgende gesigspunte is myns insiens relevant:

  • Dit is vir my moeilik om in te sien hoe ’n erkende simbool van Christelike gebedspiëteit sonder meer in verband gebring kan word met heidense invloede. Selfs al sou daar ’n tradisie in een of ander Oosterse godsdiens bestaan van saamgevoude bedelaarshande, beteken dit nog nie dat óns daardie konnotasie daaraan (moet) heg nie, veral nie as die biddende hande van Dürer spesifiek geskets is om Godsvertroue uit te beeld. Dit klop net nie. “Beauty is in the eye of the beholder”, lui die Engelse spreekwoord, bedoelende: die waarde wat iets vir jou het, hang alles af van die waarde wat jý daaraan tóéken. Die punt is: daar is niks intrinsiek aan die biddende hande wat dit koppel aan een of ander heidense godsdiens nie. Inteendeel, die ontstaan van die skets is juis Christelik. Daar is niks inherent boos aan die biddende hande nie; dit hang af van hoe jy daarna kyk. Soos Paulus dit stel in Romeine 14:14: “… niks is vanself onrein nie. Maar as iemand iets as onrein beskou – vir hom is dit dan onrein.”
  • Dit is wel so dat opgehefde hande ’n gebedshouding is wat in die Bybel voorkom. Maar dit beteken nie dis die enigste regte gebedshouding nie. Gebedshoudings is baie kultuurgebonde; gevoude hande (soos in Dürer se skets) het veral in die Weste ontwikkel as ’n simbool van gebedspiëteit, waar die bidder sy afhanklikheid van en vertroue in God uitbeeld. Dit druk verder die gedagte uit dat jy op niks geregtig is nie, maar pleit om God se genade. Die sogenaamd Bybelse gebedshouding van opgehefde hande is dus nie beter as ander net omdat dit in die Bybel voorkom nie. Dit verseker ook nie gebedsverhoring nie. Gebedsverhoring het niks te make met jou gebedshouding nie, maar met die ingesteldheid van jou hart. Daarom het die tollenaar van Lukas 18:9-14 regverdiger huis toe gegaan as die Fariseër, al het die tollenaar nie die regte gebedshouding gehad nie. Hy het nie eens na die hemel opgekyk nie, maar op sy bors geslaan toe hy bid. En in elk geval, opgehefde hande is nie die enigste gebedshouding wat in die Bybel voorkom nie; daar is ook gevalle waar mense op die grond neerval voor God (Num 24:4; Matt 4:9). Die punt is: daar is verskillende gebedshoudings, in die Bybel en in verskillende kulture. En verder, die “regte” gebedshouding verseker nie outomaties die regte resultate by God nie; omgekeerd, ’n “verkeerde” gebedshouding kan ook die “regte resultate” lewer. Dit hang alles van die bidder se ingesteldheid af.
  • Die siening dat die biddende hande ’n heidense konnotasie het, raak ook die hele kwessie van toevallige beïnvloeding aan. Sommige Christene glo dat as jy ’n “heidense” simbool aanraak of in jou huis inbring, jy daarmee outomaties ’n vloek of demoniese binding op jou huis plaas. Godsdiens werk egter nie so nie. Natuurlik moet mens mooi dink om sommer enige afbeelding of simbool in jou huis in te bring, want waarmee jy jouself omring, sê ook iets van jouself. Maar dit het niks te make met outomatiese besoedeling of demoniese binding nie. Fisiese voorwerpe is nie as sodanig boos nie en kan nie outomaties ’n vloek op jou huis plaas nie. Die enigste manier waarop die Bose beslag kan lê op ’n mens is wanneer jy doelbewus van God se pad afdwaal en jou met die werk van die