Die Groot Geloofswoordeboek: Ballingskap

Die Groot Geloofswoordeboek: Ballingskap

Die ballingskap (exile) was die vernietigendste ervaring wat Israel ooit in die tyd van die Ou Testament beleef het.

Eintlik was daar twee ballingskappe. Die stamme van die Noord­ryk (“Israel”) is alreeds in 722 vC weggevoer, en Juda in 586 vC na ‘n kleiner wegvoering (597). “Israel” het nooit teruggekom nie, maar Juda wel teen 539. Soms word Juda ook “Israel” genoem.

As “Israel” nooit teruggekom het nie, klink dit vreemd dat ons la­ter in die Nuwe Testament tog nog lees van mense uit hier­die stam­me. So was daar Anna uit die stam van Aser (Luk 2:36). Maar die stam Aser is dan een van die tien stamme wat in 722 wegge­voer is en nooit weer teruggekom het nie. Ons moet onthou dat nie alle mense tydens so ‘n ballingskap weggevoer is nie. Dit sou selfs glad nie eens moontlik gewees het nie. Hoe sou die verowe­­raar al die bejaardes en klein kindertjies met daardie ou voertuie deur die woestyn kon wegkry? En waarom sou hulle pro­beer?

Trouens, dit help as ons vra: Waarom het hulle in die geheel ‘n “volk” weggevoer? Om goedkoop arbeid te kry. Dit beteken dat hulle die mense wat kon werk, veral die jong mans en jong mei­sies, weggevoer het, die room van die volk. Maar daar het genoeg oueres en kreupeles en klein kindertjies oorgebly om weer voort te plant. Die *Samaritane was die gevolg van die ondertrouery tussen hierdie Jode wat agtergebly het en die veroweraar se mense wat hier ingetrek het.

Die ballingskap was in ‘n hele paar opsigte ‘n keerpunt in die ge­skiedenis van Israel. Dit was so ‘n vernietigende gebeurtenis dat sekere leiersgroepe dubbel seker wou maak dat so iets nooit weer gebeur nie. Dit het beteken dat hulle die wet van God ern­stiger as ooit tevore opgeneem het en seker wou maak dat dit tot op die letter uitgevoer word. Dit het gelei tot ‘n nuwe vorm van wettisisme/moralisme wat veral deur die Fariseërs ontwikkel is.

Tydens die ballingskap het Israel ook met ‘n apokaliptiese wêreld­beeld (*Apokaliptiek) in aanraking gekom en baie daar­van oorgeneem. Dit het in die Ou Testament veral neerslag ge­vind in Daniël waar ons dan ook vir die eerste keer van die *op­stan­ding aan die einde van die geskiedenis lees (12:2). Hierdie wêreld­be­skouing vorm later die agtergrond van Jesus se optrede en toe­koms­verwagting.

Woorde gemerk met ʼn * word elders ook bespreek

 

Outeur: Prof Adrio König