Bose begin besig hou. So ’n beslaglegging volg egter eers na ’n lang tydperk van volhardende afdwaling, en het ook nie noodwendig Sataniese binding of duiwelbesetenheid tot gevolg nie. Die gelowige wie se hartlike begeerte dit is om in liefde en toegewydheid aan God en die naaste te lewe, het niks te vrees vir die binding deur die duiwel of toevallig duiwelse beïnvloeding nie. Die Bybel wys ’n duidelike weg aan hoe om met “duiwelse beïnvloeding” te handel in die normale gang van sake (vgl Jakobus 4:7; 1 Petrus 5:8-9; Efesiërs 6:11).
  • ’n Mens moet oppas vir ’n raak nie, smaak nie, roer nie aan nie-houding. Paulus waarsku hierteen in Kolossense 2:16-23 as hy sê dat die gemeente hulle nie moet laat mislei deur ’n selfgemaakte godsdiens van danige nederigheid en van menslike leerstellings en gebooie wat ander gedurig waarsku nie: hieraan mag jy nie vat nie; daaraan mag nie jou mond sit nie; daaraan mag jy nie raak nie. Dit kan uitloop op ’n soort wettiese godsdiens waar jy jou selfgemaakte reëls aan ander opdring en ander veroordeel wat nie jou opvattings deel nie. Nee, oor sekere dinge het Christene bepaalde vryhede en keuses wat hulle mag uitoefen. En ek dink dat die afbeelding van gevoude biddende hande een van daardie dinge is waaroor ons mekaar ruimte moet gun om te verskil, sonder om wetties en rigied daaroor te raak. Ek hoef my nie te laat intimideer deur mense wat my vanuit hulle “dieper kennis van sake” probeer oortuig dat hulle siening reg is nie. Maar daar is nog ’n verdere perspektief, wat ons by die laaste gedagte bring.
  • Ons kan gerus leer uit Paulus se hantering van sake waar Christene in sy tyd radikaal verskillende sieninge omtrent die gevaar van duiwelbeïnvloeding gehad het. In Romeine 14 en 1 Korintiërs 8 handel hy oor die destyds sensitiewe aangeleentheid van vleis wat in afgodstempels aan afgode gewy is en agterna in die slaghuise vir die algemene publiek beskikbaar gestel is. Sommige Christene het geweier om van die vleis te eet omdat hulle gedink het dat mens so deel kry aan die afgodsdiens. Ander het geredeneer dat afgode in elk geval nie bestaan nie; vleis is vleis, Christene is dus vry om daarvan te eet. So tussen die reëls blyk dit dat Paulus ook so gedink het, maar hy hanteer die saak nogtans so deur daarop te wys dat hierdie verskillende sieninge nie deurslaggewend vir ’n mens se geloof is nie. Christene moet dus mekaar se standpunte respekteer. Veral diegene wat nie gewetensbesware teen die eet van afgodsoffervleis het nie moet die ander wat dit wel het se gevoelens in ag neem en nie onnodig aanstoot gee deur hulle oortuigings op die ander af te dwing nie. Dis die weg van die liefde. Toegepas op die kwessie van gebedshande: As dit vir jou ’n gruwel is, bly weg daarvan. Maar moenie ’n kruistog daarvan maak asof almal jou siening moet deel en ook sulke afbeeldings uit hulle huise moet weghou nie. As hulle nie daardeur gepla word nie – trouens, juis daardeur gestig en versterk word – respekteer dan hulle siening. Andersom: mense wat geen probleem het met die gebedshande nie, moenie dié wat dit wel het afmaak as bekrompe geesdrywers wat in alles ’n duiwel sien nie. Al stem jy nie met hulle standpunt saam nie, respekteer dit en aanvaar hulle as mede-Christene wat ook die Here liefhet.

My slotsom is: In die lig van bostaande uiteensetting hoef ons vraagsteller na my oordeel nie bang te wees dat sy ’n vloek oor haar huis bring met ’n skets of beeld van die biddende hande nie.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl




Hoe pas ’n mens die Bybel vandag toe – Jan van der Watt

Vraag:

Ek hoor soveel preke. Lees baie waarhede in die Bybel, maar sukkel nog om dit wat 2000 jaar gelede vir antieke mense geskryf is, vandag effektief toe te pas. Netnou lees ek iets “in” die Skrif wat nie daar staan nie. Gee asb raad.

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hoe pas mens die Bybel op vandag toe?

Hoe pas mens die Bybel op vandag toe? Hierdie vraag gaan oor wat in die wetenskap bekend staan as ‘hermeneutiek’, oftewel die manier waarop mens ‘interpreteer en verstaan’. Die Bybel is inderdaad ongeveer 2000+ jaar geskryf in ander kulturele en sosiale omstandighede (dink maar aan van die Ou-Testamentiese boeke wat meer as 2500 jaar gelede geskryf is toe van die kulturele gewoontes nog maar primitief was in vergelyking met vandag).

Bybellesers vandag voel aan dat mens nie die ou kulturele gewoontes net so op ons vandag kan toepas nie – vir sekere dinge lyk dit onsinnig. God wil tog sekerlik nie dat ons ons eetgery moet weggooi en soos die ‘ou mense’ met die hande eet of ’n leersak met wyn omstuur sodat elkeen ’n sopie kan vat nie. Ons hoef sekerlik nie soos die dissipels van Jesus rokke te dra of kopdoeke om te bind nie. Vir ons as Bybellesers is bogenoemde voorbeelde (en daar is nog baie ander) genoeg om ons te laat besef: ons kan nie alles net so op ons vandag toepas nie. Die tye het verander en so het die kleredrag, huise, kerke ens. God wil sekerlik nie dat ons alles moet los en soos die mense 2000 jaar gelede moet eet of aantrek nie.

Dit bring ons by die belangrike vraag van die leser: hoe moet ons dan die Bybel verstaan en op ons vandag toepas? Daar is verskillende benaderings waarvan ek ’n paar noem.

  1. Daar is gelowiges wat sê dat die Heilige Gees mens lei om te weet wat jy moet toepas en wat nie. Deur die woorde van die Bybel te lees word mens bewus van wat die Here vir jou wil sê. Natuurlik is die Heilige Gees aktief as mens die Bybel lees – dit is God se boek. Maar die gevaar is natuurlik dat mens die Gees van God met jou eie gees (1 Joh 4:1-3 noem dit valse geeste) kan verwar en goed wat jy graag wil hoor in die Bybel inlees. Om misverstand te voorkom moet mens dus weer en weer lees en ook hoor wat die Gees vir ander sê, want as die Here ’n belangrike boodskap vir sy mense het, gaan hy dit mos nie in geheime skrif net vir jou skryf nie.
  2. Daar is ook mense wat hulle houding teenoor die Bybel verander en sê dat die Bybel maar net mensewoorde oor God is. Dit is nie regtig God se woorde nie, maar wat mense oor Hom sê. Hierdie Bybelskrywers was volgens hulle maar mense soos ons wat ook foute kon maak. Die Bybelleser moet en hoef dus nie alles van die Bybel op homself toe te pas nie. Omdat dit net mensewoorde is, kan jy daarmee verskil en kan jy maar sekere dinge wat in die Bybel staan ignoreer of verander. Hier speel die tydsgees veral ’n rol – as die gemeenskap van hoofsaaklik nie-gelowiges ’n saak anders sien as wat in die Bybel staan, is die versoeking groot om maar saam met die massas te stap, al beteken dit dat dit nou nie heeltemal is wat die Bybel bedoel nie.
  3. Ander glo elke woordjie in die Bybel is deur God gegee en geïnspireer. Dit beteken dat mens die Bybel letterlik moet toepas. As die Bybel sê dat vroue hulle hoofde moet bedek, dan moet hulle hoede dra, of as die Bybel sê ons moet uit ’n beker nagmaal hou moet ons uit ’n beker nagmaal hou. Daar is selfs gemeenskappe (onder andere in Amerika), wat die Bybel so lees, waar hulle nie karre of telefone of TV’s het nie, omdat hulle die kulturele gebruike in die Bybel slaafs navolg.
  4. Daar word egter (veral in die hoofstroomkerke) erken dat daar dinge in die Bybel is wat mens nie so direk op vandag kan toepas nie, veral as dit by die kulturele gebruike en sulke dinge kom. Die Bybel is in ’n spesifieke situasie en tyd geskryf (ten minste 2000 jaar gelede). TOG is die Bybel die WOORD van God, wat ’n ander manier is om te sê dat God se boodskap, sy openbaring in en deur die Bybel gegee word. Met ander woorde: daar is twee aspekte wat in ag geneem moet word, naamlik, die Bybel bevat die openbaring van God, maar dit is ‘aangetrek’ (word aangebied) in die ‘klere’ (gebruike en konteks) van die mense van ongeveer 2000 jaar gelede.

Hoe nou gemaak? Hoe skei mens die kulturele gebruike (die kulturele ‘klere’) van die openbaring van God, met ander woorde, van sy boodskap? Die hoofmanier waarop dit gedoen word (ook in die teologiese lees van die Bybel) is by wyse van analogie. Analogie beteken dat daar tussen twee dinge iets is wat dieselfde is, maar ook iets wat verskil en help om die twee dinge van mekaar te skei.

            Die proses verloop soos volg:

 

Die eerste stap is om te vra (en eksegese help  mens daarmee) wat wil hierdie vers/ gedeelte vir God se mense sê? In die geval van 1 Kor 11 waar vroue gevra word om hoofbedekkings in die openbaar te dra het die kulturele agtergrond vereis dat vroue dit dra as teken daarvan dat hulle hul mans en huweliksituasie respekteer. Slegte vrouens op soek na mans het sonder hoofbedekkings rondgeloop. Die boodskap is dus dat vroue hulle huwelikssituasie moet respekteer en hulle wys dit deur in die openbaar hoofbedekkings te dra. Die hoofbedekkings het dus ‘gepraat’ – dit was ’n simbool wat iets gesê het.

            Hierdie Bybelboodskap geld vandag nog hoewel ons nie die kulturele gebruik (’n doek om die kop) presies so na te volg nie (dws. die kulturele ‘klere’ is die hoofbedekking – dit verskil van vandag, hoewel die boodskap vandag nog geld). Die vraag is nou hoe mens dieselfde boodskap aan mense van vandag gaan verduidelik? Watter ‘kulturele klere’ van vandag gaan gebruik word om mense te laat verstaan dat o.a. respek binne die huwelik vir God belangrik is. Daar is natuurlik meer as een moontlikheid: huweliksmaats moet nie met ander flirteer op partytjies of sosiale plekke nie, of miskien dat vroue klere sal aantrek wat nie uitlokking van ander mans aanmoedig asof sy nie self ’n man het nie. Dis analogie: iets bly dieselfde (die booskap) maar iets verskil (die kulturele gebruike).  Nog ’n voorbeeld: As Jesus vir die Twaalf dissipels sê dat hulle gered is, is die analogie die volgende: die Twaalf dissipels is almal al lank gelede dood, maar hulle was volgelinge van Jesus. Almal wat vandag Jesus se volgelinge is is analoog met Jesus se Twaalf dissipels. Dus kan mens vandag vir alle gelowiges sê dat hulle gered is, hoewel hulle nie die Twaalf self is nie. Mens kan egter nie sê dat alle mense gered is nie, want alle mense is nie soos die Twaalf volgelinge van Jesus nie.

            Hoewel hier benadering baie algemeen gebruik word om die Bybel op vandag toe te pas, is dit ook nie sonder probleme nie, want mense kan verskil oor presies waar die verskil en waar die ooreenstemming lê en hoe die boodskap in ‘vandag se klere’ aangetrek moet word – met ander woorde, hoe en waarop moet die boodskap toegepas word. Daarom is oorweging en gesprek met mede-gelowiges altyd aan te bevele, want dit help mens om nie jou eie rigting te volg nie, maar onderleiding van die Gees en mede-gelowiges die waarheid te soek.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt




Die Handelinge van die Apostels: Jesus vaar op na die hemel (Hand 1:6-12) – Francois Malan

1:6 Toe hulle bymekaar was (sunerchomai) – die tydaanduiding skakel aan by vers 4 ‘terwyl hulle bymekaar was’ (sunalizō). Albei aanduidings is nie baie spesifiek of dit die laaste dag of reeds vroeër was nie, maar altwee verwys na Jesus en sy apostel-groep wat die vroue en sy broers insluit (1:14). Hulle spreek Jesus aan as Here (kurios) en vra of Jesus in hierdie tyd ná sy opstanding weer die koninkryk vir Israel gaan oprig (apokathistêmi om te herstel, om te verander tot ’n vroeëre goeie toestand, soos in die Griekse vertaling van Maleagi 4:6). Hulle dink duidelik aan die tyd van Dawid en Salomo, voor die splitsing van die ryk, toe Israel op sy hoogtepunt was en die grootste gebied beheer het. Die Israel van Jesus se tyd het die herstel van daardie goeie tyd verwag, van ’n messias/gesalfde soos Dawid (vgl. Luk 24:21; en 17:10; 3:15; Matt 20:21). Vir die groepie volgelinge van Jesus beteken hulle vraag egter meer as dit. Die vroeë kerk het geworstel met die vraag oor die nabyheid van die wederkoms van Jesus, en of God se koninkryk slegs vir Israel bedoel is.

1:7
Jesus se antwoord behels drie sake: eerstens die absolute vrymag van God die
Vader
, sy seggenskap oor sy hele skepping (vgl. Luk 12:5; Rom 9:18-23; Judas
vers 25; Openb 16:9). Tweedens: Die Vader bepaal die tye en geleenthede
voor die finale oordeelsdag en van die dag vir die herstel van alles in sy
skepping (chronos ‘tyd’en kairos ‘geleentheid’ beteken
albei onbepaalde tyd en geleentheid, wat bepaal word deur die verband waarin
dit gebruik word). Die dubbele uitdrukking ‘tye en geleenthede’ verwys na die
volheid van tyd in elke opsig. Mark 13:32 niemand anders as die Vader bepaal en
ken die tyd nie, ook nie die engele en selfs nie die Seun nie; vgl. 2 Petr
3:7-13 ). God bepaal die toekoms vir elkeen, van oomblik tot oomblik (Ps 31:16
‘my tye is in u hand’). 

1:8
Derdens open Jesus sy dissipels se eng nasionalisties-godsdienstige denke vir
sy sending die wye wêreld in
. Begin by Israel (Jerusalem), maar dit is die
beginpunt vir die verspreiding van die evangelie tot aan die einde van die
wêreld (vgl. Jesaja 49:6 se ‘uithoeke van die aarde’; Luk 2:32 se ‘lig vir die
nasies’; Hand 3:25 verwys na Genesis 12:3 se ‘al die volke van die aarde’).

Alles
wat Jesus se volgelinge doen, waarvan Handelinge verder gaan vertel, is
ondenkbaar sonder die leiding en krag van die Heilige Gees. Alles wat hulle
gaan sê en doen word saamgevat in die woord ‘my getuies (mou martures).’
As getuies van Jesus stel hulle hulleself bekend (die dissipels: Hand 2:32;
3:15; 5:32; 10:39,41; 13:31; Paulus: 22:15 en 26:16 en Stefanus: 22:20). In
hierdie vers gee Jesus opdrag aan al sy volgelinge om sy sendelinge te wees
(soos in Mattheus 28:18-20). Hulle wêreldsending is God se gawe aan hulle saam
met die ontvangs van die Heilige Gees (Jes 32:15: die Gees sal van Bo af – van
God af – op ons uitgestort word). Die Heilige Gees is die krag van God wat
hulle vir hulle taak in die wye wêreld ontvang. Hy is die krag wat hulle
getuienis oor Jesus dra.

Die
boek word ook breedweg volgens hierdie opdrag van Jesus ingedeel: eers
die getuienis aan die Joodse volk in Jerusalem en Judea, hoofstukke 1-7; dan
aan die gemengde bevolking van Samaria, hoofstuk 8;  en dan 
die heidenwêreld waarvan Rome die hoofstad was, hoofstukke 9-28. So het
die Heilige Gees hulle gelei en hulle getuienis gebruik om baie mense te
oortuig. Jesus gaan nie die koninkryk vir Israel herstel, soos hulle gevra het
nie. Húlle gaan die nodige krag ontvang met die koms van die Heilige Gees oor
hulle (soos die Heilige Gees oor Maria gekom het; Luk 1:35), en hulle sal
getuies van God se Gesalfde Koning Jesus in die ganse wêreld wees. So lyk Jesus
se program vir God se koninkryk.

1:9
In Luk 24:51 het Lukas reeds geskryf dat Jesus in die hemel opgeneem is terwyl
Hy die dissipels seën. In Mattheus 28:18 het Jesus gesê dat God aan Hom alle
mag in die hemel en op die aarde gegee het. Voor die Sanhedrin het Hy al
getuig: ‘van nou af sal die Seun van die Mens aan die regterhand van God die Magtige
sit’ (Luk 22:69). Hier in Handelinge beskryf Lukas wat die dissipels van Jesus
se hemelvaart gesien het (blepō). Luk 24:51 noem net dat Hy in die hemel
opgeneem is. Die ander Evangelies vertel nie van die hemelvaart nie.
Hand 1.:9-11 verwys 5 keer na ‘sien.’ 
‘Stip aankyk’ is ’n gunsteling uitdrukking van Lukas. Van die 14 keer
wat dit in die Nuwe Testament voorkom is 12 keer in Lukas se twee werke. Dit
wys na die intensiteit van die dissipels se kyk na die hemel. ‘Na die hemel’
word viermaal gebruik in verse 9-11 as beklemtoning van waarheen Jesus gegaan
het. Die woord ‘hemel’ ouranos word gebruik vir (i) die lug, die
uitspansel (Hand 2:5 elke nasie onder die hemel); (ii) waar God en die engele
is (Luk 11:13 die hemelse Vader); (iii) hemele in plaas van God, omdat die Jode
nie die Naam van God wil misbruik nie (Luk 15:18,21 ‘Pa, ek het gesondig teen
die hemel en in u oë’).  Hier staar die
dissipels die lug in, maar Jesus gaan waar God en die engele is. Ps 139:7-9 beskryf
God as alomteenwoordig. Jesus stap hier oor na die onsienlike vir die mens (Kol
1:15), verheerlik by die Vader, met die heerlikheid wat Hy by die Vader gehad
het voordat die wêreld bestaan het (Joh 17:5). 

Sy
hemelvaart beteken dat die verhoogde Christus oor en in die werke van die apostels
regeer. Dat ’n wolk Hom opgeneem het van hulle oë af, beteken dat God Hom ‘uit
hulle gesig’ (apo tōn ofthalmōn autōn) weggeneem het na Hom toe. Wolke
is in die Bybel die teken van God se teenwoordigheid (Luk 9:34-35; Eks
13:20-21; 16:10; 19:9; 24:15-18; 34:12; 40:34-38; 1 Kon 10:8-12). Sy hemelvaart
is die geskiedenis van Jesus se opname in die alomteenwoordigheid van God.
Sy onaanskoulike troonsbestyging is soos sy onaansienlike geboorte in ’n stal
(vgl die beskrywing van die onaansienlike gestalte van die Dienskneg van die
Here in Jes 52:14; 53:2). ’n Wolk, as teken van God se teenwoordigheid, neem
Hom, wat aan die ander wêreld behoort, weg uit die gesig van die mense van
hierdie wêreld. Dit is die nuwe bedeling. In Joh 20:29 het Jesus gesê: Geseënd is
hulle wat (Hom) nie gesien het nie en tog geglo het.

1:10  Terwyl die dissipelgroep nog stip gekyk het (atenizō)
na die hemel waarheen Hy gegaan het, ‘kyk!’ (idou let op!) twee mans in
skitterende klere het reeds voor hulle gestaan waar Jesus enkele oomblikke
tevore nog gestaan het (leukos skitterend, glansend of wit). Dit is soos
die twee mans in blink klere wat ná Jesus se opstanding by die vrouens gestaan
het toe hulle die Sondagmôre verward by die leë graf gestaan het (Luk 24:4). Engele
verskyn veral op kritieke punte in die heilsgeskiedenis, soos by Jesus se
geboorte, sy opstanding en sy hemelvaart. Gewoonlik een engel (Hand 5:19; 8:26;
10:3; 12:7; 27:23); maar hier en met sy opstanding twee engele as twee getuies
ter bevestiging en versekering van die egtheid van boodskappe waaroor mense
maklik twyfel (vgl. Deutr 19:15; 1 Tim 5:19). Soos die wolke is die engele se
glansende klere aanduidings van die teenwoordigheid van die goddelike
heerlikheid. So het Moses en Elia op die berg in glansende heerlikheid by Jesus
verskyn (Luk 9:31).

1:11
Die dissipels staar (blepō) so na die hemel en word eers bewus van die
twee manne wat voor hulle staan toe die mans met hulle praat. Hulle word as Galileërs
aangespreek (vgl Hand 2:7). Dit wys dat die engele hulle ken en skep vertroue.
Hoe hulle as getuies van Jesus gaan doen word in die hemel dopgehou (vgl. 1
Petr 1:12). Van Jesus se apostels weet ons net van Judas Iskariot, ‘man van
Keriot’ (moontlik Keriyōth-chezrōn van Jos 15:25 in die suide van Judea), wat
nie ’n Galileër was nie.

Die
engele vra ’n bietjie verwytend: waarom staan julle starende (blepontes)
na die hemel? Die dissipels verstaan die hemelvaart van Jesus wel as ’n finale
afskeid. Die engele wys egter dat dit ’n vingerwysing na die wederkoms van
Jesus is: ‘Hierdie Jesus sal netso terugkom, op dieselfde wyse as wat julle Hom
na die hemel gesien (theaomai aanhouaandagtig dophou) weggaan
het.’ Daarmee word in die eerste plek gedink aan die wolk as aanduiding
van die volkomenheid van God se teenwoordigheid, soos Jesus vir hulle gesê
het:  ‘En dan sal hulle die Seun van die
Mens sien kom in ’n wolk met krag en groot heerlikheid’ (Luk 21:27, soos in
Dan. 7:13 ‘daar het in die wolke iemand aangekom, iemand soos ’n seun van ’n
mens).

Daar word niks gesê van wanneer Hy sal terugkom nie. Dit is nie vir die mens om die spesifieke tye en geleenthede te ken wat die Vader in sy eie mag bepaal het nie (Hand 1:7; vgl. Mark 13:32). Maar ons weet dat die wêreld nie doelloos voortgaan nie, maar ’n verloop van ’n geskiedenis en ’n toekoms het wat die hele skepping raak, met Jesus aan die regterhand van God as die Regter en Here wat oor alles regeer (Luk 22:69). Hy sal weer uit sy goddelike onsigbaarheid te voorskyn tree vir die finale oordeel wanneer almal voor die Seun van die Mens sal staan (Luk 21:36). Daarom is die kerk geroep om orals, tot aan die einde van die aarde (Hand 1:8), te getuig van die redding deur God se genade wat Jesus berei het vir elkeen wat in Hom glo (Hand 4:12; 10:43; 16:31). 1:12 Die groepie volgelinge reageer op die engele se belofte van Jesus se wederkoms en Jesus se opdrag in 1:4 om in Jerusalem te gaan wag op die Vader se belofte. Hulle kom terug van die westehang van die Olyfberg af, waar Jesus die week voor sy kruisiging ook snags geslaap het, en waar Hy in gebed was toe Hy die nag gearresteer is (Luk 21:37; 22:39). Sagaria 14:4 plaas die oordeel op die dag van die Here op die Olyfberg. Die plek van die hemelvaart word aangegee as ’n Sabbatsreis vanaf Jerusalem, dus ongeveer 1 km, en verskil van Luk 24:50 wat die hemelvaart aangee as tot by Betanië’ aan die oostehang van die Olyfberg, ongeveer 3 km van die stad af. ‘Tot by’kan egter ook met ‘in die rigting van’ vertaal word. Die huidige Hemelvaartkapel staan aan die westekant van die Olyfberg in die rigting van Betanië, maar naby die ou Jerusalem. Die apokriewe brief van Barnabas (hoofstuk 15:9) wat ongeveer 130 n.C. geskryf is, plaas die hemelvaart op ’n Sondag. Die tradisionele kerklike viering van hemelvaart op ’n Donderdag tel 40 dae inklusief van die opstandingsondag af, hoewel die getal 40 simbolies kan wees van ’n lang tyd.

Skrywer: Prof Francois Malan